Trung tá Nguyễn Văn Sơn
Hệ 5, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Kiểm tra đảng viên là một trong những chức năng lãnh đạo của Đảng, là biện pháp quan trọng góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, năng lực cầm quyền của Đảng. Việc kiểm tra đảng viên là nhiệm vụ thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng, do cấp ủy, tổ chức đảng trực tiếp tiến hành. Mọi cán bộ, đảng viên phải nghiêm chỉnh chấp hành và chịu sự kiểm tra của Đảng. Bài viết khái quát thực trạng chất lượng công tác kiểm tra đảng viên và đề xuất các yêu cầu nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đảng viên của các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên thuộc Đảng bộ Trường Sĩ quan Chính trị hiện nay.
Từ khóa: Công tác kiểm tra đảng viên; đảng ủy tiểu đoàn; quản lý học viên; Trường Sĩ quan Chính trị.
1. Đặt vấn đề
Công tác kiểm tra đảng viên của các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên thuộc Đảng bộ Trường Sĩ quan Chính trị là tổng thể các hoạt động của đảng ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nội dung, hình thức, biện pháp kiểm tra đảng viên, nhằm quan sát, theo dõi, xem xét, đánh giá, kết luận ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm của đảng viên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Qua đó, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên, xây dựng đảng bộ trong sạch vững mạnh, lãnh đạo tiểu đoàn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Do vậy, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đảng viên của các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên ở Đảng bộ Trường Sĩ quan Chính trị là một việc làm mang tính cấp thiết hiện nay.
2. Thực trạng chất lượng công tác kiểm tra đảng viên của các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên thuộc Đảng bộ Trường Sĩ quan Chính trị
a. Những kết quả đạt được
Một là, các chủ thể và lực lượng tham gia công tác kiểm trađảng viên có nhận thức đúng, đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra đảng viên của đảng ủy. Các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên đã lãnh đạo, chỉ đạo việc tham gia học tập, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, quy định của trung ương, như: Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; Hướng dẫn số 02-HD/TW ngày 09/12/2021 của Ban Bí thư hướng dẫn thực hiện một số nội dung Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; Quy định số 195-QĐ/TW ngày 18/6/2019 của Ban Bí thư về chỉ đạo của ủy ban kiểm tra cấp trên đối với ủy ban kiểm tra cấp dưới trong công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng…
Thông qua học tập, quán triệt, kết hợp với công tác tuyên truyền, giáo dục, sinh hoạt chính trị tư tưởng, sinh hoạt học thuật, tọa đàm khoa học đã góp phần tạo sự chuyển biến rõ nét về nhận thức trách nhiệm của cấp ủy, ủy ban kiểm tra và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Từ tháng 9/2015 – 01/2024 đã tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho 976 đồng chí cấp ủy viên, ủy viên ủy ban kiểm tra về nghiệp vụ công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng1.
Các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác kiểm tra đảng viên. Trong các nghị quyết nhiệm kỳ, năm học và nghị quyết thường kỳ của các đảng ủy tiểu đoàn đều có nội dung kiểm điểm, đánh giá và xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra đảng viên phù hợp với tình hình nhiệm vụ và yêu cầu công tác xây dựng Đảng. Thực hiện kiểm tra đảng viên của đảng ủy tiểu đoàn luôn có nền nếp và đúng kế hoạch đã xác định. Giai đoạn từ tháng 9/2015 – 12/2023, các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên đã kiểm tra 4.238 đảng viên bằng 12,2% tổng số đảng viên2.
Hai là, quán triệt thực hiện đúng nguyên tắc, tư tưởng chỉ đạo, quy trình kiểm tra đảng viên, xác định nội dung, phương pháp kiểm tra đảng viên cơ bản phù hợp. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, 100% các đảng ủy tiểu đoàn đã lãnh đạo xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện tốt kế hoạch kiểm tra đảng viên bảo đảm đúng nội dung, đối tượng. Tiến hành kiểm tra đảng viên bảo đảm chặt chẽ, đúng quy trình, kết luận, thông báo rõ những ưu điểm, khuyết điểm, nguyên nhân, trách nhiệm của cá nhân được kiểm tra, lưu trữ hồ sơ đúng quy định. Sau kiểm tra, những hạn chế, khuyết điểm được chỉ ra đã được các đảng viên khắc phục sửa chữa.
