(Quanlynhanuoc.vn) – Sáng ngày 04/6/2025, tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì, với sự phối hợp của Học viện Hành chính và Quản trị công đã tổ chức Hội thảo khoa học cấp Bộ với chủ đề “Xây dựng nền công vụ ưu tú đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”. Hội thảo đã thu hút sự tham dự của hơn 100 đại biểu trực tiếp và trực tuyến, bao gồm các chuyên gia quốc tế, các nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên và cán bộ đến từ nhiều cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước.
Hội thảo là sự kiện mang ý nghĩa học thuật và thực tiễn sâu sắc trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh cải cách thể chế, chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản trị quốc gia. Đoàn chủ toạ chủ trì Hội thảo có: PGS.TS. Nguyễn Duy Bắc, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến, Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công; TS. Bùi Phương Đình, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công.
Xây dựng nền công vụ thực sự ưu tú, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân và doanh nghiệp
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Duy Bắc, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nhấn mạnh: “Chúng ta cần một nền công vụ thực sự ưu tú, có năng lực thể chế mạnh mẽ, thực thi hiệu quả, đội ngũ công chức chuyên nghiệp và trên hết là tinh thần phụng sự Tổ quốc và Nhân dân”. Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với khát vọng vươn lên mạnh mẽ và hội nhập sâu rộng, việc tái cấu trúc nền hành chính, tinh gọn bộ máy và nâng cao chất lượng công vụ là nhiệm vụ có tính sống còn. Việc tổ chức Hội thảo hôm nay là sáng kiến rất có ý nghĩa, góp phần cụ thể hóa những định hướng lớn từ các nghị quyết của Đảng về đổi mới sáng tạo, hội nhập, hoàn thiện thể chế và phát triển kinh tế tư nhân. PGS.TS. Nguyễn Duy Bắc tin tưởng rằng, với sự tham gia của các chuyên gia trong và ngoài nước, hội thảo sẽ gợi mở những kiến giải thiết thực nhằm kiến tạo một nền công vụ đổi mới, minh bạch, hiệu quả và phụng sự, đúng với kỳ vọng mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân đặt ra.
Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến, Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công tiếp tục nhấn mạnh vai trò trung tâm và cấp thiết của nền công vụ trong công cuộc phát triển đất nước hiện nay. Theo ông, Hội thảo lần này có ý nghĩa đặc biệt trong việc cụ thể hóa tinh thần của 4 Nghị quyết quan trọng mà Bộ Chính trị vừa ban hành: Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế, Nghị quyết 66 về hoàn thiện pháp luật, và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Những định hướng này đặt ra yêu cầu đổi mới mạnh mẽ nền công vụ theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch và hiệu quả. PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến nhấn mạnh: “Một nền công vụ ưu tú không thể thiếu những con người ưu tú, có tư duy chiến lược, kỹ năng quản trị hiện đại, phẩm chất đạo đức, năng lực chuyển đổi số và tinh thần phụng sự Nhân dân. Chính đội ngũ công chức sẽ là lực lượng then chốt để hiện thực hóa khát vọng phát triển của quốc gia.”
Hội thảo nhằm tạo dựng một diễn đàn khoa học và đối thoại chính sách, nơi các nhà nghiên cứu, nhà quản lý, chuyên gia trong nước và quốc tế cùng thảo luận, chia sẻ các mô hình, giải pháp và khuyến nghị để xây dựng nền công vụ tinh gọn, hiệu quả, có khả năng thích ứng cao với những thay đổi của kỷ nguyên số và hội nhập toàn cầu. Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công bày tỏ kỳ vọng từ những trao đổi tại Hội thảo sẽ hình thành các kiến giải có giá trị, góp phần định hướng chính sách và tạo nền tảng lý luận – thực tiễn cho việc phát triển một nền công vụ tiên tiến, phục vụ tốt cho quá trình chuyển đổi và phát triển đất nước bền vững trong thời đại mới.
