Đại úy Hoàng văn Dương
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanươc.vn) – Trong điều kiện hiện nay, khi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đặt ra ngày càng cao, yêu cầu xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” trở lên cấp thiết thì việc phát huy dân chủ và tăng cường kỷ luật ở đơn vị cơ sở không chỉ là yêu cầu khách quan mà còn là yếu tố sống còn để nâng cao sức mạnh tổng hợp và chất lượng tổng thể của toàn quân. Bài viết nêu rõ việc phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật tại các đơn vị cơ sở trong quân đội, đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng đợ vị cơ sở thực sự vững mạnh, toàn diện.
Từ khóa: Phát huy dân chủ; tăng cường kỷ luật; đơn vị cơ sở; Quân đội nhân dân Việt Nam.
1. Đặt vấn đề
Các đơn vị cơ sở trong quân đội, với vai trò là nơi trực tiếp quán triệt và thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ, chế độ quy định của quân đội và đơn vị, có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Đồng thời, là nơi trực tiếp và thường xuyên phát huy dân chủ, ngăn ngừa mọi quân nhân vi phạm pháp luật của Nhà nước và kỷ luật của Quân đội, bảo đảm cho mọi cán bộ, chiến sĩ, quân nhân phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ, tạo sự đồng thuận, đoàn kết, thống nhất, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
2. Những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát huy dân chủ gắn với tăng cường kỷ luật ở các đơn vị cơ sở trong quân đội
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, dân chủ nghĩa là: “dân là chủ và dân làm chủ”; “dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất quan hệ với nhau”1; “phải thật sự thi hành dân chủ trong Đảngvà trong quần chúng”2.Mặc dù đề cao dân chủ, song Người cũng nhấn mạnh dân chủ không tách rời với kỷ luật. chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Trong nội bộ Đảng có dân chủ rộng rãi, đồng thời có kỷ luật nghiêm khắc”3 và khi “đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hoá ra quyền tự do phục tùng chân lý”4. Người chỉ rõ: “Không nên hiểu lầm dân chủ. Khi chưa quyết định thì tha hồ bàn cãi. Nhưng khi đã quyết định rồi thì không được bàn cãi nữa, có bàn cãi cũng chỉ là để bàn cách thi hành cho được, cho nhanh, không phải để đề nghị không thực hiện. Phải cấm chỉ những hành động tự do quá trớn ấy”5.
Kế thừa tư tưởng trên của Người, trong suốt tiến trình cách mạng, Đảng luôn chú trọng kết hợp phát huy dân chủ với tăng cường kỷ luật, kỷ cương. Đặc biệt, khi các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu tiến hành cải cách giương cao ngọn cờ “Dân chủ” nhưng thực chất là xa rời những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 (khóa VI, tháng 3/1989) đã chỉ rõ: “Dân chủ phải đi đôi với tập trung, với kỷ luật, pháp luật, với ý thức trách nhiệm công dân. Dân chủ phải có lãnh đạo, lãnh đạo để phát huy dân chủ đúng hướng; mặt khác phải lãnh đạo bằng phương pháp dân chủ trên cơ sở phát huy dân chủ”6. Trải qua các kỳ đại hội Đảng, vấn đề dân chủ và kỷ luật luôn được Đảng đề cập, có sự phát triển. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Thực hành dân chủ trong Đảng gắn liền với tăng cường kỷ luật, kỷ cương của Đảng”7.
Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, luôn trung thành tuyệt đối với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân. Vì vậy, Quân đội luôn quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về dân chủ và kỷ luật. Quân đội đẩy mạnh thực hành dân chủ nhằm bảo đảm cho mọi quân nhân phát huy vai trò trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quân sự, quốc phòng; đề cao trí tuệ tập thể, tạo sự đồng thuận, đoàn kết, thống nhất, giải quyết hài hòa các mối quan hệ cấp trên, cấp dưới. Cùng với đó, kỷ luật của Quân đội là hệ thống những nguyên tắc, quy định trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước được cụ thể hóa thành điều lệnh, điều lệ, chế độ quy định, bảo đảm định hướng, thống nhất mọi hoạt động của quân nhân. Ngay trong buổi đầu thành lập, “Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân” đã thực hiện Tuyên thệ 10 lời thề danh dự – chuẩn mực để quân nhân tự giác chấp hành. Đây là thước đo giá trị văn hóa, chính trị, quân sự, đạo đức và lòng trung thành với Tổ quốc, với Đảng và Nhân dân.
Trong điều kiện hiện nay, khi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đặt ra ngày càng cao, yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” ngày càng cấp thiết thì việc phát huy dân chủ và tăng cường kỷ luật ở đơn vị cơ sở không chỉ là yêu cầu khách quan mà còn là yếu tố sống còn để nâng cao sức mạnh tổng hợp và chất lượng tổng thể của toàn quân. Các đơn vị cơ sở được ví như “tế bào” cơ bản của quân đội, là nơi thể hiện rõ nhất bản chất cách mạng, tính chính quy, ý chí chiến đấu và tinh thần đoàn kết của Quân đội nhân dân Việt Nam. Vì thế, việc phát huy dân chủ và tăng cường kỷ luật trong các đơn vị này là một trong những điều kiện then chốt để bảo đảm mọi hoạt động của quân đội được triển khai hiệu quả, khoa học, đúng định hướng, kịp thời đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Phát huy dân chủ ở cơ sở không đơn thuần là việc mở rộng quyền phát biểu hay tự do cá nhân trong sinh hoạt đơn vị, mà là quá trình khơi dậy và phát triển tinh thần làm chủ tập thể của mỗi cán bộ, chiến sĩ. Đây là hình thức thể hiện cao nhất của mối quan hệ bình đẳng trong đơn vị cơ sở dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của các tổ chức đảng. Dân chủ trong Quân đội là dân chủ xã hội chủ nghĩa, có tổ chức, có định hướng và nằm trong khuôn khổ pháp luật, kỷ luật Quân đội. Khi dân chủ được phát huy đúng hướng, trở thành nền tảng để cổ vũ, động viên, lôi cuốn mọi cán bộ, chiến sĩ tham gia vào quá trình xây dựng đơn vị, từ đó hình thành sự đồng thuận cao, nâng cao ý thức trách nhiệm và tính chủ động, sáng tạo trong thực hiện mọi nhiệm vụ được giao. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các đơn vị cơ sở thường xuyên thực hiện các nhiệm vụ nặng nề, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng, tính tổ chức kỷ luật cao và tinh thần trách nhiệm tuyệt đối. Dân chủ được bảo đảm và thực hành tốt còn là cơ sở để phát hiện, khắc phục kịp thời những hạn chế, bất cập từ thực tiễn, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo, chỉ huy cũng như năng lực tổ chức thực hiện của đội ngũ cán bộ các cấp.
Bên cạnh đó, tăng cường kỷ luật chính là yếu tố bảo đảm mọi hoạt động của đơn vị cơ sở đi vào nề nếp, đúng điều lệnh, điều lệ, quy định của Quân đội và pháp luật của Nhà nước. Trong quân đội, kỷ luật không đơn thuần là sự phục tùng mệnh lệnh mà còn là biểu hiện sinh động của bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm và lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân. Nếu dân chủ là để mỗi cán bộ, chiến sĩ thể hiện tiếng nói, trí tuệ và trách nhiệm của mình trong xây dựng đơn vị thì kỷ luật chính là cơ sở để bảo đảm mọi ý kiến, hành động được đặt trong khuôn khổ cho phép, không làm ảnh hưởng đến sự đoàn kết, thống nhất và sức mạnh chiến đấu của toàn đơn vị. Một đơn vị có kỷ luật nghiêm sẽ có nền nếp sinh hoạt chính quy, tác phong công tác chuẩn mực, tinh thần chiến đấu cao và sức đề kháng mạnh mẽ trước những tác động tiêu cực từ bên ngoài, nhất là trong bối cảnh các thế lực thù địch đang ráo riết đẩy mạnh “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa Quân đội” và lợi dụng chiêu bài “dân chủ” để gây chia rẽ nội bộ, làm suy giảm sức mạnh chiến đấu của quân đội ta.
