TS. Nguyễn Văn Tuân
Ban Tổ chức Trung ương
(Quanlynhanuoc.vn) – Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ với thế và lực mới, yêu cầu đặt ra đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ngày càng cao, phức tạp và cấp thiết hơn bao giờ hết. Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ quan trọng này, việc xây dựng đội ngũ cán bộ vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sáng về đạo đức, sâu sắc về tư duy lý luận và sắc bén trong phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là yêu cầu mang tính chiến lược. Bài viết làm rõ vai trò then chốt của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, phân tích và nhận diện các thách thức trong bối cảnh chuyển đổi số, âm mưu chống phá của các thế lực thù địch. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu đặt ra đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong kỷ nguyên mới.
Từ khóa: Bảo vệ, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, Đảng Cộng sản Việt Nam, đấu tranh, phản bác, nền tảng tư tưởng, quan điểm sai trái, thù địch.
1. Đặt vấn đề
Trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ của đất nước, khi dân tộc bước vào kỷ nguyên mới với khát vọng vươn lên hùng cường, chưa bao giờ yêu cầu giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng lại trở nên cấp thiết như hiện nay. Bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, mạng xã hội cùng với các thách thức phi truyền thống đan xen đã và đang đặt ra những yêu cầu mới, “nặng nề” hơn, “quyết liệt” hơn cho công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Trong cuộc đấu tranh đó, đội ngũ cán bộ của Đảng – những người trực tiếp tham mưu, tổ chức và triển khai thực hiện hiệu quả, thành công nhiệm vụ của cách mạng đề ra. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ là yêu cầu tất yếu và là điều kiện tiên quyết để củng cố niềm tin của Nhân dân, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng – nền tảng lý luận của Đảng trong kỷ nguyên mới.
2. Vai trò của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được xem là một yêu cầu, một nhiệm vụ thường xuyên và là yếu tố quyết định đến sự tồn tại và phát triển của Đảng trong công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, khi các thế lực thù địch đang gia tăng hoạt động “diễn biến hòa bình”, xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chia rẽ nội bộ, gây nhiễu loạn niềm tin của Nhân dân, thì đào tạo đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt đang giữ những vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong Đảng và Nhà nước. Đội ngũ này tiên phong trong kiên định lập trường, bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì mục đích chung, có trí tuệ, có khả năng đấu tranh tích cực, hiệu quả trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có tầm đặc biệt quan trọng, điều này được thể hiện một số khía cạnh sau:
Một là, giúp nâng cao năng lực trình độ, phẩm chất đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ.
Trong thời đại phát triển mạnh mẽ của khoa học – công nghệ và sự lan truyền nhanh chóng của các luồng thông tin trái chiều, việc sở hữu trình độ chuyên môn vững vàng, tư duy lý luận sắc bén và phẩm chất đạo đức trong sáng là yêu cầu bắt buộc đối với mỗi cán bộ, đảng viên. Thông qua công tác đào tạo, cán bộ không chỉ được trang bị kiến thức về lý luận chính trị, kỹ năng lãnh đạo, quản lý mà còn được rèn luyện về đạo đức cách mạng, bản lĩnh nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm với Đảng, với Nhân dân.
Cán bộ là nhân tố quyết định đến sự thành bại của cách mạng; công tác cán bộ là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là công việc hệ trọng của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ là đầu tư cho phát triển lâu dài, bền vững. Hiện nay, trước yêu cầu mới, đòi hỏi phải “tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, người đứng đầu các cấp đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”1.
Đào tạo, bồi dưỡng là nền tảng để đội ngũ cán bộ có đủ khả năng đảm đương nhiệm vụ, làm gương trong tổ chức và có thể đấu tranh kiên quyết, hiệu quả với các biểu hiện suy thoái tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống. Đồng thời, cán bộ có năng lực và đạo đức tốt sẽ góp phần tạo dựng niềm tin trong Nhân dân, tăng cường sự gắn bó giữa Đảng và Nhân dân, qua đó giữ vững “thành trì” tư tưởng trước sự chống phá nguy hiểm, ngày càng tinh vi của các thế lực thù địch.
