TS. Bùi Quang Huy
Trường Sĩ quan Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Trong bối cảnh kỷ nguyên số và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, không gian mạng đã trở thành nơi các thế lực thù địch gia tăng hoạt động chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bài viết tập trung làm rõ vai trò đặc biệt quan trọng của việc bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; phân tích những thách thức mới đặt ra trong môi trường số; đồng thời, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong tình hình mới.
Từ khóa: Bảo vệ nền tảng tư tưởng; đấu tranh phản bác; quan điểm sai trái, thù địch; kỷ nguyên số.
1. Đặt vấn đề
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ có ý nghĩa sống còn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam. Trong điều kiện toàn cầu hóa và phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, đặc biệt là internet và mạng xã hội, phương thức truyền bá tư tưởng, thông tin và quan điểm chính trị đã có những thay đổi sâu sắc. Không gian mạng trở thành môi trường thuận lợi để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng nhằm xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, kích động “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Trước thực tiễn đó, việc nghiên cứu, làm rõ yêu cầu và giải pháp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong kỷ nguyên số có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp thiết.
2. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là yêu cầu tất yếu trong kỷ nguyên số
Ngay từ khi mới ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định chủ nghĩa Mác – Lênin là nền tảng tư tưởng của Đảng. Đây là nền tảng lý luận vững chắc, định hướng cho Đảng trong việc hoạch định đường lối, chính sách phù hợp với quy luật phát triển khách quan và lợi ích của Nhân dân lao động.
Trên nền tảng lý luận khoa học và cách mạng đó, tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết tinh và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, gắn lý luận với thực tiễn đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng Hồ Chí Minh bao gồm những quan điểm sâu sắc về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; về Đảng Cộng sản Việt Nam; về Nhà nước của dân, do dân, vì dân; về đạo đức cách mạng; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; về văn hóa, con người và hội nhập quốc tế. Trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định, không có con đường nào khác là cách mạng vô sản, do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Ngay trong tác phẩm “Đường kách mệnh”, Người khẳng định: “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam. Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin”1.
Đảng ta luôn kiên định với những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chi Minh, không ngừng bổ sung, phát triển cho phù hợp với thực tiễn Việt Nam và tình hình thế giới. Đây là cơ sở lý luận vững chắc để xây dựng đường lối, chủ trương đúng đắn; củng cố niềm tin, bản lĩnh chính trị; bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện của Đảng đối với toàn xã hội. Trong mọi giai đoạn lịch sử, nền tảng tư tưởng đó là “kim chỉ nam” cho hành động, góp phần quyết định vào thắng lợi của cách mạng và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Là đội tiền phong của giai cấp công nhân Việt Nam, Đảng phải bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng khoa học, cách mạng của mình trong bất cứ giai đoạn nào của cách mạng. Tại Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương tháng (10/1930), Đảng chỉ rõ: “Giải thích cho công nhân mục đích và đường lối của Đảng Cộng sản trong các vấn đề liên quan đến cuộc sống của công nhân và thái độ đối với các sự kiện lớn diễn ra trong nước. Giải thích cho họ rằng, Đảng Cộng sản là Đảng của họ, vì vậy họ cần phải bảo vệ Đảng”2, và “Bất cứ trong tình hình nào, nghĩa vụ thiêng liêng của mỗi đảng viên là phải bảo vệ Đảng, bảo vệ vai trò lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện của Đảng, tỉnh táo đề phòng và kiên quyết đấu tranh chống mọi mưu đồ đả kích hoặc làm suy yếu sự lãnh đạo của Đảng bất kỳ trên lĩnh vực nào và núp dưới hình thức nào”3. Như vậy, từ khi thành lập đến nay, Đảng luôn nhất quán: “Bảo vệ Đảng là công tác thường xuyên, luôn luôn gắn chặt với các mặt công tác xây dựng đảng trong mọi giai đoạn cách mạng, để bảo đảm cho tổ chức của Đảng được trong sạch và vững mạnh”4.
Thực chất bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; bảo vệ Nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; làm cho chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội. Đồng thời, tiếp tục làm rõ, bổ sung và phát triển hệ thống lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong tình hình mới.
Sự kiên định, vững vàng dưới ngọn cờ tư tưởng vẻ vang của Đảng trong suốt hơn 95 năm qua với những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, có thể khẳng định “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế như ngày nay”5 là bằng chứng thuyết phục để khẳng định, chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng duy nhất đúng, có giá trị, sức sống bền vững, hoàn toàn đúng đắn, vừa phù hợp với quy luật khách quan, vừa đáp ứng nguyện vọng chính đáng của Nhân dân.
