TS. Đào Thị Tân
Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên
(Quanlynhanuoc.vn) – An ninh tư tưởng có vị trí, vai trò quan trọng trong xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Trong bối cảnh hiện nay, dưới sự tác động ngày càng mạnh mẽ của xu hướng toàn cầu hóa, kỷ nguyên số… dẫn đến sự gia tăng dưới nhiều hình thức các âm mưu, hoạt động lợi dụng tiến trình hội nhập quốc tế nhằm mục đích xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Vì vậy, bảo đảm an ninh tư tưởng là công tác trọng yếu và phải được tiến hành thường xuyên nhằm đạt hiệu quả, trở thành lá chắn thép, bức tường lửa tiên phong trên mặt trận bảo đảm an ninh quốc gia.
Từ khóa: An ninh tư tưởng; an ninh quốc gia; công tác tư tưởng; phương thức.
1. Đặt vấn đề
Một quốc gia bảo đảm được vấn đề an ninh phải trên cơ sở an ninh toàn diện ở tất cả các lĩnh vực về chính trị, kinh tế, văn hóa, tư tưởng, xã hội… từ an ninh trong nước đến khu vực, quốc tế, bên cạnh an ninh truyền thống là an ninh phi truyền thống. Trong đó, bảo đảm an ninh tư tưởng là tổng thể các hoạt động của hệ thống chính trị và cả dân tộc nhằm ổn định, phát triển bền vững chủ nghĩa xã hội, cùng hệ thống an ninh quốc gia tạo ra cội nguồn sức mạnh để xây dựng và bảo vệ đất nước.
Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: “Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa, nền văn hóa và lợi ích quốc gia – dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, an ninh con người; xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh để phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”1. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc, đòi hỏi phải có phương thức tiến hành vừa mang tính chất bao quát toàn diện, vừa đặt trọng tâm, trọng điểm vào một số lĩnh vực, vừa xây dựng lực lượng chuyên trách, đồng thời phát huy lợi thế các nguồn lực để các chính sách, biện pháp bảo đảm an ninh tư tưởng phát huy hiệu quả.
2. Phương thức bảo đảm an ninh tư tưởng trong giai đoạn hiện nay
2.1. Thông qua đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết, chính sách, chương trình, đề án, kế hoạch của hệ thống chính trị địa phương
Thứ nhất, Đảng thực hiện các nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo về bảo đảm an ninh tư tưởng. An ninh tư tưởng nằm trong an ninh quốc gia, an ninh toàn diện và là vấn đề hết sức trọng tâm, cấp bách mà Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng. Đặc biệt, công tác tư tưởng là một bộ phận cấu thành đặc biệt trong tổng thể các hoạt động của Đảng, là lĩnh vực quan tâm hàng đầu không chỉ trên phương diện hình thành và phát triển hệ tư tưởng, đường lối, chủ trương của Đảng; các hoạt động tuyên truyền, giáo dục và bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng cũng như xây dựng hệ giá trị cốt lõi chủ nghĩa xã hội. Chính vì vậy, thông qua hệ thống đường lối, chủ trương của Đảng cần phòng ngừa, phát hiện ngăn chặn những vấn đề mới nảy sinh, đấu tranh quyết liệt nhằm làm thất bại các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia và loại trừ nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia trên mặt trận tư tưởng. Cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng được hiểu là vũ khí sắc bén đầu tiên, kiên quyết vào các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch.
Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới đã chỉ rõ tầm quan trọng, nội dung, giải pháp bảo vệ an ninh tư tưởng trên ba mặt: tuyên truyền, bảo vệ và đấu tranh. Đây là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp cần có nguyên tắc thực hiện vừa quyết liệt, trực diện và lâu dài đối với việc phản bác các quan điểm sai trái, thù địch nhưng đồng thời chú trọng công tác xây dựng, bồi đắp các giá trị cốt lõi tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa.
