Lưu Bá Đức
Trường Sĩ quan Chính trị
(Quanlynhanuoc.vn) – Đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội hiện nay là yêu cầu cấp thiết đối với sự nghiệp xây dựng quân đội vững về chính trị. Đây cuộc đấu tranh cam go, phức tạp, quyết liệt và lâu dài cần phát huy sức mạnh tổng hợp của nhiều lực lượng, trong đó có đội ngũ sĩ quan cấp phân đội. Phát huy vai trò của lực lượng này trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên mặt trận tư tưởng, văn hóa bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong quân đội có ý nghĩa hết sức quan trọng.
Từ khóa: Sĩ quan cấp phân đội; Quân đội nhân dân Việt Nam; “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa.
1. Đặt vấn đề
Nền tảng tư tưởng, văn hóa trong quân đội là mặt trận thường xuyên bị các thế lực thù địch tập trung mũi nhọn chống phá trong quá trình thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”. Vì vậy, đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu hiện nay nhằm làm cho quân đội ta tiếp tục kiên định và giữ vững mục tiêu, lý tưởng, nguyên tắc tổ chức, phương hướng hoạt động chính trị; giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội cụ Hồ” thời kỳ mới. Để đấu tranh có hiệu quả, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong đó có đội ngũ sĩ quan cấp phân đội ở đơn vị cơ sở. Họ là lực lượng đông đảo, được đào tạo cơ bản, năng động, sáng tạo, nhạy bén tiếp thu cái mới, có trình độ lý luận và nhận thức chính trị – xã hội khá tốt. Vì vậy, phát huy vai trò của lực lượng này trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên mặt trận tư tưởng, văn hóa trong quân đội giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hiện nay.
2. Một số vấn đề lý luận và thực trạng về vai trò của sĩ quan cấp phân đội đối với nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội
Thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội, các thế lực thù địch tập trung đẩy mạnh âm mưu “phi chính trị hóa” nhằm xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với quân đội. Để đạt được âm mưu ấy, chúng sử dụng ngày càng nhiều thủ đoạn đa dạng, tinh vi và thâm hiểm. Chúng hạ bệ, phủ nhận bản chất cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; lợi dụng tình trạng quan liêu, tham nhũng, suy thoái ở một bộ phận cán bộ, đảng viên nhằm kích động, gây chia rẽ, làm mất lòng tin của của quân đội vào Đảng, của Nhân dân với quân đội; kêu gọi “đòi xóa bỏ Điều 4 Hiến pháp năm 2013”, cổ xúy cho luận điệu “quân đội phi giai cấp”, “quân đội nhà nghề”; xuyên tạc, phủ định mục tiêu, lý tưởng và bản chất, truyền thống tốt đẹp của quân đội, bôi xấu hình ảnh “Bộ đội cụ Hồ”.
Lợi dụng sự phát triển của mạng xã hội, các thế lực thù địch tạo dựng, phát tán các bài viết, cắt ghép video, hình ảnh hòng biến có thành không, không thành có, thật giả lẫn lộn… với cường độ và tần suất ngày càng tăng; chúng ra sức truyền bá lối sống thực dụng, buông thả, thờ ơ đối với các vấn đề chính trị – xã hội của đất nước, của quân đội, nhằm thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tạo ra khoảng trống về ý thức hệ để tư tưởng phi vô sản thâm nhập vào đời sống tinh thần của cán bộ, chiến sĩ trong quân đội. Qua đó, tiến công vào trận địa tư tưởng, văn hóa, làm cho quân đội giảm sút sức mạnh chính trị, tinh thần, không còn là lực lượng chiến đấu, lực lượng chính trị tin cậy và trung thành tuyệt đối của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Chính bởi vậy, đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội là nhiệm vụ thường xuyên, trọng yếu, là trách nhiệm của mọi tổ chức, lực lượng xã hội hiện nay. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “… chủ động nắm chắc tình hình, kịp thời phát hiện, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, các loại tội phạm; ngăn chặn âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình”, bạo loạn, khủng bố, phá hoại, không để hình thành các tổ chức chính trị đối lập trong nước, không để bị động trong mọi tình huống”1.
