Nguyễn Xuân Thống
Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Thành phố Hà Nội
(Quanlynhanuoc.vn) – Giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên luôn là một nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong công tác xây dựng Đảng. Thành phố Hà Nội là trung tâm chính trị – hành chính quốc gia, nơi tập trung đông đảo doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế, do đó, việc nâng cao nhận thức chính trị, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trong các tổ chức cơ sở đảng ở doanh nghiệp luôn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Thực tiễn công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đã góp phần củng cố vai trò hạt nhân lãnh đạo của tổ chức đảng, định hướng tư tưởng và hành động đúng đắn cho đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Từ khóa: Giáo dục, chính trị, tư tưởng, tổ chức cơ sở đảng, doanh nghiệp.
1. Thực tiễn giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên của các tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp tại thành phố Hà Nội
Thành ủy Hà Nội là cơ quan lãnh đạo quan trọng của Đảng bộ thành phố, giữ vai trò chỉ đạo toàn diện công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên. Các chủ trương, chính sách của Thành ủy được ban hành sát với tình hình thực tiễn, phù hợp với đặc thù của các tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp tại thành phố Hà Nội; luôn có sự đổi mới, cập nhật kịp thời, giúp các cấp ủy Đảng trong doanh nghiệp triển khai công tác giáo dục chính trị, tư tưởng hiệu quả.
Thành ủy Hà Nội tích cực chỉ đạo Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị gắn với thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII) và Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”1. Chỉ đạo thực hiện tốt Quy định số 37-QĐi/TW ngày 25/10/2021 của Trung ương về những điều đảng viên không được làm trong toàn Đảng bộ Khối; Kế hoạch thực hiện chuyên đề năm 2024 “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Khối Doanh nghiệp Hà Nội lần thứ III, nhiệm kỳ 2020 – 2025”; Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Kế hoạch phát động thi đua chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội Đảng bộ Khối Doanh nghiệp Hà Nội lần thứ IV, Đại hội Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ XVIII và Đại hội XIV của Đảng. Đồng thời, báo cáo Thành phố kết quả thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Kế hoạch số 39-KH/TU ngày 21/9/2021 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị.
Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội đóng vai trò trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong các tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp tại thành phố. Một trong những ưu điểm nổi bật của Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội là sự am hiểu sâu sắc về đặc thù hoạt động của các doanh nghiệp, giúp việc triển khai giáo dục chính trị, tư tưởng phù hợp với thực tế; luôn bám sát các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương và Thành ủy Hà Nội để xây dựng kế hoạch giáo dục chính trị, tư tưởng mang tính chiến lược, có tính khả thi cao.
Năm 2024, bám sát sự lãnh đạo của Thành ủy, căn cứ chương trình công tác năm của Ban Chấp hành Đảng bộ Khối; Ban Thường vụ Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Hà Nội đã chỉ đạo xây dựng, triển khai thực hiện đến cơ sở các văn bản về công tác chính trị, tư tưởng và tuyên giáo, như: Kế hoạch công tác tuyên giáo, dân vận năm 2024; Kế hoạch công tác lý luận chính trị năm 2024; thông tin, tuyên truyền thực hiện Kế hoạch số 439/KH-BCĐCVĐTP ngày 25/01/2024 của Ban Chỉ đạo cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam của Thành phố Hà Nội; Kế hoạch số 107-KH/ĐUK ngày 05/4/2024 về tuyên truyền và hưởng ứng Cuộc thi tìm hiểu về chủ đề 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024); hưởng ứng cuộc thi tìm hiểu trực tuyến: Bác Hồ với Thái Nguyên và học tập, quán triệt Nghị quyết Hội nghị Trung ương 82…
Công tác giáo dục tư tưởng, hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước được thực hiện bài bản, có hệ thống. Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội tổ chức các lớp bồi dưỡng chính trị dành cho cán bộ, đảng viên được thực hiện thường xuyên, bảo đảm nội dung giáo dục luôn cập nhật theo tình hình thực tế. Nhiều nội dung được Đảng bộ Khối chỉ đạo tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên như giúp Thường trực Đảng ủy Khối tiếp tục triển khai thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị gắn với thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII) và Kết luận số 21-KL/TW về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25/10/2021 của Trung ương về “Những điều đảng viên không được làm” trong toàn Đảng bộ Khối; ban hành Kế hoạch số 72-KH/ĐUK ngày 21/02/2023 về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên.
