Trung tá Đỗ Văn Lự
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội là mặt công tác cơ bản trong lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp nhằm tạo môi trường thuận lợi để công nhân thực hiện tốt quyền lợi, trách nhiệm, nâng cao ý thức kỷ luật và chất lượng, hiệu quả của các doanh nghiệp Quân đội, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
Từ khoá: Dân chủ, công nhân, doanh nghiệp Quân đội.
1. Đặt vấn đề
Năng lực thực hành dân chủ là một trong những phẩm chất quan trọng của người quân nhân nói chung, công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội nói riêng. Có năng lực thực hành dân chủ, công nhân trong doanh nghiệp Quân đội sẽ biến các nội dung dân chủ xã hội chủ nghĩa từ lý luận thành hiện thực trong công tác, sinh hoạt, phát huy tốt khả năng tự chủ, sáng tạo và hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ, nâng cao năng suất lao động của doanh nghiệp Quân đội. Do đó, nghiên cứu những yêu cầu nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội có ý nghĩa quan trọng trong thực tiễn xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
2. Một số yêu cầu nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân trong các doanh nghiệp quân đội hiện nay
Nâng cao năng lực thực hành dân chủ đối với công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay là đòi hỏi khách quan, là nhiệm vụ của các tổ chức, lực lượng trong toàn doanh nghiệp. Đây là quá trình lâu dài, sử dụng nhiều biện pháp phù hợp tác động vào từng công nhân nhằm phát huy vai trò tích cực, tự giác, khơi dậy tiềm năng sáng tạo của họ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ lao động sản xuất tại doanh nghiệp. Vì vậy, trong quá trình nâng cao năng lực thực hành dân chủ cho công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội phải thực hiện đầy đủ các yêu cầu cơ bản của quá trình nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội. Trong giai đoạn hiện nay cần tập trung thực hiện tốt một số yêu cầu sau:
Một là, nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay phải được thực hiện trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về dân chủ và thực hành dân chủ.
Đây là một trong những yêu cầu cơ bản, quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định đến quá trình nâng cao năng lực thực hành dân chủ đối với công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay. Đường lối quan điểm của Đảng luôn xác định rõ, nhằm vào mục tiêu xây dựng và thực hiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, mở rộng và phát huy vai trò làm chủ của mỗi công dân trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Mặt khác, việc thực hiện quy chế dân chủ, nâng cao năng lực thực hành dân chủ cho công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay cũng phải dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng ta về dân chủ và thực hành dân chủ. Đây là những vấn đề mang tính nguyên tắc, những chuẩn mực giá trị chính trị mà các công nhân cần thực hiện để đạt được. Mục đích nhằm tạo ra sự thống nhất về ý chí và hành động của mọi công nhân, tạo ra sự đoàn kết, nâng cao sức mạnh tổng hợp của toàn doanh nghiệp, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Trong xây dựng và thực hiện các quy chế hoạt động cụ thể ở các doanh nghiệp phải tạo ra sự thống nhất về ý chí, hành động của mọi công nhân, hướng vào việc mở rộng dân chủ, phát huy vai trò làm chủ của họ trong thực hiện các nhiệm vụ được giao, tạo ra bầu không khí dân chủ cởi mở trong toàn doanh nghiệp. Phát huy dân chủ phải gắn liền với duy trì kỷ luật quân đội, tránh việc tuyệt đối hóa hoặc xem nhẹ, hạ thấp bất kỳ yếu tố nào.
Quá trình thực hiện quy chế dân chủ ở doanh nghiệp phải được duy trì chặt chẽ từ trên xuống, phát huy vai trò tiền phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ quản lý; kiên quyết đấu tranh loại trừ những biểu hiện sai trái, quan liêu, vi phạm quyền dân chủ của mọi công nhân nhân.
