TS. Tạ Thị Thuý Ngân
Trường Đại học Hải Dương
(Quanlynhanuoc.vn) – Vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội là điểm cốt lõi, là hợp điểm của nhận thức, tư tưởng, niềm tin và hành động của Đảng và Nhân dân trong sự lựa chọn con đường phát triển đất nước. Vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, khẳng định lập trường, quan điểm có tính nguyên tắc của Đảng, là định hướng xuyên suốt, là thông điệp hành động mà Đảng gửi tới toàn dân. Đó còn là thái độ kiên định của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta trong công cuộc đấu tranh chống lại sự xuyên tạc, làm thất bại âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch, đồng thời giữ vững niềm tin vào chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Từ khóa: Chủ nghĩa xã hội; Đảng; Nhân dân; Việt Nam; trí tuệ; bản lĩnh; niềm tin; khát vọng.
1. Đặt vấn đề
Tìm hiểu chìa khóa nguồn cội tạo nên sức mạnh của Đảng Cộng sản Việt Nam, giúp Đảng ta vượt qua khó khăn, thử thách, giữ vững tay chèo, kiên định mục tiêu, lý tưởng, con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội (CNXH) mà Đảng và Nhân dân ta đã lựa chọn. Chìa khóa, nguồn cội để Đảng ta khởi xướng, lãnh đạo sự nghiệp đổi mới đạt được những thành tựu vĩ đại, vị thế, uy tín chưa từng có trong lịch sử. Đây chính là bản lĩnh, trí tuệ của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng được Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, một Đảng trung thành với mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, một Đảng không hoang mang giao động trước những biến cố của thời cuộc, đứng vững trước những khó khăn gian khổ, hy sinh to lớn tưởng chừng không thể vượt qua. Trải qua lịch sử cách mạng Việt Nam với chặng đường hơn 90 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Đảng của dân tộc ta đã tôi luyện bản lĩnh để vượt lên chính mình, khắc phục những “điểm nghẽn” của thời đại, sớm khắc phục những hạn chế, yếu kém tìm ra được con đường đúng đắn, sát hợp với đòi hỏi cấp bách của cách mạng Việt Nam và tiến lên giành thắng lợi.
2. Nhận thức về tính tất yếu lịch sử của chủ nghĩa xã hội
Nói tới CNXH và khẳng định niềm tin vững bước đi lên CNXH trong tư duy lý luận của Đảng ta, đó là CNXH khoa học. C. Mác – Ph.Ăngghen, Lênin và Hồ Chí Minh đã phân tích sâu sắc về lý luận với những tổng kết thực tiễn quan trọng từ các phong trào cách mạng của giai cấp công nhân và quần chúng lao động chống chủ nghĩa tư bản, xây dựng xã hội tương lai – xã hội chủ nghĩa (XHCN) và cộng sản chủ nghĩa ở thế kỷ XIX và thế kỷ XX.
Đảng ta, từ khi ra đời cho đến nay, nhất là từ sau thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng ta là Đảng duy nhất cầm quyền ở Việt Nam, đã trải qua rất nhiều khó khăn thử thách, đã lãnh đạo giai cấp công nhân và Nhân dân ta trong tiến trình cách mạng giải phóng dân tộc. Đảm nhận trọng trách lãnh đạo và cầm quyền mà dân tộc và Nhân dân ủy thác, Đảng đã khởi xướng đường lối đổi mới, lãnh đạo và tổ chức thực hiện đổi mới gần 40 năm, đã đưa đất nước ta ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế – xã hội trầm trọng giữa thập kỷ 80 thế kỷ XX, giữ vững ổn định chính trị – xã hội, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng.