Những tham luận chuyên sâu
Hội thảo gồm 2 phần, phần thứ nhất trình bày các tham luận xoay quanh các vấn đề: (1) Vai trò nền công vụ trong tăng trưởng kinh tế và năng lực cạnh tranh quốc gia (ông Wu Wei Neng, Giám đốc điều hành Viện Quản trị Chandler – CIG, Singapore); (2) Yêu cầu đối với nguồn nhân lực khu vực công trong bối cảnh chuyển đổi số (TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam); (3) Yêu cầu xây dựng đội ngũ công chức lãnh đạo có năng lực thích ứng, quản lý chiến lược, hoạch định chính sách và đổi mới sáng tạo trong bối cảnh hiện nay (PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà, Trưởng Khoa Khoa học liên ngành – Ngoại ngữ – Tin học, Học viện Hành chính và Quản trị công); (4) Kinh nghiệm Singapore trong chiến lược xây dựng bộ máy chính quyền ưu tú và khả năng áp dụng vào thực tế Việt Nam (GS. Vũ Minh Khương, Đại học Quốc gia Singapore); (5) Ứng dụng trí thông minh nhân tạo, dữ liệu lớn và công nghệ số trong hoạch định và thực thi chính sách công (PGS.TS. Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh).
Nội dung các tham luận và thảo luận tại Hội thảo cho thấy những đóng góp sâu sắc, thực tiễn và đa chiều, thể hiện cái nhìn toàn diện về công vụ trong bối cảnh phát triển hiện nay.
Mở đầu phiên tham luận, ông Wu Wei Neng đã đưa ra góc nhìn quốc tế khi phân tích vai trò chiến lược của nền công vụ ưu tú trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Ông nhấn mạnh nền công vụ ưu tú chính là lợi thế cạnh tranh lớn nhất của một quốc gia. Từ kinh nghiệm xây dựng nền công vụ của Singapore, ông chỉ ra một nền công vụ hiệu quả không chỉ quản trị tốt hiện tại, mà còn phải dẫn dắt thay đổi trong dài hạn trong tương lai, thông qua các giá trị cốt lõi, như: năng lực lãnh đạo hướng tới hiệu quả, dịch vụ công chất lượng cao, phục vụ, minh bạch, liêm chính và hiệu quả tổ chức. Mô hình công vụ mà ông đề cập không chỉ đơn thuần là hành chính – kỹ thuật mà là một kiến trúc “hiệu suất” – “học hỏi” – “kiến tạo” – “trách nhiệm” cần được duy trì qua hệ thống đánh giá và cải tiến liên tục.
TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam đi sâu vào vấn đề tinh gọn cơ cấu tổ chức bộ máy và phát triển nhân lực khu vực công trong bối cảnh chuyển đổi số, hội nhập quốc tế mạnh mẽ hiện nay. Theo quan điểm của ông xác định 6 giá trị cốt lõi của nền công vụ, gồm: liêm chính, thực tài, năng động, trách nhiệm, minh bạch, hiệu quả. Ông cho rằng cải cách bộ máy chỉ thực sự hiệu quả khi có tư duy chú trọng vào con người, đi đôi với tái thiết kế vị trí việc làm và xây dựng đội ngũ cán bộ thực tài, chú trọng thu hút, trọng dụng nhân tài. Bên cạnh đó, tăng cường bồi dưỡng năng lực số cho những công chức ở tuyến đầu – người trực tiếp tiếp xúc với người dân, doanh nghiệp và vận hành dịch vụ công. Đây là những yếu tố then chốt quyết định sự thành công hay thất bại của quá trình chuyển đổi số trong hành chính công, là nền tảng để xây dựng một nền công vụ kiến tạo, chuyên nghiệp và phục vụ Nhân dân; đồng thời tạo môi trường thể chế thuận lợi nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân, động lực quan trọng của tăng trưởng quốc gia.