Trong năm 2023, các đảng ủy tiểu đoàn đã thực hiện nội dung kiểm tra đảng viên về các mặt. Trong đó, kiểm tra về thực hiện những điều đảng viên không được làm, bằng 4,17%; tiêu chuẩn đảng viên, cấp ủy viên, bằng 2,31%; việc thực hiện nhiệm vụ đảng viên, cấp ủy viên, bằng 18,75%; việc chấp hành nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bằng 39,12%; việc chấp hành quy chế làm việc, nguyên tắc tập trung dân chủ, bằng 11,57%; tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, trách nhiệm nêu gương, bằng 24,07%3.
Cùng với đó, các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên đã thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo vận dụng linh hoạt hình thức kiểm tra của Đảng, phương pháp, quy trình kiểm tra ở Đảng bộ Trường Sĩ quan chính trị. Các đảng ủy tiểu đoàn đã dựa vào tổ chức đảng, phát huy tinh thần tự giác của đảng viên; phát huy trách nhiệm xây dựng Đảng của quần chúng; đồng thời, “làm tốt công tác thẩm tra, xác minh; kết hợp chặt chẽ công tác kiểm tra với công tác giám sát của Đảng với công tác thanh tra quốc phòng, kiểm tra, giám sát của đoàn thể… đề cao tự kiểm tra của cấp ủy, chi bộ và người đứng đầu cấp ủy”4, chủ động thu thập, sàng lọc kỹ các nguồn thông tin, nhờ đó mà quá trình kiểm tra đảng viên luôn đưa ra được những kết luận chính xác trong nhận xét, đánh giá cán bộ, đảng viên.
Ba là, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên ở các đảng bộ tiểu đoàn quản lý học viên không ngừng được nâng lên, cơ bản hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thông qua thực hiện nhiệm vụ kiểm tra đảng viên, nền nếp, chế độ sinh hoạt đảng được duy trì nghiêm túc, nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt của đảng được cán bộ, đảng viên phát huy; xây dựng và thực hiện tốt quy chế làm việc và quy chế lãnh đạo trên các lĩnh vực công tác quan trọng của đảng bộ; giải quyết tốt các mối quan hệ trong đơn vị. Giải quyết tốt mối quan hệ giữa người chỉ huy với cấp ủy, giữa bí thư cấp ủy với người chỉ huy đơn vị, giữa lãnh đạo và chỉ huy.
Tinh thần đoàn kết, thống nhất, đấu tranh phê bình và tự phê bình không ngừng được nâng lên. “Tuyệt đại đa số cán bộ, đảng viên luôn có ý thức cao trong chấp hành nghiêm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng, nói và làm theo nghị quyết. Đảng viên là cán bộ luôn nêu cao tinh thần tự giác, nêu gương chấp hành kỷ luật của Đảng, quy định những điều đảng viên không được làm”5. Việc rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, chấp hành các quy định của nhà trường được thực hiện nghiêm túc. Kết quả xếp loại chất lượng đảng viên từ năm 2015 – 2023, cho thấy có: 20. 347 đảng viên hoàn thành xuất sắt và hoàn thành tốt nhiệm vụ, bằng 93,79%6.
b. Những bất cập, hạn chế
(1) Một số cấp ủy, chi bộ, đảng viên nhận thức về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng còn chưa đầy đủ7. Chất lượng kiểm tra đảng viên của một số đảng ủy tiểu đoàn còn mang tính hình thức. Sau kiểm tra, chưa tích cực giám sát việc thực hiện kết luận kiểm tra, nhất là việc khắc phục những hạn chế, khuyết điểm. Một bộ phận đảng viên có thái độ đối phó trong chấp hành các quy định công tác kiểm tra.
