TS. Phạm Thị Lan
Trường Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh
(Quanlynhanuoc.vn) – Giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình có vai trò đặc biệt quan trọng trong đối với việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của sự nghiệp đấu tranh cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong kỷ nguyên mới. Bài viết nghiên cứu các nội dung về hệ giá trị văn hóa gia đình và đề xuất một số nội dung, biện pháp giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình trong kỳ nguyên mới.
Từ khóa: Hệ giá trị văn hóa gia đình, truyền thống, phát triển đất nước, kỷ nguyên mới.
1. Đặt vấn đề
Mỗi quốc gia, dân tộc trong quá trình ra đời, tồn tại và phát triển có hệ giá trị văn hoá nói chung và gia đình nói riêng để định hướng, gắn kết và xây dựng đất nước theo những mục tiêu, phương hướng của giai cấp cầm quyền. Giai cấp cầm quyền, thống trị xã hội bao giờ cũng đặt ra những quan điểm, tư tưởng để tập hợp, đoàn kết các giai cấp, tầng lớp nhân dân ủng hộ đường hướng chính trị do mình xác lập. Đối với dân tộc Việt Nam, hệ giá trị văn hoá gia đình là dòng chảy lịch sử được kết nối, trao truyền từ thế hệ này sang thế khác, là những chỉ dẫn quý báu định hướng, dẫn dắt, gắn kết con người đi đúng hướng, mục đích vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đồng chí cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Xây dựng con người Việt Nam thời kỳ mới, phát triển, hội nhập với những giá trị chuẩn mực phù hợp, gắn kết với giữ gìn, phát huy gia trị gia đình Việt Nam, hệ giá trị văn hoá, giá trị của quốc gia – dân tộc”1.
2. Hệ giá trị văn hoá gia đình – nơi khởi nguồn của các hệ giá trị văn hoá, tiếp tục định hướng, dẫn dắt, soi đường cho sự phát triển của đất nước
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Gia đình là hạt nhân của xã hội”2, “Hạt nhân của xã hội là gia đình”3; và Người còn cho rằng, “mỗi người chúng ta có hai gia đình. Gia đình riêng, nhỏ và đại gia đình là Tổ quốc”4. Từ những quan điểm, tư tưởng của Hồ Chí Minh, cho thấy:
Một là, Hồ Chí Minh khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của gia đình đối với xã hội, gia đình là bộ phận, yếu tố cấu thành của xã hội, là trung tâm, hạt nhân của xã hội, không tách rời xã hội. Sự tồn tại và phát triển của gia đình gắn liền với xã hội; ngược lại, xã hội muốn phát triển cần có nhiều gia đình cộng lại. Giữa gia đình và xã hội luôn có mối quan hệ thống nhất, biện chứng tác động qua lại, vừa là sự phản ánh, vừa là sự quy định, chi phối nhau. Gia đình tiến bộ, hạnh phúc, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển.
Hai là, mỗi người có trách nhiệm, nghĩa vụ chăm lo, xây dựng gia đình ngày càng dân chủ, văn minh, chú trọng đến giữ gìn giá trị văn hoá, tôn ti trật tự, nếp nhà đã được các thành viên gia đình tạo dựng, vun đắp nên; lan toả những giá trị văn hoá gia đình tốt đẹp ra bên ngoài thông qua các hành động, việc làm cụ thể, thiết thực của các thành viên gia đình đối với sự nghiệp kháng chiến, cứu quốc của dân tộc.
Ba là, sự phát triển của gia đình đặt trong mối quan hệ với sự phát triển và tiến bộ của xã hội, tham gia đóng góp nhân lực, vật lực cho các hoạt động của xã hội, gia đình riêng của mỗi người phải hoà vào sự phát triển chung của đất nước, thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đưa Việt Nam sánh vai cường quốc năm châu thế giới.
Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, gia đình chính là nơi hình thành, khởi nguồn cho những đức tính, phẩm chất của con người: yêu nước, có lòng căm thù giặc sâu sắc, ý thức sâu sắc vận mệnh của lịch sử dân tộc; cần cù, chịu thương, chịu khó; thông minh, sáng tạo… Đây chính là những đức tính, phẩm chất quý báu của con người được hoá thân vào từng gia đình cụ thể, trở thành giá trị phổ quát mang tính chung, thống nhất của đại gia đình Việt Nam, được nhân lên trở thành sức mạnh vô địch để dân tộc Việt Nam mãi trường tồn phát triển, khẳng định vị thế, uy tín của mình trên trường quốc tế.
