Thiếu tá Trịnh Văn Thắng
Hệ 5, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của các chi bộ đại đội học viên thuộc Đảng bộ Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội là các hoạt động có tổ chức, mục đích của các chủ thể và lực lượng tác động vào các bước của quá trình tự phê bình và phê bình đối với chi bộ và đảng viên nhằm tạo sự chuyển biến cao hơn về chất lượng góp phần xây dựng chi bộ và đội ngũ đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Nội dung bài viết khái quát thực trạng và đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của chi bộ đại đội học viên thuộc Đảng bộ Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội hiện nay.
Từ khóa: Chi bộ đại đội học viên; Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội; Trường Quân sự; tự phê bình và phê bình.
1. Đặt vấn đề
Chất lượng tự phê bình và phê bình của các chi bộ đại đội học viên thuộc Đảng bộ Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội là tổng hòa giá trị các khâu, các bước của tự phê bình và phê bình đối với chi ủy, chi bộ và đảng viên trong chi bộ, được thể hiện ở kết quả đánh giá ưu khuyết điểm và đề ra chủ trương biện pháp nhằm phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, để xây dựng chi bộ, đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đơn vị vững mạnh toàn diện. Do vậy, nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của các chi bộ đại đội học viên là một việc làm cấp thiết, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh ở Đảng bộ Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội hiện nay.
2. Thực trạng chất lượng tự phê bình và phê bình của chi bộ đại đội học viên thuộc Đảng bộ Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội
a. Những kết quả đạt được
Một là, cấp ủy cấp trên luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động tự phê bình và phê bình của các chi bộ đại đội học viên. Đảng ủy nhà trường có nghị quyết lãnh đạo, xác định rõ mục tiêu, yêu cầu, nội dung, biện pháp xây dựng các chi bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, chỉ đạo, hướng dẫn chi bộ tổ chức và hoạt động, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các chi bộ, đẩy mạnh hoạt động tự phê bình và phê bình, giúp cho chi bộ khắc phục những khó khăn, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Đảng ủy nhà trường đã “xây dựng kế hoạch, hướng dẫn cụ thể về nội dung, hình thức, biện pháp để các chi bộ trong Đảng bộ nhà trường tiến hành kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII, XIII)”1. Cùng với đó, phân công đảng ủy viên xuống dự sinh hoạt cùng với các chi bộ: “Thông qua sinh hoạt kiểm điểm, từng đồng chí đảng viên đã đề cao tính đấu tranh tự phê bình và phê bình, mạnh dạn nêu rõ những ưu điểm của bản thân, thừa nhận những khuyết điểm, hạn chế của mình, tiếp thu lắng nghe ý kiến phê bình của đồng đội một cách nghiêm túc”2.
Hai là, nội dung, hình thức, biện pháp tự phê bình và phê bình của các chi bộ đại đội học viên được đổi mới, phù hợp với tính chất nhiệm vụ và hoạt động lãnh đạo của các chi bộ. Từng chi bộ thường xuyên làm tốt công tác chuẩn bị về nội dung, biện pháp lãnh đạo, dự kiến các nội dung cần tập trung thảo luận để xây dựng dự thảo nghị quyết, người chủ trì đã phát huy tính dân chủ, đề cao trí tuệ tập thể trong sinh hoạt, đảng viên mạnh dạn phát biểu xây dựng nghị quyết; đánh giá thẳng thắn những việc đã làm được, những việc chưa làm được; kết quả thực hiện nhiệm vụ của chi bộ cũng như kết quả thực hiện nhiệm vụ của đảng viên, chỉ ra các khuyết điểm, làm rõ trách nhiệm của từng đảng viên, nêu rõ nguyên nhân của khuyết điểm. Qua phân tích chất lượng đảng viên và tổ chức đảng hằng năm của các chi bộ đại đội học viên cho thấy: tỷ lệ tổ chức đảng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ từ 16,7 – 25%, đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ ở mức cao từ 73,2 – 76,9%3.