Thứ hai, nâng cao năng lực thực hành dân chủ phải chú trọng nâng cao toàn diện cả phẩm chất, đạo đức, lối sống của công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay. Phẩm chất, năng lực, trình độ, phong cách và phương pháp làm việc là yêu cầu cần thiết đối với mỗi công nhân. Khi người công nhân ở doanh nghiệp có phẩm chất, năng lực toàn diện tốt thì họ sẽ có điều kiện để phát triển năng lực thực hành dân chủ. Nâng cao năng lực thực hành dân chủ cho công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội làm cho họ có hiểu biết sâu rộng hơn, biết cách tiến hành các hoạt động dân chủ ở doanh nghiệp đạt chất lượng, hiểu quả cao nhất.
Nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay chính là góp phần xây dựng cho họ những suy nghĩ và hành động đúng đắn, thực sự là một người công nhân có đầy đủ phẩm chất, đạo đức, năng lực tốt trong lĩnh vực sản xuất – kinh doanh, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ của doanh nghiệp trong tình hình mới.
Bảo đảm cho công nhân các doanh nghiệp Quân đội có sức khỏe, tri thức, giác ngộ chính trị cao, sự hiểu biết sâu rộng trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, biết tự chủ trong mọi hành vi của mình, có lối sống trong sạch, lành mạnh, giản dị, trung thực, có năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, nhân ái, sống và làm việc trong khuôn khổ pháp luật và kỷ luật quân đội. Điều này giúp củng cố và tăng cường năng lực thực hành dân chủ, tạo ra sự chuyển biến tích cực phát huy quyền làm chủ tập thể xã hội chủ nghĩa, đồng thời góp phần bồi dưỡng phẩm chất nhân cách toàn diện, giúp công nhân trong doanh nghiệp quân đội tự tin, có bản lĩnh vững vàng trong mọi hoàn cảnh. Từ đó nâng cao năng lực thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện tốt nội dung, quy định trong quy chế dân chủ ở cơ sở, xây dựng doanh nghiệp vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Thứ ba, nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân phải bám sát đặc điểm, yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng doanh nghiệp để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt các nội dung, hình thức, biện pháp thực hành dân chủ.
Thực hành dân chủ đối với công nhân trong các doanh nghiệp quân đội là đòi hỏi khách quan trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của các doanh nghiệp. Dân chủ và thực hành dân chủ còn là nhu cầu tiềm tàng của mỗi công nhân. Thực tiễn trong công tác lãnh đạo, quản lý của từng đảng bộ, doanh nghiệp luôn đặt ra yêu cầu phải phát huy cao độ trí tuệ, nhiệt tình cách mạng của công nhân. Quá trình đó cũng là quá trình bảo đảm các nội dung dân chủ được quán triệt, thực hiện và thẩm thấu vào mọi mặt hoạt động của các tổ chức trong doanh nghiệp. Vì vậy, thực hành dân chủ phải làm thường xuyên, có nền nếp, phải luôn gắn liền với nhiệm vụ chính trị của doanh nghiệp.
Nâng cao chất lượng thực hành dân chủ của công nhân ở các doanh nghiệp phải bám sát thực tiễn để bảo đảm công nhân có quyền làm chủ thật sự. Thực hành dân chủ của công nhân ở các doanh nghiệp Quân đội phải luôn bám sát yêu cầu nhiệm vụ, đặc điểm của từng doanh nghiệp. Như vậy, thực hành dân chủ mới không xa rời thực tiễn, dân chủ không phải chỉ trên lời nói mà quan trọng được vận dụng, quán triệt và được hiện thực hóa trong thực tiễn.