Gia đình chính là nôi nuôi dưỡng con người khôn lớn, trưởng thành, phát triển; giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện nên những ý chí, khát vọng đưa đất nước vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách. Gia đình cũng là nơi sản sinh ra những vĩ nhân, anh hùng, người con ưu tú đưa đất nước đi qua những năm tháng đấu tranh cách mạng, giành chính quyền, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội; thoát khỏi khủng hoảng kinh tế – xã hội, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng đất nước đạt được nhiều thành tựu quan trọng có ý nghĩa lịch sử trên tất cả các lĩnh vực. Do đó, gìn giữ và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình chính là lan toả và nâng tầm những đức tính, phẩm chất, nếp nhà của từng gia đình vào thực hiện tốt những quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, củng cố quốc phòng, an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại, hợp tác phát triển; giữ vững ổn định chính trị, môi trường hoà bình thu hút các nguồn lực, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân trong kỷ nguyên mới.
Hệ giá trị văn hoá gia đình được hình thành, phát triển từ thực tiễn chiến đấu, lao động sản xuất, không phải tự nhiên mà có, luôn có sự kế thừa, bổ sung, phát triển qua các thời kỳ, giai đoạn lịch sử để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng của các tầng lớp Nhân dân trong xã hội.
Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030 xác định: “Gia đình là tế bào của xã hội, là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách, bảo tồn và phát huy văn hoá truyền thống tốt đẹp, chống lại các tệ nạn xã hội, tạp nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự phát triển của gia đình qua năm tháng thời gian không làm mất đi giá trị văn hoá gia đình: Ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh mà ngày càng làm phong phú, đa dạng sâu sắc những đức tính, phẩm chất tốt đẹp của văn hoá gia đình trong kỷ nguyên mới.
Các giá trị văn hoá gia đình đã đồng hành cùng hệ giá trị văn hoá quốc gia để biến những ước mơ, hoài bão của dân tộc thành hiện thực sinh động trong đời sống: thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 với sự ra đời của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á đến Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội là một cuộc hành trình chứa đựng hệ giá trị văn hoá gia đình để hướng đến mục tiêu chung thống nhất “nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”5. Hệ giá trị văn hoá gia đình đã nuôi dưỡng, tắm mát từng thành viên trong gia đình luôn có ý chí, khát vọng vươn lên ở mọi lúc, mọi nơi, không sợ khó khăn, gian khổ, hy sinh sẵn sàng dâng hiến cuộc đời và tuổi thanh xuân cho nền độc lập, tự do của Tổ quốc. Đây chính là giá trị văn hoá cao đẹp của gia đình, biểu hiện tập trung ở lòng yêu nước nồng nàn, căm thù giặc sâu sắc, gạt bỏ hạnh phúc riêng tư của cá nhân, hạnh phúc gia đình đấu tranh giành độc lập, tự do cho đất nước. Ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh của gia đình cũng là của xã hội, góp phần tạo nên những chuyển biến căn bản về chất trên các mặt của đời sống xã hội.
Đồng chí cố Tổng Bí Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ: “Chúng ta xây dựng, phát triển kinh tế cuối cùng cũng vì sự phát triển bền vững của xã hội, vì cuộc sống văn minh, hạnh phúc của con người. Hạnh phúc của con người không phải ở chỗ nhiều tiền, lắm của, ăn ngon, mặc đẹp, mà còn ở sự phong phú về tâm hồn, được sống giữa tình thương và lòng nhân ái, lẽ phải và công bằng”6. Chính vì thế, gia đình là nơi gìn giữ và phát huy giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc vào quá trình phát triển kinh tế – xã hội, thực hiện có hiệu quả những quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào sự nghiệp dựng xây, kiến thiết đất nước. Bởi gia đình là nơi hội tụ và toả sáng của bản lĩnh, ý chí và sức mạnh con người Việt Nam, không nơi nào, chỗ nào mà văn hoá gia đình lại không hiện hữu, có mặt để phản ánh, tham gia vào các hoạt động kinh tế- xã hội, văn hoá, y tế, giáo dục, quốc phòng, an ninh, đối ngoại.
Những năm qua, nhận thức của Đảng ta về gia đình ngày càng phát triển, đánh giá đúng đắn, chính xác kịp thời đóng góp của gia đình cho sự nghiệp cách mạng của nước nhà. Báo cáo Chính trị tại Đại hội VII (năm 1991) của Đảng đã nêu rõ: “Xây dựng gia đình văn hoá mới có ý nghĩa rất quan trọng trong tình hình hiện nay, góp phần phát triển lực lượng sản xuất, ổn định và cải thiện đời sống, thực hiện kế hoạch hoá dân số, giữ gìn và phát huy những truyền thống đạo đức, văn hoá tốt đẹp của dân tộc. Nâng cao ý thức về nghĩa vụ gia đình đối với mọi lớp người”7.