Ba là, tự phê bình và phê bình góp phần nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ đại đội học viên, bảo đảm nâng cao năng lực lãnh đạo sức chiến đấu hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị. Chi bộ đại đội học viên đã quán triệt, thực hiện nghiêm túc việc nâng cao nền nếp, chế độ chất lượng sinh hoạt chi bộ, đúng quy định hướng dẫn. Trong quá trình sinh hoạt, các chi bộ đã tập trung vào việc nâng cao tinh thần trách nhiệm trong tổ chức quán triệt và thực hiện nghị quyết lãnh đạo của cấp trên và cấp mình về xây dựng chi bộ, rèn luyện, bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, phương pháp tác phong công tác, về chấp hành nguyên tắc lãnh đạo của Đảng cho cán bộ, đảng viên. Khắc phục được tình trạng ra nghị quyết lãnh đạo chung chung. Nhiều chi bộ nắm chất lượng, hiệu quả công việc của đảng viên, quản lý chặt chẽ về phẩm chất đạo đức, của đảng viên. Những đảng viên phấn đấu rèn luyện tốt, nỗ lực trong học tập công tác được động viên kịp thời. Những đảng viên chưa tích cực rèn luyện, mức độ hoàn thành nhiệm vụ thấp được phê bình thẳng thắn.
b. Những tồn tại, hạn chế
Một là, tự phê bình và phê bình có thời điểm chưa thường xuyên, chưa sát với nội dung lãnh đạo của chi bộ. Chi bộ đại đội học viên, nhất là người chủ trì có lúc quán triệt chưa sâu nghị quyết cấp trên, việc vận dụng chưa sát với nhiệm vụ chính trị của chi bộ để có nghị quyết lãnh đạo đúng, “chất lượng sinh hoạt của một số chi bộ còn hạn chế, nghị quyết lãnh đạo còn chung chung, chưa cụ thể, chưa xác định rõ trọng tâm, trọng điểm cần tập trung lãnh đạo”4. Một số đảng viên nhận thức chưa đúng dẫn đến việc lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình vẫn còn hạn chế. Kết quả đánh giá, phân tích chất lượng tổ chức đảng qua các năm từ năm 2020 – 2023, vẫn còn có chi bộ không đạt tiêu chuẩn chi bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nhiều chi bộ chỉ ở mức hoàn thành nhiệm vụ5.
Hai là, có đảng viên nhận thức chưa đúng về chất lượng tự phê bình và phê bình của chi bộ. Nhiều đảng viên nhận thức về tự phê bình và phê bình chưa đầy đủ, còn chung chung, chưa nhận thức đúng vị trí, ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng trong việc nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình. Cho rằng, tự phê bình và phê bình chỉ cần được tiến hành theo từng đợt sinh hoạt chính trị hoặc khi có kế hoạch, hướng dẫn của trên. Có thời điểm, có nơi còn tách hoạt động tự phê bình và phê bình với các hoạt động khác của chi bộ, “chưa kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa tự phê bình và phê bình, đề cao tự phê bình mà chưa nhận thấy vị trí, vai trò quan trọng của phê bình”6.
Ba là, một số đảng viên chưa mạnh dạn đấu tranh, phê bình, chưa có hình thức, biện pháp phù hợp. Còn tình trạng “một số đảng viên, ít tham gia đóng góp ý kiến phê bình, hoặc chỉ phê bình chung chung, mang tính xuôi chiều, dĩ hòa vi quý”7. Chưa làm rõ trách nhiệm thuộc về cá nhân hay tập thể, chưa chỉ ra khuyết điểm để khắc phục, sửa chữa, chất lượng hiệu quả tự phê bình và phê bình còn hạn chế. Hình thức, phương pháp tiến hành tự phê bình và phê bình chưa phù hợp.
3. Giải pháp nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của chi bộ đại đội học viên
Thứ nhất, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mọi cán bộ, đảng viên về tự phê bình và phê bình và nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình. Trong đó, tập trung: (1) Nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên về vai trò, nhiệm vụ của chi bộ. (2) Giáo dục, quán triệt về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình. (3) Nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Đảng viên nhận thức rõ, tham gia sinh hoạt và nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình là một nội dung thuộc về chức trách, nhiệm vụ, của mình, từ đó đề cao vai trò trách nhiệm trong tham gia sinh hoạt và nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình.
Thứ hai, kiện toàn chi ủy, bồi dưỡng trình độ, năng lực, phương pháp, tác phong công tác cho cán bộ, đảng viên, đặc biệt là bí thư thi bộ. Chi ủy là cơ quan lãnh đạo của chi bộ giữa 2 kỳ hội nghị và đại hội; có trách nhiệm thay mặt chi bộ chỉ đạo các mặt công tác, các hoạt động của chi bộ. Chỉ khi nào chi ủy có năng lực tốt, lựa chọn vấn đề và đề xuất đúng, trúng các chủ trương lãnh đạo, những vấn đề trọng tâm sẽ là cơ sở để chi bộ sinh hoạt thảo luận và quyết định đúng và ngược lại. Cần thường xuyên bồi dưỡng nâng cao nhận thức, trách nhiệm, hướng dẫn nghiệp vụ, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm cho tập thể chi ủy và từng chi ủy viên theo chức trách, nhiệm vụ, trong đó bí thư chi bộ có vai trò đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng tự phê bình và phê bình và nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của chi bộ đại đội học viên.