Từ thực tiễn nghiên cứu, giảng dạy tại Học viện Hành chính và Quản trị công, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Hà nhấn mạnh 4 năng lực cần thiết đặt ra đối với đội ngũ công chức lãnh đạo ở Việt Nam gồm: (1) Năng lực thích ứng; (2) Năng lực quản lý chiến lược; (3) Năng lực hoạch định chính sách; (4) Năng lực đổi mới, sáng tạo. Đây là những trụ cột không thể thiếu của đội ngũ công chức lãnh đạo trong giai đoạn hiện nay. Tham luận cũng đề xuất 7 nhóm giải pháp xây dựng đội ngũ công chức lãnh đạo nhằm thích ứng với yêu cầu hội nhập và số hóa đang diễn ra nhanh chóng. Công chức lãnh đạo không chỉ cần phẩm chất chính trị vững vàng mà còn phải chủ động đổi mới tư duy, cập nhật tri thức, kỹ năng điều hành linh hoạt và có khả năng kiến tạo chính sách phát triển, góp phần đưa Việt Nam vững bước trong kỷ nguyên mới.
Tham luận trực tuyến của GS. Vũ Minh Khương, Đại học Quốc gia Singapore đã cung cấp cái nhìn toàn diện về chiến lược xây dựng bộ máy chính quyền ưu tú từ kinh nghiệm Singapore, nhấn mạnh:
(1) Chiến lược là nhân tố sống còn: giúp biến thách thức thành cơ hội, điểm yếu thành lợi thế cạnh tranh và môi trường biến động thành động lực phát triển.
(2) Ba kỷ luật sắt: tầm nhìn chiến lược rõ ràng, dám nhìn thẳng vào sự thật, thực thi triệt để và liên tục học hỏi.
(3) Cải cách hành chính triệt để: tách thực thi khỏi hoạch định chính sách thông qua mô hình “cục tác nghiệp” (statutory boards) giúp nâng cao hiệu năng, linh hoạt trong nhân sự và tài chính.
(4) Phát triển đội ngũ công chức theo nguyên lý “liêm chính – phụng sự – xuất sắc”: đầu tư bài bản từ khâu phát hiện, đào tạo đến đánh giá – tưởng thưởng; trả lương cạnh tranh, thưởng theo hiệu quả và tiềm năng phát triển.
(5) Đánh giá cán bộ toàn diện: tập trung vào kết quả công việc và tiềm năng lãnh đạo, với các tiêu chí cụ thể như trí tuệ, khát vọng lập công và năng lực truyền cảm hứng.
GS. Khương nhận định, bối cảnh Việt Nam có những điểm tương đồng, hoàn toàn có thể linh hoạt áp dụng các nguyên lý cốt lõi từ Singapore, đặc biệt là trong cải cách thể chế, thiết kế hệ thống đánh giá dựa trên kết quả đầu ra và xây dựng văn hóa công vụ liêm chính, tạo lòng tin trong Nhân dân. Điều quan trọng là cần kiên định chiến lược, xác lập tầm nhìn cải cách rõ ràng, dựa trên các giá trị cốt lõi về phụng sự, minh bạch, hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
Với cách tiếp cận công nghệ trong quản trị hiện đại và xây dựng nền công vụ kiến tạo, phục vụ, PGS.TS. Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã trình bày một tham luận mang tính “chuyển đổi số quản trị công toàn diện”, trong đó làm rõ vai trò then chốt của công nghệ trong việc nâng cao năng lực điều hành và hiệu lực thể chế. Ông nhấn mạnh trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và các nền tảng số hiện đại không chỉ là công cụ hỗ trợ kỹ thuật mà đang trở thành những trụ cột chiến lược trong hoạch định và thực thi chính sách công. Thông qua việc ứng dụng công nghệ, các cơ quan hành chính có thể rút ngắn thời gian xử lý thông tin, tối ưu hóa các chu trình ra quyết định dựa trên dữ liệu, đồng thời nâng cao năng lực dự báo chính sách, giám sát kết quả thực thi và tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm giải trình.
