Kinh nghiệm giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2

Thượng tá, ThS. Hoàng Hồng Tuấn
Hệ 5, Học viện Chính trị, Bộ Quốc Phòng

(Quanlynhanuoc.vn) – Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 là tổng thể các hoạt động có mục đích được tổ chức một cách khoa học của chủ thể và sự luyện tập thường xuyên, kiên trì, bền bỉ, lâu dài của đội ngũ cán bộ cấp phân đội nhằm hình thành, phát triển những quy tắc, chuẩn mực đạo đức cách mạngcủa mỗi cán bộ cấp phân đội trong thực hiện nhiệm vụ và các mối quan hệ góp phần nâng cao phẩm chất, nhân cách, bảo đảm cho đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Bài viết đánh giá khái quát thực trạng và rút ra một số kinh nghiệm trong giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội tử thực tiễn ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 thời gian qua.

Từ khóa: Cán bộ cấp phân đội; giáo dục; rèn luyện; đạo đức cách mạng; Sư đoàn 316, Quân khu 2.

1. Đặt vấn đề

Đạo đức là phẩm chất quan trọng trong nhân cách của người cán bộ. Nhưng, đạo đức cách mạng của người cán bộ không phải tự nhiên mà có, phải trải qua quá trình tự rèn luyện bền bỉ, thường xuyên, lâu dài, gian khổ và sự quan tâm giáo dục của cấp ủy, tổ chức đảng mới tạo nên. Để cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 thực sự yên tâm công tác, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân ta, tổ chức đảng, người chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp trong Sư đoàn cần thực hiện tốt công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ cấp phân đội. Thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ trực tiếp góp phần xây dựng Sư đoàn vững mạnh về chính trị, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

2. Thực trạng giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2

a. Những kết quả đạt được 

Một là, hầu hết cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên, cơ quan chính trị các cấp ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 đã nhận thức đúng và có trách nhiệm cao đối với công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ cấp phân đội. Cấp ủy, chỉ huy các cấp đã quán triệt sâu sắc tư tưởng lấy xây dựng đơn vị về chính trị làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu của Sư đoàn, thường xuyên xác định giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ cấp phân đội là một nội dung quan trọng là khâu căn bản trung tâm có ý nghĩa quyết định đến việc hình thành phát triển phẩm chất chính trị tư tưởng, đạo đức cách mạng và năng lực hoạt động thực tiễn của đội ngũ cán bộ cấp phân đội. Nghị quyết về lãnh đạo nhiệm vụ năm 2024 của Đảng ủy Sư đoàn chỉ rõ “Đảng ủy, cán bộ chỉ huy, cán bộ chính trị các đơn vị đã thường xuyên coi trọng công tác giáo dục chính trị nâng cao đạo đức lối sống cho cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị”1

Hai là, nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ cấp phân đội cơ bản được bổ sung, đổi mới đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Sư đoàn. Các đơn vị trong toàn Sư đoàn đã “làm tốt công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ đảm bảo tính toàn diện trên tất cả các nội dung giáo dục chính trị theo hướng dẫn của Tổng cục Chính trị để tiếp tục bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị hiểu biết sâu sắc hơn những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của Quân đội, của Sư đoàn; giáo dục pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội và các chế độ quy định của đơn vị”2. Từ đó, giáo dục làm rõ những chuẩn mực đạo đức cách mạng của người cán bộ quân đội; xây dựng mối đoàn kết nội bộ và tinh thần dân chủ trong sinh hoạt và học tập, rèn luyện của đội ngũ cán bộ cấp phân đội.

Sư đoàn cũng đã vận dụng nhiều hình thức, biện pháp giáo dục theo truyền thống và tìm tòi sáng tạo nhiều hình thức, biện pháp mới để tăng cường sức cảm hóa thuyết phục cán bộ cấp phân đội, như: sinh hoạt học tập chính trị, thông báo thời sự, diễn đàn thanh niên, mạn đàm trao đổi, tham quan, giao lưu kết nghĩa, mời cán bộ lão thành về nói truyện truyền thống cách mạng… Trong báo cáo kết quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị năm 2023 của Sư đoàn nêu rõ: “các trung đoàn, tiểu đoàn trong toàn Sư đoàn đã tổ chức có hiệu quả nhiều hội thi, như: Hội thi “Cán bộ chi đoàn giỏi”; “Bí thư Chi bộ giỏi”; “Cán bộ trung đội trưởng giỏi”; “Cán bộ đại đội giỏi”3… 

Kết quả thống kê của Phòng Chính trị Sư đoàn cho thấy giai đoạn 2020 – 2024, các đoàn cơ sở trong toàn Sư đoàn đã tổ chức 595 buổi diễn đàn, tổ chức các hội thi tìm hiểu lịch sử truyền thống Sư đoàn, Quân khu, Quân đội, biển đảo thu được 8300 bài dự thi bảo đảm có chất lượng, trong đó cán bộ cấp phân đội là nhân tố tích cực, lực lượng nòng cốt góp công vào những thành quả đó của Sư đoàn4. Nội dung, hình thức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ cấp phân đội có 92,5% ý kiến của cấp ủy, cán bộ chủ trì trả lời là thường xuyên bổ sung đổi mới5.