Đội ngũ sĩ quan cấp phân đội là lực lượng đông đảo được đào tạo cơ bản, có giác ngộ chính trị, tinh thần yêu nước xã hội chủ nghĩa và niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng; năng động, sáng tạo, nhanh nhạy trong tiếp thu cái mới nhất là trong tiếp thu những thành tựu mới của khoa học, công nghệ. Họ vừa là người lãnh đạo, chỉ huy, phụ trách chuyên môn, kỹ thuật, vừa là người trực tiếp tham gia giải quyết các nhiệm vụ cụ thể hằng ngày ở phân đội. Vì vậy, sĩ quan cấp phân đội là lực lượng xung kích, giữ vai trò nòng cốt trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa:
Thứ nhất, sĩ quan cấp phân đội là những người có nhận thức tương đối toàn diện về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, trong đó có những hiểu biết cơ bản về chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; trực tiếp quản lý, giáo dục, quản lý bộ đội; trực tiếp trang bị cho cán bộ, chiến sĩ hệ thống quan điểm cơ bản về Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của Quân đội và đơn vị… Qua đó, hình thành và phát triển ở cán bộ, chiến sĩ thế giới quan, phương pháp luận khoa học, lý tưởng, đạo đức và các phẩm chất cần thiết của người quân nhân cách mạng. Đây là cơ sở khoa học giúp quân nhân trong đơn vị có năng lực giải quyết đúng đắn những vấn đề chính trị, xã hội trên cơ sở quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; đấu tranh có hiệu quả với âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Đồng thời, sĩ quan cấp phân đội trực tiếp giáo dục, bồi dưỡng cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền trở thành lực lượng “bút chiến” góp phần tích cực vào bảo vệ, giữ vững trận địa tư tưởng, văn hóa trong quân đội và xã hội.
Thứ hai, sĩ quan cấp phân đội trực tiếp nghiên cứu và hướng dẫn cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền biết lựa chọn và sử dụng các nội dung, hình thức, phương pháp và phương tiện đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa. Phối hợp cùng với các tổ chức, lực lượng trong đơn vị, sĩ quan cấp phân đội trực tiếp nghiên cứu và hướng dẫn cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền nghiên cứu làm sáng tỏ tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nhận diện và vạch trần âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; nghiên cứu bổ sung, phát triển nội dung, hình thức, phương pháp đấu tranh mới đáp ứng nhu cầu thực tiễn cách mạng. Sĩ quan cấp phân đội cung cấp các luận cứ khoa học; bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ hình thức, phương pháp viết bài, tranh luận khoa học, đấu tranh trực diện trên các phương tiện truyền thông; đề xuất các giải pháp đấu tranh làm thất bại chiến lược “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa, qua đó góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng, hiệu quả đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa ở đơn vị.
Thứ ba, sĩ quan cấp phân đội phối hợp cùng với chính quyền địa phương giữ vai trò quan trọng trong tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cho nhân dân góp phần xây dựng cơ sở vững mạnh, ổn định về chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân. Tham gia xây dựng địa phương vững mạnh là một nhiệm vụ của các đơn vị cơ sở, là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong phòng, chống chiến lược “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa. Thông qua các hoạt động thực tế cụ thể tại đơn vị cơ sở, thông qua hoạt động dã ngoại, diễn tập, huấn luyện trên địa bàn có nhiều dân tộc thiểu số, tôn giáo khác nhau, sĩ quan cấp phân đội còn là những “chiến sĩ dân vận” góp phần tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước cho đồng bào các dân tộc.
Thực hiện công tác dân vận ở các địa phương, mỗi sĩ quan cấp phân đội cùng cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền tham gia cùng cấp ủy, chính quyền địa phương đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về vấn đề dân tộc, tôn giáo của các thế lực thù địch. Sĩ quan cấp phân đội đã cùng với chính quyền địa phương tham gia giúp Nhân dân nâng cao dân trí, đấu tranh xóa bỏ những hủ tục lạc hậu; đẩy mạnh phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo, ổn định cuộc sống; tham mưu, đề xuất với cấp uỷ, chính quyền các cấp giải pháp xử lý dứt điểm các vụ việc phức tạp về an ninh trật tự, không để phát sinh điểm nóng… Qua đó, hạn chế các hoạt động lôi kéo gây mất an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của các thế lực phản động trên địa bàn.
