Trần Thúy Quỳnh
Phường Cẩm Trung, thành phố Cẩm Phả
(Quanlynhanuoc.vn) – Để tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền thông minh và nâng cao vai trò phục vụ, kiến tạo của chính quyền các cấp, việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là rất cần thiết đối với cấp ủy, chính quyền địa phương. Bài viết nghiên cứu hiệu quả công tác nâng cao chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh và đưa ra phương hướng, giải pháp có giá trị tham khảo góp phần xây dựng những tiêu chí, tiêu chuẩn của đội ngũ công chức thành phố Cẩm Phả đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Từ khóa: Đội ngũ công chức, nâng cao chất lượng, cơ quan chuyên môn, uỷ ban nhân dân, cải cách hành chính.
1. Đặt vấn đề
Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, xác định, cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng; công tác cán bộ là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị.
Trước những yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, trong bối cảnh đất nước và thời đại có nhiều biến đổi, việc xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức ở các cấp, đặc biệt tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần quan tâm và giải quyết. Do đó việc đầu tư, xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức là nhiệm vụ quan trọng, cần được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Để đáp ứng được những mục tiêu trên, việc nghiên cứu, phân tích, đánh giá chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh một cách đầy đủ, khách quan, toàn diện sẽ góp phần quan trọng trong việc đưa ra các giải pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng công chức, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của tổ chức bộ máy và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương.
2. Thực trạng chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
Thứ nhất, công tác xây dựng đề án vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức.
Trên cơ sở thực hiện các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn từ Bộ, ngành Trung ương, như: Nghị định số 36/2013/NĐ-CP ngày 22/4/2013 của Chính phủ về vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức; Thông tư số 05/2013/TT-BNV ngày 25/6/2013 của Bộ Nội vụ hướng dẫn thực hiện Nghị định số 36/2013/NĐ-CP của Chính phủ về vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức; Chỉ thị số 46-CT/TU ngày 26/6/2015 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Quảng Ninh về việc triển khai thực hiện vị trí việc làm và chính sách tinh giản biên chế… UBND thành phố Cẩm Phả đã đánh giá việc bố trí, sử dụng và năng lực, hiệu quả công việc thực tế của từng cán bộ, công chức theo nhiệm vụ đang đảm nhận và xây dựng đề án vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức năm 2024 với 91 vị trí việc làm, trong đó, 20 vị trí lãnh đạo quản lý; 79 vị trí gắn với công việc chuyên môn, nghiệp vụ; 7 vị trí gắn với công việc hỗ trợ, phục vụ; cơ cấu ngạch công chức 80 người1.
Thứ hai, xây dựng quy hoạch cán bộ công chức.
Kế thừa và phát triển quan điểm của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng: công tác cán bộ phải thực sự là “then chốt của then chốt”, tỉnh Quảng Ninh thực hiện chủ trương xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết. Thực hiện chủ trương xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức của tỉnh, UBND thành phố Cẩm Phả đã triển khai công tác quy hoạch dự nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý từ cơ sở đến thành phố, nhất là nhiệm kỳ 2020 – 2025 bảo đảm công khai, dân chủ, khách quan, đúng quy trình và các văn bản hướng dẫn của cấp trên. Tỷ lệ nữ tham gia, cơ cấu độ tuổi hợp lý, bảo đảm tính kế thừa, chuyển tiếp giữa các thế hệ, tỷ lệ cán bộ trẻ được đưa vào quy hoạch ngày càng chiếm tỷ lệ cao, bảo đảm đúng theo phương châm “động” và “mở” trong quy hoạch, mỗi nhiệm kỳ có khoảng 30 – 40% cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Thực hiện đúng chủ trương mỗi chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý được quy hoạch không quá 4 người và 1 người không quá 3 chức danh. Thống nhất quy hoạch lên chức vụ cao hơn, không quy hoạch tái cử, tái bổ nhiệm. Cán bộ được quy hoạch đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực công tác, trình độ chuyên môn tốt, tinh thần trách nhiệm và ý thức tự giác trong thực thi công vụ.