Đại hội lần thứ VIII (năm 1996) của Đảng xác định: “Phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam, thích ứng với những đòi hỏi của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, thật sự là tổ ấm của mỗi người”8. Đặc biệt, ngày 21/02/2005 Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 49-CT/TW về xây dựng gia đình trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; Chỉ thị nêu rõ: “gia đình là nơi duy trì nòi giống, là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách con người, bảo tồn và phát huy văn hoá truyền thống tốt đẹp, chống lại các tệ nạn xã hội, tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Đại hội lần thứ XI (2011) của Đảng chỉ ra rằng: “Sớm có chiến lược quốc gia về xây dựng gia đình Việt Nam, góp phần giữ gìn và phát triển những giá trị truyền thống của văn hoá, con người Việt Nam, nuôi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ”9. Đại hội lần thứ XII (năm 2016) của Đảng tiếp tục nhấn mạnh: “Thực hiện chiến lược phát triển gia đình Việt Nam. Phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh”10. Đại hội lần thứ XIII (năm 2021) của Đảng một lần nữa chỉ rõ: “Tiếp tục xây dựng gia đình kiểu mẫu, ông, bà, cha, mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo, vợ, chồng hoà thuận, anh chị em đoàn kết, thương yêu nhau”11.
Thực hiện quan điểm đường lối của Đảng, việc giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình đã được các cấp, các ngành triển khai đồng bộ, quyết liệt, có nhiều đổi mới về nội dung, cách thức tiến hành. Các chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, toàn dân xây dựng đời sống văn hoá mới, phát triển kinh tế – xã hội vùng trung du miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số, xoá nhà tạm, nhà dột nát để không ai bị bỏ lại phía sau… được quan tâm, chú trọng góp phần tích cực vào xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, có tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Nhờ đó, những năm gần đây tỷ lệ hộ nghèo của cả nước đã giảm đáng kể, khoảng cách chênh lệch giữa nông thôn, miền núi và thành phố, thị xã được rút ngắn, đời sống của từng hộ gia đình được nâng lên; trình độ văn hoá của gia đình có nhiều chuyển biến tích cực, gia đình hoà thuận, hạnh phúc, nhiều gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hoá, có đóng góp nhất định vào các hoạt động của xã hội; chỉ số hạnh phúc gia đình Việt Nam ngày càng được cải thiện, được hưởng thụ những thành tựu của khoa học công nghệ đem lại.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình còn một số hạn chế: nhận thức, trách nhiệm của một số cấp uỷ, chính quyền địa phương các cấp trong quan tâm, chăm lo đến gia đình chưa cao, một bộ phận gia đình, đặc biệt miền núi, đồng bào dana tộc thiểu số còn nhiều khó khăn, thiếu thốn; trình độ dân trí, hiểu biết các vấn đề xã hội còn thấp; việc tiếp cận dịch vụ văn hoá, y tế còn có những bất cập; một số hủ tục văn hoá lạc hậu, mê tín dị đoan vẫn còn tồn tại ở một số gia đình ở vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tình trạng mất cân bằng giới tính, trọng nam khinh nữ còn xảy ra ở một số gia đình. Đặc biêt, là các tệ nạn xã hội đang có nguy cơ len lỏi vào gia đình, trở thành “rào cản” đối với giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình trong kỷ nguyên mới. Đồng chí cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ ra: “Môi trường văn hoá vẫn bị ô nhiễm bởi các tệ nạn xã hội, tham nhũng, tiêu cực. Sự chênh lệch về hưởng thụ văn hoá giữa các vùng, các miền còn lớn. Đời sống văn hoá ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo còn không ít khó khăn”12.
Thế giới đang có nhiều thay đổi mới và đất nước ta đang đứng trước cảnh cửa lịch sử bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam; một trong những yếu tố quan trọng bảo đảm cho sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước là hệ giá trị văn hoá gia đình đã được thực tiễn lịch sử kiểm nghiệm, chứng minh, đã tạo nên những kỳ tích trong tiến trình phát triển đi lên của đất nước.
3. Một số nội dung, biện pháp giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình trong kỳ nguyên mới
Thứ nhất, phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền địa phương các cấp trong quan tâm, chăm lo đến gia đình.
Đây là nội dung, biện pháp rất quan trọng đưa nghị quyết của Đảng về xây dựng, phát triển gia đình trong thời kỳ mới vào thực tiễn cuộc sống. Cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương các cấp quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc những kết luận của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của nhà nước về gia đình; cụ thể hoá một cách linh hoạt, sáng tạo vào điều kiện, hoàn cảnh, lịch sử, cụ thể vào từng khu vực, địa bàn, từng đối tượng khác nhau, tạo sự đồng thuận, thống nhất về nhận thức, hành động trong toàn xã hội, bảo đảm sự công bằng, đúng đối tượng.