Khi được trang bị đạo đức cách mạng, cán bộ sẽ gần dân, trọng dân, hiểu dân và hết lòng vì Nhân dân. Từ sự gần gũi đó, cán bộ có thể nắm bắt sâu sát tâm tư, nguyện vọng, khó khăn, bức xúc của Nhân dân để kịp thời tham mưu, đề xuất, tổ chức thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách, bảo đảm lợi ích thiết thực cho người dân. Người cán bộ có đạo đức là cán bộ có lối sống trung thực, liêm chính và là người sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích của Nhân dân, của Tổ quốc.
Chính từ đó, đạo đức cách mạng là “lá chắn” ngăn ngừa biểu hiện quan liêu, hách dịch, xa rời quần chúng, thái độ cửa quyền, coi thường dân chúng – những “căn bệnh” đã từng bị Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần cảnh báo và phê phán. Việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ gắn với rèn luyện đạo đức, lối sống sẽ góp phần đẩy lùi căn bệnh “quan cách mạng”, khẳng định một chân lý: cán bộ là công bộc, là người đầy tớ trung thành của Nhân dân, không phải là người đứng trên dân hay sống xa dân. Đây chính là yếu tố then chốt giúp tăng cường sức mạnh tinh thần của Đảng, bảo vệ nền tảng tư tưởng vững chắc từ gốc rễ, đó là lòng tin của Nhân dân.
Hai là, giúp cán bộ ngày càng nâng cao năng lực nhận diện và phản bác những quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động.
Trong bối cảnh hiện nay, cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận ngày càng phức tạp, tinh vi, đặc biệt là trên không gian mạng. Các thế lực thù địch thường xuyên lợi dụng những vấn đề nhạy cảm, xuyên tạc lịch sử, nói xấu lãnh tụ, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, kích động chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc nhằm làm suy yếu nền tảng tư tưởng và niềm tin của Nhân dân.
Trước tình hình đó, đội ngũ cán bộ – với vai trò là những người trực tiếp tuyên truyền, giải thích, hướng dẫn và dẫn dắt quần chúng, vì thế cần được trang bị kiến thức vững chắc, khả năng tư duy phản biện sắc bén và kỹ năng xử lý thông tin hiệu quả. Thông qua công tác đào tạo, bồi dưỡng, đội ngũ cán bộ không chỉ hiểu rõ bản chất của các luận điệu sai trái, xuyên tạc mà còn đủ lý lẽ, lập luận để phản bác thuyết phục, bảo vệ vững chắc quan điểm, đường lối đúng đắn của Đảng. Cho nên, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là một trong những “lá chắn” quan trọng góp phần giữ gìn sự trong sạch về tư tưởng, bảo vệ niềm tin của Nhân dân và củng cố sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện và tuyệt đối của Đảng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Ba là, giúp đội ngũ cán bộ thực hiện tốt vai trò nêu gương và dẫn dắt quần chúng trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Cán bộ, đảng viên không chỉ là người thực thi chính sách, mà còn là người gần dân, hiểu dân và truyền cảm hứng cho dân. Trong bối cảnh hiện nay, khi mạng xã hội phát triển mạnh, thông tin đa chiều và không ít những luồng quan điểm sai trái, thù địch len lỏi vào đời sống xã hội thì vai trò định hướng, thuyết phục của cán bộ càng trở nên cấp thiết. Một cán bộ được đào tạo bài bản, vững vàng về lập trường tư tưởng, có kỹ năng lắng nghe và thuyết trình trước quần chúng, sẽ là “điểm tựa tinh thần” để Nhân dân yên tâm, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng.
