Nguyễn Minh Hà
Học viện Báo chí và Tuyên truyền
(Quanlynhanuoc.vn) – Hợp tác để hội nhập quốc tế đang là xu hướng của mọi quốc gia, khu vực, đặc biệt trong bối cảnh thế giới có những diễn biến phức tạp với thuận lợi và thách thức đan xen. Trước sự phát triển nhanh chóng của Cách mạng công nghiệp 4.0 và yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục nói chung và của các cơ sở giáo dục đại học nói riêng là một xu thế tất yếu nhằm gia tăng trao đổi kiến thức, kinh nghiệm và góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cũng như vị thế và uy tín của các cơ sở giáo dục đại học.
Từ khoá: Hợp tác quốc tế, nguồn nhân lực, Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
1. Chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước về hợp tác quốc tế trong giáo dục
Theo số liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính đến năm 2023, Việt Nam đã thiết lập quan hệ hợp tác giáo dục với hơn 100 quốc gia, vùng lãnh thổ và các tổ chức quốc tế. Hợp tác quốc tế trong giáo dục luôn là nội dung được Đảng và Nhà nước quan tâm, tập trung chỉ đạo.
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” khẳng định Việt Nam phải tích cực, chủ động hội nhập, tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục1.
Đề án “Hội nhập quốc tế về giáo dục và dạy nghề đến năm 2020” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 2448/QĐ-TTg ngày 16/12/2013 xác định quan điểm chủ động, tích cực hội nhập quốc tế về giáo dục thông qua đa phương hoá, đa dạng hoá các hình thức hợp tác quốc tế trên nguyên tắc giữ vững độc lập, tự chủ, bình đẳng, hợp tác và cùng có lợi2.
Quyết định số 40/QĐ-TTg ngày 07/01/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược tổng thể hội nhập quốc tế đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 đề cập mục tiêu đẩy mạnh thực hiện liên kết đào tạo với các cơ sở giáo dục nước ngoài đã được kiểm định chất lượng, tạo điều kiện cho hợp tác, trao đổi giáo dục3.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định rõ mục tiêu “Xây dựng và thực hiện có hiệu quả chiến lược hợp tác và hội nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo. Phấn đấu đưa nước ta trở thành một quốc gia mạnh về giáo dục và đào tạo ở khu vực, bắt kịp với trình độ tiên tiến của thế giới, tham gia vào thị trường đào tạo nhân lực quốc tế”4.
2. Kết quả hoạt động hợp tác quốc tế của Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Nhận thức hợp tác quốc tế là giải pháp quan trọng, phù hợp với xu thế mới nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học cũng như chất lượng đội ngũ giảng viên và chất lượng đầu ra của sinh viên, học viên, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã tích cực đẩy mạnh phát triển hợp tác quốc tế.
Học viện đã thúc đẩy các hoạt động hợp tác trong lĩnh vực báo chí – truyền thông và công tác lý luận với các đối tác thường xuyên, như: Đại học Middlesex (Vương quốc Anh), Đại học Tổng hợp Viên (Áo), Quỹ Báo chí Hàn Quốc (KPF), Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Trường đảng Thành ủy Thiên Tân (Trung Quốc), Trường Đảng Thành ủy Trùng Khánh (Trung Quốc), Trường Đại học Minh Trị (Nhật Bản), Viện Văn hóa, Thông tin và Du lịch Lào…
Trong những định hướng của Học viện, công tác hợp tác quốc tế là một định hướng chiến lược. Công tác này bao gồm những hoạt động chính như tổ chức và quản lý đoàn ra, đoàn vào; hội nghị, hội thảo, tọa đàm khoa học, buổi chia sẻ tri thức quốc tế; dự án, đề án hợp tác quốc tế; phát triển liên kết đào tạo quốc tế; tổ chức quản lý việc ký kết các văn kiện hợp tác quốc tế và quản lý học viên nước ngoài và cán bộ Học viện đi nước ngoài. Cụ thể như sau:
(1) Quản lý và tổ chức đoàn ra:
Các đoàn ra do Học viện Báo chí và Tuyên truyền tổ chức đều được xác định mục đích rõ ràng nhằm đạt được những kết quả quan trọng đối với sự phát triển của Học viện (như đoàn ra kết nối hợp tác với Đại học Middlesex, đoàn cán bộ đi Hàn Quốc theo Đề án “Hỗ trợ Học viện Báo chí và Tuyên truyền nâng cao năng lực thực thi chính sách của Chính phủ” do KOICA tài trợ,…). Trước đại dịch Covid-19, việc quản lý và tổ chức đoàn ra được triển khai khá mạnh với lượt người tham gia thường xuyên được duy trì đều trung bình khoảng 45 lượt người/năm. Sau khoảng thời gian “đóng băng” do đại dịch, đến nay số lượng đoàn ra có xu hướng tăng với 2 đoàn ra, 25 lượt người trong năm 2022 và 8 đoàn ra, 285 lượt người năm 2023.