Các hoạt động tuyên truyền, giáo dục công tác lý luận tới quần chúng nhân dân phải thấm đẫm mục tiêu, lý tưởng của Đảng, của con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, với yêu cầu đặt ra về đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục chính trị, tư tưởng. Đây là cách thức nhằm “gắn kết chặt chẽ giữa xây và chống, xây là cơ bản, chống phải quyết liệt, hiệu quả”2. Bên cạnh đó, xây dựng chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, tính chiến đấungày càng sắc bén, hiệu quả phải được coi là cốt lõi trong công tác phòng, chống, ngăn chặn, từng bước đẩy lùi những nguy cơ suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của chính cán bộ, đảng viên, đồng thời phát huy được năng lực lãnh đạo của Đảng một cách toàn diện.
Sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng chỉ có thể phát huy tối đa sức mạnh khi tổ chức đảng từ cơ sở trong sạch, vững mạnh để đưa đất nước phát triển theo đúng tinh thần của Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra: “Nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng, tạo sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội; coi trọng hơn nữa công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”3.
Thứ hai, tăng cường vai trò quản lý của Nhà nước về an ninh quốc gia, an ninh tư tưởng thông qua hệ thống chính sách, pháp luật. Nhà nước thực thi chủ trương, đường lối của Đảng với nhiều chính sách cụ thể. Từ các chính sách khuyến khích, thu hút các đơn vị tuyên truyền, quảng bá về truyền thống văn hóa dân tộc, tư tưởng xã hội chủ nghĩa đến công tác quản lý an ninh mạng, các văn bản quy phạm pháp luật quản lý xuất bản, truyền thông, internet, chuyển đổi số, mạng xã hội…
Hệ thống pháp luật được kiện toàn là hành lang pháp lý hữu hiệu nhất cho công tác bảo vệ an ninh tư tưởng. Đặc biệt là chú trọng kiện toàn các thể chế về bộ chỉ số an ninh, an toàn quốc gia hướng tới sự phát triển bền vững. Kiên định con đường chủ nghĩa xã hội với phương châm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc và lợi ích quốc gia – dân tộc là trên hết, gắn chặt với những chế tài răn đe, cảnh báo và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm về xuyên tạc, bôi nhọ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Thứ ba, thông qua vai trò của hệ thống chính trị bảo đảm an ninh tư tưởng. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bảo vệ công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước, ngày càng hội nhập quốc tế, hướng tới sự phồn vinh và hạnh phúc. Các cấp ủy đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị phải xác định được nhiệm vụ bảo đảm được an ninh tư tưởng, tức là chủ nghĩa xã hội ở trong lòng Nhân dân, trong lòng dân tộc, không có một thế lực nào có thể phủ định hay đánh đổ một học thuyết cũng như một chế độ với mục tiêu vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Vì lẽ đó, việc thành lập, kiện toàn, củng cố Ban chỉ đạo từ cấp tỉnh về công tác an ninh tư tưởng là nhiệm vụ hàng đầu. Xuất phát từ tình hình, điều kiện cụ thể ở từng đơn vị, địa phương mà các các tổ chức đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị – xã hội xây dựng các chương trình hành động, đề án, kế hoạch nhằm tăng cường sự nhận thức đúng đắn, tham gia các hoạt động tuyên truyền, quảng bá tinh thần yêu nước, văn hóa truyền thống dân tộc trong quần chúng nhân dân.
2.2. Thông qua phát huy vai trò chủ chốt của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh tư tưởng
Một là, lực lượng tuyên giáo giữ vị trí đầu tàu, nòng cốt trong công tác an ninh tư tưởng. Cán bộ, công chức ngành tuyên giáo nhận thức được trách nhiệm của mình, sẵn sàng nhận nhiệm vụ tiên phong trong tuyên truyền, giáo dục và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Các hoạt động được ngành triển khai trên tinh thần chủ động, tích cực tham mưu cho Đảng và hệ thống chính trị thực hiện hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác tư tưởng, lý luận đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay.
