Trung tá Tống Minh Lương
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
Trung tá Lại Quân Sùng
Trường Sĩ quan Lục quân 1, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 16/6/2022 xác định, “đội ngũ đảng viên là nhân tố quyết định năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng”1. Hiện nay, trước thực trạng một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng cách mạng, thiếu bản lĩnh chính trị, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” đang đặt ra yêu cầu cấp bách cần phải tăng cường giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên để đáp ứng yêu cầu xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong thời kỳ mới.
Từ khoá: Giáo dục, rèn luyện, tổ chức cơ sở đảng, đảng viên.
1. Cơ sở lý luận
Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu cao và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên luôn được Đảng ta xác định là một trong những nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng viên tốt thì chi bộ mới tốt. Muốn đảng viên tốt thì chi bộ phải thường xuyên giáo dục mỗi đồng chí”2. Bởi theo Người, “người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”3.
Việc học tập nâng cao trình độ của cán bộ, đảng viên là để phục vụ Nhân dân, phục vụ cách mạng; việc học tập phải mang ý nghĩa vì cộng đồng, vì xã hội chứ không phải vì mục đích cá nhân hẹp hòi và “tất cả cán bộ, đảng viên của Đảng phải vì Đảng, vì dân mà hăng hái phấn đấu. Phải chịu khó học tập chính trị, kinh tế, khoa học, kỹ thuật để nâng cao năng lực, làm cho kinh tế phát triển, chiến đấu thắng lợi, đời sống của nhân dân ngày càng no ấm, tươi vui”4, “bất kỳ ở hoàn cảnh nào, đảng viên và cán bộ cần phải luôn luôn ra sức phấn đấu, ra sức làm việc, cố gắng học tập để nâng cao trình độ văn hoá, trí thức và chính trị của mình”5.
Đại hội XIII của Đảng xác định: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên; phát huy tính tiên phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân của cán bộ, đảng viên”6; Nghị quyết số 21-NQ/TW xác định: “Tạo môi trường để đảng viên rèn luyện, phấn đấu, đồng thời mỗi đảng viên phải tự ý thức học tập, rèn luyện nhân cách, đạo đức, phong cách”7. Tổ chức đảng ở nhà trường quân đội là hạt nhân chính trị ở cơ sở, nhân tố quyết định đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống. Xây dựng tổ chức đảng ở nhà trường quân đội trong sạch, vững mạnh, không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài, liên tục, là trách nhiệm của các cấp uỷ, tổ chức đảng, đảng viên, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở các nhà trường quân đội, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Đơn vị quản lý học viên ở các nhà trường quân đội là nơi trực tiếp quản lý, giáo dục, rèn luyện, xây dựng, phát triển, hoàn thiện nhân cách cho học viên theo mô hình, mục tiêu đào tạo, có vai trò rất quan trọng trong xây dựng nhà trường quân đội chính quy, tiên tiến, mẫu mực. Nhận thức đúng tầm quan trọng của công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên, những năm qua, cấp uỷ, tổ chức đảng, người chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp ở các nhà trường quân đội đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo với nhiều chủ trương, giải pháp cụ thể để không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở đơn vị quản lý học viên, nhiều đảng bộ đã “tăng cường công tác giáo dục, quản lý, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên và phát triển đảng; kịp thời khắc phục những hạn chế, khuyết điểm, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp uỷ, tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên”8; “xây dựng thực hiện hiệu quả mô hình “chi bộ 4 tốt”, “đảng bộ cơ sở 4 tốt”. Công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên, gắn xây dựng đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ đạt kết quả tốt”9.