Thứ ba, công tác tuyển dụng công chức.
Trong giai đoạn từ năm 2021 – 2023, UBND thành phố Cẩm Phả đã tổ chức việc tuyển dụng bằng hình thức thi tuyển một cách chặt chẽ nhằm lựa chọn những công chức có trình độ từ đại học chính quy trở lên về công tác. Các ngành tuyển dụng của thành phố trong giai đoạn 2021 – 2023 tập trung vào các ngành: kế toán, kinh tế, quản lý đất đai, công nghệ thông tin, luật. Số lượng công chức tuyển dụng trong 3 năm tương đối ổn định.
Công tác tuyển dụng công chức tại thành phố đã chú trọng việc thu hút người tài tham gia. Từ năm 2021 đến nay, đội ngũ công chức được tuyển dụng trên địa bàn thành phố đều có trình độ đại học và thuộc lứa tuổi trẻ, góp phần nâng cao chất lượng, sự năng động, và tinh thần ham học hỏi của đội ngũ công chức. Điều này dần thay thế những công chức có trình độ yếu kém, trì trệ, giúp cải thiện đáng kể hiệu quả hoạt động của bộ máy công chức trên địa bàn thành phố.
Thứ tư, công tác sắp xếp, bố trí công chức.
Trên cơ sở bám sát chỉ đạo của Trung ương, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai thực hiện việc đổi mới, sắp xếp tổ chức, bộ máy tinh gọn, gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công nhân, viên chức. Tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện tinh giản biên chế sớm so với toàn quốc 4 năm và thực hiện giảm liên tục trong 10 năm qua từ khi tỉnh thực hiện Đề án 25. Nhiều giải pháp được thực hiện như: sắp xếp lại hệ thống trường học, trạm y tế; tinh giản biên chế trong hệ thống chính trị… Trong đó, hai giải pháp được quan tâm nhất là nhất thể hóa chức danh lãnh đạo, quản lý và sáp nhập các cơ quan đảng, chính quyền có chung chức năng, nhiệm vụ. Để chuẩn bị hợp nhất các cơ quan Đảng và chính quyền ở cấp huyện, Quảng Ninh đang hợp nhất một số chức danh, như: trưởng ban tổ chức kiêm trưởng phòng nội vụ, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra kiêm chánh thanh tra… UBND thành phố Cẩm Phả là một trong số các địa phương được thực hiện sáp nhập cơ quan Đảng và chính quyền ở cấp huyện, khi hợp nhất cơ quan ủy ban kiểm tra với thanh tra, quy trình xử lý cán bộ, công chức vi phạm kỷ luật nhanh gọn hơn. Đáng chú ý, việc phát hiện các dấu hiệu vi phạm của cán bộ, công chức, viên chức kịp thời. Do vậy, có tác dụng tích cực trong ngăn chặn các biểu hiện suy thoái của cán bộ, đảng viên như vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ; kê khai tài sản, thu nhập không trung thực hay bổ nhiệm người thân, người nhà không đủ tiêu chuẩn…
Thứ năm, công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức
Trong 3 năm, từ 2021 – 2023, UBND thành phố Cẩm Phả đã mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về nghiệp vụ, kiến thức quản lý nhà nước cho cán bộ, công chức thành phố; đồng thời, cử công chức đi học các lớp lý luận chính trị. Kết quả đào tạo, bồi dưỡng công chức của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Cẩm Phả đã có sự cải thiện rõ rệt. Tổng số học viên tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng tăng đều qua các năm.