Thực tế cho thấy, nơi nào có cán bộ sâu sát cơ sở, gần gũi Nhân dân, biết lắng nghe và giải thích rõ ràng những chủ trương, chính sách nơi đó “dân thuận, việc thành”. Không ít vụ việc phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh điểm nóng, nhưng nhờ sự xuất hiện kịp thời, kinh nghiệm thực tiễn trong ứng xử của cán bộ mà đã được tháo gỡ triệt để, không để sự việc, sự vụ lan rộng. Ngược lại, nếu cán bộ thiếu trách nhiệm, xa dân, không nắm bắt được tâm tư nguyện vọng, không giải thích rõ ràng, chuẩn xác chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước thì rất dễ tạo ra khoảng trống thông tin, để các thế lực thù địch lợi dụng bóp méo, xuyên tạc, kích động.
Do đó, trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ hiện nay, không chỉ dừng lại ở lý luận mà cần gắn chặt với thực tiễn. Cần rèn luyện khả năng đối thoại, giải quyết tình huống, kỹ năng tuyên truyền chính sách một cách linh hoạt, thuyết phục và gần gũi. Cán bộ vừa cần giỏi lý luận vừa phải “nói cho dân hiểu, dân nhớ, dân theo, dân làm”2, đó mới là những người thực sự góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng từ chính đời sống hằng ngày.
Hơn nữa, thông qua hành động thực tiễn, lối sống mẫu mực và phong cách làm việc tận tụy, cán bộ sẽ truyền cảm hứng tích cực, củng cố niềm tin của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Trong bối cảnh các thế lực thù địch đang ra sức chống phá bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, như: lợi dụng mạng xã hội, truyền thông số; tấn công vào tư tưởng, niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân; lợi dụng các vấn đề xã hội phức tạp; chui sâu, leo cao và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; dùng “diễn biến hòa bình” dưới vỏ bọc “dân chủ”, “xã hội dân sự”;… thì vai trò nêu gương của cán bộ càng trở nên quan trọng, cần thiết, góp phần lan tỏa các giá trị cách mạng chân chính và xây dựng “hàng rào” tư tưởng vững chắc trong toàn xã hội.
Vì vậy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là chiến lược lâu dài để tạo dựng những người dẫn dắt có đủ tâm – tầm – tài trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã nêu ra quan điểm: “… nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, gắn bó mật thiết với Nhân dân là những nhân tố có ý nghĩa quyết định thành công sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”3.
Bốn là, giúp đội ngũ cán bộ tham gia tích cực xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh về tư tưởng, chính trị, tổ chức, đạo đức và cán bộ.
Thông qua quá trình đào tạo, bồi dưỡng, cán bộ được nâng cao về nhận thức lý luận, tư duy chính trị và trình độ chuyên môn, từ đó hình thành bản lĩnh vững vàng và đạo đức cách mạng trong sáng. Khi mỗi cán bộ đều thấm nhuần tư tưởng của Đảng, giữ gìn lối sống liêm chính, trách nhiệm và tận tâm với Nhân dân, thì tổ chức Đảng sẽ được củng cố từ bên trong, tạo nên một khối thống nhất chặt chẽ cả về tư tưởng lẫn hành động. Đồng thời, đội ngũ cán bộ được đào tạo tốt sẽ là lực lượng nòng cốt trong công cuộc phòng chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, góp phần giữ vững kỷ luật, kỷ cương của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng các cấp. Như vậy, công tác đào tạo, bồi dưỡng không chỉ là nhiệm vụ nhằm nâng cao chất lượng cán bộ, mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh về mọi mặt, nhất là trong điều kiện hiện nay khi mặt trận tư tưởng – lý luận đang trở thành một lĩnh vực đấu tranh rất quyết liệt.