Một điểm đặc biệt trong tham luận là đề xuất xây dựng hệ sinh thái số quốc gia, trong đó có kiến trúc tích hợp số hóa toàn hệ thống hành chính, thay vì tiếp tục duy trì các mô hình số hóa phân tán, rời rạc như hiện nay. Tham luận cũng nhấn mạnh đến vai trò của nguồn nhân lực trong chuyển đổi số, việc ứng dụng công nghệ không thể tách rời khỏi quá trình nâng cao năng lực số cho đội ngũ công chức, hình thành tư duy số trong quản trị công và xây dựng văn hóa tổ chức thích nghi với thay đổi. Theo ông: “AI đang định hình không gian nhận thức mới nhưng giá trị phải do con người xác lập“. Bên cạnh đó, ông cũng khẳng định: “AI không thể thay thế con người, nhưng con người không sử dụng AI sẽ bị thay thế”.
Phát biểu tham luận Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Duy Bắc nêu rõ 5 lý do cần thiết xây dựng nền công vụ ưu tú: gồm: (1) Tình hình thực tiễn tinh gọn tổ chức bộ máy và cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức; (2) Quá trình chuyển đổi từ tư duy quản lý sang tư duy quản trị; (3) Chuyển đổi tư duy không quản được thì cấm sang tư duy công vụ, phục vụ, kiến tạo cho phát triển kinh tế; (4) Nền công vụ hiện đại không thể tách rời khỏi công nghệ số; (5) Nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Cùng với đó, ông đặt ra 5 nội dung cần thực hiện: (1) Tập trung xây dựng đội ngũ công chức, chủ thể của nền công vụ; (2) Xây dựng và hoàn thiện thể chế cho nền công vụ; (3) Xây dựng nền công vụ ưu tú không thể tách rời quá trình xây dựng nền hành chính công hiện đại và cải cách hành chính toàn diện; (4) Tiếp thu và chắt lọc kinh nghiệm quốc tế; (5) Xây dựng nền công vụ ưu tú phải được đặt trong mối quan hệ hữu cơ với công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hoàn thiện hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Tọa đàm bàn tròn: “Xây dựng nền công vụ ưu tú – Tinh gọn tổ chức, đổi mới thể chế, nâng cao năng lực thực thi”
Tiếp theo chương trình Hội thảo là tọa đàm quy tụ nhiều chuyên gia quốc tế: bà Karen Dalkie, Phó Chủ tịch Cơ quan hợp tác giáo dục quốc tế Canada – CBIE; ông Wu Wei Neng, Giám đốc điều hành CIG; GS. Young-Sup Joo, Đại học Quốc gia Seoul, Hàn Quốc; ông Jonathan D. London và ông Mitchell Amar, UNDP Việt Nam; bà WeeTeng Ong, CIG và nhiều chuyên gia uy tín trong lĩnh vực hành chính công: TS. Đinh Duy Hòa, nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính, Bộ Nội vụ; PGS.TS. Hoàng Mai, Trưởng Khoa Quản trị nhân lực, Học viện Hành chính và Quản trị công; PGS.TS. Hoàng Văn Nghĩa, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
Toạ đàm đã tập trung đi sâu vào các giải pháp thiết thực và đa chiều nhằm kiến tạo nền công vụ ưu tú, nhấn mạnh 3 nhóm chủ đề trọng tâm: (1) Tái cấu trúc tổ chức bộ máy và nâng cao năng lực thực thi; (2) Đổi mới thể chế và vai trò lãnh đạo; (3) Kết nối công – tư, hợp tác quốc tế và khơi thông nguồn lực
Các đại biểu cho rằng việc tái cấu trúc bộ máy không chỉ dừng lại ở tinh gọn tổ chức hay giảm biên chế, mà quan trọng hơn là thiết kế lại chức năng – nhiệm vụ – quy trình vận hành, bảo đảm mỗi vị trí công vụ đều gắn với mục tiêu phục vụ và hiệu quả đầu ra. Quá trình này cần được hỗ trợ bởi dữ liệu số, công nghệ quản lý và các công cụ đánh giá định lượng, thay vì chỉ dựa vào tiêu chí hình thức hay kinh nghiệm chủ quan.
