Trung tá, ThS. Phạm Văn Minh
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Giáo dục chính trị là nội dung, biện pháp quan trọng để nâng cao sức mạnh chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Bài viết làm rõ vai trò công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; thực trạng chất lượng công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thời gian vừa qua; từ đó, đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
Từ khóa: Giáo dục chính trị, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, đơn vị cơ sở, Quân đội nhân dân Việt Nam.
1. Đặt vấn đề
Nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp đơn vị cơ sở Quân đội nhân dân Việt Nam là một mặt công tác tư tưởng của Đảng trong Quân đội; một nội dung, biện pháp quan trọng của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. Thông qua công tác giáo dục chính trị trang bị cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thế giới quan khoa học, bản lĩnh chính trị, lòng trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân; đồng thời giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệpnắm vững nhiệm vụ, hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, xây dựng động cơ, ý thức trách nhiệm trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Trước bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường; sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, mạng xã hội; âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa quân đội” của các thế lực thù địch, phản động ngày càng quyết liệt, công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở càng trở nên cấp thiết, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu” hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
2. Vai trò của công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Quân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ luật nghiêm”1. Do đó, công tác giáo dục chính trị có vai trò quan trọng trong việc trang bị nền tảng tư tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp là những người được đào tạo cơ bản, trải qua ở những vị trí quản lý đơn vị; trình độ nhận thức và kinh nghiệm quản lý, chỉ huy bộ đội bước đầu được hình thành, phát triển. Tuy nhiên, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thường xuyên tiếp cận với khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và mạng xã hội nên dễ bị tác động bởi môi trường xã hội, nhất là các thông tin xấu độc trên mạng.
Giáo dục chính trị giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp hiểu đúng về mục tiêu, lý tưởng cách mạng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; tin tưởng vào chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam do Đảng lãnh đạo; tự hào về những thành tựu của đất nước đã đạt được sau 40 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của Đảng. Từ đó, có ý chí quyết tâm cao thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, giáo dục chính trị giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp có bản lĩnh vững vàng trước khó khăn, thách thức, không ngại khó, ngại khổ, không dao động trước thông tin sai lệch, dám nghĩ, dám lám, dám hành động vì tập thể, vì đơn vị.
Giáo dục chính trị có vai trò quan trọng tạo động lực, ý thức trách nhiệm trong huấn luyện và thực hiện nhiệm vụ của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Khi chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước; yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, hiện đại đã thấm sâu vào tư tưởng, nhận thức sẽ giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp có ý chí, quyết tâm, động cơ đúng đắn trong học tập, rèn luyện; tích cực, luôn đặt ra những yêu cầu cao trong thực hiện nhiệm vụ, chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội, quy định đơn vị; tự mình bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác phong công tác; sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Giáo dục chính trị còn có vai trò quan trọng trong xây dựng tổ chức đảng, tổ chức chỉ huy và đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”. Chất lượng giáo dục chính trị góp phần xây dựng đoàn kết nội bộ, tăng cường niềm tin vào tổ chức, tạo nền tảng để đơn vị xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật và nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; tạo sự đoàn kết, thống nhất cao về nhận thức, hành động từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài trong thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, của cấp trên; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Đặc biệt, thông qua công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở lan toả những gương “người tốt, việc tốt”; xây dựng những điển hình tiên tiến trong thực hiện các phong trào thi đua; ngăn chặn, đẩy lùi văn hóa xấu độc, các tệ nạn xã hội có nguy cơ xâm nhập vào đơn vị; xây dựng môi trường văn hóa quân sự trong sạch, lành mạnh, giàu tính nhân văn, vì sự tiến bộ, trưởng thành và phát triển của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.
3. Thực trạng công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở
Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Quân uỷ Trung ương, thường xuyên, trực tiếp là Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân dân Việt Nam, công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở giáo dục chính trị đạt được nhiều kết quả quan trọng. Cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan chính trị các cấp đã quán triệt và thực hiện nghiêm túc nội dung giáo dục chính trị của Tổng Cục Chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; nội dung, chương trình giáo dục chính trị được cập nhật, bám sát tình hình thực tiễn và nhiệm vụ của Quân đội, của đơn vị. Trên cơ sở những chuyên đề do Tổng Cục Chính trị quy định, các đơn vị cơ sở căn cứ vào tình hình thực tiễn của đơn vị xác định một số chuyên đề phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của đơn vị mình. Cơ quan chính trị đã làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp về truyền thống của Đảng, của Quân đội, đơn vị; những tác động của tình hình thế giới, khu vực đến nhận thức, hành động của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; thường xuyên giáo dục cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp nhận thức rõ những ưu điểm, hạn chế của mạng xã hội; âm mưu, thủ đoạn, thông tin xấu độc trên mạng xã hội của các thế lực thù địch, phản động.
