Đào tạo nhân viên kinh doanh trong doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam

Nguyễn Lý Quỳnh Chi
Sinh viên Học viện Hành chính và Quản trị công
ThS. Nguyễn Thị Thúy Vân
Tạp chí Quản lý nhà nước

(Quanlynhanuoc.vn) – Trong bối cảnh thị trường kinh tế hiện nay ngày càng gay gắt, các doanh nghiệp không ngừng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để duy trì và phát triển lợi thế cạnh tranh. Đặc biệt, đào tạo nhân viên kinh doanh trong doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững. Bài viết phân tích quy trình đào tạo nhân viên kinh doanh trong doanh nghiệp nhà nước, qua đó, đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện chất lượng đào tạo đội ngũ nhân viên kinh doanh, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp.

Từ khóa: Đào tạo, nhân viên kinh doanh, doanh nghiệp nhà nước, đào tạo nhân viên kinh doanh.

1. Đặt vấn đề

Trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay, Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào thị trường quốc tế, việc nâng cao năng lực của đội ngũ nhân viên kinh doanh là yếu tố then chốt để các doanh nghiệp nhà nước duy trì và phát triển bền vững. Tuy nhiên, trong khi các doanh nghiệp tư nhân nhanh chóng áp dụng các chiến lược đào tạo tiên tiến để nâng cao hiệu quả bán hàng, các doanh nghiệp nhà nước vẫn đối mặt với không ít thách thức trong việc cải thiện chất lượng đội ngũ nhân viên kinh doanh.

Đào tạo nhân viên kinh doanh không chỉ đơn thuần là việc cung cấp kiến thức về sản phẩm hay dịch vụ mà còn bao gồm các kỹ năng mềm, như: giao tiếp, đàm phán và quản lý thời gian. Đặc biệt, với sự thay đổi nhanh chóng của môi trường công nghệ số hiện nay, nhân viên kinh doanh cần phải cập nhật kịp thời các kỹ năng và kiến thức liên quan đến công nghệ và kỹ thuật bán hàng, từ việc sử dụng các công cụ số cho đến việc hiểu và áp dụng các nền tảng thương mại điện tử. Việc thiết kế một chiến lược đào tạo bài bản, áp dụng công nghệ mới và nâng cao sự hợp tác quốc tế sẽ không chỉ giúp nhân viên kinh doanh đáp ứng được yêu cầu của thị trường mà còn góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo động lực thúc đẩy doanh nghiệp nhà nước vươn tới sự phát triển bền vững trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu.

2. Quy trình đào tạo nhân viên kinh doanh

(1) Xác định nhu cầu đào tạo của nhân viên.

Quy trình đào tạo nhân viên kinh doanh trong các doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam là một bước quan trọng nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả công việc của đội ngũ nhân viên. Quy trình này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu phát triển chiến lược kinh doanh mà còn góp phần phát triển nhân lực lâu dài, tạo sự phát triển bền vững trong hoạt động của doanh nghiệp.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, 28,6% là con số tỷ lệ lao động qua đào tạo tại Việt Nam vào quý IV/2024, trong khi đó, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ vẫn chưa cao, phản ánh một phần tình trạng thiếu hụt chương trình đào tạo bài bản trong các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước1. Việc xác định nhu cầu đào tạo nhân viên kinh doanh trong các doanh nghiệp nhà nước chưa được thực hiện hiệu quả, dẫn đến những thiếu sót trong phát triển kỹ năng bán hàng và kỹ năng quản lý khách hàng của nhân viên.

Trong khi các doanh nghiệp tư nhân thường có chiến lược đào tạo nhân viên rõ ràng, các doanh nghiệp nhà nước lại thiếu chiến lược dài hạn trong việc xác định nhu cầu đào tạo cho nhân viên kinh doanh. Doanh nghiệp nhà nước thường chỉ tiến hành đào tạo nhân viên khi có yêu cầu cấp bách hoặc khi có thay đổi trong chiến lược kinh doanh, thay vì xây dựng một kế hoạch đào tạo liên tục và có sự đánh giá nhu cầu đào tạo định kỳ. Điều này dẫn đến tình trạng đào tạo không đồng bộ và thiếu sự liên kết với mục tiêu phát triển lâu dài của doanh nghiệp.