Trong công cuộc đấu tranh tư tưởng hiện nay, kẻ thù thường xuyên tung ra những luận điệu, thủ đoạn trắng trợn, tinh vi cho rằng, chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã không còn giá trị và không còn sức sống, nhất là khi chế độ XHCN đã sụp đổ ở Liên Xô và các nước Đông Âu. Chúng cũng ra sức kích động, mị dân và cho rằng, việc lựa chọn con đường đi lên CNXH là sai lầm, là không có triển vọng. Thực chất, những kẻ thù đó nhằm tấn công vào Đảng và nền tảng tư tưởng của Đảng, mưu toan xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, từ đó, xóa bỏ chế độ XHCN làm thay đổi chiều hướng phát triển ở nước ta theo con đường tư bản chủ nghĩa…
Lý luận khoa học và cách mạng mà chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đặc biệt là thực tiễn đổi mới giúp chúng ta vững tin vào sự lựa chọn đúng đắn con đường phát triển của Việt Nam chỉ có thể là con đường XHCN, là độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Niềm tin của Đảng, của Nhân dân ta về CNXH sẽ không bao giờ thay đổi, bởi đó là niềm tin khoa học đã được thử thách, hy sinh máu thịt của các thế hệ cách mạng tiền bối. Những luận điệu xuyên tạc và những thủ đoạn phá hoại của các thế lực thù địch chỉ làm chúng ta tăng thêm việc đề cao cảnh giác, nhận rõ dã tâm đen tối của chúng.
Thực tiễn phát triển đất nước và hội nhập quốc tế phát triển nhanh và bền vững là bằng chứng sinh động để bác bỏ mọi sự xuyên tạc giả dối của kẻ thù, đó cũng là bằng chứng khẳng định sức sống và những giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Con đường đi lên CNXH ở nước ta bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, từng bước quá độ đi lên CNXH và xây dựng thành công CNXH với mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” là sự lựa chọn đúng đắn, sáng suốt của Đảng ta, vừa thuận theo quy luật khách quan, thuận lòng dân và hợp với xu thế tất yếu của thời đại.
Đảng ta luôn khẳng định: Tư tưởng – Đạo đức – Phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô giá, thể hiện tầm vóc vĩ đại của Người là thời đại Hồ Chí Minh – thời đại rực rỡ nhất, huy hoàng nhất trong lịch sử vẻ vang hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Trên nền tảng lý luận và thực tiễn cách mạng đó, Đảng khẳng định trí tuệ, khoa học sáng suốt và bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng khi dẫn dắt dân tộc và Nhân dân vững bước đi lên CNXH.
Bài học tôn trọng quy luật khách quan chính là sự nhận thức, đánh giá, phân tích tình hình hiện thực của đất nước; đồng thời, phải gắn liền với bối cảnh thời đại, tình hình thế giới, từ đó, xác định hệ thống phương hướng, giải pháp giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra. Quán triệt nguyên tắc này, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, đặc biệt là trong thời kỳ đổi mới, Đảng đãđổi mới tư duy theo hướng “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”; từ đó, không chỉ khẳng định các thành tựu đạt được mà còn phải dũng cảm, thẳng thắn vạch ra những sai lầm, khuyết điểm. Nhờ đó, Đảng đã xác định đúng và trúng nhiều vấn đề thực tiễn nóng bỏng cần phải xử lý kịp thời những bất cập trong cung cách lãnh đạo, quản lý, khắc phục sự giáo điều, chủ quan, duy ý chí trong quan niệm về CNXH và công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta.
Trong đổi mới, Đảng đặc biệt coi trọng đổi mới tư duy, mà đầu tiên là tư duy kinh tế, trong đó đổi mới kinh tế là trước hết và từng bước xây dựng quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp với phát triển với hoàn thiện quan hệ sản xuất XHCN. Chuyển sang kinh tế thị trường, phát triển nền kinh tế thị trường hiện đại định hướng XHCN là một đột phá lý luận quan trọng của Đảng, là nhận thức mới về CNXH và xây dựng CNXH ở Việt Nam. Đây là cơ sở khoa học để không phạm sai lầm xét lại và giáo điều; đồng thời, quan hệ giữa các Đảng Cộng sản, các nước XHCN là quan hệ dân chủ, bình đẳng, không áp đặt một kiểu mẫu hay mô hình duy nhất.
Như vậy, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, nhất là trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta luôn vận dụng sáng tạo bài học tôn trọng thực tiễn khách quan, quán triệt sâu sắc nguyên tắc kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giữa kiên định và đổi mới, giữa kế thừa và phát triển để đưa ra những quyết sách sáng suốt, đúng đắn, tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ, có hiệu quả công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước trong giai đoạn mới, “phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành một nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”1.
3. Vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội – thông điệp lịch sử của Đảng với dân tộc và thế giới trong đổi mới
Một là, nhận thức là một quá trình. Lý luận có nguồn gốc sâu xa, đích thực từ thực tiễn. Từ Đại hội VI (tháng 12/1986), Đảng ta mới khởi xướng đường lối đổi mới. Đổi mới rộng khắp và toàn diện về quy mô và các lĩnh vực của đời sống xã hội, trước hết, là đổi mới kinh tế và đổi mới đồng bộ kinh tế với chính trị, hệ thống chính trị. Thực tiễn đổi mới giúp Đảng ta từng bước khắc phục những khiếm khuyết, hạn chế, cả những sai lầm trong tư duy, nhận thức lý luận về CNXH cũng như trong lãnh đạo quản lý về chủ trương, chính sách với những ảnh hưởng của mô hình CNXH Xô Viết. Đảng đã hình thành nhận thức lý luận mới về CNXH và đạt được sự trưởng thành mới về lý luận.
Đại hội XIII của Đảng tổng kết hơn 35 năm đổi mới, trong đó có hơn 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH năm 1991 và Cương lĩnh bổ sung, phát triển năm 2011, từ đó, nêu lên hệ quan điểm cơ bản chỉ đạo xuyên suốt tiến trình đổi mới – hội nhập và phát triển của nước ta. Do đó, việc khẳng định vững bước đi lên CNXH của Đảng trở nên rõ ràng, sâu sắc hơn, cùng với Văn kiện, Đảng ta đã công bố một loạt các tác phẩm lý luận quan trọng của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng làm sáng tỏ hơn tầm trí tuệ, bản lĩnh của Đảng, củng cố niềm tin khoa học, sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, trong Nhân dân.
Hai là, đấu tranh ý thức hệ sôi động, nóng bỏng và phức tạp hiện nay. Kẻ thù đã liên tục chống phá cách mạng nước ta, tấn công vào những điểm huyết mạch của tư tưởng, lý luận đó là chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hòng làm xói mòn niềm tin vào CNXH của cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Trong nội bộ Đảng lại xuất hiện những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên có trọng trách lãnh đạo, quản lý các cấp. Vì vậy, để chủ động đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ra sức xây dựng và chỉnh đốn Đảng, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, từ Đại hội XI (năm 2011), Đại hội XII (năm 2016), đến Đại hội XIII (năm 2021), Đảng luôn chú trọng công tác tư tưởng lý luận, trình bày hệ thống các quan điểm của Đảng về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về CNXH và con đường đi lên CNXH ở nước ta.
Các Văn kiện từ Đại hội VII đến Đại hội XIII đều thể hiện nhất quán tư tưởng và cụ thể hóa thành đường lối, chính sách có tầm chiến lược. Đảng ta khi đề cập đến tình hình và bối cảnh quốc tế sự biến chính trị ở Liên Xô và Đông Âu đã nhận định và dự báo, dù lịch sử đang ở vào một khúc quanh, CNXH lâm vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng, phong trào cách mạng thế giới đang thoái trào tạm thời, trật tự thế giới thay đổi nhưng xu thế của lịch sử vận động theo quy luật khách quan, CNXH vẫn là một tất yếu lịch sử. Tương lai, triển vọng vẫn thuộc về CNXH mà không một thế lực nào có thể ngăn cản được xu thế khách quan đó; đồng thời, CNXH vẫn là sự lựa chọn duy nhất đúng đắn mà chúng ta theo đuổi. “Sự lựa chọn” này không phải là chủ quan duy ý chí mà chỉ là sự phản ánh đúng quy luật, phù hợp xu thế khách quan, thể hiện nỗ lực nhận thức của chủ thể đối với hiện thực khách quan mà thôi. Việc lựa chọn CNXH chính là năng lực nhận thức khoa học, bản lĩnh kiên định vững vàng của Đảng Cộng sản Việt Nam dưới ánh sáng tư tưởng của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Theo đó, các quan điểm chỉ đạo xuyên suốt, bao trùm trong nhận thức và hành động đã nêu trong Văn kiện Đại hội XIII với sự nỗ lực quyết tâm, kiên định, kiên trì độc lập dân tộc và vững bước đi lên CNXH thực sự là vấn đề nguyên tắc cốt tử. Thông điệp của Đảng thuận với lòng dân, hợp quy luật và xu thế thời đại, đó là thông điệp hành động, thực hiện khát vọng Việt Nam, nhất định sẽ trở thành hiện thực.
