ThS. Phan Công Thành
Trường Chính trị tỉnh Bình Dương
(Quanlynhanuoc.vn) – Thực tiễn quản lý công chức trong các cơ quan Đảng cấp tỉnh tại Đông Nam Bộ cho thấy, cùng với những kết quả đạt được, công tác này vẫn còn những hạn chế, như: công tác tuyển dụng chưa thực sự thu hút nhân tài; đào tạo chưa sát với thực tiễn; chính sách đãi ngộ chưa đủ sức cạnh tranh và phương thức đánh giá hiệu quả công việc còn nhiều bất cập. Bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý công chức trong cơ quan Đảng cấp tỉnh tại vùng Đông Nam Bộ, bao gồm: đổi mới cơ chế tuyển dụng và sử dụng nhân sự, nâng cao chất lượng đào tạo, cải thiện chế độ đãi ngộ và hoàn thiện hệ thống đánh giá, khen thưởng.
Từ khóa: Quản lý công chức; cơ quan Đảng cấp tỉnh; Đông Nam Bộ.
1. Đặt vấn đề
Quản lý công chức trong các cơ quan Đảng cấp tỉnh đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đội ngũ công chức trong cơ quan Đảng không chỉ thực hiện nhiệm vụ tham mưu, hoạch định chính sách mà còn góp phần trực tiếp vào công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Vùng Đông Nam Bộ là khu vực phát triển năng động, có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của cả nước. Điều này, đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với chất lượng đội ngũ công chức trong cơ quan Đảng cấp tỉnh.
Tuy nhiên, thực tiễn quản lý công chức tại các cơ quan Đảng trong khu vực vẫn tồn tại nhiều thách thức. Những vấn đề này nếu không được giải quyết kịp thời sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của bộ máy Đảng và hiệu quả quản lý nhà nước tại địa phương. Chính vì vậy, nghiên cứu thực trạng, chỉ ra những thách thức và đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công chức trong cơ quan Đảng cấp tỉnh tại Đông Nam Bộ là rất cần thiết.
2. Thực trạng việc quản lý công chức trong cơ quan Đảng cấp tỉnh tại vùng Đông Nam Bộ
Đông Nam Bộ có 23.552,8 km2 diện tích tự nhiên, chiếm 7,1% diện tích cả nước1; có vị trí địa lý thuận lợi, là cầu nối vùng Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ với đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời, là đầu mối giao lưu quốc tế quan trọng của khu vực và cả nước.
Khu vực Đông Nam Bộ bao gồm 1 đảng bộ thành phố trực thuộc Trung ương và 5 đảng bộ tỉnh, bao gồm: Đảng bộ TP. Hồ Chí Minh, Đảng bộ tỉnh Đồng Nai, Đảng bộ Bình Dương, Đảng bộ Bà Rịa – Vũng Tàu, Đảng bộ Tây Ninh và Đảng bộ Bình Phước. Các Đảng bộ này được thành lập tương ứng với đơn vị hành chính cấp tỉnh trong khu vực, trực thuộc sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương, đồng thời quản lý các đảng bộ cấp huyện, thị xã và các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc. Cơ cấu tổ chức đảng và chính quyền tại các tỉnh Đông Nam Bộ được thiết lập chặt chẽ, thống nhất từ cấp tỉnh đến cấp cơ sở, bảo đảm hoạt động theo đúng quy định của Đảng.
Công tác quản lý công chức tại các cơ quan Đảng cấp tỉnh ở Đông Nam Bộ có nhiều ưu điểm đáng ghi nhận, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính Đảng và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Trong những năm qua, các tỉnh ủy, thành ủy và các tổ chức đảng trực thuộc ở vùng Đông Nam Bộ đã quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, kịp thời cụ thể hóa và tổ chức thực hiện nghiêm túc các văn bản của Đảng và Nhà nước về công tác cán bộ.
