VIỆN PHÁP Y QUỐC GIA – 20 NĂM PHÁT TRIỂN (17/01/2001 – 17/01/2021), HOÀN THÀNH XUẤT SẮC NHIỆM VỤ VÀ VINH DỰ ĐÓN NHẬN HUÂN CHƯƠNG LAO ĐỘNG HẠNG NHÌ
Công tác giám định tư pháp là một trong các hoạt động bổ trợ tư pháp, xuất hiện, tồn tại và phát triển do nhu cầu của hoạt động tố tụng, có ý nghĩa đặc biệt và không thể thiếu trong bất kỳ nền tư pháp nào. Kết quả giám định là chứng cứ quan trọng, góp phần tích cực trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử đảm bảo đúng người, đúng tội và đúng pháp luật. Trong những năm gần đây, hoạt động giám định tư pháp nói chung và công tác giám định pháp y nói riêng ngày càng được quan tâm, đẩy mạnh và phát triển. Tuy nhiên, giám định pháp y là công việc vô cùng vất vả, có tính chất độc hại, nguy hiểm cùng với định kiến xã hội khắt khe mà chế độ đãi ngộ còn nhiều bất cập. Do đó rất nhiều người né tránh, không muốn vào chuyên ngành này. Vượt qua tất cả những định kiến, khó khăn, thử thách trên, vẫn có những người dũng cảm lựa chọn và gắn bó với nghề pháp y. Đó là các bác sĩ, giám định viên của Viện Pháp y Quốc gia.
Ngày 17/01/2001, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập Viện Y học tư pháp Trung ương trực thuộc Bộ Y tế, tiền thân của Viện Pháp y Quốc gia ngày nay (thành lập ngày 23/3/2006). Trải qua hai thập kỷ xây dựng và phát triển, Viện đã trưởng thành vững mạnh, khẳng định vị thế của một đơn vị đầu ngành Pháp y Việt Nam. Viện hiện có 14 khoa, phòng trực thuộc; với tổng số 90 cán bộ, viên chức, người lao động (bao gồm Phân Viện pháp y quốc gia tại thành phố Hồ Chí Minh).
Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, Viện Pháp y Quốc gia đã năng động, sáng tạo, vượt qua những khó khăn, thách thức của một ngành đặc thù để thực hiện tốt công tác giám định. Cụ thể, mỗi năm Viện giám định khoảng 5.000 nghìn vụ việc ở các loại hình: giám định tỷ lệ tổn hại sức khỏe, giám định tuổi, pháp y tình dục, giám định tử thi, giám định mô bệnh học, giám định hung khí, giám định trên hồ sơ, giám định độc chất, giám định ADN và các dấu vết sinh học… Công tác giám định đạt kết quả chính xác, trả kết quả nhanh, chất lượng các vụ giám định tốt, bảo đảm theo yêu cầu của các cơ quan trưng cầu giám định, đã giải quyết được nhiều trường hợp giám định khó mà các cơ sở khác trong nước không thực hiện được như giám định ADN, độc chất… Số nội dung trưng cầu giám định, số mẫu giám định ngày càng nhiều và có xu hướng tăng. Nhờ kết quả giám định của Viện mà rất nhiều vụ án hình sự đã được phát hiện kịp thời, giúp các cơ quan tiến hành tố tụng giải quyết vụ án nhanh chóng, chính xác, công bằng, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm.
Việc phát triển nguồn nhân lực và mở rộng chuyên ngành thông qua công tác đào tạo luôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Viện. Năm 2019, Viện đã được Bộ Y tế cấp mã số đào tạo nghiệp vụ giám định pháp y. Trong 20 năm qua, Viện đã mở 30 lớp đào tạo, cấp chứng chỉ nghiệp vụ pháp y cho các bác sĩ pháp y ở các đơn vị pháp y toàn quốc, tiến hành tập huấn cho các địa phương khi có nhu cầu. Viện là cơ sở thực hành của Trường Đại học Y Hà Nội. Cán bộ, giám định viên của Viện còn tham gia giảng dạy chuyên môn pháp y tại một số Trường Đại học Y, Dược. Viện đã cử nhiều cán bộ đi học cao học, nghiên cứu sinh, thực tập chuyên môn tại các cơ sở trong nước và nước ngoài. Các cán bộ sau khi đào tạo đã áp dụng kiến thức trong công tác giám định đạt hiệu quả cao.