Trong kỷ nguyên số, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là quy luật sống còn của Đảng, nhân tố quyết định thành bại của cách mạng. Nếu không bảo vệ được nền tảng tư tưởng của Đảng, không chủ động đấu tranh, phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái thù địch, Đảng ta không những mất đi vai trò lãnh đạo, cầm quyền mà còn gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định và phát triển của đất nước. Đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước nếu mất phương hướng sẽ gây ra những hậu quả lâu dài về kinh tế, văn hóa, giáo dục, quốc phòng.
Bước vào kỷ nguyên số, chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục khẳng định vai trò là nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong việc định hướng phát triển đất nước và bảo vệ vững chắc chế độ xã hội chủ nghĩa. Đây chính là “la bàn” chính trị – tư tưởng vững vàng, định hình con đường phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội trong môi trường số hóa; đồng thời, chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cung cấp cơ sở lý luận khoa học cho việc hoạch định và thực thi các chính sách thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thúc đẩy phát triển kinh tế số, xã hội số gắn với nâng cao đời sống Nhân dân. Bên cạnh đó, đây còn là vũ khí sắc bén trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng; định hướng hệ giá trị, góp phần xây dựng văn hóa ứng xử lành mạnh trong môi trường số, nâng cao “sức đề kháng” tư tưởng trong toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ.
3. Cơ hội và thách thức
3.1. Về cơ hội
Kỷ nguyên số đã mở rộng không gian tuyên truyền, giúp đường lối, chủ trương của Đảng được lan tỏa nhanh chóng, qua đó góp phần củng cố niềm tin và tăng cường sự thống nhất tư tưởng trong xã hội; đồng thời, sự phát triển của công nghệ thông tin, mạng xã hội và các nền tảng số giúp công tác tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị được đổi mới mạnh mẽ, linh hoạt và hấp dẫn hơn. Các phương tiện truyền thông, như: mạng xã hội, báo chí điện tử, nền tảng số (YouTube, TikTok, podcast, livestream…) cho phép truyền tải nội dung tư tưởng chính trị một cách sinh động, trực quan, dễ tiếp cận đến mọi tầng lớp, nhất là thế hệ trẻ. Nội dung về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng có thể được truyền với tốc độ nhanh, phạm vi rộng và hình thức phong phú, dễ tiếp cận, góp phần nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin trong toàn xã hội. Không những vậy, kỷ nguyên số còn tạo điều kiện thuận lợi để tăng cường trao đổi học thuật, chia sẻ thông tin lý luận, kinh nghiệm quốc tế trong công tác xây dựng Đảng và đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng. Các hội thảo trực tuyến, thư viện số, hệ thống học liệu mở… giúp nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị, tạo sự gắn kết giữa lý luận với thực tiễn.
Trên thực tế, kỷ nguyên số tạo điều kiện để Đảng mở rộng các kênh truyền thông chính thống, phát triển báo chí số, mạng xã hội của các cơ quan Đảng và Nhà nước, góp phần lan tỏa thông tin tích cực, định hướng dư luận xã hội kịp thời, hiệu quả. Kỷ nguyên số với dữ liệu lớn (Big Data) và các công nghệ phân tích hiện đại tạo điều kiện, hỗ trợ nhận diện sớm các xu hướng tư tưởng, dư luận xã hội, từ đó giúp cơ quan chức năng kịp thời dự báo, định hướng và xử lý nguy cơ xâm nhập của quan điểm sai trái, thù địch. Hơn nữa, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) còn giúp nâng cao chất lượng truyền thông chính thống, tự động hóa việc phát hiện và lọc bỏ thông tin xấu độc. Đồng thời, môi trường số còn thúc đẩy hình thành các kênh tương tác hai chiều giữa Đảng với nhân dân; không gian tương tác hai chiều, như: cổng thông tin điện tử, fanpage, hệ thống phản ánh hiện trường… giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin chính xác, tăng cường sự gắn bó Nhân dân với Đảng và Nhà nước, phát huy sức mạnh đồng thuận xã hội, tạo động lực quan trọng để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời đại mới.