(2) Quản lý đoàn vào:
Mặc dù trong những năm gần đây, kinh phí dành cho các hoạt động hợp tác quốc tế, đặc biệt là đoàn ra, đoàn vào có xu hướng giảm; số lượng đoàn vào làm việc tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền vẫn được duy trì đều đặn.
Một số hoạt động đã được triển khai khi Học viện đón tiếp đoàn vào bao gồm: làm việc với Ban Giám đốc, trao đổi về cơ hội hợp tác; tổ chức hội thảo, tọa đàm; giảng dạy sinh viên… Học viện đã tích cực duy trì và mở rộng “tệp” chuyên gia nước ngoài. Một số chuyên gia có mối kết nối thường xuyên của Học viện như GS. Giannina Warren, Đại học Middlesex; GS.TS Thomas Bauer, Đại học Tổng hợp Viên; GS. Nakamura, Đại học Minh Trị (Nhật Bản);…
(3) Công tác tổ chức quản lý hội nghị, hội thảo, tọa đàm khoa học, buổi chia sẻ tri thức quốc tế:
Số lượng hội nghị, hội thảo, tọa đàm khoa học và các buổi chia sẻ tri thức quốc tế có xu hướng tăng trong những năm gần đây: nổi bật là năm 2023 với 5 hội thảo, tọa đàm khoa học và buổi chia sẻ tri thức quốc tế. Có thể thấy, đây là một trong số những hoạt động được đề cao trong lĩnh vực hợp tác quốc tế, phù hợp với định hướng phát triển chung của toàn Học viện.
Một số hội thảo, tọa đàm khoa học, các buổi chia sẻ tri thức quốc tế nổi bật có thể kể đến như: Các hội thảo thường niên, đồng tổ chức bởi KOICA và Học viện Báo chí và Tuyên truyền từ năm 2016; Tọa đàm khoa học thường niên với Trường Đảng Thành uỷ Thiên Tân từ năm 2020…
(4) Công tác tổ chức quản lý các dự án, đề án hợp tác quốc tế:
Các đề án, dự án hợp tác quốc tế được xem là tiền đề quan trọng cho việc triển khai các loại hình hoạt động hợp tác quốc tế của Học viện, đồng thời là động lực cho những phát triển mới. Một số đề án, dự án hợp tác quốc tế lớn của Học viện tính đến thời điểm hiện tại có thể kể đến như: Dự án MOTIVE “Theo dõi xu hướng việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp” do chương trình Erasmus+ của Liên minh châu Âu tài trợ thông qua Hiệp hội các trường đại học Alma Laurea (Italia); Đề án Nâng cao năng lực đào tạo báo chí truyền thông của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, sử dụng kinh phí tài trợ của Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA); Đề án liên kết đào tạo quốc tế với Đại học Middlesex (Vương quốc Anh), Dự án Lớp học trực tuyến với Đại học Nữ sinh Sookmyung (Hàn Quốc); Đề án bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý báo chí và truyền thông nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào.