Các cơ quan, đơn vị thường xuyên, chú trọng xây môi trường văn hóa để sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp phát huy tiềm năng, thế mạnh của mình trong thực hiện nhiệm vụ; tạo bầu không khí thi đua dân chủ, cởi mở để mỗi sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp được tham gia vào các hoạt động khác nhau, tuỳ thuộc vào khả năng, sở trường của mỗi người. Các đơn vị thành lập những tổ tư vấn pháp luật, tổ tư vấn tâm lý để nắm bắt, giải quyết và xử lý kịp thời các tình huống nảy sinh từ thực tiễn. Vào giờ nghỉ, ngày nghỉ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp tham gia vào các hội thi, hội thao như kéo co, đá bóng, bóng chuyền… qua đó, gắn kết tình đồng chí, đồng đội, tạo động lực, ý chí mới cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp khi bước vào tuần làm việc tiếp theo. Nhiều đơn vị tổ chức đón tiếp người nhà, gia đình của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp khi đến thăm vào ngày nghỉ cuối tuần; tổ chức những bữa cơm thân mật để tạo sự gần gũi, yên tâm cho gia đình sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.
Đội ngũ cán bộ chính trị làm công tác giáo dục chính trị được kiện toàn đầy đủ về số lượng, chất lượng; quá trình giáo dục chính trị đã vận dụng linh hoạt, sáng tạo các nội dung, hình thức, biện pháp, không dập khuân, máy móc, thụ động. Mỗi cán bộ nói chung và cán bộ chính trị nói riêng đã phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình là chiến sĩ tiên phong trên các mặt hoạt động của đơn vị. Đặc biệt, học tập chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp được đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chính trị coi trọng, xem đây là trái tim, mạch máu, trung tâm trong thực hiện mọi nhiệm vụ được giao để đơn vị đoàn kết, ổn định, không có vụ việc vi phạm kỷ luật, dù là nhỏ nhất xảy ra. Trong quá trình giáo dục, cán bộ chính trị đã thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp giảng dạy cho đa dạng, phong phú hơn, như: giảng dạy trực quan, tọa đàm, xem phim tư liệu, kết hợp công nghệ thông tin; lồng ghép các câu chuyện, người thật, việc thật trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu ở các đơn vị trong toàn quân.
Cơ sở vật chất bảo đảm cho công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu về đời sống vật chất, tinh thần của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở; các tài liệu phục vụ cho việc giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở kịp thời, đầy đủ, giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở cập nhật thông tin, nội dung mới. Cùng với đó, trình độ nhận thức của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp được nâng lên, phần lớn tốt nghiệp ở các học viện, trường sĩ quan quân đội; qua đó, góp phần quan trọng vào việc bảo đảm cho công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở đi đúng hướng, đạt được mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ đề ra. Các giải pháp xây dựng nhân tố chính trị, tinh thần trong toàn quân, làm cho cán bộ, chiến sĩ luôn tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong bất cứ hoàn cảnh nào. Đây chính là nhân tố căn cốt để Quân đội trở thành điểm tựa vững chắc của Đảng, Nhà nước và Nhân dân2.
Bên cạnh kết quả đạt được, công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở còn một số hạn chế. Nội dung giáo dục chính trị còn nặng lý luận, thiếu tính thực tiễn; một số bài giảng chưa phù hợp tâm lý, trình độ của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp dẫn đến khó tiếp thu hoặc nhanh chán; hình thức, phương pháp giảng dạy chậm đổi mới, vẫn chủ yếu vẫn là “thầy đọc -trò ghi”; ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng đều; thiếu tài liệu trực quan, video, tình huống thực tế.
Trình độ đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục chính trị chưa đồng đều. Một số cán bộ kỹ năng truyền đạt hạn chế; ít cập nhật thông tin mới; lúng túng khi giải thích, đấu tranh với thông tin sai lệch trên mạng; thời gian dành cho giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp bị chi phối bởi nhiều nhiệm vụ khác; một số sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp chưa tích cực, chủ động tự bồi dưỡng, rèn luyện về phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra.