Để xác định nhu cầu đào tạo của nhân viên kinh doanh, phương pháp SWOT là một trong những phương pháp hiệu quả để xác định nhu cầu đào tạo của nhân viên. Phân tích Strengths (Điểm mạnh) sẽ giúp xác định các kỹ năng và năng lực hiện tại của nhân viên, từ đó có thể phát huy những điểm mạnh của họ. Ví dụ, có những nhân viên đã có kinh nghiệm trong việc giao tiếp khách hàng, có khả năng giải quyết vấn đề nhanh chóng và hiệu quả. Căn cứ vào điểm mạnh đó, doanh nghiệp có thể phát huy và cải thiện thêm các kiến thức, kỹ năng đã có để tạo ra lợi thế cạnh tranh trong thị trường. Weakness (Điểm yếu) sẽ nhận diện các kỹ năng kiến thức mà nhân viên kinh doanh cần cải thiện và bổ sung2.

Những nhân viên thiếu kỹ năng đàm phán, thuyết phục khách hàng, đặc biệt với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số hiện nay, kỹ năng sử dụng công nghệ như là CRM hoặc các công cụ bán hàng trực tuyến cần được truyền đạt một cách hiệu quả cho nhân viên kinh doanh. Việc xác định các điểm yếu, doanh nghiệp có thể xây dựng các chương trình đào tạo để khắc phục những thiếu sót và nâng cao năng lực làm việc. Opportunities (Cơ hội) giúp doanh nghiệp nhận diện các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến hiệu suất công việc của nhân viên, từ đó vận dụng các kỹ năng và kiến thức để nắm bắt những cơ hội đó. Threats (Thách thức) giúp doanh nghiệp nhân diện các yếu tố từ môi trường bên ngoài có thể tác động tiêu cực đến hiệu quả công việc của nhân viên, từ đó cần xây dựng các chương trình đào tạo để đối phó với những rủi ro tiềm ẩn, giảm thiểu các tác động tiêu cực3.

Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và sự chuyển mình của thị trường, nhu cầu đào tạo về các kỹ năng công nghệ, đặc biệt là kỹ năng bán hàng qua các nền tảng số ngày càng trở nên quan trọng. Theo khảo sát của Viện Khoa học tổ chức nhà nước (Bộ Nội vụ), chỉ có khoảng 40% nhân viên trong các doanh nghiệp nhà nước được đào tạo về công nghệ thông tin và một tỷ lệ lớn nhân viên kinh doanh chưa được trang bị đầy đủ các kỹ năng để thích ứng với sự chuyển đổi số4.

Khảo sát của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) chỉ ra, trong số hơn 22.000 công nhân, 53% nhân viên tin rằng, công việc của họ sẽ thay đổi hoặc trở nên lỗi thời do tự động hóa và 77% cho rằng, họ cần học các kỹ năng mới hoặc đào tạo lại toàn bộ5. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đào tạo liên tục và cập nhật kỹ năng cho nhân viên kinh doanh, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ ngày càng tăng.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ 4.0, nhu cầu đào tạo nhân lực số trở nên cấp thiết. Tại báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) năm 2018, Việt Nam xếp hạng 81/100 về lao động có trình độ chuyên môn cao, thấp hơn so với nhiều quốc gia trong khu vực6. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp nhà nước cần đánh giá kỹ nhu cầu đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế số.​

(2) Lập kế hoạch và thiết kế chương trình đào tạo

Việc lập kế hoạch và thiết kế chương trình đào tạo nhân viên kinh doanh là một quá trình quan trọng trong việc xây dựng đội ngũ nhân viên có năng lực và đáp ứng yêu cầu công việc. Chương trình đào tạo cần phải được thiết kế một cách khoa học và cụ thể, bảo đảm phù hợp với mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp cũng như nhu cầu phát triển của nhân viên.

Nội dung đào tạo cần được xây dựng dựa trên đánh giá nhu cầu đào tạo của nhân viên và căn cứ theo nghiên cứu của ILO năm 2020, những kỹ năng quan trọng nhất đối với nhân viên kinh doanh bao gồm kỹ năng giao tiếp và xây dựng mối quan hệ – là kỹ năng quan trọng để nhân viên có thể tương tác một các hiệu quả với khách hàng7. Chương trình đào tạo sẽ bao gồm các kỹ năng thuyết phục, lắng nghe và cách xây dựng mối quan hệ bền vững. Bên cạnh đó, kỹ năng đàm phán là những cách thuyết phục khách hàng, thương lượng giá cả, các điều khoản hợp đồng và các chiến lược bán hàng hiệu quả.