Từ kết quả trên, có thể thấy, các chương trình đào tạo, bồi dưỡng đã có tác động tích cực, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của bộ máy hành chính thành phố trong giai đoạn tới. Năm 2024, UBND thành phố Cẩm Phả tiếp tục đề ra kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức với mục tiêu trang bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp thực hiện nhiệm vụ trong hoạt động công vụ của cán bộ, công chức và hoạt động nghề nghiệp của viên chức, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức tốt, có bản lĩnh chính trị, năng lực, tính chuyên nghiệp cao, đáp ứng yêu cầu thực thi công vụ, hoạt động nghề nghiệp, phục vụ Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Trong những năm vừa qua, đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh đã được rà soát, tinh giản theo hướng bảo đảm về số lượng và chú trọng chất lượng. Nhìn chung, trình độ, năng lực, trách nhiệm, phong cách, thái độ của công chức đã có những cải thiện đáng kể, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới; phần lớn đội ngũ công chức lãnh đạo, quản lý có phẩm chất, đạo đức trong sáng, được nhân dân tín nhiệm, đánh giá cao. Đến nay, đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Cẩm Phả đã dần được tiêu chuẩn hóa về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, quản lý nhà nước, tin học và ngoại ngữ, với sự chuyển biến tích cực và nâng cao hơn. Năng lực của đội ngũ công chức, đặc biệt là những công chức trẻ được đào tạo cơ bản về chuyên môn, nghiệp vụ ngày càng tăng, giúp đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ hiện tại. Tình trạng tham nhũng, tiêu cực, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đảng bộ và hệ thống chính trị từng bước được kiềm chế, ngăn chặn. Đó là nguồn lực to lớn cho sự phát triển của địa phương và đất nước.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác nâng cao chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Cẩm Phả còn một số hạn chế cần phải được nghiên cứu, khắc phục, như: Vẫn còn tình trạng một bộ phận công chức chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc; còn số lượng lớn chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn công tác xây dựng Đảng, quản lý nhà nước, dẫn đến trong công tác quản lý điều hành còn lúng túng, chất lượng, hiệu quả công tác chưa cao. Nhiều công chức chưa hiểu rõ chức năng, nhiệm vụ đang đảm nhận, cũng như chưa nắm chắc về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức và cơ quan mà họ công tác. Công tác tham mưu hiệu quả chưa cao, sự phối hợp giữa các cấp và bộ phận trong quá trình thực thi công vụ còn lỏng lẻo. Việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho công chức chưa được chú trọng, nội dung đào tạo còn trùng lặp, nặng về lý thuyết và thiếu tính thực tiễn. Trong công tác tuyển dụng, nội dung thi tuyển nặng về kiến thức quản lý hành chính nhà nước, chưa có nội dung thi về kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ; chỉ tiêu, tiêu chuẩn tuyển dụng chủ yếu phụ thuộc ý chí chủ quan của người đứng đầu cơ quan sử dụng công chức, chưa xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ của vị trí việc làm cần tuyển.
3. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Cẩm Phả
Để xây dựng đội ngũ công chức thuộc UBND thành phố Cẩm Phả “vừa hồng vừa chuyên”, có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, phục vụ nhân dân và sự phát triển của địa phương, UBND thành phố Cẩm Phả cần xem xét, thực hiện một số giải pháp sau:
Một là, tăng cường công tác chỉnh đốn về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, công chức.
Cần tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ công chức. Việc này đòi hỏi đổi mới nội dung và phương thức giáo dục, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị, đồng thời xây dựng cơ chế học tập định kỳ và thường xuyên cho lãnh đạo, quản lý. Đặc biệt, quán triệt Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, xây dựng đội ngũ công chức “vừa hồng, vừa chuyên”, gắn liền với việc giáo dục văn hóa tiết kiệm và phòng, chống tham nhũng. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; xử lý nghiêm các công chức vi phạm. Đặc biệt, cần tập trung giám sát công chức làm việc ở những lĩnh vực nhạy cảm, dễ xảy ra tiêu cực và có khiếu kiện kéo dài. Đồng thời, cần đẩy mạnh hiệu quả công tác phòng, chống suy thoái tư tưởng, đạo đức và lối sống trong đội ngũ công chức, cũng như tăng cường thanh tra đối với người đứng đầu về trách nhiệm trong phòng, chống tham nhũng.