Giáo dục truyền thống chính trị và lịch sử được gắn với thực tiễn hoạt động doanh nghiệp, tạo động lực phát triển bền vững là một trong những ưu điểm nổi bật trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng của các tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp tại thành phố Hà Nội. Hằng năm, Ban Tuyên giáo tham mưu với Thường trực Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố chỉ đạo tuyên truyền các ngày lễ và kỷ niệm trong năm với nhiều hình thức phong phú, thiết thực, như: đẩy mạnh tuyên truyền, tổ chức các hoạt động mừng Đảng, mừng Xuân; công tác phòng, chống dịch bệnh năm 2023; tuyên truyền Chương trình hành động của Thành ủy về thực hiện các kết luận, nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII); việc sử dụng Đảng kỳ; tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trên địa bàn thành phố Hà Nội; thông tin, tuyên truyền về công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị3…
2. Một số hạn chế trong giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên của các tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp tại thành phố Hà Nội
Một là, vẫn còn một số nội dung chỉ đạo giáo dục chính trị, tư tưởng còn mang tính chung chung, chưa thực sự phù hợp với đặc thù của tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp, nơi có sự đan xen giữa kinh tế thị trường và vai trò lãnh đạo của Đảng; chưa có cơ chế giám sát, đánh giá cụ thể về hiệu quả của các chương trình giáo dục chính trị tại các doanh nghiệp.
Việc ban hành các nghị quyết, chỉ thị về công tác giáo dục chính trị, tư tưởng còn chậm, chưa kịp thời điều chỉnh theo những biến động nhanh chóng của nền kinh tế và môi trường kinh doanh. Cơ chế phối hợp giữa Thành ủy với các cơ quan trực thuộc như Ban Tuyên giáo Thành ủy và Đảng ủy Khối Doanh nghiệp vẫn còn những điểm chưa thực sự chặt chẽ dẫn đến tình trạng chỉ đạo thiếu thống nhất. Ngoài ra, Thành ủy chưa có nhiều chính sách hỗ trợ cụ thể để nâng cao chất lượng giáo dục chính trị trong doanh nghiệp, như tổ chức các hội thảo chuyên sâu hay các chương trình bồi dưỡng riêng biệt cho cán bộ, đảng viên trong doanh nghiệp.
Công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai giáo dục chính trị cơ sở đảng trong doanh nghiệp còn mang tính hình thức, chưa thực sự sâu sát và hiệu quả. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên. Điều này khiến việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp trong đội ngũ cán bộ, đảng viên trong doanh nghiệp chưa đạt được kết quả như mong muốn.
Hai là, Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội là cơ quan tham mưu quan trọng trong công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng nhưng vẫn còn nhiều hạn chế trong việc triển khai nhiệm vụ này đối với cán bộ, đảng viên của các tổ chức cơ sở đảng trong các doanh nghiệp. Một trong những vấn đề lớn là việc cập nhật nội dung tuyên truyền chưa thực sự đổi mới, vẫn còn nặng về lý luận chính trị khô khan, chưa gắn với thực tiễn hoạt động sản xuất, kinh doanh mang tính đặc thù của doanh nghiệp. Các tài liệu học tập, nghị quyết chưa được thiết kế theo hướng phù hợp với đối tượng cán bộ, đảng viên trong doanh nghiệp, dẫn đến tình trạng tiếp thu thụ động, chưa thiết thực. Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy cũng chưa tận dụng triệt để công nghệ thông tin và các phương tiện truyền thông hiện đại để phổ biến nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng nên khiến việc tiếp cận thông tin của cán bộ, đảng viên gặp nhiều khó khăn.