Trong bối cảnh hiện đại hóa hiện nay, khả năng sử dụng công nghệ và kỹ năng phân tích thị trường cũng là một trong những yếu tố cần đưa vào nội dung đào tạo. Trong thời đại công nghệ 4.0, việc sử dụng các công cụ CRM (Customer Relationship Management) và marketing kỹ thuật số là cần thiết. Đào tạo sẽ bao gồm các nền tảng quản lý khách hàng, công cụ phân tích dữ liệu và chiến lược quảng cáo trực tuyến. Ngoài ra, nhân viên kinh doanh cũng cần phải có kỹ năng phân tích và quản lý thị trường, nắm bắt tâm lý, nhu cầu của khách hàng và phân tích hành vi của người tiêu dùng.  

Trong nội dung đào tạo sẽ bao gồm các phương pháp đào tạo linh hoạt và phù hợp với từng đối tượng học viên. Theo nghiên cứu của Hiệp hội Phát triển Nhân tài (ATD), các phương pháp đào tạo hiệu quả bao gồm sự kết hợp giữa đào tạo lý thuyết và thực hành8. Về đào tạo lý thuyết, các lớp học truyền thống hoặc trực tuyến sẽ giúp cung cấp kiến thức cơ bản về sản phẩm, dịch vụ và các chiến lược bán hàng. Có đào tạo về lý thuyết, thì phải có đào tạo về thực hành. Các bài tập tình huống, mô phỏng thực tế sẽ là những phương pháp quan trọng giúp nhân viên vận dụng lý thuyết vào thực tế. Điều này sẽ khiến cho họ hiểu rõ lý thuyết và rèn luyện cả kỹ năng giải quyết vấn đề trong môi trường làm việc.

Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho thấy, việc lựa chọn giảng viên có kinh nghiệm thực tế giúp tạo ra sự kết nối giữa lý thuyết và thực hành, từ đó nâng cao hiệu quả đào tạo. Giảng viên không chỉ cần có kiến thức chuyên môn vững vàng, kinh nghiệm từ thực tế mà còn cần phải có khả năng, cách thức truyền đạt hiệu quả đến học viên. Nghiên cứu của Hiệp hội Phát triển nhân tài chỉ ra hơn 80% doanh nghiệp cho biết họ sẽ ưu tiên lựa chọn giảng viên có kinh nghiệm thực tế trong ngành để giúp học viên hiểu rõ và áp dụng kiến thức vào những tình huống thực tế trong công việc9.

Ngoài ra, giảng viên cần có khả năng giao tiếp và biết cách tạo động lực cho học viên. Cũng theo WEF, năm 2023, có 91% nhân viên cho biết họ cảm thấy hiệu quả hơn khi giảng viên có phương pháp giảng dạy sáng tạo và khả năng truyền cảm hứng10. Không chỉ hỗ trợ học viên trong suốt quá trình học tập mà sau khi kết thúc khó học, các giảng viên cần biết cách lắng nghe, nhận phản hồi từ học viên, từ đó biết được đâu là điểm mạnh cần phát huy, đâu là những thiếu sót để cải thiện và bổ sung. Việc này sẽ khiến cho học viên cảm thấy ý kiến của mình được tôn trọng hơn, họ sẽ có động lực trong việc tiếp thu các kiến thức được truyền đạt.

Kinh phí là yếu tố quan trọng trong việc tổ chức chương trình đào tạo. Dự trù kinh phí cho chương trình đào tạo nhân viên kinh doanh cần được tính toán dựa trên các yếu tố như chi phí giảng viên, chi phí vật liệu học tập, chi phí phần mềm và công cụ đào tạo, cùng các chi phí liên quan đến việc tổ chức khóa học. Theo một nghiên cứu gần đây, chi phí cho hoạt động đào tạo nội bộ của các doanh nghiệp tùy thuộc vào quy mô, nhu cầu và mục tiêu đào tạo có thể dao động từ 5% – 10% tổng chi phí hoạt động hằng năm11. Việc lập kế hoạch tài chính dự đoán các chi phí cần thiết một cách chi tiết sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa ngân sách và đạt được hiệu quả cao nhất từ chương trình đào tạo.