Thứ ba, duy trì nghiêm nguyên tắc sinh hoạt Đảng, nâng cao chất lượng các khâu, các bước trong quy trình tự phê bình và phê bình. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc trong sinh hoạt Đảng bắt buộc mọi tổ chức Đảng, đảng viên phải quán triệt và thực hiện nghiêm túc. Đó là: (1) Nâng cao trình độ nhận thức cho bí thư chi bộ, cán bộ, đảng viên về vai trò của việc chấp hành, thực hiện chế độ, nền nếp, nguyên tắc sinh hoạt Đảng. (2) Thực hiện nghiêm nguyên tắc tự phê bình và phê bình tạo ra bầu không khí dân chủ, cởi mở, chân thành phát huy được trí tuệ, trách nhiệm của đảng viên trong xây dựng chi bộ, mạnh dạn góp ý phê bình lẫn nhau, giúp nhau cùng tiến bộ. (3) Nâng cao năng lực chủ trì sinh hoạt của bí thư chi bộ. Mọi chủ trương, biện pháp lãnh đạo của chi bộ; mọi nội dung học tập và xây dựng nội bộ chi bộ do bí thư chi bộ khởi xướng, đề xuất. Do vậy, nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình nhất thiết phải làm tốt bồi dưỡng phẩm chất, năng lực, phương pháp của bí thư chi bộ.
Thứ tư, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của đảng ủy cấp trên và sự hướng dẫn của cơ quan chính trị trong nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của chi bộ đại đội học viên. Trên cơ sở nghị quyết, các quy chế, quy định, hướng dẫn của cấp trên, Đảng ủy Nhà trường và đảng ủy Tiểu đoàn phải có chủ trương, chỉ tiêu, biện pháp cụ thể để xây dựng cấp ủy, chi bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình đối với các chi bộ đại đội học viên. Chú trọng chỉ đạo các chi bộ phát huy dân chủ đi đôi với tăng cường kỷ luật, chấp hành nghiêm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ.
Cùng với đó, Phòng Chính trị cần tiếp tục phát huy hơn nữa trong chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra các cấp ủy theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Thực hiện tốt chế độ kiểm tra thường xuyên và định kỳ đối với các chi bộ đại đội học viên; làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm việc nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của các chi bộ. Có chế độ làm việc khoa học, luôn bám sát hoạt động thực tiễn của đơn vị học viên; giúp đảng ủy các Tiểu đoàn, và các chi bộ bồi dưỡng, rèn luyện cấp uỷ, bí thư, cán bộ, đảng viên phấn đấu trưởng thành, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, mục tiêu giáo dục – đào tạo, xây dựng chi bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, làm chuyển biến mạnh mẽ ý thức trách nhiệm cho mọi cán bộ, đảng viên.
4. Kết luận
Nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của các chi bộ đại đội học viên thuộc Đảng bộ Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội có vị trí quan trọng trong xây dựng chi bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của đơn vị góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn hiện nay. Do vậy, để nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình của các chi bộ đại đội học viên, đòi hỏi các chủ thể phải thực hiện đồng bộ các giải pháp trên, không tuyệt đối hóa hoặc xem nhẹ giải pháp nào. Quá trình thực hiện phải căn cứ vào đặc điểm, nhiệm vụ của các chi bộ ở mỗi thời điểm cụ thể mà vận dụng các biện pháp cho phù hợp; phát huy cao nhất tính đấu tranh của đảng viên và chi bộ để nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình; xây dựng chi bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.
Chú thích:
1, 2. Tác giả tổng hợp từ: Báo cáo kết quả hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị năm 2023 của Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội.
3, 5. Tác giả tổng hợp số liệu từ Phòng Chính trị Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội cung cấp, năm 2023.
4, 6, 7. Tác giả tổng hợp từ: Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ năm 2024 của Trường Quân sự Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2021). Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2016). Nghị quyết số 04/NQ-TW ngày 30/10/2016 về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ.
3. Nguyễn Chí Hà (2023). Nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình – Những vấn đề có tính nguyên tắc trong sinh hoạt chi bộ hiện nay. https://www.quanlynhanuoc.vn, ngày 29/6/2023.
4. Phùng Anh Tuấn (2024). Nâng cao năng lực công tác xây dựng Đảng của đội ngũ chi ủy viên trực thuộc các đảng bộ lữ đoàn xe tăng thuộc Binh chủng Tăng Thiết giáp. https://www.quanlynhanuoc.vn, ngày 08/6/2024.