Công tác đấu tranh phòng, chống quan điểm sai trái thù địch của lực lượng tuyên giáo đi liền với việc trang bị, nâng cấp tri thức nền tảng về bản chất khoa học cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênnin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, lấy đó là bàn thạch để đề cao tính chiến đấu, tính sắc bén trước kẻ thù và tính thuyết phục trước Nhân dân, dư luận quốc tế. Các nhiệm vụ về bám sát các nhiệm vụ chính trị, nghiên cứu dự báo, bổ sung phát triển lý luận, nâng cao chất lượng giáo dục lý luận, tuyển chọn, bồi dưỡng nhân lực ngành tuyên giáo… cũng cần có sự quan tâm đổi mới từ nội dung đến phương pháp. Lực lượng tuyên giáo không những phát huy được bản chất, truyền thống tốt đẹp của mình mà còn kết nối, quy tụ được các lực lượng khác nhằm phát huy khối sức mạnh to lớn trong việc xây dựng lực lượng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết kiên trì bảo vệ thành quả của sự nghiệp cách mạng 95 năm qua của Đảng, dân tộc, Nhân dân.
Hai là, lực lượng an ninh nhân dân thực hiện vai trò chủ chốt tham mưu, phối hợp với các lực lượng đấu tranh ngăn chặn kịp thời âm mưu và hoạt động đe dọa đến an ninh tư tưởng. An ninh nhân dân nơi tập hợp đội ngũ đông đảo lực lượng góp phần to lớn trong công cuộc chủ trì bảo vệ chủ quyền, thống nhất và toàn vệ lãnh thổ. Trong đó, ổn định chính trị gắn liền với lĩnh vực an ninh quốc gia là hoạt động hàng đầu được thực hiện trọng tâm trong công tác bảo vệ đường lối, chủ trương, sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước xã hội chủ nghĩa, bảo vệ con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa của đất nước.
Thông qua các chức năng, nhiệm vụ, lực lượng an ninh nhân dân bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trước hết trong các hoạt động đấu tranh trực diện trong phòng ngừa, ngăn chặn, ứng phó, giải quyết sự phá hoại của các thế lực thù địch, phản động trên mặt trận an ninh văn hóa, an ninh thông tin, an ninh mạng… chú trọng giải quyết theo hướng răn đe, xử lý nghiêm minh. Bên cạnh đó, việc tham mưu, phối hợp triển khai với các ban, bộ, ngành, địa phương không những tạo cơ chế hiệp đồng tác chiến giữa các lực lượng mà các công tác đẩy mạnh tuyên truyền, bảo vệ tư tưởng thực chất, hiệu quả, phát huy được khối đại đoàn kết dân tộc cũng như sự đồng thuận trong xã hội để thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế – xã hội của đất nước.
Ba là, thanh niên Việt Nam là lực lượng xung kích trên mặt trận bảo đảm an ninh tư tưởng. Đoàn viên, thanh niên đóng vai trò quan trọng trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, tham gia trực tiếp vào nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trước hết, thanh niên Việt Nam, với tâm thế “là chủ nhân tương lai của đất nước” được tuyên truyền, giác ngộ lý tưởng chủ nghĩa xã hội, trang bị lý luận chính trị cùng với tinh thần hăng hái, ham học hỏi, tiên phong và sáng tạo, khi được tập hợp sẽ tạo thành một khối đoàn kết to lớn.
Từ nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò của mình trong công tác tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, thanh niên Việt Nam biến tri thức đúng đắn và nhiệt huyết tuổi trẻ thành hành động trong việc thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị mà các cấp, ban, ngành giao trọng trách. Tích cực tham gia các cuộc thi “Ánh sáng soi đường”… đến các hoạt động thiết thực trong phong trào thiện nguyện, bảo vệ Tổ quốc, tiêu biểu như: “Phong trào tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”, “Phong trào thanh niên tình nguyện”, “Hành trình đến với các địa chỉ đỏ”, “Tôi yêu Tổ quốc tôi”, “Thắp nến tri ân các anh hùng liệt sĩ”…
Thực tế cho thấy, thanh niên là lực lượng sử dụng mạng xã hội và internet thường xuyên, liên tục, khi thanh niên tham gia các nền tảng xã hội với tâm thế được giáo dục, bồi dưỡng và định hướng tư tưởng chính trị đúng đắn không những “đề kháng” trước những thông tin độc hại trái chiều, có nội dung chống phá, xuyên tạc chế độ mà còn “lan tỏa” những giá trị cốt lõi của truyền thống văn hóa dân tộc, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Bốn là, thông qua việc tăng cường các nguồn lực để phục vụ công tác bảo đảm an ninh tư tưởng.