(5) Quản lý, phát triển liên kết đào tạo quốc tế:
Từ năm 2016, Học viện thực hiện liên kết đào tạo bậc cử nhân với Đại học Middlesex (Vương quốc Anh): Chương trình Cử nhân quốc tế Quảng cáo, Quan hệ công chúng và Truyền thông. Chương trình nhượng quyền này đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt tại Quyết định số 1558/QĐ-BGDĐT ngày 12/5/2016. Đến năm 2019, Chương trình được đổi tên thành: Chương trình Cử nhân quốc tế Quảng cáo, Quan hệ công chúng và Thương hiệu theo Quyết định số 4479/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo để phù hợp với thực tiễn thị trường Việt Nam.
Từ năm 2017 đến nay, Chương trình đã đào tạo và cấp bằng cho tổng cộng 336 sinh viên. Khảo sát thực hiện định kỳ hàng năm cho thấy số lượng sinh viên hài lòng với chất lượng đào tạo ngày càng tăng. Hiện nay, Học viện đang tiếp tục nghiên cứu mở rộng liên kết đào tạo thêm 1 chương trình đào tạo bậc Thạc sĩ, dự kiến giữ nguyên đối tác là Đại học Middlesex, chuyên ngành đào tạo Quản trị truyền thông.
3. Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác hợp tác quốc tế của Học viện Báo chí và Tuyên truyền trong thời gian tới
Trải qua hơn 60 năm phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã khẳng định vị thế trong đào tạo báo chí – truyền thông và các ngành lý luận. Trước bối cảnh tình hình trong nước và thế giới tiếp tục có nhiều biến động, con đường ngắn nhất để khẳng định uy tín, nâng cao chất lượng đào tạo và chất lượng nghiên cứu khoa học là thúc đẩy công tác hợp tác quốc tế với các tổ chức, các cơ sở giáo dục, tổ chức quốc tế,… có uy tín trên thế giới.
Trong chiến lược phát triển Học viện Báo chí và Tuyên truyền đến năm 2045, Học viện xác định phát triển các hoạt động hợp tác quốc tế là khâu đột phá, dự kiến mục tiêu như sau: mở rộng mạng lưới hợp tác với các đối tác mới; đa dạng hoá các hạng mục và hoạt động hợp tác như tăng cường số lượng đoàn trao đổi với nguồn kinh phí tài trợ tăng, tăng cường hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển các chương trình liên kết đào tạo quốc tế; từ đó Học viện sẽ trở thành đối tác đáng tin cậy trong khu vực, lấy hợp tác quốc tế làm “đòn bẩy, giải pháp chiến lược” thúc đẩy các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học. Để đạt được các mục tiêu đã đề ra, Học viện cần thực hiện đồng bộ các giải pháp:
Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng uỷ, Ban Giám đốc về công tác hợp tác quốc tế.
Ban lãnh đạo Học viện Báo chí và Tuyên truyền tiếp tục công tác chỉ đạo, tăng cường sự sát sao cũng như đưa ra các định hướng chiến lược cho sự phát triển các hoạt động hợp tác quốc tế của Học viện, dựa trên “kim chỉ nam” là các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực đối ngoại.
Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện và xây dựng các văn bản quy định đối với các hoạt động hợp tác quốc tế.
Hệ thống văn bản liên quan đến quản lý hoạt động hợp tác quốc tế sẽ giúp các đơn vị phối hợp trong Học viện thực hiện đầy đủ và đúng theo quy định đã được ban hành, giúp công tác hợp tác quốc tế được thực hiện thuận lợi. Vì vậy, trong công tác xây dựng hành lang pháp lý cho việc thực hiện các công tác hợp tác quốc tế, Học viện cần nhanh chóng cập nhật thông tin phù hợp với thực tiễn và nhanh chóng ban hành các văn bản, quy chế phù hợp với yêu cầu và sự thay đổi của thực tiễn như hoàn thiện Dự thảo Quy chế quản lý hoạt động hợp tác quốc tế; cân nhắc xây dựng quy chế quản lý lưu học sinh Trung Quốc trong bối cảnh học viên Trung Quốc có xu hướng tăng;…
Thứ ba, tăng cường số lượng và chất lượng đội ngũ làm công tác tổ chức, tham mưu và quản lý hoạt động hợp tác quốc tế.