Thực tiễn cho thấy, ở những đơn vị cơ sở nào biết phát huy đúng mức quyền làm chủ tập thể, gắn dân chủ với nguyên tắc tập trung, thực hiện dân chủ nhưng không buông lỏng kỷ luật thì ở đó sức mạnh đoàn kết nội bộ được nâng lên, chất lượng công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, giáo dục chính trị tư tưởng được cải thiện rõ rệt, các chỉ tiêu, nhiệm vụ được hoàn thành với kết quả cao. Mỗi cán bộ, chiến sĩ đều ý thức rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình, tự giác chấp hành mệnh lệnh, điều lệnh, tích cực phát huy sáng kiến, góp phần vào xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, “Mẫu mực, tiêu biểu”.
Ngược lại, ở đâu dân chủ bị lạm dụng hoặc chỉ mang tính hình thức, kỷ luật buông lỏng, ở đó dễ phát sinh tư tưởng cá nhân, hành vi lệch chuẩn, mất đoàn kết nội bộ, giảm sút sức chiến đấu, thậm chí để xảy ra vi phạm kỷ luật nghiêm trọng, ảnh hưởng tới uy tín, danh dự của đơn vị. Sự lệch lạc trong nhận thức về mối quan hệ giữa dân chủ và kỷ luật có thể dẫn đến tình trạng xem nhẹ vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng, buông lỏng công tác quản lý tư tưởng, giáo dục chính trị, làm suy giảm chất lượng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ cả về phẩm chất và năng lực.
Quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về phát huy dân chủ ở cơ sở, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đã ban hành nhiều chỉ thị, hướng dẫn, quyết định, quy chế, quy định trên các mặt, các lĩnh vực công tác, nhằm cụ thể hóa việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở trong Quân đội. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai nghiêm túc, đồng bộ, đạt hiệu quả cao.
Trong đó, ý thức dân chủ và trình độ làm chủ của quân nhân được nâng cao; các thiết chế dân chủ ngày càng được hoàn thiện; sự đồng thuận, đoàn kết, kỷ luật trong nội bộ cơ quan, đơn vị được tăng cường; niềm tin của cán bộ, chiến sĩ vào cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy các cấp được củng cố vững chắc, tạo không khí phấn khởi thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện. Cùng với đó, ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội và các quy định của đơn vị của quân nhân ngày càng được nâng cao. Công tác giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật, định hướng tư tưởng được triển khai bài bản, toàn diện; nề nếp xây dựng chính quy, chấp hành kỷ luật được giữ vững.
Tuy vậy, việc triển khai thực hiện quy chế dân chủ cơ sở có nơi, vào từng thời điểm chưa được quan tâm đầy đủ, “còn một bộ phận quân nhân chưa nhận thức đúng vai trò, nội dung, cách thức thực hiện Quy chế Dân chủ cơ sở khi cho rằng, đó là công việc của Hội đồng quân nhân hoặc nhầm lẫn giữa thực hiện quy chế đối thoại dân chủ với Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần; việc xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ cơ sở ở một số cơ quan, đơn vị vẫn còn hạn chế, biểu hiện rõ nhất là bệnh dân chủ hình thức, cá biệt có đơn vị còn xảy ra mất đoàn kết…”8.