Một là, công tác tuyển dụng và bổ nhiệm công chức trong các cơ quan Đảng cấp tỉnh tại Đông Nam Bộ được thực hiện chặt chẽ, bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, tuân thủ các quy định hiện hành của Đảng và Nhà nước. Việc tuyển dụng công chức có sự sàng lọc kỹ lưỡng, lựa chọn những cá nhân có phẩm chất chính trị vững vàng, năng lực chuyên môn cao và có tinh thần trách nhiệm, đáp ứng yêu cầu công việc. Điều này giúp duy trì đội ngũ công chức có trình độ, bản lĩnh, bảo đảm tính kế thừa và phát triển trong bộ máy tổ chức của Đảng. Tại tỉnh Đồng Nai, “công tác bố trí, sử dụng, bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ được chú trọng, gắn với nhu cầu thực tiễn, cán bộ được bổ nhiệm, luân chuyển đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao, khẳng định năng lực lãnh đạo quản lý; thực hiện tốt chính sách cán bộ, thể hiện rõ quan điểm, chủ trương của Tỉnh ủy trong lãnh đạo xây dựng và sử dụng đội ngũ cán bộ bảo đảm sự công bằng, minh bạch và gắn quyền lợi với trách nhiệm của cán bộ”2.
Hai là, ban hành văn bản của cấp ủy, chính quyền các cấp để chỉ đạo thực hiện việc quản lý công chức trong cơ quan Đảng cấp tỉnh. Đơn cử3:
(1) Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Dương ban hành Quy định số 05-QĐ/TU ngày 04/5/2021 về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử.
(2) Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu ban hành Quy định số 15-QĐ/TW ngày 11/11/2022 về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử; Quy chế số 04-QC/TU ngày 12/4/2022 Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu về thí điểm thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý cấp sở, cấp phòng. Đặc biệt, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu ban hành Đề án số 04-ĐA/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu nhiệm kỳ 2020- 2025 và giai đoạn 2025- 2030” với mục tiêu xây dựng cán bộ lãnh đạo, quản lý của tỉnh thời kỳ mới có “Tâm trong, trí sáng – Năng lực nổi bật – Tư duy đổi mới – Hành động quyết liệt – Vì lợi ích chung”.
(3) Thành ủy TP. Hồ Chí Minh ban hành Kế hoạch số 124-KH/TU ngày 31/5/2022 về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung…
Ba là, công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức tại các cơ quan Đảng cấp tỉnh được thực hiện thường xuyên, bài bản. Các chương trình đào tạo được thiết kế theo hướng nâng cao kiến thức về lý luận chính trị, nghiệp vụ chuyên môn và kỹ năng thực tiễn, giúp công chức thích ứng với yêu cầu công việc ngày càng cao. Các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị, quản lý nhà nước và các chuyên đề cập nhật mới về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được tổ chức định kỳ, giúp nâng cao nhận thức và năng lực thực thi công vụ của đội ngũ công chức.
Tại TP. Hồ Chí Minh, trong năm 2024, “cử trên 1.547 lượt cán bộ, công chức, viên chức tham gia các khóa bồi dưỡng, thực tập, tập huấn ngắn và dài hạn”4; Tại Tây Ninh, từ năm 2021 – 2024, “… đã phối hợp tổ chức hơn 120 khóa đào tạo với sự tham gia của gần 20.000 lượt cán bộ, công chức, viên chức. Trong đó, tỉnh đã chọn cử 14 cán bộ theo học chương trình thạc sĩ, 2 cán bộ tham gia chương trình tiến sĩ và hỗ trợ tự đào tạo sau đại học cho 27 trường hợp…”5.
Bốn là, công tác đánh giá, khen thưởng công chức trong các cơ quan Đảng cấp tỉnh cũng có những chuyển biến tích cực. Hệ thống đánh giá công chức dần được cải tiến theo hướng khách quan, minh bạch gắn với kết quả công việc và mức độ hoàn thành nhiệm vụ. Điều này, tạo động lực để công chức phấn đấu, phát huy năng lực và trách nhiệm trong công tác, đồng thời là cơ sở quan trọng để thực hiện các chính sách bổ nhiệm, luân chuyển, đào tạo, khen thưởng phù hợp. Công tác thi đua, khen thưởng được thực hiện nghiêm túc góp phần ghi nhận và khuyến khích những cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ.