Tuy nhiên, thời gian qua việc đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa của một bộ phận sĩ quan cấp phân đội còn tồn tại những hạn chế nhất định. Trong công tác giáo dục chính trị, một số cán bộ cấp phân đội chưa tích cực cập nhật tri thức mới, thiếu tính phản bác sâu sắc đối với các quan điểm sai trái, thù địch; có thời điểm chưa biết lồng ghép việc tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng với đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch. Việc đấu tranh phòng, chống các quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị trên không gian mạng có thời điểm còn thụ động. Cá biệt, có sĩ quan cấp phân đội thiếu bản lĩnh, thiếu tích cực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống cách mạng… dần phai nhạt mục tiêu, lý tưởng cách mạng dẫn đến vi phạm pháp luật, kỷ luật nghiêm trọng.
3. Một số giải pháp phát huy vai trò của sĩ quan cấp phân đội trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa
Thời gian tới, bước vào kỷ nguyên mới, “kỷ nguyên vươn mình” của dân tộc. Yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới ngày càng cao. Các thế lực thù địch ra sức phá hoạt nền tảng tư tưởng, văn hóa của quân đội. Để phát huy hơn nữa vai trò của sĩ quan cấp phân đội đối với nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội, đòi hỏi cần thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:
Một là, tiếp tục quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của sĩ quan cấp phân đội đối với nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, bảo đảm cho quá trình đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa của sĩ quan cấp phân đội đúng định hướng chính trị, chặt chẽ, bảo đảm chất lượng, yêu cầu đề ra. Trên cơ sở tạo chuyển biến căn bản, sâu sắc về nhận thức giúp họ có thái độ đúng đắn và trách nhiệm cao trong đấu tranh.
Theo đó, cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính các đơn vị cần thường xuyên quán triệt, giáo dục để sĩ quan cấp phân đội cần nắm và thực hiện hiệu quả Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; quán triệt và triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới gắn với chương trình thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Chỉ thị số 823-CT/QUTW ngày 10/9/2017 của Quân ủy Trung ương về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội; Nghị quyết số 847-NQ/QUTW ngày 28/12/2021 của Quân ủy trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới…2 Từ đó, giúp sĩ quan cấp phân đội luôn kiên định với Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng; nắm vững mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; tích cực học tập lý luận chính trị; nắm chắc sự phát triển của tình hình thực tiễn, vận dụng vào từng trường hợp cụ thể để phân tích, bác bỏ và có quan điểm, chính kiến rõ ràng trước các quan điểm sai trái, phản động.
Hai là, tăng cường giáo dục, tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền về âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội. Thông qua chức trách, nhiệm vụ được giao, sĩ quan cấp phân đội cần tích cực tuyên truyền, giáo dục làm cho cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền thấm nhuần Chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; từ đó nâng cao bản lĩnh chính trị, vững vàng kiên định, nhạy bén trước những diễn biến chính trị, xã hội phức tạp, khó lường. Nội dung tuyên truyền, giáo dục đòi hỏi phải có tính chiến đấu cao, vạch rõ tính chất sai trái, phản động trong các luận điểm chống phá của các thế lực thù địch; có luận cứ khoa học vững chắc, thuyết phục để bảo vệ nền tảng tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đặc biệt, trước những vấn đề đấu tranh nhạy cảm, phức tạp đòi hỏi sĩ quan cấp phân đội càng phải chủ động, nhạy bén, kịp thời định hướng chính trị và dẫn dắt hành động thực tiễn đấu tranh cho cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền.
Ba là, nâng cao tính tích cực, tự giác của sĩ quan cấp phân đội đối với nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội. Trên cơ sở được cấp ủy, chỉ huy các cấp quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức về đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa mỗi sĩ quan cấp phân đội cần đề cao tính tích cực, tự giác, quyết tâm, quyết liệt đấu tranh chống lại những quan điểm, luận điệu, xuyên tạc, sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng, văn hóa của quân đội hiện nay.