Cấp ủy, quản lý, công nhân phải nghiên cứu, quán triệt nắm chắc nhiệm vụ chính trị của doanh nghiệp; nắm chắc đặc điểm của công nhân, những yếu tố tác động trực tiếp đến quá trình lãnh đạo, quản lý để xác định và thực hiện đúng nội dung, vận dụng linh hoạt hình thức, biện pháp thực hành dân chủ phù hợp. Trong bất kỳ điều kiện hoàn cảnh nào, cấp ủy phải duy trì và thực hiện nghiêm túc các chế độ sinh hoạt, chú trọng nâng cao chất lượng sinh hoạt phát huy dân chủ ở doanh nghiệp; tuân thủ nghiêm các chế độ báo cáo, thông báo, chế độ thông tin để công nhân nắm chắc tình hình mọi mặt của doanh nghiệp. Từ yêu cầu của nhiệm vụ chính trị, cấp ủy, đảng viên, công nhân đề cao trách nhiệm, tập trung trí tuệ xác định những chủ trương, biện pháp lãnh đạo hiệu quả nhất.
Bốn là, nâng cao năng lực thực hành dân chủ của công nhân trong các doanh nghiệp quân đội hiện nay phải kết hợp chặt chẽ với việc chấp hành pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Quân đội, quy định của doanh nghiệp.
Thực hành dân chủ và chấp hành pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Quân đội, quy định của doanh nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Đó là hai mặt trong tính chỉnh thể thống nhất và quy định bản chất giai cấp công nhân của quân đội. Sự thống nhất hài hòa giữa thực hành dân chủ và chấp hành pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Quân đội, quy định của doanh nghiệp có giá trị như một tư tưởng định hướng, nguyên tắc chỉ đạo trong nhận thức, giải quyết mối quan hệ này trong thực tiễn. Sự thống nhất đó càng cao thì sự tác động lẫn nhau của hai mặt càng lớn cả về quy mô, trình độ, vai trò của mỗi mặt cũng càng lớn đối với sự phát triển của nhau và đối với chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của công nhân cũng như doanh nghiệp góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội.
Đó cũng chính là nét đặc sắc về thực hành dân chủ trong Quân đội ta nói chung và doanh nghiệp Quân đội nói riêng, bảo đảm cho mọi công nhân thực hiện tốt quyền dân chủ của mình. Bởi “Chế độ ta là chế độ dân chủ, tư tưởng phải được tự do. Tự do là thế nào? Đối với mọi vấn đề, mọi người tự do bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm ra chân lý… Khi mọi người đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hóa ra quyền tự do phục tùng chân lý”.
Việc kết hợp cho phép công nhân trong các doanh nghiệp vừa phát huy năng lực, sở trường, thế mạnh của mình trong quá trình làm việc, vừa gắn vào tổ chức, đặt ra những yêu cầu cao cho bản thân trong thực hiện các quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kỷ luật Quân đội, quy định của doanh nghiệp quân đội, không được phép lờ là, chủ quan, đơn giản trong suy nghĩ, hành động ảnh hưởng đến chất lượng thực hiện nhiệm vụ được giao. Việc kết hợp đó cũng là cơ sở, điều kiện quan trọng để gắn việc nâng cao năng lực lãnh đạo sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng với việc rèn luyện về bản lĩnh, động cơ, ý chí, phương pháp tác phong công tác ngày càng tốt hơn trong thực hiện quy định của Đảng, giữ gìn và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới.
3. Kết luận
Nâng cao năng lực thực hành dân chủ cho công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay là yêu cầu khách quan của quá trình đổi mới xây dựng Quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Quá trình đó luôn chịu sự tác động của nhiều nhân tố khách quan và chủ quan, do đó để nâng cao chất lượng thực hành dân chủ cho công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội hiện nay cần nắm vững mối quan hệ tương tác giữa kinh tế – chính tri – xã hội; đặc điểm của các doanh nghiệp Quân đội; vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của tổ chức đảng, chỉ huy các cấp trong thực hành dân chủ, trình độ nhận thức và tri thức dân chủ của mọi công nhân trong các doanh nghiệp Quân đội.
Tài liệu tham khảo:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2015). Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận – thực tiễn qua 30 năm đổi mới (1986-2016). H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2015.
2. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 7. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
3. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 15. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
4. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 12. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I, II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