Dù bận rộn với công tác chuyên môn, đội ngũ cán bộ Viện vẫn từng ngày miệt mài với công tác nghiên cứu khoa học. Viện đã được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận là Tổ chức Khoa học và Công nghệ năm 2016. Ngoài 04 đề tài nghiên cứu cấp Bộ, hàng chục đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở, đội ngũ cán bộ của Viện còn biên soạn 04 cuốn sách “Giám định pháp y”, “Giám định ADN”, “Giám định Hóa pháp”, “Sổ tay giám định pháp y”; hoàn thành việc xây dựng bổ sung Bảng tỷ lệ tổn thương cơ thể dùng cho giám định pháp y; hoàn thiện hơn 100 quy trình chuyên môn, trình Bộ Y tế ban hành; đóng góp đáng kể trong việc thực hiện Đề án “Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp” và góp ý dự thảo Luật Giám định tư pháp cũng như các văn bản liên quan đến chuyên ngành.
Song song đó, hoạt động hợp tác quốc tế cũng được đẩy mạnh. Viện hiện là thành viên của Hội các Viện Pháp y Châu Á – Thái Bình Dương, Hội Khoa học tư pháp Châu Á và Hội Độc chất thế giới. Viện duy trì và giữ vững mối quan hệ hợp tác với nhiều nước trên thế giới và khu vực như: Mỹ, Ốt-xtrây-li-a, Đức, Pháp, Hàn Quốc, Thái Lan…; ký bản ghi nhớ hợp tác với Cơ quan Nhân chủng học pháp y Argentina, Viện Khoa học điều tra quốc gia Hàn Quốc, Trường Đại học Sungkyunkwan Hàn Quốc và tham mưu cho Bộ Y tế ký bản ghi nhớ hợp tác với Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế về lĩnh vực pháp y…
Với những đóng góp nổi bật cho chuyên ngành giám định Pháp y Việt Nam, nhiều năm liền Viện Pháp y Quốc gia đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc; được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba năm 2014, Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen năm 2011; Bộ Y tế tặng Cờ thi đua năm 2016, 2017 và 2018; Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen cho 03 tập thể và 03 cá nhân của Viện cùng nhiều Bằng khen của Bộ Y tế, Bộ Tư pháp, Công đoàn Y tế Việt Nam, Tổng Hội Y học Việt Nam. Đặc biệt vinh dự và tự hào, đúng vào dịp kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Viện (17/01/2001 – 17/01/2021), tập thể Viện Pháp y Quốc gia đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì.
Viện có được sự phát triển lớn mạnh như ngày hôm nay là nhờ có công lao đóng góp của các cá nhân đã gắn bó lâu dài với Viện từ những ngày mới thành lập, trong đó nổi bật là: TS. Nguyễn Đức Nhự – Bí thư Đảng ủy, Viện trưởng Viện Pháp y Quốc gia luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, 10 năm liên tục đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, 03 lần được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Bộ, được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2019, được phong tặng danh hiệu “Thầy thuốc Ưu tú” năm 2020 và được tặng nhiều Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế, Công đoàn Y tế Việt Nam, Tổng Hội Y học Việt Nam… TS. Nguyễn Hồng Long – Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Viện trưởng Viện Pháp y Quốc gia luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, 09 năm liên tục đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, 02 lần được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Bộ, được phong tặng danh hiệu “Thầy thuốc Ưu tú” năm 2020 và được tặng nhiều Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế …
Phát huy những kết quả và thành tích đã đạt được, trong chặng đường mới, tập thể cán bộ Viện Pháp y Quốc gia sẽ tiếp tục phấn đấu, nối dài những chiến công thầm lặng, góp phần phát triển chuyên ngành Pháp y nước nhà tiên tiến, ngang tầm khu vực và thế giới.