Tổ chức phát động phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá mới, thực hiện nếp sống có văn hoá, văn minh, tiến bộ; xoá bỏ hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan, không đúng với văn hoá truyền thống tốt đẹp của địa phương. Đội ngũ cán bộ ở cấp cơ sở nắm chắc địa bàn, từng gia đình xây dựng chương trình, kế hoạch, tổ chức các hoạt động mang tính chất cộng đồng xã hội phù hợp, hiệu quả, đạt được mục đích, yêu cầu đề ra; đồng thời, là cơ sở để quản lý gia đình, kịp thời xử lý, giải quyết tình huống phát sinh trong thực tiễn. Vận động gia đình tham gia hưởng ứng các phong trào của địa phương, như: xây dựng xã hội học tập; học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đấu tranh ngăn chặn, loại bỏ các tệ nạn xã hội, bạo lực gia đình, những gia đình có tư tưởng lạc hậu, cổ hủ trong giáo dục, nuôi dạy con cái…
Thường xuyên tuyên truyền, phổ biến những quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng đời sống văn hoá mới đến với mỗi gia đình, nhất là đối với gia đình vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Gắn việc tuyên truyền, phổ biến với đấu tranh, phê pháp những thói hư, tật xấu trong mỗi gia đình, loại bỏ những yếu tố gây mất ổn định, mất đoàn kết trong gia đình. Đối với những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, nghiên cứu có biện pháp phù hợp, hiệu quả để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của những gia đình đó.
Thứ hai, đẩy mạnh thực hiện phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng gia đình văn hoá trong mỗi gia đình.
Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng gia đình văn hoá” của Đảng, Nhà nước có vai trò rất quan trọng trong giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Thông qua thực iện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng gia đình văn hoá mới” mà tiềm năng, thế mạnh của mỗi người trong gia đình được đánh thức, khơi dậy, phát huy một cách mạnh mẽ. Mỗi gia đình ý thức sâu sắc của việc giữ gìn nếp nhà, truyền thống mà các thế hệ trong gia đình đã xây dựng, vun đắp nên, đó là những giá trị tốt đẹp, tích cực, có tác dụng giáo dục, bồi dưỡng, hình thành và phát triển nhân cách của con người. Với tinh thần này, cấp uỷ, chính quyền địa phương ở mỗi khu vực, địa bàn có những biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo sát hợp, huy động sức mạnh của các tổ chức, lực lượng cùng tham gia vào thực hiện phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá mới; tuyên truyền, vận động nhân dân những cái gì đã cũ, lạc hậu không còn phù hợp với thực tiễn hiện nay cần xoá bỏ; những cái gì cũ nhưng còn tiến bộ thì điều chỉnh, bổ sung; những cái gì tốt cần tiếp tục giữ gìn và phát huy; không bảo thủ, cố chấp, thay đổi tư duy cách nhìn nhận, đánh giá sự vật, hiện tượng với quan điểm toàn diện, biện chứng và theo xu hướng phát triển đi lên.
Đẩy mạnh thực hiện việc nêu gương “người tốt, việc tốt” trong thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng văn hoá mới” trong mỗi gia đình, trọng tâm hướng vào xây dựng những mô hình, cách làm hay, sáng tạo của mỗi gia đình trong từng lĩnh vực, hoạt động cụ thể và có sức lan toả sâu rộng, bền vững trong xã hội. Kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, trong đó lấy “xây” làm chính, làm động lực, mục tiêu của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Thứ ba, quan tâm, chú trọng đến xây dựng phẩm chất, nhân cách của con người trong mỗi gia đình Việt Nam.