Tại Đảng bộ tỉnh Bình Dương, giai đoạn 2022 – 2024, “đã có 5.062 tập thể, cá nhân được biểu dương, khen thưởng (trong đó có 3 tập thể và 4 cá nhân điển hình tiên tiến được Trung ương tặng Bằng khen). Đó là những tấm gương cán bộ, đảng viên, người lao động trong việc học tập và làm theo Bác, hy sinh lợi ích cá nhân vì việc chung, đi đầu trong cải cách hành chính, đổi mới lề lối, tác phong công tác, đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực,…”6.
Năm là, các chính sách đãi ngộ đối với công chức tại các cơ quan Đảng cấp tỉnh cũng được quan tâm. Các chế độ tiền lương, phụ cấp, phúc lợi xã hội được thực hiện đầy đủ, tạo điều kiện để công chức yên tâm công tác, cống hiến lâu dài. Một số cơ quan còn có chính sách hỗ trợ công chức trong học tập nâng cao trình độ, tham gia các khóa bồi dưỡng chuyên sâu trong và ngoài nước, mở rộng cơ hội phát triển nghề nghiệp. Năm 2024, TP. Hồ Chí Minh ban hành các chính sách đặc thù hỗ trợ công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và các đối tượng thuộc các chương trình, đề án của Thành ủy và UBND thành phố. Kinh phí dự kiến là 36 tỷ đồng cho giai đoạn 2022 – 2025. Cùng với đó, kinh phí bồi dưỡng dành cho cán bộ các cơ quan của Đảng, tổ chức chính trị – xã hội cấp thành phố, cấp huyện và cấp xã khoảng 6 tỷ đồng/năm. Bồi dưỡng cho viên chức khoảng 25 tỷ đồng/năm; bồi dưỡng ở nước ngoài cho viên chức khoảng 7 tỷ đồng/năm7.
Mặc dù công tác quản lý công chức tại các cơ quan Đảng cấp tỉnh ở Đông Nam Bộ đã đạt được nhiều kết quả tích cực, song vẫn còn tồn tại những hạn chế và thách thức cần được khắc phục.
(1) Hệ thống tuyển dụng, bố trí và sử dụng công chức vẫn chưa thực sự linh hoạt, chưa khai thác tối đa năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức. Một số vị trí công tác còn tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ hoặc phân công chưa hợp lý, dẫn đến hiệu suất làm việc chưa cao. Việc quy hoạch, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chưa theo kịp yêu cầu đổi mới của công tác lãnh đạo, quản lý trong hệ thống Đảng. Chẳng hạn, tại TP. Hồ Chí Minh, “tình trạng cán bộ, công chức vừa thừa, vừa thiếu vẫn còn xảy ra; năng lực công tác chưa đồng đều, không ít cán bộ, công chức ngại rèn luyện, đùn đẩy, né tránh công việc khó; vẫn còn tình trạng cán bộ, công chức thiếu tu dưỡng, rèn luyện, lợi dụng nhiệm vụ được giao để nhũng nhiễu, vòi vĩnh, làm trái quy định, quy trình công tác để vụ lợi”8. Tại Đồng Nai, “ trình độ, năng lực tham mưu, thực thi nhiệm vụ của một số cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu công việc được giao; nguồn nhân lực khoa học – công nghệ có trình độ cao vẫn còn thiếu về số lượng và chất lượng, chưa đáp ứng được mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh đã đề ra”9.
(2) Công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức vẫn còn những hạn chế về nội dung và phương pháp. Mặc dù các chương trình đào tạo được triển khai thường xuyên, nhưng vẫn nặng về lý luận, thiếu tính thực tiễn và chưa đáp ứng tốt nhu cầu phát triển kỹ năng chuyên môn, đặc biệt là kỹ năng quản lý, lãnh đạo và ứng dụng công nghệ thông tin.
