(QLNN) – Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2021, các địa phương phải xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm đất đai, thời gian tới UBND huyện Tam Dương tiếp tục chỉ đạo các phòng ban chuyên môn: Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Kinh tế hạ tầng, UBND các xã, thị trấn thường xuyên kiểm tra, kịp thời phát hiện, tập trung, quyết liệt trong công tác quản lý cũng như xử lý các vi phạm về đất đai trên địa bàn huyện.
Quản lý nhà nước về đất đai tại huyện Tam Dương
Tam Dương nằm ở khu vực trung tâm tỉnh Vĩnh Phúc với dân số là 92.624 người; tổng diện tích tự nhiên toàn huyện là 10.825,08 ha (trong đó: đất nông nghiệp chiếm 60,89%, đất lâm nghiệp chiếm 13,29%, còn lại là đất chuyên dùng, đất ở và đất chưa sử dụng)1. Những năm qua, cùng với việc tập trung phát triển toàn diện về kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh… các cấp chính quyền huyện Tam Dương đã coi trọng công tác quản lý nhà nước (QLNN) về đất đai và đạt được những kết quả đáng ghi nhận.
– Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng và tổ chức thực hiện QLNN về đất đai. Ủy ban nhân dân (UBND) huyện thực hiện theo các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, của UBND tỉnh Vĩnh Phúc để cụ thể hóa các chính sách, pháp luật, triển khai thực hiện; đồng thời, kịp thời sửa đổi, bổ sung những quy định sát với tình hình thực tiễn của địa phương, như: Quyết định số 22/2018/QĐ-UBND ngày 22/10/2018 của UBND tỉnh Vĩnh Phúc về việc ủy quyền cho UBND các huyện quyết định thu hồi đất; Quyết định số 377/QĐ-UBND ngày 30/01/2019 của UBND tỉnh Vĩnh Phúc về việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc; Quyết định số 13/2019/QĐ-UBND ngày 01/3/2019 của UBND tỉnh Vĩnh Phúc về việc ủy quyền quyết định giá đất cụ thể để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn các huyện, thành phố thuộc tỉnh Vĩnh Phúc…
– Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính. Sau khi thực hiện các nghị định của Chính phủ, huyện Tam Dương còn lại 10.825,08 ha diện tích đất tự nhiên và có 13 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 12 xã và thị trấn Hợp Hòa2. Công tác khảo sát, đo đạc, lập bản đồ địa chính; lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất và công tác điều tra, đánh giá tài nguyên đất; điều tra xây dựng giá đất được triển khai khá tốt, cơ bản đáp ứng được mục tiêu của ngành. Việc đo đạc lập bản đồ phục vụ cho công tác giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng được thực hiện theo quy định của pháp luật và bảo đảm tiến độ.
– Thực hiện các công trình, dự án trong kế hoạch sử dụng đất. Năm 2018, các công trình, dự án theo kế hoạch sử dụng đất của huyện được thực hiện, cụ thể: UBND huyện Tam Dương được phê duyệt tổng cộng 249 công trình, dự án cần thực hiện trong năm 2018. Trong đó, số công trình đã thực hiện được là 29, chiếm tỷ lệ 4,75%; số công trình có nhu cầu tiếp tục thực hiện là 54, chiếm 61,88%; số công trình không còn phù hợp với sự phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn tiếp theo là 166, chiếm 33,37%3.
– Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Hằng năm, căn cứ vào thực tế, UBND huyện đã ban hành các thông báo thu hồi đất, quyết định thu hồi đất của các hộ gia đình, cá nhân để trình UBND tỉnh quyết định. Công tác giải phóng mặt bằng được quan tâm, thực hiện. Trong 3 năm (2016 – 2018), đã thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng được 160 dự án và bàn giao diện tích đất ngoài thực địa cho các chủ đầu tư với diện tích 250 ha4. Đồng thời, làm tốt công tác quản lý việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất.
– Đăng ký đất đai, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Tính từ ngày 01/01/2016 đến ngày 31/8/2018, huyện đã tiếp nhận và giải quyết 8.836 hồ sơ5đăng ký cấp giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân. Bên cạnh đó, việc lập và quản lý hồ sơ địa chính; việc thống kê và kiểm kê đất đai, việc xây dựng hệ thống thông tin đất đai… luôn được chú trọng và ngày càng cải thiện theo hướng ứng dụng kỹ thuật mới cho phép số hóa các thông tin.
– Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất. UBND huyện trực tiếp giao cho Phòng Tài nguyên và Môi trường thường xuyên quan tâm, kiểm tra, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Tuy nhiên, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất của một số hộ gia đình chưa đúng quy định: tình trạng mua bán, sang nhượng đất trái phép; tình trạng lấn chiếm đất đai vẫn còn, việc giám sát, kiểm tra của các cấp, các ngành về thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất có lúc, có nơi chưa được thường xuyên và liên tục.