2. Một số vấn đề đặt ra đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, coi đây là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài và mang tính sống còn đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Chương trình bồi dưỡng chức danh thường xuyên được sửa đổi, hoàn thiện, cập nhật nhằm bảo đảm tính khoa học, thực tiễn và hiện đại. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã chủ động, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương để thống nhất nội dung, chuyên đề bài giảng. Đội ngũ giảng viên, báo cáo viên đa dạng, phong phú, là những chuyên gia hàng đầu về lý luận của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các đồng chí lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và các chuyên gia giàu kinh nghiệm thực tiễn4.
Nhiều lớp đào tạo lý luận chính trị, bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo, quản lý đã được tổ chức thường xuyên, có nội dung bám sát thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ mới. Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị được đổi mới cả về nội dung và phương pháp; tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập; chất lượng đào tạo bồi dưỡng được nâng lên; từng bước khắc phục tình trạng lười học, ngại học lý luận chính trị, dạy và học hình thức5.
Tính từ đầu nhiệm kỳ đến ngày 30/9/2020, Trung ương đã tổ chức 3 lớp cập nhật kiến thức mới cho các đồng chí ủy viên Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII), 5 lớp bồi dưỡng cho 222 đồng chí diện quy hoạch cán bộ cấp chiến lược (khóa XIII) và có nhiều đổi mới so với nhiệm kỳ trước; tổ chức 258 đoàn, với 5.570 cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài. Các cấp ủy chỉ đạo mở 6.582 lớp đào tạo, bồi dưỡng cho 590.601 lượt cán bộ, đảng viên về lý luận chính trị và chuyên môn, nghiệp vụ; mở 40.217 lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho 4.530.676 lượt học viên6. Nhờ đó, một bộ phận cán bộ, đảng viên đã được nâng cao nhận thức chính trị, trình độ chuyên môn, bản lĩnh tư tưởng và có khả năng nhận diện, phản bác kịp thời các quan điểm sai trái, thù địch góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng.
Có thể thấy, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Đảng những năm qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên vẫn còn không ít tồn tại, hạn chế. Việc đào tạo đôi khi vẫn mang tính hình thức, chưa sát với thực tiễn công tác và yêu cầu của thời đại. Một bộ phận cán bộ chưa được cập nhật kiến thức mới, đặc biệt là kỹ năng ứng phó với những tình huống phức tạp trong đấu tranh tư tưởng. Nội dung, phương pháp đào tạo ở một số nơi còn nặng tính lý thuyết, thiếu cập nhật thời sự và gắn với thực tiễn, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu ngày càng cao của công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng. Một bộ phận cán bộ, nhất là cán bộ trẻ, còn thụ động trong học tập, chưa ý thức đầy đủ về trách nhiệm chính trị trong cuộc đấu tranh tư tưởng. Công tác kiểm tra, đánh giá sau đào tạo chưa thực sự hiệu quả; mối liên hệ giữa đào tạo và sử dụng cán bộ trong thực tế còn lỏng lẻo. Chính những “kẽ hở” đó đã bị các thế lực thù địch lợi dụng để gieo rắc hoài nghi, xuyên tạc, làm suy giảm niềm tin của Nhân dân vào đội ngũ cán bộ, vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước.
Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong thời gian qua tuy đã có chuyển biến nhưng vẫn còn một số bất cập, đặc biệt trong nhận thức và phương pháp đấu tranh. Nguyên nhân sâu xa cũng xuất phát từ chính đội ngũ cán bộ – những người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tư tưởng. Không ít cán bộ còn hạn chế về trình độ lý luận, kỹ năng truyền đạt, thiếu khả năng nhạy bén trước những vấn đề “nóng” của xã hội. Suy cho cùng, gốc rễ vẫn là việc đào tạo, bồi dưỡng chưa thực sự bám sát thực tiễn, nội dung giảng dạy còn nặng về lý thuyết, chưa cập nhật kịp thời những vấn đề mới nảy sinh trong kỷ nguyên số và hội nhập toàn cầu.