Ba là, phần lớn cán bộ cấp phân đội tích cực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, hoàn thành tốt nhiệm vụ và xây dựng đơn vị đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Sư đoànQua khảo sát kết quả kiểm tra chính trị của đối tượng sĩ quan ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 năm 2024 cho thấy, có 100% cán bộ cấp phân đội đạt yêu cầu trong đó có 88% khá và giỏi6. Trong rèn luyện chấp hành kỷ luật, xây dựng đơn vị cán bộ cấp phân đội luôn đề cao tính tự giác, ý thức làm chủ tập thể, xây dựng đoàn kết trong tập thể quân nhân chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Đảng, kỷ luật Quân đội tích cực đấu tranh với những nhận thức sai trái trong đơn vị, giữ gìn phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” xứng danh với Sư đoàn 316 anh hùng. Qua khảo sát kết quả phân tích, đánh giá chất lượng đảng viên và đánh giá xếp loại cán bộ hằng năm của Sư đoàn 316, Quân khu 2, có 87,32% cán bộ phân đội xếp loại đảng viên và cán bộ hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ; 38,26% cán bộ cấp phân đội được khen thưởng danh hiêu chiến sĩ thi đua cấp cơ sở và chiến sĩ tiên tiến; 12% được khen thưởng đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ7.

b. Những tồn tại, hạn chế

(1) Nhận thức trách nhiệm của một số cán bộ chủ trì các cấp có lúc, có nơi chưa đầy đủ và sâu sắc, chưa thực sự quan tâm đúng mức đến giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ cấp phân đội. Kết quả khảo sát cho thấy có 15% cán bộ chủ trì các cấp trong đơn vị trả lời không thường xuyên giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ cán bộ cấp phân đội. Qua khảo sát cấp ủy, cán bộ chủ trì trong quản lý giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ cấp phân đội kết quả cho thấy có 10% ý kiến cho rằng, quản lý, giáo dục còn lỏng lẻo; 10% ý kiến cho rằng cán bộ cấp trên thiếu gương mẫu trước cấp dưới8.

(2) Một số nội dung giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ cấp phân đội còn xơ cứng, hình thức, phương pháp giáo dục chưa đồng bộ, thiếu toàn diện, không gắn với đối tượng cần được quan tâm bồi dưỡng đặc biệt. Kết quả khảo sát cán bộ cấp phân đội cho thấy, khi được hỏi về nội dung, hình thức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở đơn vị, có 23,3% ý kiến cho rằng nội dung còn chưa sát đúng, chưa phù hợp với đối tượng; 16,7% ý kiến chobiết nội dung còn nghèo nàn, đơn điệu9. Cấp ủy chỉ huy các đơn vị thường chú ý bảo đảm quân số theo quy định, chưa quan tâm đến chất lượng học tập chính trị cho đối tượng sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp (trong đó có cán bộ cấp phân đội). Hội nghị quân chính của Sư đoàn năm 2023 chỉ rõ “công tác giáo dục chính trị, tư tưởng ở một số đơn vị chưa được quan tâm đầy đủ, chưa đổi mới nhiều về nội dung, biện pháp học tập chính trị cho các đối tượng”10.

(3) Sự hình thành, phát triển các phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân độichưa thực sự vững chắc. Kết quả điều tra đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn khi được hỏi có yên tâm phục vụ trong quân ngũ không? Kết quả cho thấy, không yên tâm phục vụ trong quân ngũ là 0,8%11. Cá biệt, một số cán bộ cấp phân đội do tác động tiêu cực của tình hình kinh tế – xã hội, mặt trái của cơ chế kinh tế thị trường và âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đã suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, vi phạm pháp luật, kỷ luật Quân đội và các chế độ quy định của đơn vị. Theo số liệu thống kê của Phòng Chính trị Sư đoàn trong 4 năm từ 2020 – 2024 tỷ lệ vi phạm kỷ luật Quân đội hằng năm từ 0,08% ÷ 0,12%/năm12.