Tuy nhiên, việc giáo dục, rèn luyện đảng viên của tổ chức cơ sở đảng ở đơn vị quản lý học viên nhà trường quân đội còn những hạn chế, yếu kém cần khắc phục như: “Có cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu, nói chưa đi đôi với làm; cá biệt có cán bộ ý thức tổ chức kỷ luật kém, tham gia tệ nạn xã hội, sống buông thả, vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội”10. Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng trong Đảng bộ Quân đội nhiệm kỳ 2020 – 2025 cũng chỉ rõ: “Một số cấp ủy, tổ chức đảng quản lý cán bộ chưa chặt chẽ; việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của một số cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, có cán bộ chủ trì chấp hành không nghiêm nguyên tắc, quy chế, quy định, vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, để đơn vị xảy ra vụ việc nghiêm trọng”11. Những hạn chế, khuyết điểm trên đã và đang làm ảnh hưởng vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng ở nhà trường quân đội, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
Do đó, hơn lúc nào hết, đòi hỏi phải đẩy mạnh hơn nữa việc giáo dục, rèn luyện đảng viên của tổ chức đảng ở đơn vị quản lý học viên thuộc đảng bộ nhà trường quân đội để xây dựng đội ngũ đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Nội dung giáo dục, rèn luyện đảng viên cần tập trung xây dựng bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp, động cơ, ý chí quyết tâm tu dưỡng, rèn luyện của đảng viên; coi trọng giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng, lối sống của đảng viên; giáo dục, rèn luyện kiến thức xây dựng Đảng cho đảng viên; giáo dục, rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, phương pháp, tác phong công tác cho đảng viên.
2. Một số biện pháp
Một là, nâng cao chất lượng học tập lý luận chính trị của đảng viên.
Cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp ở đơn vị quản lý học viên thuộc đảng bộ nhà trường quân đội căn cứ vào các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên để xây dựng nghị quyết, kế hoạch, triển khai tổ chức các lớp học tập, nghiên cứu, quán triệt nghị quyết của các cấp uỷ đảng một cách nghiêm túc, chặt chẽ, khoa học. Yêu cầu tổ chức học tập cần phải được chuẩn bị chu đáo về mọi mặt, nhất là đội ngũ báo cáo viên phải được bồi dưỡng kỹ về nội dung, thuần thục về phương pháp; phát huy tốt dân chủ, thảo luận trong quá trình học tập, nghiên cứu để thống nhất về nhận thức, tư tưởng nhất là những vấn đề mới, phức tạp; sau mỗi đợt học tập, nghiên cứu, quán triệt phải triển khai để đảng viên thu hoạch, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, quán triệt nghị quyết của đảng viên, lấy kết quả học tập chính trị là một trong những tiêu chí để đánh giá chất lượng đảng viên từng năm.
Hai là, thực hiện có nền nếp, chế độ xây dựng kế hoạch tự phấn đấu của đảng viên.
Cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp ở đơn vị quản lý học viên thuộc đảng bộ nhà trường quân đội cần thực hiện có nền nếp, chế độ xây dựng kế hoạch tự phấn đấu của đảng viên; trọng tâm là kế hoạch phấn đấu, tu dưỡng hằng năm của đảng viên; kế hoạch thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII, XIII) gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện việc phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới…
Phân công cấp uỷ viên theo dõi, giúp đỡ đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch tự phấn đấu của từng đảng viên. Khi giao nhiệm vụ cho đảng viên xây dựng kế hoạch phải căn cứ vào tình hình nhiệm vụ của chi bộ, đơn vị, bám sát từng năm, kết quả thực hiện nhiệm vụ của từng đảng viên. Yêu cầu xây dựng kế hoạch tự phấn đấu phải bám sát chức trách, nhiệm vụ của từng đảng viên, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp; phải tạo sự hứng thú trong thực hiện và tự giác thực hiện với khả năng cao nhất của mỗi đảng viên.
Nội dung kế hoạch tự phấn đấu phải xác định rõ mục đích, yêu cầu, nội dung thực hiện, chỉ tiêu, biện pháp, định mức học tập, rèn luyện phấn đấu của từng đảng viên. Trong từng tháng có đánh giá kết quả thực hiện, rút kinh nghiệm, làm cơ sở để phân loại đảng viên, đồng thời đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của cấp uỷ viên khi được chi bộ phân công giúp đỡ đảng viên.
Ba là, đề cao vai trò của tự phê bình và phê bình trong giáo dục, rèn luyện đảng viên.
Cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp ở đơn vị quản lý học viên thuộc đảng bộ nhà trường quân đội cần tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mọi tổ chức, mọi lực lượng về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của tự phê bình và phê bình trong công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên; thực hiện đúng nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức sinh hoạt và kết hợp chặt chẽ với công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng; thường xuyên nâng cao chất lượng xây dựng và thực hiện quy trình sinh hoạt tự phê bình và phê bình của cấp ủy, tổ chức đảng; thường xuyên củng cố, kiện toàn cấp ủy, chi bộ, chú trọng bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác của đội ngũ cấp ủy viên, nhất là bí thư cấp uỷ; phát huy sức mạnh tổng hợp trong đề cao tự phê bình và phê bình trong công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên.
Bốn là, phát huy vai trò nêu gương của cán bộ các cấp.
Thực tiễn công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên của tổ chức cơ sở đảng đảng ở đơn vị quản lý học viên thuộc đảng bộ nhà trường quân đội thời gian qua cho thấy, ở đơn vị nào mà bí thư, cấp ủy, cán bộ chủ trì tiên phong, gương mẫu, thường xuyên quán triệt và phát huy tốt vai trò nêu gương thì sẽ là gương sáng cho đội ngũ đảng viên noi theo và sẽ tác động tích cực tới kết quả chất lượng công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên và ngược lại. Do đó, bí thư cấp uỷ, cấp ủy viên, cán bộ chủ trì đơn vị phải nắm vững chức trách, nhiệm vụ; luôn đề cao trách nhiệm, gương mẫu về mọi mặt, nói đi đôi với làm, luôn mẫu mực về phẩm chất đạo đức, lối sống, phương pháp, tác phong công tác; đặc biệt nắm vững và gương mẫu thực hiện các quy định của Trung ương về nêu gương, chú trọng thực hiện Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên giai đoạn mới; Quy định số 101-QÐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp để đảng viên học tập, làm theo. Đồng thời, phải thường xuyên theo dõi, sâu sát, nắm chắc kết quả công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên, kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh những biểu hiện sai sót, lệch lạc trong đơn vị, kiên quyết khắc phục những biểu hiện tiêu cực, sai trái trong học tập, rèn luyện cũng như sinh hoạt của từng đảng viên.
Năm là, thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát, sơ tổng kết, rút kinh nghiệm đấu tranh ngăn ngừa các biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của đảng viên
Cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp ở đơn vị quản lý học viên thuộc đảng bộ nhà trường quân đội cần lãnh đạo quán triệt và triển khai tổ chức thực hiện nghiêm quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quyết định, quy chế, quy định của cấp trên và tình hình nhiệm vụ của đơn vị để đề ra các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng; ban hành quy chế làm việc của cấp ủy, quy chế hoạt động của uỷ ban kiểm tra các cấp.
Xây dựng chương trình, kế hoạch và thực hiện tốt kế hoạch kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, đảng viên bảo đảm đúng nguyên tắc, quy trình, đạt chất lượng, hiệu quả tốt. Quá trình kiểm tra, giám sát phát huy tốt dân chủ, nghiêm túc chỉ rõ ưu điểm, khuyết điểm, hạn chế, nguyên nhân, quy rõ trách nhiệm và yêu cầu, biện pháp khắc phục khâu yếu, mặt yếu.
Chủ động kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, đảng viên có dấu hiệu vi phạm; kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm minh đối với tổ chức đảng, đảng viên vi phạm khuyết điểm, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, củng cố lòng tin, uy tín của cấp ủy, tổ chức đảng và lãnh đạo, chỉ huy các cấp. Kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm kỷ luật, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; xem xét, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, bảo đảm đúng nguyên tắc, góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật trong Đảng.
Chú thích:
1, 7. Ban Chấp hành Trung ương (2022), Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 16/6/2022 về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới.
2, 3, 4, 5. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 15. H. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, tr. 101, 292, 293, 279.
6. Đảng Cộng Sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H. NXB Chính trị Quốc gia, tr. 229 – 230.
8. Tổng cục Chính trị (2022). Báo cáo số 2276/BC-CT ngày 27/12/2022 tổng kết công tác đảng, công tác chính trị năm 2022, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2023.
9, 11. Quân uỷ Trung ương (2024) Báo cáo số 2716-BC/QUTW ngày 22/3/2024 tổng kết công tác xây dựng đảng trong Đảng bộ Quân đội nhiệm kỳ 2020 – 2025.
10. Tổng cục Chính trị (2020). Tài liệu nghiên cứu, học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025.