Về đổi mới thể chế, nhiều ý kiến cho rằng cần từng bước chuyển từ tư duy “quản lý hành chính” sang “quản trị công hiện đại” – với đặc điểm là minh bạch, trách nhiệm giải trình, lấy kết quả phục vụ người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Đồng thời, đẩy mạnh phân cấp – phân quyền, tăng quyền chủ động cho địa phương và đơn vị công vụ theo hướng phù hợp năng lực và trách nhiệm giải trình đi kèm.
Đặc biệt, thảo luận nhấn mạnh rằng nâng cao năng lực thực thi chính sách là yếu tố quyết định thành bại của mọi cải cách. Để thực thi hiệu quả, không thể thiếu sự gắn kết giữa đào tạo – bồi dưỡng cán bộ với yêu cầu thực tiễn. Điều này đòi hỏi cải cách mạnh mẽ trong hệ thống đào tạo công vụ, từ khâu xây dựng chương trình đến đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng năng lực, gắn với thực hành, sát với bối cảnh công nghệ – thể chế hiện đại.
Một điểm đồng thuận quan trọng trong buổi thảo luận là cần xây dựng một nền công vụ “mở” – chủ động học hỏi kinh nghiệm quốc tế, ứng dụng công nghệ hiện đại, như: AI, Big Data, hệ thống thông tin liên thông; bên cạnh đó, đồng hành với cả khu vực tư nhân và người dân trong quản trị công. Điều này không chỉ giúp tăng tính linh hoạt, sáng tạo của bộ máy công vụ, mà còn góp phần xây dựng niềm tin của người dân, phát huy nguồn lực xã hội trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.
Phát biểu tổng kết và bế mạc Hội thảo, TS. Bùi Phương Đình, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công trân trọng cảm ơn các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ quản lý và các đối tác quốc tế đã tham dự và có những ý kiến đóng góp quý báu. Các tham luận được tổng hợp thành kỷ yếu và thảo luận trực tiếp tại hội thảo đã thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự tâm huyết và tầm nhìn cải cách sâu sắc, góp phần làm sáng tỏ nhiều khía cạnh lý luận và thực tiễn xây dựng nền công vụ ưu tú trong bối cảnh Việt Nam hiện nay. TS. Bùi Phương Đình đánh giá cao chất lượng học thuật và giá trị thực tiễn của các nội dung trình bày, các đề xuất, kiến nghị tại hội thảo sẽ được tiếp tục nghiên cứu, phát triển và cụ thể hóa thành những kiến nghị chính sách trong các chương trình cải cách công vụ thời gian tới.
Hội thảo khép lại trong không khí trao đổi sôi nổi, cởi mở, với nhiều đề xuất và khuyến nghị thiết thực được đưa ra nhằm hướng tới việc xây dựng một nền hành chính công chuyên nghiệp, hiệu quả, minh bạch và phục vụ phát triển bền vững quốc gia trong kỷ nguyên mới. Không chỉ dừng lại ở việc chia sẻ học thuật và kinh nghiệm cải cách công vụ từ thực tiễn trong nước và quốc tế, hội thảo còn tạo nền tảng quan trọng cho việc kết nối tri thức, thúc đẩy hợp tác học thuật, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác dài hạn, bền vững giữa các cơ sở đào tạo, nghiên cứu trong nước với các đối tác quốc tế trong lĩnh vực cải cách hành chính và phát triển nền công vụ ưu tú.
Quản Anh