(1) Huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính. Nguồn lực tài chính được quy định bởi cơ chế, chính sách và tuân thủ tuyệt đối các nguyên tắc tài chính, Luật Ngân sách nhà nước. Bản thân ngành tài chính cũng nhận thức bảo đảm tuyệt đối an ninh tài chính quốc gia nhằm bảo đảm phát triển kinh tế – xã hội cũng như an ninh quốc gia, trong đó huy động nguồn lực tài chính từ nhiều nguồn khác nhau và tập trung ngân sách hướng vào một số đối tượng, lĩnh vực hoạt động cụ thể trên cơ sở không những gia tăng nguồn lực mà còn đổi mới cách thức sử dụng nguồn lực.
Bảo đảm an ninh tư tưởng là mặt trận đầy khó khăn và chiến đấu lâu dài, với các công tác “xây” và “chống” phải tiến hành thường xuyên, quyết liệt và có chất lượng, đi liền với nguồn lực tài chính từ trung ương đến địa phương đầu tư thường xuyên cho các chương trình, kế hoạch, cơ sở hạ tầng, đào tạo và đãi ngộ các lực lượng chuyên trách, tuyến đầu… theo tinh thần “ngân sách trung ương chủ đạo, ngân sách địa phương chủ động”.
(2) Tăng cường sự hỗ trợ của khoa học – công nghệ. Ngày nay, không thể không đề cao vai trò của nguồn lực khoa học – công nghệ phục vụ đắc lực trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Từ công tác tham mưu, triển khai đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đến xây dựng các chương trình, đề án, kế hoạch trọng điểm và triển khai thực hiện về khoa học lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn, chuyển đổi số quốc gia, các công tác bảo vê bí mật Nhà nước và an ninh mạng…
Sự phát triển của khoa học – công nghệ ngày càng thúc đẩy kết cấu hạ tầng công nghệ thông tin thông suốt, hình thành và phát triển một xã hội học tập, dân chủ xã hội chủ nghĩa ngày càng phát huy, qua đó, truyền thống văn hóa dân tộc, hệ tư tưởng của Đảng về con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội của đất nước ngày càng kịp thời, sâu rộng tới tất cả người dân.
(3) Khai thác, phát huy sức mạnh của công tác đối ngoại. Công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước trên cơ sở thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đất nước trên tất cả các lĩnh vực, trong đó hoạt động đối ngoại luôn giữ vị trí “bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa”. Tăng cường công tác đối ngoại gắn với bảo đảm an ninh tư tưởng nhằm khẳng định và lan tỏa giá trị của những thành quả mà Đảng, dân tộc, Nhân dân Việt Nam đã gặt hái được thông qua đó đề cao tính khoa học, tính cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin, chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng; đồng thời, kiên quyết nguyên tắc, mục tiêu chiến lược và linh hoạt về sách lược khi đối ngoại trên mặt trận tư tưởng. Phát huy vai trò, lợi thế, chủ thể và lực lượng trong mối quan hệ giữa quốc phòng, an ninh với đối ngoại, giữa tăng cường hợp tác và nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế về quốc phòng – an ninh… vừa giữ vững ổn định chính trị – xã hội, vừa mở rộng quan hệ, nâng cao thế và lực của đất nước trong kỷ nguyên mới.
3. Kết luận
Bảo đảm an ninh tư tưởng là một nhiệm vụ hết sức cấp bách, nhiều khó khăn, thử thách cũng như cần huy động rất nhiều lực lượng, nguồn lực tham gia được thống nhất về mục tiêu, nội dung, phương thức thực hiện. Để có thể tiến hành hiệu quả các biện pháp bảo đảm an ninh tư tưởng, cần nhất quán phương châm hành động cũng như phát huy trí tuệ, trách nhiệm, nhiệt huyết, lý tưởng cách mạng của cả hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay.
Chú thích:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 156.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II.H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 228 – 229.
3. Bộ Chính trị (2018). Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Tài liệu tham khảo:
1. Hội đồng Lý luận Trung ương (2014). Luận cứ phê phán các quan điểm sai trái, thù địch. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật.
2. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2020). Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch – một số vấn đề lý luận và thực tiễn. H. NXB Lý luận chính trị.