Đảng ta khẳng định: “Thực hiện chiến lược gia đình Việt Nam, xây dựng gia đình thực sự là nơi hình thành, nuôi dưỡng nhân cách văn hoá và giáo dục nếp sống cho con người. Phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh”13. Theo đó, hệ thống chính trị các cấp, đặc biệt cấp cơ sở quan tâm, chú trọng đến xây dựng phẩm chất, nhân cách của con người trong giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình. Mọi cơ chế, chính sách của hệ thống chính trị các cấp hướng đến xây dựng phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh, giàu lý tưởng khát vọng của con người “mình vì mọi người, mọi người vì mình”. Con người trong mỗi gia đình là một thành tố của xã hội, tính năng động, sáng tạo của con người làm cho xã hội ngày càng phát triển, tạo ra bước đột phá về chất trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, mỗi thành viên trong gia đình cần tích cực, chủ động quan tâm, động viên, giúp đỡ nhau ở mọi lúc, mọi nơi, nhất là trong lúc khó khăn, nghịch cảnh cần có sự san sẻ, thông cảm để đi qua những tai ương của số mệnh, tiếp tục hướng về tương lai phía trước. Nhắc nhở, định hướng, chỉ bảo những suy nghĩ, hành động đúng cho các thành viên gia đình, nhất là với thành viên có tuổi đời còn trẻ, chưa trải qua nhiều kinh nghiệm, sóng gió cuộc sống, khi vấp ngã dễ nản lòng, nhụt chí, nảy sinh tâm lý chán trường, bi quan; rất cần đến sự đồng tâm, hiệp lực, góp sức, góp ý của các thành viên gia đình để điều chỉnh, bổ sung thái độ, hành vi, suy nghĩ đúng với quy tắc chuẩn chuẩn mực đạo đức xã hội. Mỗi thành viên gia đình trong mối quan hệ xã hội chịu sự tác động, chi phối của nhiều yếu tố, bao hàm cả tích cực và tiêu cực. Vì vậy, trong hoạt động thực tiễn, giải quyết các mối quan hệ mỗi người thường xuyên “tự soi”, “tự sửa”, đặt ra những yêu cầu cao cho bản thân, luôn nỗ lực, cố gắng trong mọi điều kiện, hoàn cảnh nâng cao hơn nữa năng lực, phương pháp, tác phong công tác, đặc biệt là phẩm chất đạo đức, lối sống đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra ngày càng cao hiện nay. Trong con người cụ thể, phẩm chất nhân cách giữ vai trò chủ đạo, yếu tố quyết định tạo nên sự kính trọng đối với mọi người xung quanh. Nhà thơ Nguyễn Du đã từng nói: “Có tài mà cậy chi tài/ Chữ tài liền với chữ tai một vần”.
Cùng với đó, xây dựng môi trường văn hoá thấm đẫm giá trị nhân văn sâu sắc vì con người, đặt con người của các thành viên gia đình vào trung tâm của sự phát triển; tạo điều kiện thuận lợi để mỗi thành viên gia đình phát huy tiềm năng, lợi thế sẵn có cho sự nghiệp cách mạng chung của đất nước. Gắn việc phát huy dân chủ với tăng cường kỷ cương, kỷ luật ở cơ quan, đơn vị, địa phương của mỗi gia đình Việt Nam; tạo thành sức mạnh tổng hợp trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
4. Kết luận
Không nơi nào có được nhiều tình cảm, giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp như dân tộc Việt Nam. Mỗi gia đình là một tế bào cấu thành xã hội, tạo thành bức tranh văn hoá gia đình phong phú, đa dạng nhưng thống nhất ở mục tiêu, đường hướng phát triển vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó mỗi thành viên gia đình là chủ thể chính, trực tiếp, chủ yếu trong hành trình dựng xây, kiến thiết đất nước.
Mỗi thành viên gia đình tranh thủ thời cơ, vận hội, chủ động và sáng tạo, kịp thời và hiệu quả vừa hoàn thiện mình, vừa nâng cao năng lực trình độ để đáp ứng những đòi hỏi của thực tiễn, xử lý tốt các mối quan hệ trong và ngoài gia đình đặt ra. Mỗi hành động, việc làm của mỗi thành viên gia đình dù lớn hay nhỏ nhưng nếu có ích cho xã hội đều góp phần vào giữ gìn và phát huy hệ giá trị văn hoá gia đình. Đất nước đang đòi hỏi cho các thành viên gia đình nêu cao ý chí quyết tâm, khát vọng cống hiến phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, hùng cường, thịnh vượng, sánh vai cường quốc năm châu thế giới. Văn hoá gia đình đã, đang, sẽ thấm sâu, lan toả vào mỗi suy nghĩ, hành động của con người, trở thành động lực trực tiếp cho sự phát triển vươn mình của dân tộc trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên tiên tiến, văn minh, hiện đại.
Chú thích:
1. Nguyễn Phú Trọng (2022). Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. H.NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 170.
2. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 13. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 524.
3. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 12. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 300.
4. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 11. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 402.
5. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 10. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 593.
6, 12. Nguyễn Phú Trọng (2024). Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. H.NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 74, 41.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001). Văn kiện Đảng toàn tập. Tập 51. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 109.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001). Văn kiện Đảng toàn tập. Tập 65. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 203.
9. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 223.
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.128.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 170.
13. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) (2014). Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