Nguyên nhân của những hạn chế là do: một số cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì và người chỉ huy chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của giáo dục chính trị. Việc tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực của cán bộ chính trị chưa thường xuyên. Tác động của khoa học, công nghệ thông tin, chuyển đổi số đến công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.Tâm lý của tuổi trẻ, năng động, thích cái mới của hạ sĩ quan, binh sĩ, khiến họ dễ bị phân tán tư tưởngtrong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
4. Một số giải pháp
Trước yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, việc giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp phải tạo nền tảng để xây dựng sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp “vừa hồng, vừa chuyên”, hỗ trợ nâng cao chất lượng huấn luyện và kỷ luật Quân đội. Đấu tranh chống chiến lược “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa quân đội”, yêu cầu giáo dục chính trị phải giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp nhận diện rõ bản chất âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong môi trường mạng. Xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng trong điều kiện hội nhập và công nghệ cao, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp phải có: tư duy phản biện tốt; khả năng tự bảo vệ trước thông tin xấu độc; ýthức tuân thủ kỷ luật phát ngôn, kỷ luật công nghệ thông tin. Đó là những yêu cầu mới đặt ra cho công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở phải bám sát, nhận thức ngày càng sâu sắc hơn để nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, luôn ở trong tâm thế sẵn sàng chiến đấu, không bị động, bất ngờ trước mọi tình huống, bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”.
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì và chỉ huy các cấp đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở.
Cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì và người chỉ huy các cấp cần nâng cao nhận thức và trách nhiệm đối với công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Cấp ủy các cấp cần xác định giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên; là nội dung quan trọng của công tác đảng, công tác chính trị.
Tăng cường tuyên truyền, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quân ủy Trung ương nhằm thống nhất nhận thức và trách nhiệm trong tổ chức thực hiện. Bổ sung và hoàn thiện nghị quyết, chương trình, kế hoạch lãnh đạo về công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Cấp ủy phải chủ động đưa nội dung nâng cao chất lượng giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp vào nghị quyết lãnh đạo hàng tháng, quý, năm; xác định rõ mục tiêu, chỉ tiêu, biện pháp cụ thể. Cấp ủy, cán bộ chủ trì cần xây dựng kế hoạch giáo dục khoa học, sát nhiệm vụ, bảo đảm tính khả thi cao; duy trì tốt chế độ kiểm tra, đôn đốc, sơ tổng kết. Tăng cường lãnh đạo đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.
Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần chỉ đạo kết hợp linh hoạt giữa giáo dục chính trị – tư tưởng, giáo dục pháp luật, giáo dục truyền thống với hoạt động rèn luyện quân sự, phong trào thi đua. Khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin, mô hình trực quan, phương pháp thảo luận, đối thoại dân chủ để nâng cao hứng thú và hiệu quả tiếp thu của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Nội dung giáo dục phải ngắn gọn, dễ hiểu, sát thực tiễn nhiệm vụ và tâm lý của cán bộ trẻ.
Chú trọng xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục. Cấp ủy phải quan tâm quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị, cán bộ trung đội, tiểu đội về phương pháp sư phạm quân sự, kỹ năng nắm bắt và định hướng tư tưởng của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Cán bộ chủ trì và người chỉ huy phải gương mẫu về phẩm chất, lối sống, tác phong để bộ đội noi theo.
Tăng cường kiểm tra, đánh giá năng lực cán bộ, kịp thời điều chỉnh và hỗ trợ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và sơ tổng kết. Cấp ủy, chỉ huy cần duy trì nghiêm chế độ kiểm tra kết quả học tập, rèn luyện, kỷ luật của của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; tổ chức các buổi đối thoại, nắm bắt tư tưởng kịp thời. Thường xuyên đánh giá thực chất kết quả giáo dục, phân tích nguyên nhân, đề ra biện pháp khắc phục, nhân rộng mô hình hay, cách làm hiệu quả. Qua đó, tạo sự chuyển biến rõ nét cả về nhận thức và hành động của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.