Các chương trình tập huấn, bồi dưỡng chưa được tổ chức thường xuyên và chưa có sự phân loại theo từng nhóm đối tượng cụ thể trong doanh nghiệp, dẫn đến hiệu quả giáo dục chưa cao. Sự phối hợp giữa Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy và các cấp ủy cơ sở doanh nghiệp còn lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng triển khai rời rạc, thiếu đồng bộ. Công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện các chương trình giáo dục chính trị, tư tưởng chưa thực sự được chú trọng, chủ yếu vẫn mang tính hình thức, thiếu chiều sâu. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, người lao động thuộc tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp.
Ba là, Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội với vai trò là cơ quan trực tiếp lãnh đạo các tổ chức cơ sở đảng trong khối doanh nghiệp chưa có nhiều sáng kiến đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục để phù hợp với thực tiễn của doanh nghiệp. Hiện nay, việc tổ chức học tập nghị quyết, chính trị tư tưởng vẫn còn nặng tính hình thức, chưa thực sự tạo được sự hấp dẫn đối với cán bộ, đảng viên. Đảng ủy Khối chưa xây dựng được một chiến lược tổng thể về công tác giáo dục chính trị, tư tưởng dài hạn, dẫn đến việc triển khai chưa đồng bộ, thiếu chiều sâu. Bên cạnh đó, việc bồi dưỡng đội ngũ báo cáo viên, giảng viên kiêm nhiệm tại các doanh nghiệp chưa thực sự được quan tâm đúng mức, dẫn đến chất lượng giảng dạy chưa cao. Đảng ủy Khối cũng chưa có nhiều cơ chế để hỗ trợ các tổ chức đảng trong doanh nghiệp nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng, đặc biệt là đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc đã được cổ phần hóa. Ngoài ra, sự gắn kết giữa Đảng ủy Khối và cấp ủy cơ sở vẫn chưa đủ chặt chẽ, khiến việc triển khai công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đôi khi không đồng nhất giữa các doanh nghiệp.
3. Một số giải pháp
Thứ nhất, tăng cường trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu.
Một trong những yếu tố quan trọng để công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đạt hiệu quả là vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu doanh nghiệp. Cần tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu trong việc lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp tham gia vào công tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Người lãnh đạo phải là tấm gương mẫu mực trong tư tưởng, đạo đức, lối sống, từ đó tạo ảnh hưởng tích cực đến cán bộ, đảng viên trong doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần nâng cao trách nhiệm của tổ chức đảng trong việc xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục chính trị một cách bài bản, khoa học gắn với thực tiễn đặc thù từng doanh nghiệp.
Các cấp ủy đảng cần phát huy vai trò nêu gương, thường xuyên trao đổi, định hướng tư tưởng, kịp thời uốn nắn những nhận thức lệch lạc trong nội bộ. Đặc biệt, cần có cơ chế đánh giá trách nhiệm của từng cá nhân trong việc thực hiện công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, tránh tình trạng làm đối phó, qua loa. Việc tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, tọa đàm chính trị phải đổi mới về nội dung và hình thức để tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn cán bộ, đảng viên tham gia. Các cấp ủy cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để huy động thêm nguồn lực phục vụ công tác này. Khi trách nhiệm của các cấp ủy và người đứng đầu được nâng cao, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng sẽ đi vào chiều sâu và phát huy hiệu quả thực sự.
Thứ hai, quan tâm xây dựng tổ chức bộ máy thực hiện công tác giáo dục chính trị, tư tưởng.
Để công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đạt kết quả tốt, việc xây dựng tổ chức bộ máy thực hiện nhiệm vụ này một cách bài bản, chuyên nghiệp là điều không thể thiếu. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp trong khối chưa có bộ phận chuyên trách hoặc đội ngũ làm công tác giáo dục chính trị còn mỏng, thiếu kinh nghiệm. Vì vậy, cần kiện toàn, củng cố các ban tuyên giáo và dân vận, ban tổ chức đảng ủy trong doanh nghiệp, bảo đảm đủ nhân lực và có cơ chế hoạt động hiệu quả. Đồng thời, cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác giáo dục chính trị, giúp họ nâng cao trình độ lý luận, kỹ năng truyền đạt và khả năng định hướng tư tưởng. Ngoài ra, có thể thành lập các nhóm chuyên trách trong từng doanh nghiệp để trực tiếp triển khai các chương trình giáo dục chính trị theo đặc thù ngành nghề.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và tổ chức giáo dục chính trị cũng là một giải pháp cần thiết giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà vẫn bảo đảm chất lượng. Mặt khác, cần có chính sách hỗ trợ, đãi ngộ hợp lý cho đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục chính trị, tư tưởng để họ yên tâm công tác.