(2) “Chưa quan tâm đúng mức kiểm tra đảng viên trong quán triệt, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của đảng ủy cấp trên và của đảng bộ về lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, nhất là nhiệm vụ giáo dục – đào tạo, nghiên cứu khoa học”8. Nội dung kiểm tra đảng viên và cán bộ chủ trì chưa thật toàn diện, “chưa chú trọng kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ do cấp ủy, tổ chức đảng phân công phụ trách và nhiệm vụ, chức trách được giao và việc học tập nâng cao năng lực công tác và tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống”9. Trong quá trình tiến hành kiểm tra đảng viên, việc lấy ý kiến đóng góp của tổ chức quần chúng, tập thể quân nhân còn mang tính hình thức, chiếu lệ. Tính tự phê bình của một số đảng viên còn hạn chế, tự kiểm điểm còn chung chung, chưa nói rõ, nói hết những khuyết điểm của bản thân.
(3) Mức độ chuyển biến, tiến bộ của một số đảng viên còn chậm. Kết quả hoàn thành nhiệm vụ của một số đơn vị có mặt còn hạn chế. Một số cấp ủy, chi bộ nhận thức về công tác kiểm tra đảng viênchưa sâu sắc, đầy đủ, có biểu hiện buông lỏng trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra đảng viên. Tính đấu tranh trong sinh hoạt còn hạn chế, tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, “dĩ hòa vi quý” chậm được khắc phục; vẫn còn có đảng viên vi phạm pháp luật, kỷ luật phải xử lý. Cụ thể, từ năm 2015 – 01/2024, có 45 đảng viên vi phạm phải xử lý kỷ luật về Đảng và kỷ luật Quân đội, bằng 0,04 % so với tổng số đảng viên10.
3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đảng viên của các đảng ủy Tiểu đoàn quản lý học viên thuộc Đảng bộ Trường Sĩ quan Chính trị
Thứ nhất, tăng cường quán triệt và thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, của Quân ủy Trung ương và Đảng ủy Trường Sĩ quan Chính trị về xây dựng Đảng trong tình hình mới. Theo đó, các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên quán triệt sâu sắc các chủ trương, biện pháp lãnh đạo của Đảng ủy Nhà trường, bám sát nhiệm vụ chính trị và yêu cầu công tác xây dựng Đảng, chủ động tiến hành kiểm trađảng viên. Các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên cần phải coi kiểm tra đảng viên là công cụ đắc lực, là công việc thường xuyên hằng ngày của cấp ủy, tổ chức đảng. Các chủ thể, lực lượng phải nhận thức đúng về vị trí, tầm quan trọng của công tác kiểm tra đảng viên đối với việc quán triệt và thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, của Quân ủy Trung ương và Đảng ủy Trường Sĩ quan Chính trị về xây dựng Đảng. Quá trình quán triệt và tổ chức thực hiện cần phải linh hoạt, sáng tạo phù hợp với đặc điểm của từng cơ quan khoa, đơn vị.
Thứ hai, các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên nhận thức rõ: nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đảng viên góp phần nâng cao kết quả giáo dục – đào tạo, nghiên cứu khoa học, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên. Trước khi tiến hành kiểm tra, chủ thể phải nắm bắt được đặc điểm đối tượng kiểm tra, trên cơ sở đó xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra đảng viên và thực hiện tốt chương trình, kế hoạch đó. Quá trình kiểm tra đảng viên, nội dung phải hướng vào việc xây dựng đội ngũ đảng viên có phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ, kiến thức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giáo dục – đào tạo, nghiên cứu khoa học và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng, xây dựng các đảng bộ tiểu đoàn trong sạch, vững mạnh, “Mẫu mực tiêu biểu”; kịp thời ngăn ngừa hiện tượng suy thoái, vi phạm kỷ luật, thiếu trách nhiệm, thực hiện nhiệm vụ kết quả thấp.