Cấp ủy và chỉ huy phải lãnh đạo xây dựng mối đoàn kết nội bộ; duy trì nền nếp chính quy; tạo không khí sinh hoạt dân chủ, thân thiện nhưng nghiêm túc; phát huy vai trò của tổ chức đoàn, hội đồng quân nhân trong tham gia giáo dục và quản lý sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Đồng thời, chú trọng bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, giúp họ yên tâm học tập, rèn luyện. Thực hiện đồng bộ các giải pháp trên sẽ tạo chuyển biến mạnh mẽ trong sự lãnh đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp; qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh toàn diện, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Hai là, vận dụng linh hoạt, sáng tạo nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở.
Cần đặc biệt quan tâm xây dựng nhân tố chính trị, tinh thần cho bộ đội, bảo đảm Quân đội luôn kiên định Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, luôn là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân; bảo đảm cho cán bộ, chiến sĩ luôn có ý chí chiến đấu cao, dám đương đầu và vượt qua khó khăn, thử thách, dám đánh, quyết đánh và biết đánh, biết thắng3.
Nội dung giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp phải ngắn gọn, dễ hiểu, sát đối tượng; chọn lọc kiến thức phù hợp với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; trong quá trình giáo dục cần tăng cường nội dung liên hệ thực tế đơn vị, gương người tốt, việc tốt; lồng ghép giáo dục truyền thống, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; nhất là yêu cầu, nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu cường độ cao để sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp không ngại khó, ngại khổ, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật, thích ứng với mọi điều kiện thời tiết, mọi thời điểm huấn luyện. Cán bộ chủ trì các cấp cần tập trung các chuyên đề trọng tâm, trọng điểm, như: chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối quân sự, quốc phòng; chủ quyền biển, đảo Việt Nam; đấu tranh thông tin, nhận diện tin giả; trách nhiệm của quân nhân trong thực hiện pháp luật và kỷ luật quân đội….
Về hình thức, phương pháp cần đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ thông tin, thực hiện chuyển đổi sốvà sử dụng phương pháp trực quan; tích cực, chủ động sử dụng video, bản đồ số, mô phỏng tình huống; tổ chức diễn đàn sĩ quan trẻ, tọa đàm chính trị; thi trắc nghiệm chính trị trên máy tính.
Tăng cường giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thông qua các hoạt động thực tiễn, như: Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao; tạo môi trường lành mạnh để sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp rèn luyện tinh thần, tăng tính đoàn kết; oạt động về nguồn, tham quan di tích lịch sử giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thêm tự hào truyền thống của Đảng, của dân tộc, của Quân đội, đơn vị; từ đó xác định lý tưởng chiến đấu, mục tiêu, động cơ học tập, rèn luyện đúng đắn ở mọi lúc, mọi nơi. Đẩy mạnh thực hiện Phong trào thi đua Quyết thắng ở các đơn vị cơ sở, như: phong trào thanh niên quân đội rèn đức, luyện tài, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ; Cuộc vận động phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”; phong trào thi đua Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới, không để ai bị bỏ lại phía sau; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; gắn giáo dục tư tưởng với phong trào thi đua để tạo động lực cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thực hiện nhiệm vụ hàng ngày của đơn vị.
Ba là, tăng cường đối thoại dân chủ với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp để nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị.
Cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì đơn vị cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với công tác đối thoại dân chủ. Cần xác định đối thoại dân chủ không phải là hình thức mà là biện pháp lãnh đạo, quản lý quan trọng, trực tiếp góp phần củng cố niềm tin, giải quyết vướng mắc tư tưởng, giảm thiểu vi phạm kỷ luật của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Do đó, các cấp phải quán triệt quan điểm “tôn trọng, lắng nghe, đối thoại” trong mọi hoạt động giáo dục, quản lý sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Xây dựng và duy trì nghiêm túc chế độ đối thoại dân chủ.
Cần tổ chức đối thoại định kỳ theo quy định, đồng thời thực hiện đối thoại đột xuất khi có diễn biến tư tưởng phức tạp. Nội dung đối thoại phải toàn diện, tập trung vào: đời sống, chế độ chính sách, huấn luyện, học tập, sinh hoạt, công tác quản lý kỷ luật. Qua đó, cấp ủy, chỉ huy kịp thời điều chỉnh kế hoạch giáo dục và giải quyết các nhu cầu chính đáng của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.