Mặt khác, “một số cấp ủy, chỉ huy một số cơ quan, đơn vị còn xem nhẹ, chưa quan tâm đúng mức đến công tác giáo dục kỷ luật; công tác thanh tra, kiểm tra chưa kiên quyết, xử lý chưa kịp thời; các vi phạm, như: việc mất an toàn khi tham gia giao thông, mất an toàn trong lao động, huấn luyện, diễn tập vẫn còn xảy ra ở một số cơ quan, đơn vị; hiện tượng vi phạm kỷ luật nghiêm trọng dẫn đến chết người, phải xử lý hình sự vẫn còn xảy ra; một số cán bộ, chiến sĩ thiếu tu dưỡng rèn luyện, sống buông thả, việc chấp hành kỷ luật, pháp luật chưa tự giác, nghiêm minh… gây dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến phẩm chất người quân nhân cách mạng, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” và danh dự, uy tín của quân đội”9.
3. Giải pháp phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật ở các đơn vị cơ sở trong quân đội
Trước yêu cầu, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ngày càng cao; bên cạnh đó còn là các thế lực thù địch tăng cường chống phá; tác động mặt trái xã hội; việc thực hiện điều chỉnh tổ chức lực lượng theo hướng tinh giản biên chế sẽ tác động đến tâm tư, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ trong quân đội. Để phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật hơn nữa, cần tập trung thực hiện tốt những giải pháp sau:
Một là, đẩy mạnh công tác giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về kỷ luật nghiêm minh và thực hành dân chủ.
Cần chú trọng công tác lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý, làm cho cán bộ, chiến sĩ toàn quân thấm nhuần sâu sắc tư tưởng kỷ luật là sức mạnh của quân đội; kỷ luật của quân đội nhân dân Việt Nam là kỷ luật sắt, mang tính tự giác và nghiêm minh. Việc thúc đẩy dân chủ cơ sở phải gắn liền với củng cố khối đoàn kết nội bộ, tạo sự thống nhất cả về tư tưởng và hành động trong toàn quân, góp phần hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Chỉ khi từng quân nhân nâng cao ý thức tự giác chấp hành kỷ luật và thực hiện đúng đắn quyền dân chủ trong đơn vị thì khi đó mới có thể huy động tối đa nguồn lực nội tại, phát huy sức mạnh tổng hợp trong mọi hoàn cảnh.
Công tác giáo dục chính trị tư tưởng phải luôn đi trước, định hướng nhận thức và hành động; cần gắn liền giữa giáo dục chính trị với thực hiện các chế độ, quy định hành chính, đồng thời duy trì nền nếp chính quy. Cán bộ, đảng viên phải làm gương mẫu cho chiến sĩ, cấp trên phải là hình mẫu cho cấp dưới noi theo. Giáo dục bộ đội biết giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa quân sự, tinh thần dân chủ, kỷ luật đã được hình thành và phát triển qua các thời kỳ cách mạng; đồng thời, làm rõ mối quan hệ biện chứng giữa kỷ luật nghiêm và thực hành dân chủ trong nâng cao sức mạnh tổng hợp và chất lượng chiến đấu của Quân đội. Bên cạnh đó, cần giúp bộ đội hiểu rõ sự kết nối giữa truyền thống dân chủ cách mạng và những giá trị hiện đại trong xây dựng Quân đội chính quy, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Hai là, phát huy vai trò của các tổ chức trong thúc đẩy dân chủ và tăng cường kỷ luật.
Tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết, quy định của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, đặc biệt là các văn bản về thực hiện dân chủ ở cơ sở, chấp hành pháp luật, kỷ luật và bảo đảm an ninh, an toàn đơn vị. Cụ thể, như: Chỉ thị số 79/2022/CT-QP ngày 22/7/2022 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”; Chỉ thị số 11/CT-TM ngày 12/4/2023 của Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam về việc nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật trong toàn quân; Hướng dẫn số 2556/HD-CT ngày 30/12/2019 của Tổng cục Chính trị về công tác đảng, công tác chính trị trong quản lý, giáo dục chấp hành pháp luật, kỷ luật Quân đội và bảo đảm an toàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam; Thông tư số 122/2024/TT-BQP ngày 31/12/2024 của Bộ Quốc phòng về thực hiện dân chủ ở cơ sở trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
Cần cụ thể hóa các định hướng lãnh đạo thành các chỉ tiêu, nội dung, biện pháp cụ thể trong nghị quyết tháng, quý của cấp ủy và kế hoạch công tác của chỉ huy, phù hợp với tình hình, đặc điểm, nhiệm vụ từng đơn vị. Đồng thời, thường xuyên rà soát, cập nhật, hoàn thiện các quy chế làm việc của cấp ủy, chỉ huy; duy trì thực hiện nghiêm Quy chế Dân chủ cơ sở, đảm bảo sự hài hòa trong nội bộ. Cấp trên gần gũi, sâu sát với cấp dưới để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ. Đẩy mạnh giáo dục quân nhân về ý thức chấp hành mệnh lệnh, phục tùng sự chỉ đạo của tổ chức đảng và chỉ huy các cấp; kiên quyết khắc phục các điểm yếu, nâng cao tính kỷ cương, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, trong đó vững về chính trị, mạnh về quân sự, dân chủ, kỷ luật nghiêm minh, có chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu cao. Các tổ chức quần chúng, như: Đoàn Thanh niên, Công đoàn, Hội Phụ nữ cũng cần phát huy vai trò là cầu nối giữa cán bộ và chiến sĩ, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, sát thực tiễn, qua đó góp phần củng cố tình đoàn kết, gắn bó, xây dựng môi trường làm việc dân chủ, công khai và lành mạnh trong đơn vị.
Ba là, nâng cao chất lượng sinh hoạt dân chủ, xử lý nghiêm vi phạm.
Việc nâng cao chất lượng sinh hoạt dân chủ cần được đặt ra một cách nghiêm túc và cụ thể. Các hình thức sinh hoạt, như: hội nghị quân nhân, đối thoại dân chủ, sinh hoạt tổ, nhóm… cần được đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả và sát với thực tế đơn vị. Việc tạo điều kiện để cán bộ, chiến sĩ có thể bày tỏ ý kiến, nguyện vọng, đề xuất hoặc phản ánh các vấn đề trong sinh hoạt, công tác không chỉ giúp cấp ủy, chỉ huy nắm bắt tình hình, mà còn tạo môi trường để tinh thần dân chủ được lan tỏa.
Tăng cường cơ chế phản hồi, bảo đảm thông tin hai chiều giữa cấp trên và cấp dưới, giữa cán bộ chỉ huy và chiến sĩ. Khi chiến sĩ thấy rằng ý kiến của mình được lắng nghe và giải quyết thỏa đáng, niềm tin vào tổ chức và cấp trên sẽ được củng cố, từ đó tạo ra sự gắn bó, đoàn kết và đồng thuận trong toàn đơn vị. Tuy nhiên, sinh hoạt dân chủ cũng cần được đặt trong khuôn khổ của quy định và điều lệnh quân đội; mọi phát biểu, góp ý phải đúng nơi, đúng lúc, có tinh thần xây dựng, tránh tình trạng lợi dụng dân chủ để gây chia rẽ hoặc thể hiện thái độ thiếu tôn trọng tổ chức và kỷ cương.
Cùng với đó, duy trì nghiêm kỷ luật. Công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện và xử lý vi phạm cần được thực hiện một cách khách quan, minh bạch, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Việc xử lý nghiêm không nhằm trừng phạt mà là để răn đe, giáo dục, giữ gìn kỷ cương quân đội. Song song với đó, việc kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích tốt sẽ tạo ra hiệu ứng tích cực, khích lệ cán bộ, chiến sĩ phấn đấu vươn lên, thi đua xây dựng đơn vị.