Có thể thấy, việc lập kế hoạch và thiết kế chương trình đào tạo nhân viên kinh doanh là một quá trình cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Việc xác định rõ nội dung, phương pháp đào tạo, lựa chọn giảng viên, dự trù kinh phí hợp lý sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng nhân viên, từ đó, hiệu suất công việc cũng được cải thiện và đạt được mục tiêu kinh doanh.

(3) Triển khai đào tạo.

Khi đã hoàn tất các bước chuẩn bị, việc triển khai chương trình đào tạo phải tuân thủ quy trình đã định sẵn. Để đạt được hiệu quả tối ưu, các bước trong chương trình đào tạo cần phải được phối hợp chặt chẽ với nhau, bảo đảm tính liền mạch và đồng bộ trong toàn bộ quá trình. Đối với hoạt động đào tạo nhân viên kinh doanh, ngoài việc chuẩn bị kỹ lưỡng nội dung và phương pháp giảng dạy, doanh nghiệp cần sự phối hợp của nhiều bộ phận trong tổ chức. Các bộ phận nhân sự, quản lý và bộ phận đào tạo cần cùng nhau xác định những nhà quản lý, cán bộ giàu kinh nghiệm, có khả năng và sẵn sàng tham gia giảng dạy, hướng dẫn các nhân viên mới.

Trong trường hợp chương trình đào tạo không thể thực hiện tại chỗ, doanh nghiệp cần tìm kiếm các tổ chức hoặc cá nhân có chuyên môn cao trong lĩnh vực đào tạo nhân viên kinh doanh, bảo đảm năng lực và uy tín để cung cấp dịch vụ đào tạo chất lượng. Việc ký hợp đồng với các đối tác này cần được thực hiện một cách kỹ lưỡng, bao gồm các điều khoản rõ ràng về phạm vi, chi phí và cam kết chất lượng. Suốt quá trình đào tạo, giảng viên và các nhà quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi, giám sát sự tiến bộ của nhân viên. Việc thường xuyên hỗ trợ, giải đáp các thắc mắc và cung cấp phản hồi kịp thời là rất quan trọng để bảo đảm nhân viên có thể tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả và áp dụng ngay vào công việc thực tế.

(4) Đánh giá hiệu quả đào tạo.

Để tối ưu hoạt động đánh giá hiệu quả đào tạo, các doanh nghiệp cần sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như khảo sát phản hồi từ học viên, phỏng vấn trực tiếp và đánh giá kết quả qua các bài kiểm tra hoặc bài tập thực hành. Một trong những mô hình đánh giá phổ biến là mô hình Kirkpatrick, bao gồm bốn mức độ: phản hồi (Reaction), kiến thức (Learning), hành vi (Behavior) và kết quả (Results)12. Mức độ đầu tiên, phản hồi, đánh giá sự hài lòng của học viên về chương trình đào tạo, giúp doanh nghiệp nhận diện những yếu tố cần cải thiện. Mức độ thứ hai đo lường sự tiến bộ trong kiến thức và kỹ năng thông qua các bài kiểm tra, giúp xác định mức độ tiếp thu của nhân viên. Mức độ hành vi đánh giá sự thay đổi trong cách thức làm việc của nhân viên sau đào tạo, ví dụ như khả năng áp dụng kiến thức vào công việc thực tế. Cuối cùng, mức độ kết quả đánh giá tác động của chương trình đào tạo đối với kết quả công việc, chẳng hạn như doanh thu bán hàng hoặc hiệu quả làm việc.

Một trong những cách hiệu quả khác là đánh giá sự thay đổi trong năng lực làm việc của nhân viên sau khóa học. Doanh nghiệp có thể theo dõi hiệu quả công việc của nhân viên thông qua chỉ số doanh thu, mức độ hài lòng của khách hàng, và các chỉ số khác liên quan đến kết quả bán hàng. Thêm vào đó, việc theo dõi sự ứng dụng kiến thức vào thực tế sẽ xác định xem nhân viên đã thực sự phát triển kỹ năng và kiến thức mới hay chưa. Ngoài ra, việc so sánh kết quả trước và sau đào tạo cũng giúp doanh nghiệp đánh giá được mức độ cải thiện và hiệu quả của chương trình đào tạo, từ đó đưa ra các điều chỉnh cần thiết để nâng cao chất lượng đào tạo trong tương lai.

3. Giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo nhân viên kinh doanh trong doanh nghiệp nhà nước

Để nâng cao hiệu quả đào tạo, các doanh nghiệp nhà nước cần áp dụng các giải pháp mang tính chiến lược để cải thiện và phát huy tối đa năng lực của đội ngũ nhân viên kinh doanh. Các giải pháp không chỉ giúp cải thiện kỹ năng chuyên môn mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Một là, đầu tư vào công nghệ đào tạo hiện đại.

Việc áp dụng công nghệ vào đào tạo là một trong những giải pháp hiệu quả giúp cải thiện chất lượng nhân lực. Các doanh nghiệp nhà nước cần tăng cường đầu tư vào các nền tảng học tập trực tuyến, các chương trình và phần mềm mô phỏng. Điều này cho phép nhân viên xử lý các tình huống cụ thể có thể gặp trong quá trình làm việc như đối phó với khách hàng, xử lý khiếu nại hoặc thương lượng về giá cả.

Hiện nay, các nền tảng như Moodle, LMS (Learning Management System) hoặc phần mềm mô phỏng tình huống bán hàng như Salesforce có thể được sử dụng để tạo ra các khóa học, bài giảng trực tuyến và mô phỏng tình huống giúp nhân viên có thể thực hành và áp dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào làm việc. Điều này giúp nhân viên có thể chủ động học tập, theo dõi tiến độ cá nhân, đo lường và đánh giá năng lực hiện tại của bản thân.

Hai là, tăng cường đào tạo các kỹ năng mềm.

Kỹ năng mềm như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và quản lý thời gian ngày càng trở nên quan trọng đối với nhân viên kinh doanh nhất là trong môi trường kinh doanh hiện đại ngày nay. Các doanh nghiệp nhà nước cần chú trọng đào tạo các kỹ năng mềm cho nhân viên, điều này quyết định khả năng tương tác của nhân viên với khách hàng, đồng nghiệp cũng như kỹ năng giải quyết tình huống phát sinh trong công việc.

Một nghiên cứu của Harvard Business Review (2023) chỉ ra rằng, các nhân viên được đào tạo kỹ năng giao tiếp và thuyết phục có khả năng đạt được 25% doanh thu cao hơn so với những nhân viên chưa qua đào tạo13. Có thể thấy, kỹ năng mềm không chỉ giúp nhân viên hoàn thành công việc đã đặt ra mà còn giúp họ duy trì mối quan hệ với khách hàng lâu dài.

Ba là, xây dựng chiến lược đào tạo dài hạn.

Đào tạo là một quá trình liên tục, chiến lược đào tạo dài hạn không chỉ giúp doanh nghiệp nhà nước đáp ứng các yêu cầu ngắn hạn mà còn tạo ra sự phát triển bền vững cho mục tiêu dài hạn sau này. Các doanh nghiệp cần xây dựng chương trình đào tạo dài hạn và định kỳ, bảo đảm mọi nhân viên luôn được cập nhật kiến thức, kỹ năng mới để đáp ứng yêu cầu của công việc. Chương trình đào tạo nên được kết hợp giữa các khóa học ngắn hạn chuyên sâu về kỹ năng mềm như giao tiếp, lãnh đạo, làm việc nhóm và các chương trình đào tạo dài hạn về sản phẩm, công nghệ và chiến lược kinh doanh nhằm giúp nhân viên có cái nhìn tổng thể về các chiến lược của doanh nghiệp.

Để bảo đảm hiệu quả chương trình đào tạo, doanh nghiệp cần đánh giá tiến độ qua các chỉ số như hiệu suất công việc, sự hài lòng của khách hàng và sự cải thiện trong kết quả kinh doanh, từ đó điều chỉnh chiến lược đào tạo sao cho phù hợp với yêu cầu thực tế.

Bốn là, tăng cường sự hỗ trợ từ các chuyên gia.