Đổi mới hình thức và phương pháp đối thoại dân chủ theo hướng thiết thực, cởi mở, hiệu quả. Cùng với hình thức họp hội đồng quân nhân, sinh hoạt đoàn, cần tổ chức diễn đàn thanh niên, tọa đàm, trao đổi nhóm nhỏ, hộp thư góp ý… giúp sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp mạnh dạn bày tỏ quan điểm. Người chủ trì đối thoại phải có thái độ cầu thị, tôn trọng, trả lời rõ ràng, không né tránh, không hình thức. Khuyến khích sử dụng phương tiện trình chiếu, bảng hỏi, khảo sát nhanh để tăng tính khách quan và thu hút sự tham gia của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp. Cùng với đối thoại, các cấp cần sử dụng nhiều kênh như: cán bộ trực tiếp quản lý, tổ chức quần chúng, hòm thư góp ý… để nhận diện các biểu hiện bất thường về tâm lý. Từ đó có biện pháp giáo dục phù hợp, giáo dục tập trung hoặc điều chỉnh nhiệm vụ nhằm hạn chế thấp nhất vi phạm kỷ luật và ảnh hưởng xấu đến kết quả giáo dục.
Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở có phẩm chất, năng lực, chuyên môn đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cần tăng cường giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho đội ngũ cán bộ chính trị. Cán bộ chính trị phải tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc, Nhân dân; có bản lĩnh vững vàng trước mọi diễn biến, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; có phẩm chất đạo đức trong sáng, lối sống mẫu mực. Thường xuyên tự học, tự rèn để nâng cao trình độ lý luận chính trị và khả năng vận dụng vào thực tiễn giáo dục sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; lấy thực tiễn đơn vị làm minh chứng, mỗi bài giảng phải “gần” với đời sống, nhiệm vụ của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.
Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng năng lực chuyên môn và phương pháp sư phạm quân sự; nắm vững kiến thức về công tác đảng, công tác chính trị; kỹ năng giáo dục tư tưởng, phương pháp truyền đạt, thuyết trình, xử lý tình huống sư phạm. Cấp trên cần tổ chức các lớp tập huấn, hội thi cán bộ giảng dạy chính trị giỏi, bồi dưỡng năng lực sử dụng công nghệ thông tin, học cụ, mô hình trực quan để nâng cao hiệu quả giảng dạy. Cán bộ chính trị phải thực sự là người “thầy, người anh, người bạn” ở đơn vị. Việc thường xuyên trao đổi, đối thoại, nắm bắt tình hình tư tưởng, giải quyết kịp thời khó khăn của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp sẽ giúp nội dung giáo dục chính trị bám sát thực tiễn và tạo được sự tin tưởng, đồng thuận cao trong đơn vị.
Cán bộ chính trị là tấm gương trực tiếp để sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp noi theo; vì vậy phải luôn gương mẫu trong chấp hành điều lệnh, kỷ luật, lối sống giản dị, đoàn kết, khách quan, công tâm. Việc nêu gương đúng đắn sẽ tạo sức lan tỏa tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội vững mạnh, có tâm, có tầm, có uy tín cao trước đơn vị và nhân dân, đáp ứng tốt các yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới4.
5. Kết luận
Giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp ở đơn vị cơ sở là nhiệm vụ cơ bản, thiết yếu, góp phần trực tiếp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Trong bối cảnh tình hình mới, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ngày càng nặng nề, các thế lực thù địch tăng cường chống phá, việc nâng cao chất lượng giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp càng trở nên quan trọng. Để công tác giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệpđạt hiệu quả cao cần sự vào cuộc đồng bộ của cấp ủy, chỉ huy, đội ngũ cán bộ chính trị và bản thân mỗi sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp.
Việc đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp; ứng dụng công nghệ; xây dựng đội ngũ cán bộ chất lượng cao… là những giải pháp quan trọng và lâu dài. Làm tốt giáo dục chính trị của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp chính là góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong quân đội, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng cho bộ đội và nâng cao sức mạnh chiến đấu của đơn vị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Toàn quân cần phải “hội tụ đoàn kết, hội tụ ý chí, hội tụ nhân tài, hội tụ sức mạnh… Quân đội nhân dân Việt Nam sẽ không ngừng lớn mạnh, có chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu cao, làm nòng cốt cùng toàn dân bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ vững và củng cố môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội5.
Chú thích:
1. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 7. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 483.
2, 3, 4, 5. Toàn văn phát biểu khai mạc của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XII, nhiệm kỳ 2025-2030. https://mod.gov.vn, ngày 30/9/2025.