– Thanh tra, kiểm tra, giám sát, theo dõi, đánh giá việc chấp hành quy định của pháp luật về đất đai và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai. Việc xử lý vi phạm đất đai trên địa bàn gặp nhiều khó khăn do phần lớn các trường hợp vi phạm đã xảy ra từ những năm trước đây, hồ sơ về đất đai không đầy đủ. Đối với các trường hợp vi phạm mới đều được địa phương ngăn chặn, xử lý kịp thời. Từ đầu năm 2019 đến nay, toàn huyện đã xử lý 26/26 trường hợp vi phạm mới. Hiện trên địa bàn còn 343 trường hợp tồn tại đã thu tiền nhưng chưa giao đất cho các hộ gia đình, cá nhân thuộc địa bàn 7 xã, thị trấn: Hợp Thịnh, Thanh Vân, Đạo Tú, An Hòa, Hướng Đạo, Đồng Tĩnh, thị trấn Hợp Hòa6. UBND huyện Tam Dương đã tổng hợp, báo cáo đề xuất Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh hướng giải quyết.
– Phổ biến, giáo dục pháp luật về đất đai. Chỉ riêng năm 2018, huyện đã tổ chức 14 buổi tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trực tiếp với sự tham dự của trên 3.000 lượt người (trong đó có 2 buổi tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai). Đồng thời, cấp phát miễn phí 6.232 bản tài liệu về phổ biến giáo dục pháp luật; đăng tải 135 tin, bài trên hệ thống loa truyền thanh huyện và Cổng thông tin điện tử của huyện7. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, huyện đang từng bước đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống, giúp nhân dân nâng cao nhận thức, chấp hành tốt pháp luật, xây dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc, góp phần xây dựng xã hội văn minh.
– Giải quyết tranh chấp về đất đai, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý và sử dụng đất. Từ năm 2016 – 2018, công tác giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Tam Dương được quan tâm đặc biệt: tổng số đơn tiếp nhận là 449 lượt đơn, trong đó đơn đủ điều kiện xử lý: 366 đơn, chiếm tỷ lệ 81,5%8. Nhiều vụ tranh chấp đất đai phức tạp đã được giải quyết kịp thời, đúng trình tự pháp luật. UBND huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn tập trung giải quyết dứt điểm các trường hợp xảy ra tranh chấp trong thẩm quyền nhằm hạn chế đơn thư vượt cấp. Đồng thời, làm tốt công tác quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai trên địa bàn huyện.
Những hạn chế và nguyên nhân trong quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Tam Dương
Việc QLNN về đất đai nói chung, quản lý và sử dụng đất nói riêng của huyện Tam Dương bước đầu đã đạt được một số kết quả nhất định, tạo tiền đề cho sự phát triển trong tương lai. Tuy nhiên, còn bộc lộ nhiều mặt yếu kém:
Một là, công tác QLNN của chính quyền một số nơi lỏng lẻo; còn để hộ dân sử dụng đất sai mục đích, lấn chiếm đất, xây dựng các công trình trái phép trên đất nông nghiệp và trên đất hành lang giao thông như: xã Hợp Thịnh; xã Hướng Đạo, thị trấn Hợp Hòa…
Hai là, công tác chỉnh lý hồ sơ địa chính còn chậm. Việc xử lý, lưu trữ thông tin còn bất cập, chưa xây dựng được hệ thống thông tin đất đai trên cơ sở các loại bản đồ dạng số, gây khó khăn trong công tác xử lý, quản lý và khai thác thông tin đất đai. Công việc hằng ngày nhiều, trong khi đó tổ chức bộ máy từ huyện đến xã, thị trấn chưa tương xứng, hiệu quả của công tác quản lý cũng như trình độ của cán bộ địa chính xã chưa đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.
Ba là, một số văn bản hướng dẫn việc thực hiện giải quyết hồ sơ đất đai còn chồng chéo, chưa rõ ràng, gây lúng túng trong công tác giải quyết hồ sơ, dẫn đến tình trạng trễ hẹn hồ sơ còn nhiều, đơn thư khiếu nại, tố cáo ngày càng phức tạp, chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân. Lợi ích của Nhà nước và người dân có đất bị thu hồi chưa được bảo đảm tương xứng.
Bốn là, công tác phối hợp trong công việc giữa các cấp chưa tốt, việc cập nhật các văn bản và đồ án quy hoạch của huyện còn chậm. Chưa tạo điều kiện cho người dân tham gia giám sát hoạt động QLNN về đất đai trên địa bàn. Bên cạnh đó, tính công khai minh bạch trong quản lý đất đai chưa được chú trọng.