Sĩ quan cấp phân đội cần phát huy vai trò lực lượng nòng cốt trong đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch trên mặt trận tư tưởng, văn hóa; họ phải là những cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ lý luận cao, có khả năng diễn đạt, luận chiến thuyết phục, có nhiệt huyết, dũng khí, quyết tâm đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa. Muốn vậy, sĩ quan cấp phân đội phải tích cực, tự giác trong học tập và rèn luyện, nêu cao tinh thần trách nhiệm, có năng lực, trình độ lý luận và dũng khí đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch trong mọi điều kiện, hoàn cảnh; tự bồi dưỡng nghiệp vụ, chú trọng nâng tầm lý luận sắc sảo, kinh nghiệm đấu tranh, cập nhật nội dung, phương pháp, trang bị phương tiện, công nghệ đấu tranh trên không gian mạng; tích cực tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn hằng năm. Bên cạnh đó, sĩ quan cấp phân đội cần nêu cao trách nhiệm trong tự học, tự nghiên cứu, rèn luyện đạo đức, lối sống, tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa.
Trong quá trình đấu tranh, sĩ quan cấp phân đội không chỉ vạch rõ các luận điệu sai trái, bảo vệ lý luận cách mạng mà còn dự báo, định hướng nội dung cho cuộc đấu tranh trong tương lai. Sĩ quan cấp phân đội phải luôn tỉnh táo, nhận diện đúng, bình tĩnh xem xét, phân tích để vạch trần bản chất và có biện pháp phòng, chống hiệu quả; tuyệt đối không được mơ hồ, mất cảnh giác, dẫn tới bị động, lúng túng trước âm mưu,thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt của kẻ thù. Cần đề cao cảnh giác, chủ động tấn công, đổi mới tư duy, có phương thức, biện pháp thích hợp, tăng cường tuyên truyền sâu rộng, kịp thời, chính xác các quan điểm, tư tưởng, lý luận của Đảng, phản bác một cách mạnh mẽ, quyết liệt để kịp thời ngăn chặn sự chống phá về tư tưởng, lý luận của các thế lực thù địch dưới bất cứ hình thức nào.
Bốn là, xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh, tốt đẹp. Môi trường văn hóa quân sự lành mạnh, tốt đẹp là nơi tạo ra những giá trị cốt lõi của “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới, đồng thời tạo ra những yếu tố thuận lợi cần thiết cho sĩ quan cấp phân đội không những làm tốt nhiệm vụ quản lý, giáo dục, rèn luyện cán bộ, chiến sĩ, yêu mến và gắn bó với nghề mà còn giúp họ tích cực tham gia đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong quân đội.
Vì vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần quan tâm xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh, tốt đẹp, tạo ra điều kiện môi trường thuận lợi, khơi dậy, phát huy khả năng tích cực, lao động sáng tạo, tự giác của sĩ quan cấp phân đội trong thực hiện nhiệm vụ cam go, phức tạp này. Theo đó, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần tập trung xây dựng đơn vị cấp phân đội vững mạnh toàn diện “Mẫu mực tiêu biểu”, bảo đảm chính quy trong làm việc, học tập, sinh hoạt, công tác; trang bị cơ bản đầy đủ các thiết bị, cơ sở vật chất kỹ thuật cần thiết phục vụ tham gia đấu tranh của sĩ quan cấp phân đội trên internet, mạng xã hội; trang bị đầy đủ và đồng bộ các phương tiện cơ sở vật chất – kỹ thuật để phục vụ cho việc quản lý hoạt động nghiên cứu lý luận chính trị, văn hóa, văn nghệ,… của sĩ quan cấp phân đội.
Chú thích:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 152.
2 Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam (2014). Tài liệu tham khảo về đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa. H. NXB Quân đội nhân dân.
Tài liệu tham khảo:
1. Nguyễn Phú Trọng (2022). Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. H. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật.
2. Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam (2020). Đề cương học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025.
3. Ý thức dân vận của chính trị viên đại đội trong Quân đội nhân dân Việt Nam.https://www.quanlynhanuoc.vn/2025/02/18/y-thuc-dan-van-cua-chinh-tri-vien-dai-doi-trong-quan-doi-nhan-dan-viet-nam/
