Trung tá Nguyễn Đình Lam
Hệ 5, Học viện Chính trị
(Quanlynhanuoc.vn) – Bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên trong các trường sĩ quan quân đội là lực lượng trực tiếp đảm nhiệm vai trò tiến hành hoạt động công tác thanh niên. Bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho lực lượng này có ý nghĩa rất quan trọng bảo đảm cho họ hoàn thành nhiệm vụ được giao. Bài viết phản ánh kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên.
Từ khoá: Công tác thanh niên, Bí thư chi đoàn, trường sĩ quan, quân đội.
Đặt vấn đề
Tổ chức đoàn và Thanh niên Việt Nam có vai trò to lớn, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là ở thanh niên. Chính vì vậy, công tác thanh niên luôn là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt trong chiến lược con người của Đảng cộng sản Việt Nam. Chất lượng, hiệu quả công tác đoàn và phong trào thanh niên phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó năng lực công tác thanh niên của đội ngũ bí thư chi đoàn là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu. Theo đó, phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, năng lực, phương pháp, tác phong công tác của bí thư chi đoàn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả công tác đoàn và hoạt động của chi đoàn.
Chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên của các trường sĩ quan quân đội bao gồm đoàn viên là những học viên, sau khi tốt nghiệp ra trường sẽ được bổ nhiệm là chính trị viên phó đại đội và thường được Đại hội chi đoàn bầu làm bí thư chi đoàn. Là người trực tiếp tiến hành công tác thanh niên tại đơn vị. Theo mô hình, mục tiêu đào tạo, đòi hỏi công tác thanh niên ở các chi đoàn quản lý học viên phải thực sự mẫu mực, là khuôn mẫu, môi trường chuẩn để tu dưỡng, rèn luyện bản thân và tích lũy kỹ năng, kinh nghiệm hoạt động cho đoàn viên học tập, càng đặt ra yêu cầu cao về năng lực công tác thanh niên của đội ngũ bí thư chi đoàn. Vì vậy, việc giáo dục, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên là một nội dung quan trọng, yêu cầu cấp thiết trong xây dựng đội ngũ bí thư chi đoàn hiện nay.
Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của thanh niên và công tác thanh niên hiện nay, trong những năm qua, nhất là từ khi tái thành lập, đảng ủy, ban giám hiệu các trường sĩ quan quân đội luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác đoàn và phong trào thanh niên, đặc biệt bồi dưỡng năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ đoàn các cấp, nhất là đội ngũ bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên. Bởi vậy, đội ngũ bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên đã có sự trưởng thành về năng lực công tác thanh niên.
Thực trạng bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên trong các trường sĩ quan quân đội thời gian qua
Một là, các chủ thể, các lực lượng trong nhà trường đã từng bước tạo sự thống nhất trong nhận thức và phát huy trách nhiệm của mình trong bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn.
Đảng uỷ, ban giám hiệu nhà trường và cấp uỷ, chỉ huy, Phòng Chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị các cấp đã có nhiều chuyển biến tích cực về nhận thức trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai, tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn, luôn xem đây là nội dung cơ bản, thường xuyên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ; là vấn đề mang tính cấp thiết trong tình hình hiện nay ở các đơn vị quản lý học viên.
Cấp ủy, chỉ huy các đơn vị quản lý học viên đã quán triệt, vận dụng và thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương, Quân ủy Trung ương về công tác đoàn và phong trào thanh niên, bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho cán bộ đoàn, như: Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030; Nghị quyết số 25 NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) “Về đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên”; Nghị quyết số 04-NQ/HNTW của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương (khóa VII) “Về công tác thanh niên trong thời kỳ mới”; Quy chế cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (kèm theo Quyết định số 289/QĐ-TW của Ban Bí thư) về quy chế cán bộ đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Nghị quyết số 187/NQ-ĐU của Thường vụ Quân ủy Trung ương “Về công tác thanh niên quân đội trong thời kỳ mới”.
Trên cơ sở quán triệt và thực hiện các nghị quyết, quy định đó đã giúp cho các tổ chức, lực lượng có nhận thức đúng đắn và thống nhất về công tác thanh niên, công tác xây dựng tổ chức đoàn, góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn.
Cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp ở các đơn vị quản lý học viên đã nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò của đội ngũ bí thư chi đoàn trong công tác đoàn và phong trào thanh niên ở đơn vị, coi đây là một nhiệm vụ lãnh đạo của cấp ủy và là khâu then chốt trong công tác xây dựng chi đoàn. Từ việc nhận thức đúng về vị trí, vai trò của bí thư chi đoàn, các cấp ủy nâng cao trách nhiệm trong bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn. Đã chú trọng gắn bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn với xây dựng chi đoàn và xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh, lấy chất lượng đoàn viên, bí thư chi đoàn, cán bộ đoàn và tổ chức đoàn làm một trong những tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chi bộ và bình xét thi đua, khen thưởng cuối năm. Nắm vững tình hình về năng lực công tác thanh niên của bí thư chi đoàn, chăm lo bồi dưỡng nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, kiến thức và năng lực công tác… Vì vậy, bí thư chi đoàn phần lớn có năng lực đáp ứng nhiệm vụ được giao.
Phòng Chính trị, trực tiếp là Ban công tác quần chúng đã nghiên cứu, quán triệt và thực hiện nghiêm các nội dung quy định của Bộ Quốc phòng, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị, Ban Thanh niên Quân đội về bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn, thường xuyên tham mưu cho Phòng Chính trị, đảng uỷ, chính uỷ, ban giám hiệu về nội dung, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn. Chủ động nắm vững đặc điểm, tình hình cụ thể để có những nội dung, hình thức, biện pháp chỉ đạo các tổ chức đoàn ở các đơn vị quản lý học viên thực hiện bồi dưỡng.
Tổ chức đoàn với chức năng, nhiệm vụ của mình đã thường xuyên chăm lo, bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn. Sau mỗi nhiệm kỳ đại hội đã chú trọng chỉ đạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đoàn, bí thư chi đoàn, kiện toàn ban chấp hành và đi vào hoạt động có hiệu quả. Hằng năm, phối hợp với với cơ quan nghiệp vụ tiến hành tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn. Tích cực, chủ động, phối hợp với cấp ủy đảng, chỉ huy các cấp và cơ quan chức năng, đơn vị kết nghĩa trong thực hiện bồi dưỡng.
Hai là, nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên tương đối phong phú và phù hợp.
Bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên, đòi hỏi không chỉ có nhận thức đúng của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, mà còn phải tiến hành tốt các nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng năng lực theo hướng đa dạng, phong phú, thích hợp. Dưới sự lãnh đạo của đảng ủy các đơn vị, sự chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan chức năng và chỉ huy các đơn vị, nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ngày càng sát với mục tiêu, yêu cầu đào tạo của các nhà trường.
Nội dung bồi dưỡng toàn diện với những kiến thức, kỹ năng cần thiết của cán bộ đoàn, chú trọng bồi dưỡng về mục tiêu, lý tưởng, lập trường, bản lĩnh chính trị; quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên, nhiệm vụ của cách mạng, quân đội, nghị quyết của cấp ủy đảng các cấp, tổ chức đoàn cấp trên; kiến thức, kỹ năng công tác đoàn, chức trách, nhiệm vụ; yêu cầu về phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác của bí thư chi đoàn đáp ứng những yêu cầu hoạt động công tác đoàn và phong trào thanh niên trong thời kỳ mới; kiến thức quân sự, văn hoá, pháp luật; coi trọng bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng của bí thư chi đoàn.
Hình thức bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cũng khá phong phú, đa dạng như: thông qua học tập chính khoá, bồi dưỡng ngoại khoá, tập huấn nghiệp vụ ở các cấp; thông qua giao ban, sinh hoạt, tọa đàm, tham quan, trao đổi kinh nghiệm, tổ chức rút kinh nghiệm giữa các chi đoàn, các đoàn cơ sở; qua các hội thao, hội thi, các hoạt động “Sinh nhật đồng đội”, “Gala chiến sĩ”, “Hội trại thanh niên”, “Kiến thức và kỹ năng công tác đoàn”… Kết quả cụ thể là đội ngũ bí thư chi đoàn được bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng công tác đoàn ngay tại cơ sở, mang lại hiệu quả thiết thực, trực tiếp góp phần nâng cao kỹ năng công tác đoàn.
Ba là, năng lực công tác thanh niên của bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên đã có sự phát triển về mọi mặt.
Bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên ở các trường sĩ quan quân đội đã có sự phát triển về nhận thức, trách nhiệm, trình độ, năng lực và kỹ năng nghiệp vụ công tác đoàn, góp phần trực tiếp xây dựng tổ chức đoàn ở các đơn vị vững mạnh, hoàn thành tốt chức năng nhiệm vụ của Đoàn, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Nhìn chung bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên đều có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, hăng hái, nhiệt tình và có trách nhiệm cao đối với công tác đoàn và phong trào thanh niên. Tích cực phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện toàn diện cả về phẩm chất và năng lực nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Nhà trường, đủ sức hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Tuy nhiên, hoạt động bồi dưỡng vẫn còn tồn tại một số hạn chế, khuyết điểm. Cụ thể như, một số lực lượng sư phạm trong nhà trường khi tham gia bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn, có lúc chưa phát huy hết trách nhiệm; còn có tình trạng nặng về sử dụng, chưa phát huy hết trách nhiệm trong bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn, chưa chủ động bồi dưỡng, giúp đỡ và tạo điều kiện cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên phấn đấu vươn lên. Lãnh đạo, chỉ đạo còn chung chung, chưa sát thực tế, định hướng các mục tiêu, yêu cầu, nội dung, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn chưa thật rõ ràng. Một số ít còn có biểu hiện quan liêu, “khoán trắng” công việc của tổ chức đoàn cho bí thư chi đoàn.
Có những nội dung bồi dưỡng chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở một số đơn vị còn những hạn chế, bất cập, chưa theo kịp yêu cầu, nhiệm vụ của người bí thư chi đoàn trong tình hình mới. Trong quá trình tiến hành hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn, việc vận dụng các hình thức, biện pháp bồi dưỡng đã từng bước được quan tâm hơn. Trên thực tế, ở một số đơn vị vẫn còn biểu hiện đơn giản về hình thức, biện pháp bồi dưỡng cụ thể, chưa thiết thực, đa dạng, chưa gắn với chức trách, nhiệm vụ của bí thư chi đoàn và đặc điểm, tính chất nhiệm vụ, của từng hoạt mà chi đoàn thực hiện. Do đó, chưa phát huy được hiệu quả hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn. Đặc biệt là việc vận dụng các hình thức, biện pháp, kỹ năng, kinh nghiệm tiến hành công tác đoàn và phong trào thanh niên trong các nhiệm vụ hành quân dã ngoại, dân vận, kết nghĩa, hè tình nguyện.
Một số bí thư chi đoàn thiếu tích cực, chủ động phát huy vai trò, trách nhiệm trong tự học tập, rèn luyện, do đó năng lực công tác thanh niên chưa đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của đội ngũ bí thư chi đoàn trong thời kỳ mới.
Kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên trong các trường sĩ quan quân đội hiện nay
Từ thực tiễn hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên trong các trường sĩ quan quân đội, có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:
Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chỉ huy và cơ quan chính trị, cán bộ chính trị đối với hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên bảo đảm cho hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn đi đúng hướng, đạt hiệu quả cao.
Thực tiễn hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên các trường sĩ quan quân đội chứng minh khi nào cấp uỷ, tổ chức đảng thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, sát sao thì khi đó hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên sẽ đi đúng hướng và đạt hiệu quả cao. Ngược lại, nếu ở đâu cấp uỷ, tổ chức đảng buông lỏng lãnh đạo đối với hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên thì ở đó bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên không được phát huy, hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên trong đơn vị sẽ kém hiệu quả. Mặt khác, cơ chế tổ chức sự lãnh đạo của Đảng với quân đội quy định người chỉ huy và cơ quan chính trị, cán bộ chính trị đều phải có trách nhiệm, nghĩa vụ quan tâm lãnh đạo, phát huy vai trò của hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên, trước hết phải coi trọng việc tăng cường giữ vững sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của cấp uỷ, tổ chức đảng, người chỉ huy, cơ quan chính trị và cán bộ chính trị các cấp. Mọi hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên phải bám sát vào nghị quyết lãnh đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng sự chỉ đạo, hướng dẫn điều hành của chỉ huy và cơ quan chức năng các cấp để xây dựng chương trình hành động, xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên. Chống mọi biểu hiện buông lỏng, xem nhẹ sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chỉ huy và cơ quan chức năng các cấp đối với hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên.