3.2. Về thách thức
Bên cạnh những thuận lợi, kỷ nguyên số cũng đặt ra nhiều thách thức mới:
Thứ nhất, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo đã hình thành một không gian mạng rộng lớn, nơi thông tin lan truyền với tốc độ nhanh, phạm vi rộng và khó kiểm soát. Trong môi trường này, thông tin xấu, độc thường núp bóng “tự do ngôn luận”, “phản biện xã hội”, gây nhiễu loạn nhận thức của một bộ phận Nhân dân, đặc biệt là giới trẻ. Các công nghệ mới như thuật toán AI, Deepfake hay việc sử dụng mạng ảo, tài khoản ảo cho phép các thế lực thù địch tự động hóa, khuếch đại và che giấu hoạt động xuyên tạc, tạo ra nhiều khó khăn cho công tác nhận diện, kiểm soát và xử lý vi phạm. Những yếu tố đó tiềm ẩn nguy cơ làm suy giảm niềm tin xã hội, tác động tiêu cực đến nền tảng tư tưởng của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Thứ hai, các thế lực thù địch sử dụng không gian mạng như một “mặt trận” mới để thúc đẩy chiến lược “diễn biến hòa bình”, tuyên truyền các giá trị sai lệch về dân chủ, nhân quyền, tự do cá nhân, nhằm thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đe dọa trực tiếp đến sự ổn định chính trị – xã hội.
Thứ ba, năng lực ứng dụng công nghệ trong công tác tuyên truyền, đấu tranh phản bác của nhiều tổ chức, cá nhân trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh quan điểm sai trái, thù địch còn hạn chế; thiếu kiến thức lý luận chính trị và kỹ năng nhận diện và phản bác các thông tin xấu độc dễ dẫn đến dao động về lập trường tư tưởng, thậm chí vô tình tiếp tay cho các luận điệu sai trái trên mạng xã hội. Hành lang pháp lý và cơ chế quản lý không gian mạng còn bất cập, gây khó khăn trong việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi lợi dụng công nghệ để chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng.
Trên bình diện rộng, toàn cầu hóa trong kỷ nguyên số làm cho thế giới xích lại gần nhau hơn; các mối quan hệ không bị ngăn cách bởi hàng rào ý thức hệ, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, văn hóa, biên giới địa lý và khoảng cách không gian, thời gian… Từ đó, xuất hiện những chiến dịch “xâm lăng” về văn hóa – tư tưởng, hô hào lấp chỗ trống về tư tưởng, lý luận, cổ xúy lối sống thực dụng và giá trị phương Tây gây ra nhiều hệ lụy, nguy cơ làm chệch hướng những giá trị chuẩn mực trên cả phương diện chính trị, tư tưởng, văn hóa, đạo đức và ý thức con người, nhất là đối với thế hệ trẻ.
Thứ tư, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng vẫn còn đối mặt với tình trạng thiếu đồng bộ về lực lượng, phương thức đấu tranh chưa thật sự linh hoạt, hiện đại. Sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong một số trường hợp chưa kịp thời, làm giảm hiệu quả phản bác. Vì vậy, “đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có lúc, có nơi còn bị động, thiếu sắc bén, tính chiến đấu chưa cao… tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ vẫn còn diễn biến phức tạp”6; “các thế lực thù địch tiếp tục tăng cường chống phá Đảng, Nhà nước và đất nước ta”7; “trong hàng ngũ cách mạng cũng có người bi quan, dao động, nghi ngờ tính đúng đắn, khoa học của chủ nghĩa xã hội, quy kết nguyên nhân tan rã của Liên Xô và một số nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu là do sai lầm của chủ nghĩa Mác – Lênin và sự lựa chọn con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, thậm chí có người còn sám hối về một thời đã tin theo chủ nghĩa Mác – Lênin và con đường xã hội chủ nghĩa”8.
4. Một số giải pháp cơ bản
Một là, thống nhất nhận thức trong toàn thể cán bộ, đảng viên và Nhân dân: “Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta là phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia – dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng cùng có lợi để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đây là vấn đề mang tính nguyên tắc, có ý nghĩa sống còn với chế độ ta, là nền tảng vững chắc của Đảng ta, không cho phép ai được ngả nghiêng, dao động. Tăng cường củng cố nhận thức rõ vai trò, mối quan hệ giữa “bảo vệ” và “đấu tranh”, “xây” và “chống” trong Nghị quyết số 35-NQ/TW của Đảng. “Bảo vệ”, “xây” là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài; “đấu tranh” và “chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, phải quyết liệt, hiệu quả. Hai nhiệm vụ gắn kết chặt chẽ, không thể tách rời. Nền tảng tư tưởng của Đảng càng vững chắc thì sức mạnh đấu tranh càng lớn, tính hướng đích càng cao. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trước hết và cơ bản là “xây” cho vững, là công cuộc “phòng thủ chủ động”, cần tiến hành thường xuyên.