Tăng cường sự hỗ trợ từ các chuyên gia là một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quá trình phát triển nhân viên kinh doanh. Việc thiết lập các chương trình cố vấn chính thức, nơi nhân viên kinh doanh có thể kết nối và học hỏi từ các chuyên gia trong ngành, là điều cần thiết. Các chương trình này giúp nhân viên hiểu rõ hơn về các kỹ năng bán hàng, chiến lược kinh doanh và tạo cơ hội để họ nhận được sự hướng dẫn cụ thể trong việc giải quyết các tình huống khó khăn trong công việc. Chuyên gia là những người có thể chia sẻ kinh nghiệm, đưa ra lời khuyên hữu ích và đồng hành cùng nhân viên trong việc phát triển sự nghiệp. Đồng thời, việc tổ chức các buổi gặp mặt định kỳ giữa các nhóm cố vấn và nhân viên kinh doanh sẽ tạo ra một môi trường trao đổi cởi mở, giúp xây dựng mối quan hệ vững mạnh và nâng cao tinh thần hợp tác trong đội ngũ bán hàng.

Việc xây dựng một chương trình cố vấn mạnh mẽ, nơi các chuyên gia đóng vai trò là người đồng hành và người hướng dẫn, sẽ tạo ra sự gắn kết giữa lý thuyết và thực tiễn, đồng thời giúp nhân viên không chỉ cải thiện kỹ năng cá nhân mà còn đóng góp vào sự phát triển chung của doanh nghiệp. Hơn nữa, sự hỗ trợ từ các chuyên gia sẽ giúp nhân viên tự tin hơn trong công việc, khi họ nhận được những lời khuyên và hướng dẫn trực tiếp từ những người có uy tín trong ngành.

4. Kết luận

Đào tạo nhân viên kinh doanh đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước. Việc đầu tư đào tạo nhân viên kinh doanh sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong tương lai. Muốn nâng cao hiệu quả hoạt động đào tạo kinh doanh thì cần phải có một quy trình đào tạo hợp lý, có tính logic, linh hoạt với sự thay đổi của thị trường. Bên cạnh việc xây dựng quy trình đào tạo phù hợp, những giải pháp hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nhân viên kinh doanh, từ đó năng suất lao động được tăng lên và đạt được các mục tiêu mà doanh nghiệp đã đề ra.

Chú thích:
1. Tổng cục Thống kê (2024). Tỷ lệ lao động qua đào tạo tại Việt Nam.
2, 3, 9, 11. Nguyễn Thu Huế (2025). SWOT là gì? Phân tích mô hình ma trận SWOT cho doanh nghiệp. https://base.vn/blog/swot-la-gi/.
4, 8. Bộ Nội vụ (2022). Giải pháp phát triển nguồn nhân lực trong chuyển đổi số tại Việt Nam. https://isos.gov.vn/cds/giai-phap-phat-trien-nguon-nhan-luc-trong-chuyen-doi-so-tai-viet-nam-43245.html.
5, 7. Tổ chức Lao động quốc tế ILO (2020). Skills and Employability in Developing Economies.
6. Diễn đàn Kinh tế Thế giới (2023). Global Competitiveness Report.
10. Hiệp hội Phát triển nhân tài ATD (2021). The State of the Industry. Association for Talent Development.
12. Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam (2023). Chi phí đào tạo trong doanh nghiệp tại Việt Nam.
13. Hồng Yến (2023). Mô hình Kirkpatrick – 4 Cấp độ đánh giá đào tạo. https://www.nettop.vn/mo-hinh-kirkpatrick-4-cap-do-va-ung-dung-cua-no/
Tài liệu tham khảo:
1. Nguyễn Anh Dũng (2022). Đạo kinh doanh. H. NXB Thế giới.
2. Nguyễn Vân Điềm và Nguyễn Ngọc Quân (2010). Giáo trình Quản trị nhân lực. H. NXB. Đại học Kinh tế quốc dân.
3. Phan Minh Thông (2017). Sáng tạo không giới hạn trong kinh doanh. NXB Tổng hợp, Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Quy trình đào tạo nhân viên kinh doanh mới thời 4.0. https://oes.vn/quy-trinh-dao-tao-nhan-vien-kinh-doanh-moi-cho-doanh-nghiep-thoi-4-0/.
5. Quản trị nhân sự trong kỷ nguyên số. https://hbr.org.vn/hrm-4-0-quan-tri-nhan-su-trong-ky-nguyen-so.html.