Thứ ba, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh, phẩm chất chính trị vững vàng.
Cán bộ, đảng viên trong các cấp ủy tại Đảng bộ Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội không chỉ cần có năng lực chuyên môn mà còn phải có bản lĩnh chính trị vững vàng để lãnh đạo, định hướng doanh nghiệp phát triển bền vững. Do đó, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vừa hồng, vừa chuyên là yêu cầu cấp thiết. Trước hết, cần đổi mới phương pháp giáo dục lý luận chính trị, gắn học tập lý luận với thực tiễn sản xuất, kinh doanh để nâng cao tính ứng dụng. Bên cạnh đó, phải chú trọng đào tạo thế hệ cán bộ kế cận, bảo đảm sự tiếp nối liên tục trong công tác xây dựng Đảng và phát triển doanh nghiệp.
Công tác phát triển đảng viên trong khối doanh nghiệp cũng cần được quan tâm, đặc biệt là trong đội ngũ trí thức, người lao động có năng lực, nhiệt huyết. Để làm được điều này, cần xây dựng các chương trình bồi dưỡng tư tưởng chính trị ngay từ khi cán bộ, nhân viên mới vào doanh nghiệp. Đồng thời, phải có cơ chế khen thưởng, tôn vinh những cán bộ, đảng viên tiêu biểu để tạo động lực phấn đấu. Việc thực hiện nghiêm túc quy trình đánh giá, phân loại cán bộ, đảng viên hằng năm cũng rất quan trọng, giúp kịp thời phát hiện những cá nhân có dấu hiệu suy thoái để có biện pháp chấn chỉnh. Khi đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh vững vàng, phẩm chất tốt, họ sẽ trở thành hạt nhân quan trọng trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và dẫn dắt doanh nghiệp phát triển đúng hướng.
Thứ tư, đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục chính trị, tư tưởng.
Giáo dục chính trị, tư tưởng muốn đạt hiệu quả cao cần phải đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và phương pháp, phù hợp với đặc thù doanh nghiệp và xu thế hiện nay. Nội dung giáo dục cần bám sát chủ trương, đường lối của Đảng nhưng cũng phải linh hoạt, gắn với thực tế sản xuất, kinh doanh để cán bộ, đảng viên dễ tiếp thu, vận dụng vào hằng ngày trong công việc và thực hiện nhiệm vụ. Theo đó, cần khai thác tối đa các phương pháp giáo dục hiện đại, như: sử dụng mạng xã hội, ứng dụng công nghệ trong truyền tải thông tin chính trị. Việc tổ chức các buổi sinh hoạt chính trị cần đa dạng hơn, có thể kết hợp với hoạt động thực tế, tọa đàm, đối thoại để tăng tính hấp dẫn.
Ngoài ra, cần phát huy vai trò của báo chí, truyền thông nội bộ trong việc tuyên truyền, định hướng tư tưởng. Việc mời các chuyên gia, nhà nghiên cứu đến chia sẻ cũng là một cách hiệu quả để nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên. Khi nội dung và phương pháp giáo dục được đổi mới sáng tạo, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng sẽ thực sự phát huy tác dụng, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong khối doanh nghiệp.
Chú thích:
1. Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội (2023). Báo cáo tổng kết công tác năm 2023, phương hướng, nhiệm vụ năm 2024.
2. Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội (2024). Báo cáo tổng kết công tác năm 2024, phương hướng, nhiệm vụ năm 2025.
3. Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối Doanh nghiệp thành phố Hà Nội (2023). Báo cáo tổng kết công tác năm 2023, phương hướng, nhiệm vụ năm 2024.