Nhân tố con người luôn được xem là một trong những nhân tố hàng đầu quyết định kết quả của mọi hoạt động. Học viện cần quan tâm, đầu tư nâng cao trình độ chính trị, cũng như chuyên môn nghiệp vụ và trình độ ngoại ngữ cho cán bộ thực hiện công tác tổ chức và quản lý hoạt động hợp tác quốc tế. Ngoài ra, Học viện cần tích cực tạo cơ hội cho cán bộ tham gia các khoá bồi dưỡng ngắn hạn và dài hạn tại nước ngoài.
Thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh mối quan hệ với các đối tác hiện tại và mở rộng mạng lưới đối tác mới.
Việc tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc mối quan hệ hợp tác với các đối tác hiện có, đồng thời mở rộng mạng lưới đối tác mới là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được xác định trong chiến lược phát triển chung của Học viện. Việc mở rộng mạng lưới đối tác mới không chỉ giúp làm đa dạng hoá các hình thức hợp tác mà còn là giải pháp đột phá trong tìm kiếm nguồn tài trợ.
Thứ năm, đầu tư kinh phí cho quản lý hoạt động hợp tác quốc tế.
Việc đầu tư kinh phí cho hoạt động hợp tác quốc tế (nâng cấp hệ thống cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin,…) sẽ giúp Học viện có thể tận dụng tối đa nguồn lực về con người, ứng dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại trong công tác tổ chức và quản lý hoạt động hợp tác quốc tế.
Thứ sáu, hiện đại hoá quy trình quản lý hoạt động hợp tác quốc tế.
Trong xu thế đơn giản hoá và nâng cao chất lượng, hiệu quả của các thủ tục hành chính hiện nay, quy trình quản lý và xử lý các hoạt động hợp tác quốc tế của Học viện Báo chí và Tuyên truyền cũng không là ngoại lệ. Cần phải tiếp tục chuẩn hóa cũng như hiện đại hoá đến mức tối đa các quy trình quản lý và xử lý các hoạt động hợp tác quốc tế. Từ đó, giúp tăng tính chặt chẽ và sự chuyên nghiệp trong thực hiện hoạt động hợp tác quốc tế của Học viện; đồng thời nâng cao khả năng quản lý sự thay đổi.
4. Kết luận
Trong bối cảnh toàn cầu hoá, hợp tác quốc tế giữa các quốc gia cũng như các trường đại học ngày càng chứng minh được vai trò quan trọng và là xu thế tất yếu. Dựa trên cơ sở quan điểm chỉ đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước cũng như Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, trong những năm qua, hoạt động hợp tác quốc tế của Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã đạt được nhiều kết quả quan trọng; góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Học viện và nâng cao chất lượng đào tạo cũng như chất lượng nghiên cứu khoa học của Học viện. Trong tình hình mới, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hoá và chuyển đổi số, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động hợp tác quốc tế và vai trò chủ động của các trường đại học nói chung và Học viện Báo chí nói riêng là hết sức cần thiết. Thực hiện các giải pháp trên sẽ góp một phần quan trọng thực hiện tầm nhìn phát triển của Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Chính trị (2013). Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
2. Chính phủ (2013). Quyết định số 2448/QĐ-TTg ngày 16/12/2013 ban hành Đề án “Hội nhập quốc tế về giáo dục và dạy nghề đến năm 2020”.
3. Thủ tướng Chính phủ (2016). Quyết định số 40/QĐ-TTg ngày 07/11/2016 về việc phê duyệt Chiến lược tổng thể hội nhập quốc tế đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