Bên cạnh đó, việc tổ chức bộ máy một số cơ quan, đơn vị liên quan đến công tác tư tưởng, lý luận, đào tạo cán bộ vẫn đang trong quá trình sắp xếp, kiện toàn. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến tính ổn định, sự đồng bộ và hiệu quả trong công tác triển khai các chương trình đào tạo, nhất là đối với các đơn vị địa phương, cơ sở.
Đặc biệt, lợi dụng thành tựu của kỷ nguyên số, các thế lực thù địch đã và đang sử dụng công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo, mạng xã hội, truyền thông đa nền tảng để tuyên truyền xuyên tạc, phát tán thông tin độc hại với tốc độ chóng mặt. Trong khi đó, việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ về kỹ năng công nghệ, an ninh mạng, truyền thông số vẫn chưa được chú trọng đúng mức. Hệ quả là năng lực chuyên môn của cán bộ trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng còn hạn chế, chưa tương xứng với yêu cầu thực tiễn và thách thức ngày càng gia tăng hiện nay.
Từ những vấn đề đặt ra, có thể thấy rằng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và là đòi hỏi cấp thiết trong bối cảnh mới khi Đảng ta đang phải đối mặt với nhiều thách thức về tư tưởng, chính trị, nhất là trên không gian mạng và trong đời sống xã hội. Muốn bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh có hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch, thì trước hết, cán bộ, trước hết là cán bộ trong các cơ quan tư tưởng, lý luận, báo chí, tuyên giáo, tổ chức Đảng phải thực sự vững vàng về bản lĩnh, sắc bén về tư duy, linh hoạt trong phương pháp tiếp cận và hành động. Việc đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo hướng sát thực tiễn, bắt kịp thời đại, kết hợp chặt chẽ giữa lý luận và công nghệ hiện đại là con đường tất yếu để xây dựng đội ngũ cán bộ đủ sức gánh vác trọng trách lớn lao trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc – kỷ nguyên phát triển nhanh, bền vững, hội nhập sâu rộng nhưng cũng đầy thách thức.
3. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên mới
Trước những yêu cầu, đòi hỏi cấp bách và thách thức ngày càng phức tạp của thực tiễn, để phát huy hiệu quả hơn nữa vai trò của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đó, đặc biệt là đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên mới, việc nghiên cứu, đề xuất và triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được xem là điều kiện tiên quyết, mang ý nghĩa chiến lược sâu sắc. Đây chính là cơ sở để tăng cường bản lĩnh chính trị, củng cố sức mạnh tư tưởng – lý luận, đồng thời nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, tạo dựng thế trận tư tưởng vững chắc trong lòng Nhân dân trước mọi âm mưu chống phá ngày càng tinh vi, nguy hiểm của các thế lực thù địch.
Một là, tiếp tục ban hành và hoàn thiện các văn bản, quy định về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Việc này giúp định hướng rõ ràng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong các cơ quan Đảng, Nhà nước đồng thời nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận trong toàn bộ hệ thống chính trị. Cần rà soát các văn bản hiện hành, đánh giá tính hiệu quả và tính thực tiễn của các chính sách, chương trình đào tạo đã triển khai, từ đó điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với yêu cầu của tình hình mới.
Tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm từ công tác đào tạo cán bộ qua các giai đoạn, nhất là những bài học thành công và những hạn chế còn tồn tại, là cơ sở quan trọng để điều chỉnh chiến lược đào tạo cho các giai đoạn tiếp theo. Cần chú trọng việc tạo cơ chế phản biện, khảo sát thực tế từ cơ sở để có thể cải tiến phương pháp và nội dung đào tạo, bồi dưỡng.
Căn cứ vào yêu cầu, đòi hỏi của sự nghiệp cách mạng trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, đặc biệt là kỷ nguyên số, để tiếp tục hoàn thiện các văn bản của Đảng, Nhà nước về đào tạo cán bộ, bảo đảm phù hợp với yêu cầu ngày càng cao trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Bằng việc xây dựng một hệ thống đào tạo chuyên sâu, hiện đại và gắn kết với thực tiễn, công tác đào tạo cán bộ sẽ đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng Đảng trong tình hình mới.