(3) Công tác đánh giá, khen thưởng công chức vẫn còn những bất cập. Hệ thống đánh giá công chức chủ yếu dựa trên các tiêu chí định tính, chưa thực sự gắn với kết quả công việc một cách cụ thể. Việc đánh giá đôi khi còn mang tính hình thức, chưa phản ánh đúng năng lực thực tế của công chức, dẫn đến tình trạng cào bằng, thiếu động lực để công chức phấn đấu. Cơ chế khen thưởng chưa đủ hấp dẫn để khuyến khích những cá nhân có thành tích xuất sắc, trong khi đó, công tác xử lý kỷ luật đôi khi chưa đủ nghiêm minh, gây ảnh hưởng đến kỷ cương, kỷ luật hành chính trong cơ quan Đảng.
(4) Vấn đề chế độ đãi ngộ và môi trường làm việc của công chức trong các cơ quan Đảng. Mức lương và các chính sách đãi ngộ còn hạn chế so với áp lực công việc, chưa thực sự tạo động lực thu hút và giữ chân người có năng lực. Điều này dẫn đến tình trạng một số công chức có năng lực tìm kiếm cơ hội làm việc tại các đơn vị khác có điều kiện tốt hơn. Đơn cử: tại TP. Hồ Chí Minh, “từ tháng 1/2020 – 6/2022, có 676 cán bộ, công chức và 5.501 viên chức nghỉ việc theo nguyện vọng. Trong hai năm (2020 – 2022), tỉnh Đồng Nai có hơn 2.300 trường hợp xin nghỉ việc; tỉnh Bình Dương có 1.125 trường hợp, trong đó có 70 trường hợp là lãnh đạo, quản lý và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có 956 trường hợp xin nghỉ việc theo nguyện vọng”10.
(5) Điều kiện làm việc tại một số cơ quan Đảng cấp tỉnh chưa được đầu tư đúng mức, hệ thống công nghệ thông tin, trang thiết bị hỗ trợ quản lý công chức còn thiếu và chưa đồng bộ, làm giảm hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính Đảng.
3. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công chức trong cơ quan Đảng cấp tỉnh tại vùng Đông Nam Bộ
Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm và sử dụng công chức theo hướng công khai, minh bạch và dựa trên năng lực thực tế. Việc tuyển dụng cần bảo đảm tính cạnh tranh, lựa chọn những cá nhân có trình độ chuyên môn cao, phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần trách nhiệm và khả năng thích ứng với sự phát triển của hệ thống chính trị. Đồng thời, công tác quy hoạch cán bộ, công chức cần gắn liền với nhu cầu thực tiễn của từng cơ quan Đảng, bảo đảm bố trí đúng người, đúng việc, tránh tình trạng chồng chéo hoặc lãng phí nguồn nhân lực.
Thứ hai, nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức theo hướng chuyên sâu và thực tiễn. Các chương trình đào tạo không chỉ tập trung vào lý luận chính trị mà cần bổ sung các kỹ năng quản lý, lãnh đạo, xử lý tình huống, làm việc nhóm và ứng dụng công nghệ thông tin. Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số, công chức trong các cơ quan Đảng cấp tỉnh cần được trang bị kiến thức về quản lý số, sử dụng các phần mềm hỗ trợ công tác hành chính, từ đó nâng cao hiệu suất làm việc. Việc tổ chức các lớp bồi dưỡng, hội thảo chuyên đề, trao đổi kinh nghiệm giữa các địa phương cũng là cách hiệu quả để nâng cao năng lực công chức, tạo điều kiện cho họ học hỏi và vận dụng linh hoạt vào thực tiễn công tác.
Thứ ba, cải tiến cơ chế đánh giá, khen thưởng và xử lý kỷ luật công chức theo hướng khách quan, chính xác và dựa trên kết quả công việc thực tế. Hệ thống đánh giá cần áp dụng các tiêu chí định lượng rõ ràng, kết hợp với phản hồi đa chiều từ cấp trên, đồng nghiệp và người dân để bảo đảm sự công bằng. Những cá nhân có thành tích xuất sắc cần được khen thưởng xứng đáng, tạo động lực phấn đấu. Ngược lại, đối với những trường hợp làm việc thiếu trách nhiệm, không hoàn thành nhiệm vụ, cần có biện pháp xử lý nghiêm minh để nâng cao kỷ luật, kỷ cương hành chính.