Hai là, đổi mới tuyển dụng, sử dụng, đánh giá và đãi ngộ đối với công chức.
Hoàn thiện xác định vị trí việc làm của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố, trên cơ sở đó, tiến hành rà soát, bố trí sử dụng và quản lý công chức theo vị trí việc làm. Trong thời gian tới, UBND thành phố Cẩm Phả cần chú trọng xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Thành phố nên dành ít nhất 50% chỉ tiêu tuyển dụng mới cho nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và cán bộ khoa học trẻ theo Nghị định số 140/2017/NĐ-CP của Chính phủ. Bên cạnh đó, cần thực hiện nghiêm các quy định của Nghị định số 73/2023/NĐ-CP ngày 29/9/2023 của Chính phủ quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung để vừa khuyến khích sự sáng tạo, cống hiến của cán bộ, công chức, vừa bảo đảm tính trách nhiệm, kỷ cương trong hoạt động công vụ vì lợi ích của Nhân dân. “Thực hiện trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo”3; trọng dụng, đãi ngộ thỏa đáng đối với nhân tài.
Ba là, hoàn thiện công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức.
Cần đổi mới nội dung, chương trình, hình thức và phương pháp đào tạo, bồi dưỡng theo hướng cập nhật kịp thời, nâng cao chất lượng và phù hợp với từng đối tượng. Đào tạo, bồi dưỡng công chức phải căn cứ vào vị trí việc làm, tiêu chuẩn của từng vị trí việc làm; gắn với công tác sử dụng, quản lý công chức, phù hợp với nhu cầu xây dựng, phát triển nguồn nhân lực của tổ chức; xây dựng ý thức và lối sống thượng tôn pháp luật; nâng cao ý thức trách nhiệm, năng lực của công chức trong thực thi Hiến pháp, pháp luật.
Bốn là, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động thực thi công vụ của công chức. Cần thiết lập sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan thanh tra, kiểm tra và các cơ quan quản lý nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội trong hoạt động kiểm tra, giám sát công chức. Hoạt động kiểm tra cần được tiến hành thường xuyên, toàn diện, công khai và dân chủ, với phương châm phòng ngừa là chính. Mọi tổ chức, cá nhân vi phạm kỷ luật Đảng và pháp luật Nhà nước cần bị xử lý kịp thời, nghiêm minh, không có ngoại lệ hay “vùng cấm”. Đặc biệt, chỉ số đánh giá sự hài lòng của người dân đối với công chức cần được xem là thước đo quan trọng về chất lượng đội ngũ công chức và hoạt động công vụ. UBND thành phố cần đưa đánh giá của người dân vào tiêu chí xếp loại công chức cũng như chỉ số cải cách hành chính hằng năm.
4. Kết luận
Trong bối cảnh hiện nay, để thực hiện thành công cải cách hành chính, UBND thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh xác định việc xây dựng đội ngũ công chức là nhiệm vụ cấp thiết và quan trọng. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức không chỉ là trách nhiệm của các cấp ủy, mà còn là trách nhiệm của từng công chức. Mỗi công chức cần tự giác rèn luyện, nâng cao năng lực chuyên môn, đạo đức, lối sống, gương mẫu trong công việc và cuộc sống hằng ngày. Đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất đạo đức tốt và năng lực sẽ góp phần quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước trong kỷ nguyên mới hiện nay.
Chú thích:
1. Ủy ban nhân dân thành phố Cẩm Phả (2020). Quyết định số 2181/QĐ-UBND, ngày 26/12/2020 phê duyệt đề án tạo nguồn cán bộ, công chức trên địa bàn thành phố, giai đoạn 2020 – 2025.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII). Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.
2. Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Quảng Ninh. Chỉ thị số 46-CT/TU ngày 26/6/2015 về việc triển khai thực hiện vị trí việc làm và chính sách tinh giản biên chế.
3. Chính phủ (2017). Nghị định số 140/2017/NĐ-CP ngày 05/12/2017 về chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập 1. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2024). Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới.