Hai là, tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình đào tạo theo hướng thiết thực, gắn với yêu cầu của thực tiễn. Trong bối cảnh các thế lực thù địch ngày càng đẩy mạnh hoạt động chống phá, đặc biệt trên không gian mạng với nhiều thủ đoạn tinh vi, vì thế, nội dung đào tạo cần chú trọng bổ sung các chuyên đề chuyên sâu về nhận diện, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, từ đó giúp cán bộ có khả năng xử lý linh hoạt, kịp thời và hiệu quả trong môi trường số. Đồng thời, cần tăng cường các nội dung về tư duy phản biện, kỹ năng truyền thông chính trị và ứng phó với thông tin xấu độc – những công cụ thiết yếu để cán bộ không chỉ “miễn nhiễm” trước sự tấn công của thông tin xấu, độc hại mà còn có thể chủ động lan tỏa những giá trị tư tưởng tích cực của Đảng.
Việc gắn lý luận với thực tiễn thông qua các tình huống cụ thể trong công tác cũng là một nội dung quan trọng trong quá trình đổi mới chương trình đào tạo, giúp cán bộ nâng cao năng lực vận dụng và xử lý vấn đề trong thực tế. Có thể nói, đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo theo hướng toàn diện, cập nhật và thực tiễn chính là chìa khóa để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh hiện nay.
Ba là, tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, báo cáo viên. Theo Kết luận số 89-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới đã chỉ nhấn mạnh: cán bộ nghiên cứu, giảng viên lý luận chính trị là nòng cốt trên mặt trận lý luận. Đội ngũ giảng viên, báo cáo viên là lực lượng giữ vai trò quyết định trong việc truyền đạt tri thức, khơi dậy tư duy và hình thành bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tập trung xây dựng, củng cố, thường xuyên bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực của đội ngũ giảng viên chính trị, báo cáo viên.
Việc tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giảng viên cần được thực hiện một cách nghiêm túc, có chọn lọc, ưu tiên những người có trình độ lý luận chính trị vững chắc, am hiểu sâu sắc thực tiễn, có khả năng truyền cảm hứng, đổi mới phương pháp giảng dạy và đặc biệt là luôn cập nhật các vấn đề thời sự tư tưởng, lý luận hiện nay. Bên cạnh đó, cần chủ động mời các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu lý luận, cũng như các cán bộ có kinh nghiệm thực tiễn tham gia giảng dạy, báo cáo chuyên đề. Thực hiện tốt điều này không chỉ giúp cán bộ tăng chiều sâu tri thức, mà còn góp phần làm phong phú và sinh động hơn nội dung đào tạo, truyền cảm hứng và khả năng tiếp thu hiệu quả cho người học. Đội ngũ giảng viên chất lượng cao không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn là những người định hướng tư tưởng, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ kiên định về lập trường chính trị, sắc bén trong nhận diện và phản bác các quan điểm sai trái, dự báo những biến đổi của tình hình chính trị, tư tưởng xã hội của thế giới, khu vực và những tác động đến Việt Nam, từ đó bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh mới.
Đặc biệt, vai trò của đội ngũ giảng viên trong thực hiện phong trào “Bình dân học vụ số” là yếu tố then chốt, quyết định đến hiệu quả, sức lan tỏa và tính bền vững của phong trào trong thực tiễn. Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện hiện nay, “phong trào “Bình dân học vụ số” có ý nghĩa quan trọng, nhân văn sâu sắc đối với sự phát triển đất nước, thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công cuộc phát triển quốc gia số, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số, phát triển nhanh, toàn diện và bền vững”7.