Hai là, thực hiện phương châm “dùng công nghệ để quản trị công nghệ”. Trước hết, việc ứng dụng AI và Big Data đóng vai trò quyết định trong việc quét, phân tích và phát hiện sớm các dòng thông tin xấu độc cũng như các chiến dịch “truyền thông bẩn” của thế lực thù địch ngay từ khi mới phát sinh. Song song với việc ngăn chặn, cần chủ động xây dựng hệ sinh thái số chính thống bằng cách phát triển các ứng dụng, trang tin của Đảng và Nhà nước theo hướng hiện đại, hấp dẫn nhằm thu hút đông đảo quần chúng, đặc biệt là giới trẻ; đồng thời, cần không ngừng tăng cường năng lực cho lực lượng tác chiến không gian mạng chuyên trách, chủ động bóc gỡ các trang web phản động và phối hợp chặt chẽ với các nhà mạng để xử lý triệt để các tài khoản giả mạo, giữ vững an ninh tư tưởng trên môi trường số.
Ba là, để chiếm lĩnh trận địa tư tưởng trên không gian mạng, việc đổi mới nội dung truyền thông theo hướng “lấy cái đẹp dẹp cái xấu” là một yêu cầu cấp thiết. Thay vì các bài viết lý luận khô khan, cần đa dạng hóa hình thức thể hiện thông qua các sản phẩm hiện đại, như: infographic, short – video, podcast để lan tỏa tư tưởng Mác – Lênin và đạo đức Hồ Chí Minh một cách tự nhiên, sinh động. Các cơ quan chức năng cần chủ động cung cấp thông tin chính thống một cách minh bạch và nhanh nhất ngay khi có các sự kiện nhạy cảm phát sinh, không để các thế lực thù địch có cơ hội xuyên tạc.
Bốn là, cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, bảo đảm mỗi cá nhân đều có bản lĩnh chính trị vững vàng, biết cách nhận diện tin giả và kỹ năng đấu tranh phản bác trực diện trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, việc giáo dục “sức đề kháng số” cho Nhân dân, đặc biệt là đưa nội dung an ninh mạng vào chương trình giáo dục chính quy, sẽ giúp hình thành một lớp công dân số có tư duy phản biện tốt. Đây chính là nền tảng để xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc trên không gian mạng, nơi mỗi người dân đều có trách nhiệm bảo vệ sự thật và lẽ phải.
Năm là, hoàn thiện hành lang pháp lý và hệ thống lý luận là “lá chắn” vững chắc để bảo vệ Đảng. Cần thực thi nghiêm Luật An ninh mạng, có chế tài đủ mạnh để xử lý các hành vi phát tán thông tin độc hại xâm phạm an ninh quốc gia. Đồng thời, việc đẩy mạnh hợp tác với các tập đoàn công nghệ xuyên quốc gia là cần thiết để ngăn chặn từ gốc các tài khoản chống phá. Về mặt lý luận, Đảng cần không ngừng nghiên cứu, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào thực tiễn kỷ nguyên số để giải đáp thỏa đáng những vấn đề mới phát sinh. Chính sự vững vàng về lý luận cùng với môi trường thông tin tích cực “mỗi ngày một tin tốt” sẽ tạo ra sự đồng thuận xã hội cao nhất, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong mọi tình huống.
Sáu là, phát huy vai trò tiên phong của báo chí cách mạng. Với vị thế là công cụ tư tưởng của Đảng và diễn đàn của Nhân dân, báo chí cần chủ động đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, bảo đảm tính chính xác, khách quan để kịp thời định hướng dư luận trước sức ép của sự bùng nổ thông tin và các trào lưu tư tưởng sai trái. Trọng tâm của báo chí là củng cố lòng tin, nâng cao nhận thức cho Nhân dân thông qua việc phổ biến sâu rộng các chủ trương, chính sách và thành tựu của đất nước; đồng thời, quyết liệt khắc phục tình trạng thương mại hóa và thông tin một chiều. Để hoàn thành sứ mệnh này, việc xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên tinh thông nghiệp vụ, vững vàng bản lĩnh chính trị là yếu tố then chốt. Đặc biệt, báo chí cần tận dụng lợi thế của công tác đối ngoại để chủ động đấu tranh, phản bác các luận điệu xuyên tạc từ sớm, từ xa và từ bên ngoài biên giới, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trên không gian số.
Chú thích:
1. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 2. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 268.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011). Văn kiện Đảng toàn tập. Tập 2. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 181.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011). Văn kiện Đảng toàn tập. Tập 21. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 710.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005). Văn kiện Đảng toàn tập. Tập 38. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 45.
5. Đất nước ta chưa bao giờ có được tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. https://vtv.vn/chinh-tri/voi-tat-ca-su-khiem-ton-chung-ta-van-co-the-noi-rang-dat-nuoc-ta-chua-bao-gio-co-duoc-tiem-luc-vi-the-va-uy-tin-quoc-te-nhu-ngay-nay-20210126121805801.htm
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 222.
7, 9. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.108, 33.
8. Nguyễn Phú Trọng (2022). Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 18.