Những hạn chế nêu trên bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, trong đó có cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. Cụ thể:
(1) Nguyên nhân khách quan: hệ thống pháp luật đất đai của Việt Nam chưa thực sự hoàn chỉnh, thay đổi nhiều lần, nhiều văn bản quy định còn chồng chéo, chậm ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2013; trách nhiệm quản lý giữa các cấp vẫn chưa rõ ràng, do đó có sự đùn đẩy trách nhiệm; các vấn đề tồn tại trong quản lý đất đai do lịch sử để lại chưa được tháo gỡ dứt điểm…
(2) Nguyên nhân chủ quan: công tác lãnh đạo, chỉ đạo của chính quyền huyện trong QLNN về đất đai chưa được chú trọng (việc QLNN về đất đai hầu hết do Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện thực hiện). Triển khai Luật Đất đai còn chậm; thủ tục hành chính còn rườm rà, nhiều thủ tục về đất đai còn thiếu minh bạch. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thi hành pháp luật, thi hành công vụ của công chức và cơ quan hành chính chưa chặt chẽ.
Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Tam Dương trong thời gian tới
Những hạn chế và tồn tại trong công tác QLNN về đất đai của huyện Tam Dương là những thách thức lớn đối với nhiệm vụ QLNN về đất đai trong giai đoạn sắp tới. Chính vì vậy, để nâng cao hiệu quả QLNN về đất đai trên địa bàn huyện cần có sự chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt từ trung ương đến địa phương. Cụ thể:
Thứ nhất, với trung ương: tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về đất đai; về điều tra, đánh giá tài nguyên đất, bảo đảm cung cấp đầy đủ thông tin, tư liệu về số lượng, chất lượng, tiềm năng và môi trường đất phục vụ cho việc hoạch định chính sách và ban hành quyết định của cơ quan nhà nước trong lĩnh vực quản lý và sử dụng đất. Xây dựng hệ thống quản lý đất đai (đăng ký đất đai, hồ sơ địa chính…) hiện đại với quy trình, thủ tục cơ bản được tự động hóa bằng công nghệ số và triển khai thống nhất trong cả nước. Đồng thời, kiện toàn hệ thống bộ máy tổ chức; nâng cao năng lực cán bộ ngành Quản lý đất đai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, bảo đảm chức năng thống nhất QLNN về đất đai trên phạm vi cả nước, có sự phân công, phân cấp rõ ràng, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả.
Thứ hai, với UBND tỉnh Vĩnh Phúc: sớm có cơ chế, chính sách ưu tiên đầu tư cho các ngành, lĩnh vực, các dự án trên địa bàn huyện Tam Dương theo đúng các tiêu chí quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Quan tâm hơn nữa quá trình chỉ đạo, đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật và nguồn vốn để chính quyền huyện Tam Dương triển khai thực hiện công tác quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện một cách hiệu quả, thiết thực và đi vào cuộc sống. Bên cạnh đó, tạo điều kiện tốt cho công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lực lượng cán bộ chất lượng cao, có khả năng đáp ứng tốt yêu cầu công việc trong thời đại số.
Thứ ba, đối với UBND huyện Tam Dương:
(1) Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Đất đai năm 2013, Luật Khoáng sản năm 2010, Luật Xây dựng năm 2014… và các nghị định hướng dẫn thi hành của Chính phủ nhằm làm chuyển biến nhận thức của cấp ủy, chính quyền, cán bộ và nhân dân trong việc quản lý và sử dụng đất đai; tuyên truyền làm rõ việc xử lý các hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, tạo sự đồng thuận trong nhân dân đối với quá trình xử lý những vi phạm theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, Đảng ủy, UBND huyện cần chỉ đạo sát sao và giám sát việc thực hiện QLNN về đất đai đối với cơ quan chuyên môn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ.
(2) Chỉ đạo các phòng chuyên môn thực hiện tốt công tác lập, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất. Kiện toàn Ban Chỉ đạo và Tổ Công tác xử lý vi phạm trong quản lý, sử dụng đất. Giao Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các phòng, ban và UBND các xã, thị trấn tiến hành kiểm tra, phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm về sử dụng đất. Các địa phương bám sát quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt để triển khai.
(3) Tiếp tục củng cố, kiện toàn bộ máy QLNN về đất đai ở từng cấp, nâng cao chất lượng tuyển dụng cán bộ, lựa chọn cán bộ đủ năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ đặt ra. Bên cạnh đó, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức khuyến khích, tạo điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị và phẩm chất đạo đức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Đồng thời, thực hiện luân chuyển vị trí công tác theo quy định./.