Thứ hai, hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên các trường sĩ quan quân đội tiến hành thường xuyên, liên tục; nội dung toàn diện, hình thức biện pháp phù hợp.
Bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn là công gắn liền với quá trình đào tạo, là yêu cầu của thực tiễn. Đây không phải là giải pháp tình thế, tạm thời mà là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục diễn ra trong mọi hoạt động của đơn vị. Đặc điểm của đội ngũ bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên các trường sĩ quan quân đội cho thấy, đội ngũ này là học viên, chức danh bí thư chi đoàn thường xuyên có sự thay đổi, trình độ, kiến thức, kinh nghiệm thực tế không đồng đều; hạn chế về phương pháp, tác phong công tác, ít được bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên. Vì vậy, đồng thời với việc bồi dưỡng chung, các đơn vị đã xác định nội dung, biện pháp bồi dưỡng riêng cho từng bí thư chi đoàn, trên cơ sở bồi dưỡng thường xuyên đã chú ý bồi dưỡng có trọng tâm, trọng điểm; thực hiện tốt phương châm: bồi dưỡng thường xuyên, liên tục, yếu khâu nào bồi dưỡng khâu đó, cấp trên bồi dưỡng cấp dưới, người giỏi bồi dưỡng người yếu; bồi dưỡng theo từng hoạt động và điều kiện cụ thể.
Trong thời gian qua, các đơn vị quản lý học viên các trường sĩ quan quân đội đã kết hợp chặt chẽ giữa quán triệt và thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” với các hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn và mang lại hiệu quả cao. Đây là một kinh nghiệm thực tế để hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên các trường sĩ quan quân đội nhân rộng, nghiên cứu, áp dụng.
Thứ ba, coi trọng phát huy sức mạnh tổng hợp của chủ thể trong bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên.
Vai trò lãnh đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng là yếu tố giữ vai trò quyết định, định hướng quá trình bồi dưỡng, trên cơ sở đó phát huy vai trò của cán bộ chủ trì, Phòng Chính trị, vai trò của tổ chức đoàn; vai trò quyết định của của đội ngũ cán bộ chính trị ở các đơn vị quản lý học viên, biến quá trình bồi dưỡng của tổ chức thành hiện thực. Vì vậy, trong quá trình bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn phải không ngừng phát huy vai trò của các tổ chức, các lực lượng và tinh thần chủ động, tích cực tự học tập, bồi dưỡng của đội ngũ bí thư chi đoàn; thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố kiện toàn các tổ chức vững mạnh; động viên, phát huy và tổ chức chu đáo, chặt chẽ việc tự học tập, bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên.
Thứ tư, tăng cường công tác giáo dục xây dựng động cơ, phát huy tính tích cực tự giác, chủ động sáng tạo của đội ngũ bí thư chi đoàn trong việc tự học tập, bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên.
Tăng cường giáo dục xây dựng động cơ, làm cho bí thư chi đoàn nhận thức đúng vị trí, vai trò, tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn đối với việc phát triển các phẩm chất, năng lực có động cơ học tập, rèn luyện đúng đắn của mình đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục và đào tạo, cũng như kết quả thực hiện nhiệm vụ trên cương vị công tác sau này. Phát huy tính tích cực tự giác, lòng say mê, hứng thú, tính chủ động, sáng tạo của bí thư chi đoàn trong hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn, làm cho hoạt động này trở thành nhu cầu bên trong của bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên.
Kết luận
Quá trình bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên cho bí thư chi đoàn ở các đơn vị quản lý học viên, bí thư chi đoàn sẽ được cán bộ, giảng viên hướng dẫn giúp đỡ; sự hướng dẫn, giúp đỡ đó chỉ là những định hướng cơ bản, còn bí thư chi đoàn phải thật sự chủ động, sáng tạo tự bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên. Thực tế cho thấy, ở đơn vị nào đội ngũ bí thư chi đoàn tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo trong hoạt động tự bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên thì ở đó bí thư chi đoàn sẽ phát huy tốt hiệu quả, nâng cao năng lực hoạt động đoàn của mình.
Tài liệu tham khảo:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập 1. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2021.
2. Hồ Chí Minh. Toàn tập. Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2011.
3. Hồ Chí Minh. Toàn tập. Tập 6. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2011.
4. Tổng cục Chính trị. Kiến thức và kỹ năng công tác Đoàn. H. NXB Quân đội nhân dân, 2007.