“Bình dân học vụ số” không chỉ là việc phổ cập kiến thức công nghệ, mà còn là quá trình nâng cao dân trí, trang bị kỹ năng số cho mọi tầng lớp Nhân dân – đặc biệt là các đối tượng yếu thế, người lao động, người cao tuổi và cư dân ở vùng sâu, vùng xa. Đội ngũ giảng viên chính là người dẫn đường, truyền cảm hứng và kết nối tri thức số với cộng đồng, đồng thời, là cầu nối giữa chủ trương, chính sách chuyển đổi số của Nhà nước với thực tiễn cuộc sống, thông qua việc lồng ghép tuyên truyền chủ trương, hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến, kỹ năng an toàn thông tin, kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin số, nhất là tỉnh táo trước những luận điệu sai trái, xuyên tạc để bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Bốn là, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức. Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực, việc ứng dụng các công nghệ mới không chỉ giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy mà còn tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ có thể học tập linh hoạt, chủ động và liên tục. Việc phát triển các nền tảng đào tạo trực tuyến, xây dựng hệ thống học liệu số phong phú, tổ chức các lớp học thông minh, tương tác cao sẽ giúp cán bộ có thể học mọi lúc, mọi nơi, phù hợp với đặc thù công tác bận rộn và yêu cầu học tập suốt đời. Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo không chỉ giúp tối ưu hóa nguồn lực mà còn góp phần hiện đại hóa công tác giáo dục chính trị, lý luận, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số.
Năm là, tăng cường giáo dục ý thức tự học, tự rèn luyện trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt đang giữ những vị trí đặc biệt quan trọng trong Đảng và Nhà nước. Việc giáo dục và khuyến khích tự học, tự rèn luyện trong đội ngũ cán bộ, đảng viên là một yếu tố then chốt trong công tác xây dựng Đảng và nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý. Đặc biệt, đối với các cán bộ lãnh đạo chủ chốt, việc không ngừng học hỏi, rèn luyện để cập nhật kiến thức mới, nâng cao bản lĩnh chính trị và kỹ năng chuyên môn là yêu cầu cấp thiết, giúp họ không chỉ hoàn thành tốt nhiệm vụ mà còn trở thành gương mẫu trong mọi mặt công tác. Đội ngũ này cần có ý thức tự giác trong việc học tập suốt đời, phát huy tính chủ động, sáng tạo trong công việc, đồng thời nâng cao phẩm chất đạo đức, lý tưởng cách mạng.
Trong điều kiện tình hình thế giới và trong nước không ngừng biến đổi, đòi hỏi cán bộ phải chủ động cập nhật tri thức mới, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực chuyên môn một cách thường xuyên, liên tục. Việc khơi dậy tinh thần học tập suốt đời, hình thành ý thức trách nhiệm cá nhân trong việc không ngừng hoàn thiện bản thân chính là yếu tố cốt lõi giúp mỗi cán bộ đủ sức đối mặt và vượt qua các thử thách tư tưởng trong thực tiễn. Bên cạnh đó, cần đề cao vai trò của “tự đào tạo” – tức là sự chủ động học hỏi thông qua sách vở, tài liệu lý luận, các nguồn học liệu số và cả qua thực tiễn công tác hằng ngày. Học tập từ thực tiễn, từ những vấn đề đặt ra trong quá trình công tác không chỉ giúp cán bộ vận dụng hiệu quả kiến thức lý luận, mà còn hình thành tư duy phản biện và khả năng xử lý tình huống nhanh nhạy, hiệu quả. Tự học và tự rèn không chỉ là biểu hiện của tinh thần trách nhiệm chính trị cao mà còn là yếu tố quan trọng hình thành nên đội ngũ cán bộ có năng lực thực sự, góp phần giữ vững “trận địa” tư tưởng của Đảng trong mọi hoàn cảnh.