Bốn là, đề cao trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Phải nghiêm túc thực hiện các quy định của Đảng, Nhà nước và Quân đội về trách nhiệm nêu gương, đặc biệt là với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đồng thời thực hiện tốt các mệnh lệnh, chỉ thị về giáo dục chính trị, huấn luyện chiến đấu, xây dựng chính quy và chấp hành kỷ luật, dân chủ trong đơn vị. Tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với Quy định số 144-QĐ/TW ngày 9/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên giai đoạn mới và Nghị quyết số 847-NQ/QUTW ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới.
Cán bộ, đảng viên cần căn cứ vào chức trách, vị trí công tác để xây dựng kế hoạch rèn luyện, nâng cao năng lực, phẩm chất. Việc nêu gương phải được thể hiện trong từng hành vi, việc làm cụ thể, từ việc nhỏ đến việc lớn, phải thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, lời nói đi đôi với việc làm. Phải xử lý đúng ba mối quan hệ: với bản thân không kiêu ngạo, luôn cầu tiến; với người khác chân thành, khiêm tốn, thẳng thắn; với công việc luôn lấy lợi ích tập thể làm trọng, dũng cảm vượt khó, tận tâm, tận lực. Cán bộ, đảng viên cần có thái độ lắng nghe, biết tiếp thu ý kiến đúng đắn, sẵn sàng chia sẻ, cảm thông, kiên quyết đấu tranh với sai trái. Trong đơn vị phải hình thành phong trào thi đua nêu gương, cán bộ làm gương cho chiến sĩ, đảng viên làm gương cho quần chúng, cấp trên làm gương cho cấp dưới, chiến sĩ cũ làm gương cho chiến sĩ mới, từ đó xây dựng văn hóa quân sự lành mạnh, làm nền tảng giữ nghiêm kỷ luật, phát huy dân chủ, củng cố niềm tin và nâng cao chất lượng thực hiện nhiệm vụ.
4. Kết luận
Phát huy dân chủ và tăng cường kỷ luật là hai mặt không thể tách rời trong quản lý, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, “Mẫu mực, tiêu biểu”. Chỉ khi cả hai được thực hiện đồng thời, chặt chẽ và hiệu quả thì các đơn vị trong toàn quân mới thực sự dân chủ, kỷ cương; cán bộ, chiến sĩ mới thực sự yên tâm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đây cũng là yêu cầu tất yếu trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Chú thích
1. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 284.
2. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 8. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 380.
3, 4. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 10. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 378.
5. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 6. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 457 – 458.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006). Văn kiện Đảng toàn tập. Tập 49. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 592.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 181.
8. Phát huy dân chủ ở đơn vị cơ sở trong Quân đội theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. https://tapchiqptd.vn/vi/quan-triet-thuc-hien-nghi-quyet/phat-huy-dan-chu-o-don-vi-co-so-trong-quan-doi-theo-nghi-quyet-dai-hoi-xiii-cua-dang/17528.html
9. Tăng cường công tác giáo dục chấp hành kỷ luật ở các đơn vị cơ sở trong Quân đội. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/01/09/tang-cuong-cong-tac-giao-duc-chap-hanh-ky-luat-o-cac-don-vi-co-so-trong-quan-doi/
Tài liệu tham khảo
1. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (2022). Chỉ thị số 79/2022/CT-QP ngày 22/7/2022 về xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”.
2. Bộ Quốc phòng (2024). Thông tư số 122/2024/TT-BQP ngày 31/12/2024 về thực hiện dân chủ ở cơ sở trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
3. Quân ủy Trung ương (2021). Nghị quyết số 847-NQ/QUTW ngày 28/12/2021 về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới.
4. Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam (2023). Chỉ thị số 11/CT-TM ngày 12/4/2023 về việc nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật trong toàn quân;
5. Tổng cục Chính trị (2019). Hướng dẫn số 2556/HD-CT ngày 30/12/2019 về công tác đảng, công tác chính trị trong quản lý, giáo dục chấp hành pháp luật, kỷ luật Quân đội và bảo đảm an toàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