Ba là, trước yêu cầu phát triển mới của thời đại và thế giới. Đảng ta ý thức rằng, phải tự đổi mới, phải làm cho chúng ta đạt tới nhận thức mới về CNXH và Đảng lãnh đạo, cầm quyền phải đi tiên phong về lý luận, phải làm chủ lý luận khoa học, phải làm cho Đảng có tiềm lực trí tuệ, có bản lĩnh, ngang tầm nhiệm vụ. Đảng còn phải thực sự có sức chiến đấu, thực sự trong sạch vững mạnh, có sức ảnh hưởng và uy tín lớn trong Nhân dân, đủ sức lãnh đạo, dẫn dắt dân tộc và Nhân dân tới CNXH. Đảng ta thừa hưởng di sản vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thấm nhuần sâu sắc chỉ dẫn của Người: “Dĩ bất biến ứng vạn biến”, “Đại đoàn kết – Đại thành công”, “Dựa vào dân mà xây dựng Đảng”, “Đảng ta là một Đảng cầm quyền, phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. Đảng phải thực sự thấm nhuần và thực hành đạo đức cách mạng, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, thực sự là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân.
Vì vậy, để vững bước đi lên CNXH và xây dựng CNXH thành công, đổi mới thắng lợi phải coi “phát triển kinh tế – xã hội là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên”5, đó là đường lối cách mạng của Đảng ta hiện nay.
4. Kết luận
Vững bước đi lên CNXH, trước tiên cần nhận thức đúng về tính tất yếu lịch sử của CNXH để thấy rõ triển vọng, sức sống của CNXH; đồng thời, thấy rõ xây dựng thành công CNXH là cả một tiến trình lịch sử vĩ đại nhưng lâu dài, phức tạp, khó khăn, không được giản đơn, nôn nóng, chủ quan, phải thấm nhuần quan điểm và phương pháp biện chứng, xuất phát từ thực tiễn, phải có tư duy đổi mới sáng tạo và phát triển. Một trong những điểm tựa quan trọng giúp cho nhận thức của chúng ta ngày nay là cần phải nghiên cứu sâu sắc, nắm vững thực chất để vận dụng và phát triển sáng tạo những chỉ dẫn về CNXH của các nhà kinh điển Mác-xít, đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan điểm nhất quán của Đảng, đó là cách tốt nhất để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình hiện nay.
Chú thích:
1, 2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 112, 33 – 34.
Tài liệu tham khảo:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2015). Ban Chỉ đạo tổng kết trung ương: Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận thực tiễn qua 30 năm đổi mới (1986 – 2016). H. NXB Chính trị quốc gia.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
3. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội” năm 1991. https://dangcongsan.vn/tu-lieu-tham-khao-cuoc-thi-trac-nghiem-tim-hieu-90-nam-lich-su-ve-vang-cua-dang-cong-san-viet-nam/tu-lieu-cuoc-thi/cuong-linh-xay-dung-dat-nuoc-trong-thoi-ky-qua-do-len-chu-nghia-xa-hoi-nam-1991-543533.html
4. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011). https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/ban-chap-hanh-trung-uong-dang/dai-hoi-dang/lan-thu-xi/cuong-linh-xay-dung-dat-nuoc-trong-thoi-ky-qua-do-len-chu-nghia-xa-hoi-bo-sung-phat-trien-nam-2011-1528
5. Nâng cao nhận thức về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay. https://www.quanlynhanuoc.vn/2023/11/16/nang-cao-nhan-thuc-ve-chu-nghia-xa-hoi-va-con-duong-di-len-chu-nghia-xa-hoi-o-viet-nam-hien-nay/
6. Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là lựa chọn tất yếu đối với cách mạng Việt Nam. https://www.quanlynhanuoc.vn/2023/04/04/doc-lap-dan-toc-va-chu-nghia-xa-hoi-la-lua-chon-tat-yeu-doi-voi-cach-mang-viet-nam/
7. Một số vấn đề lý luận thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. https://www.tapchicongsan.org.vn, ngày 16/5/2021.
8. Những nhận thức lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/09/03/nhung-nhan-thuc-ly-luan-ve-chu-nghia-xa-hoi-va-con-duong-di-len-chu-nghia-xa-hoi-o-viet-nam/