Sáu là, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức có liên quan trong quá trình tổ chức và triển khai đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Thực tiễn cho thấy, công tác đào tạo chỉ đạt hiệu quả cao khi có sự liên kết đồng bộ giữa các cơ sở đào tạo chính trị với bộ, ban, ngành, cơ quan chuyên môn và các tổ chức chính trị – xã hội. Đặc biệt, sự phối hợp giữa Học viện Chính trị quốc gia và các đơn vị trực thuộc với Ban Tổ chức Trung ương, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, các cơ quan báo chí, các tổ chức chính trị – xã hội,… sẽ giúp thống nhất về nội dung, phương pháp giảng dạy, đồng thời cập nhật nhanh chóng những vấn đề tư tưởng, lý luận và thực tiễn đang đặt ra, từ đó đảm bảo tính kịp thời, thiết thực và hiệu quả của chương trình đào tạo.
Ngoài ra, cần thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu, diễn đàn trao đổi kinh nghiệm giữa cán bộ các cấp, tạo môi trường học tập cởi mở, chủ động và hai chiều, trong đó người học vừa tiếp thu kiến thức, vừa đóng góp thực tiễn vào nội dung đào tạo. Qua đó, không chỉ nâng cao chất lượng giảng dạy mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng học tập chính trị – lý luận có chiều sâu, giàu tính thực tiễn và gắn kết với yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới.
4. Kết luận
Nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch càng trở nên cấp bách, quyết liệt và phức tạp hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh đó, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ tầm – tâm – trí – lực là điều kiện tiên quyết để Đảng ta giữ vững vai trò lãnh đạo cách mạng, định hướng tư tưởng và dẫn dắt khát vọng phát triển đất nước. Cán bộ là người truyền bá ánh sáng tư tưởng của Đảng đến với Nhân dân, là những “chiến sĩ tiên phong” trên mặt trận tư tưởng – nơi diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt, phức tạp giữa chính nghĩa và phản động, giữa sự thật và xuyên tạc. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ vừa là nhiệm vụ cấp bách trước mắt, vừa là chiến lược lâu dài, đòi hỏi phải được thực hiện một cách toàn diện, đồng bộ, thiết thực, bám sát thực tiễn và không ngừng đổi mới. Chỉ khi đội ngũ cán bộ thực sự đủ bản lĩnh chính trị, trí tuệ, phẩm chất đạo đức và tinh thần phụng sự Đảng mới có thể vững vàng trước mọi biến động, giữ vững nền tảng tư tưởng, dẫn dắt dân tộc vươn lên, thực hiện thành công khát vọng hùng cường, trường tồn trong kỷ nguyên mới. Đây vừa là yêu cầu khách quan của thời đại, vừa là sứ mệnh cao cả của công tác xây dựng đảng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Chú thích:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 42.
2. Bài: “Người tuyên truyền và cách tuyên truyền” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng trên Báo Sự thật, số 79, từ ngày 26/6 đến 09/7/1947.
3, 5, 6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 325, 170, 193.
4. Hoàng Đăng Quang (2020). Kết quả bước đầu đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. https://chinhtrihoc.vn, ngày 19/10/2020.
7. Thủ tướng phát động phong trào “Bình dân học vụ số” toàn dân. https://baochinhphu.vn/thu-tuong-phat-dong-phong-trao-binh-dan-hoc-vu-so-toan-dan-102250326173839409.htm.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương (2008). Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 02/2/2008 về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng, đảng viên,
2. Ban Chấp hành Trung ương (2016). Nghị quyết số 04-NQ/TW ngày 30/10/2016 về tăng cường xây dựng và chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
3. Ban Chấp hành Trung ương (2018). Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.
4. Tô Lâm (2024). Chuyên đề “Kỷ nguyên phát triển mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
5. Học tập suốt đời. https://www.quanlynhanuoc.vn/2025/03/03/hoc-tap-suot-doi.
6. Nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nhằm đáp ứng yêu cầu tình hình mới. https://www.xaydungdang.org.vn/ly-luan-thuc-tien/nang-cao-chat-luong-cong-tac-dao-tao-boi-duong-can-bo-nham-dap-ung-yeu-cau-tinh-hinh-moi-15910.