Thứ tư, cải thiện chế độ đãi ngộ và môi trường làm việc cho công chức. Các cơ quan Đảng cần nghiên cứu, đề xuất các chính sách tiền lương, phụ cấp hợp lý nhằm thu hút và giữ chân đội ngũ công chức có năng lực, tâm huyết. Đồng thời, cần đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang thiết bị, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý công chức để tạo môi trường làm việc thuận lợi, chuyên nghiệp.
Thứ năm, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý công chức. Các cơ quan cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung, ứng dụng phần mềm quản lý nhân sự để theo dõi hồ sơ, đánh giá hiệu suất làm việc một cách minh bạch, chính xác. Đồng thời, tăng cường sử dụng nền tảng trực tuyến trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ giúp nâng cao trình độ chuyên môn và khả năng thích ứng với yêu cầu công việc. Việc số hóa quy trình hành chính không chỉ giúp giảm tải thủ tục giấy tờ mà còn góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp, hiện đại trong công tác quản lý công chức.
Thứ sáu, tăng cường sự giám sát, kiểm tra từ các cấp lãnh đạo Đảng, các cơ quan chức năng và sự phản ánh từ đội ngũ công chức. Việc giám sát giúp kịp thời phát hiện các bất cập trong công tác quản lý, từ đó có những điều chỉnh phù hợp nhằm đảm bảo công chức trong các cơ quan Đảng cấp tỉnh tại Đông Nam Bộ hoạt động hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới.
4. Kết luận
Nhìn chung, công tác quản lý công chức tại các cơ quan Đảng cấp tỉnh tại Đông Nam Bộ đã đạt được nhiều kết quả tích cực góp phần xây dựng đội ngũ công chức có phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng trong giai đoạn mới. Tuy nhiên, để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác quản lý công chức, cần tiếp tục đổi mới phương pháp đánh giá, nâng cao chất lượng đào tạo, cải thiện chế độ đãi ngộ và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhân sự nhằm xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp, tận tụy và có năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển của khu vực và đất nước.
Chú thích:
1. Đông Nam Bộ. https://vi.wikipedia.org. Truy cập ngày 08/02/2025.
2. Đồng Nai đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với công tác cán bộ. https://nhandan.vn, truy cập ngày 28/10/2024.
3. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tỉnh ủy Bình Phước (2023). Kỷ yếu hội thảo khoa học: “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý năng động, sáng tạo, ngang tầm nhiệm vụ ở các tỉnh, thành vùng Đông Nam Bộ”, tr. 405 – 414.
4. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. https://www.tapchicongsan.org.vn, truy cập ngày 26/2/2025.
5. Đổi mới công tác đào tạo: Bước tiến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Tây Ninh. https://tcnn.vn, truy cập ngày 20/12/2024.
6. Bình Dương: Qua 3 năm thực hiện Kết luận 01-KL/TW của Bộ Chính trị, toàn tỉnh có 5.062 tập thể, cá nhân được biểu dương, khen thưởng. https://www.xaydungdang.org.vn, ngày 29/9/2023.
7. Thành phố Hồ Chí Minh tạo chính sách đặc thù nâng cao năng lực cán bộ, công chức. https://doanhnhansaigon.vn, ngày 12/11/2024.
8. Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh (2023). Tài liệu Hội nghị sơ kết giữa nhiệm kỳ đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 và Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.
9. Tỉnh ủy Đồng Nai (2023). Báo cáo số 344-BC/TU ngày 18/8/2023 sơ kết hai năm rưỡi thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025.
10. Phát triển nguồn nhân lực khu vực công ở vùng Đông Nam Bộ trong bối cảnh mới. https://www.tapchicongsan.org.vn, ngày 29/5/2024.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Chính trị (2022). Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 07/10/2022 về phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
2. Phát huy vai trò của hệ thống chính trị trong thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục phổ thông vùng Đông Nam Bộ từ năm 1996 đến nay. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/10/31/phat-huy-vai-tro-cua-he-thong-chinh-tri-trong-thuc-hien-chu-truong-xa-hoi-hoa-giao-duc-pho-thong-vung-dong-nam-bo-tu-nam-1996-den-nay.