Thứ ba, quá trình kiểm tra đảng viên phải thực hiện toàn diện, đồng bộ các nội dung, vận dụng linh hoạt phương pháp kiểm tra của đảng ủy. Các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên cần căn cứ vào mục đích, yêu cầu và tình hình cụ thể mà lựa chọn nội dung, đối tượng phù hợp, chú trọng xác định nội dung vào cương vị, chức trách của từng cá nhân để lập kế hoạch kiểm tra chi tiết, chu đáo. Trong kiểm tra đảng viêncủa các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên thực hiện đúng các công việc thuộc phạm vi, trách nhiệm, quyền hạn của cá nhân; không làm tắt, làm lướt, bỏ sót nội dung cũng như các khâu, các bước của công tác kiểm tra. Nắm chắc và vận dụng sáng tạo các phương pháp cơ bản của công tác kiểm tra, vận dụng linh hoạt các hình thức kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ, kiểm tra bất thường và sử dụng hiệu quả các biện pháp về tư tưởng, tổ chức, phát huy vai trò các tổ chức, các lực lượng.
Thứ tư, phát huy sức mạnh tổng hợp các tổ chức, lực lượng. Việc kiểm tra có liên quan tới nhiều tổ chức, nhiều lực lượng và của chính đối tượng được kiểm tra, phạm vi chức trách nhiệm vụ và mức độ tham gia của các lực lượng khác nhau, vừa trực tiếp, vừa gián tiếp. Trong đó, cấp ủy, tổ chức đảng cấp trên cơ sở cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đảng viên của các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên. Trên cơ sở đó, các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên phải tăng cường lãnh đạo nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đảng viên trong đảng bộ. Ủy ban kiểm tra đảng ủy tiểu đoànphải nắm vững nghị quyết, kế hoạch kiểm tra đảng viên của đảng ủy, chủ động làm tốt công tác tham mưu theo chức năng nhiệm vụ, đồng thời vừa làm tốt nghiệp vụ chuyên môn. Các tổ chức quần chúng và hội đồng quân nhân trong đơn vị phát huy tốt tinh thần trách nhiệm trong theo dõi, giám sát hoạt động của đảng viên, tích cực đóng góp ý kiến trong công tác kiểm tra đảng viên của đảng ủy tiểu đoàn.
4. Kết luận
Nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới, nhiệm vụ xây dựng chỉnh đốn Đảng và yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo, nghiên cứu khoa học ở Trường Sĩ quan Chính trị hiện nay là rất quan trọng. Việc nắm rõ thực trạng và thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra đảng viên của các đảng ủy tiểu đoàn quản lý học viên nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, tổ chức thực hiện, kịp thời phát huy ưu điểm, chủ động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, khắc phục thiếu sót, khuyết điểm của đảng viên, góp phần xây dựng nhà trường quân đội chính quy, tinh nhuệ, mẫu mực, tiêu biểu.
Chú thích:
1, 7, 8, 9. Đảng ủy Trường Sĩ quan Chính trị (2020). Nghị quyết số 32-NQ/ĐU ngày 24/9/2020 về lãnh đạo công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng, nhiệm kỳ 2020 – 2025.
2, 3, 6, 10. Tác giả tổng hợp từ số liệu do Phòng Chính trị, Trường Sĩ quan Chính trị cung cấp, tháng 6/2024.
4, 5. Đảng ủy Trường Sĩ quan Chính trị (2023). Báo cáo số 690-BC/ĐU ngày 15/11/2023 về kết quả công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng trong Đảng bộ Trường Sĩ quan Chính trị.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2021). Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng.
2. Ban Bí thư (2021). Hướng dẫn số 02-HD/TW ngày 09/12/2021 về việc thực hiện một số nội dung Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng.
3. Bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên là học viên Trường Sĩ quan Chính trị. https://www.quanlynhanuoc.vn/2023/10/10/boi-duong-ly-tuong-cach-mang-cho-doan-vien-thanh-nien-la-hoc-vien-truong-si-quan-chinh-tri/
4. Những yêu cầu nêu gương về đạo đức của giảng viên Trường Sĩ quan Chính trị hiện nay. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/05/07/nhung-yeu-cau-neu-guong-ve-dao-duc-cua-giang-vien-truong-si-quan-chinh-tri-hien-nay/