3. Một số kinh nghiệm giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2

Thứ nhất, thường xuyên coi trọng nâng cao nhận thức, phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng tham gia giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ. Các cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy, nhất là chi ủy, chi bộ, người đứng đầu cơ quan, đơn vị mỗi cấp ở Sư đoàn phải thường xuyên quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, quy định, hướng dẫn của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung, hoạt động giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội nói riêng. Trong đó, tập trung: Nghị quyết số 769-NQ/ QUTW ngày 21/12/2012 của Quân ủy trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội giai đoạn 2013 – 2020 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 109-NQ/QUTW ngày 11/02/2019 về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII); Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; các nghị quyết, chỉ thị của cấp ủy cấp trên và đơn vị… Đây là những căn cứ quan trọng để cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy các cấp ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội. 

Thứ hai, thực hiện đồng bộ các nội dung, phương thức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạngcủa đội ngũ cán bộ cấp phân đội. Cấp ủy, tổ chức đảng, người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên, cơ quan chức năng các cấp ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 phải trên cơ sở kế hoạch chung, căn cứ vào thực trạng ưu, khuyết điểm về đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ cấp phân đội để xác định nội dung, phương thức giáo dục, rèn luyện cho phù hợp, tránh dập khuôn, giáo điều, máy móc. Đặc biệt, chútrọng kết hợp chặt chẽ nội dung, phương thức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của tổ chức với tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng của từng cá nhân cán bộ cấp phân đội. Khi đánh giá, xem xét đội ngũ cán bộ cấp phân đội phải được tiến hành cụ thể, đánh giá phải toàn diện cả về phẩm chất, năng lực và kết quả hoàn thành nhiệm vụ… Thông qua đó, nhằm thực hiện tốt công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 trong mọi điều kiện, nhiệm vụ; xây dựng được đội ngũ cán bộ cấp phân đội có phẩm chất đạo đức cách mạng đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Thứ ba, kết hợp chặt chẽ việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 với giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống của đội ngũ đảng viênvới xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng cơ quan, đơn vị trong sạch vững mạnh. Việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội phải được kết hợp chặt chẽ với công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho đội ngũ đảng viên, góp phần tạo ra lực lượng cán bộ nòng cốt trong xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị trong sạch, vững mạnh. Cấp ủy, tổ chức đảng ở cơ quan, đơn vị các cấp trong Sư đoàn phải nắm chắc thực trạng đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội, đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong đơn vị; tiêu chuẩn đảng viên, yêu cầu về phẩm chất đạo đức, nội dung, nhiệm vụ trong xây dựng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng hiện nay để lựa chọn những nội dung, phương thức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội một cách phù hợp nhất. 

Thứ tư, thường xuyên thực hiện tốt hoạt động giáo dục, rèn luyện của tổ chức, đồng thời phát huy vai trò tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội. Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 là trách nhiệm của tất cả các tổ chức và của cả đội ngũ cán bộ, đảng viên trong Sư đoàn, trước hết cần phát huy tốt vai trò của cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc quá trình giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội, để biến quá trình giáo dục, rèn luyện của tổ chức thành tự giáo dục, tự rèn luyện của bản thân mỗi cán bộ cấp phân đội. 

Trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục, rèn luyện, cấp ủy, chỉ huy cần vận dụng linh hoạt các hình thức, biện pháp giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện gắn với thực hiện các phong trào thi đua của cơ quan, đơn vị, đi đôi với quan tâm tạo điều kiện thuận lợi để mỗi cán bộ cấp phân đội tự tu dưỡng, rèn luyện theo các yêu cầu tiêu chuẩn chức danh; tạo điều kiện về vật chất, phương tiện, động viên tinh thần ham học hỏi, cầu tiến bộ, đặt ra yêu cầu cao trong rèn luyện đạo đức cách mạng để mỗi cán bộ cấp phân đội phấn đấu, không ngừng hoàn thiện bản thân trong quá trình công tác. Từng cán bộ cấp phân đội phải thấy rõ việc tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng là một quá trình thường xuyên, lâu dài và gian khổ đòi hỏi phải rất kiên nhẫn và có quyết tâm cao; phải rèn luyện liên tục ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi điều kiện hoàn cảnh, luôn gương mẫu về đạo đức, lối sống, tích cực, chủ động vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

4. Kết luận

Hiện nay, trước sự phát triển của công nghệ – thông tin và truyền thông, ảnh hưởng xấu của những tác động tiêu cực từ mặt trái cơ chế thị trường, những tệ nạn từ bên ngoài xã hội đã tác động ảnh hưởng không nhỏ tới đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, chiến sĩ làm ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả thực hiện nhiệm vụ ở Sư đoàn. Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Quân đội ta cũng có những yêu cầu mới ngày càng nặng nề hơn, đòi hỏi người quân nhân nói chung và cán bộ cấp phân đội nói riêng phải có đầy đủ phẩm chất, năng lực, cả đức, cả tài. Do đó, để nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội thời gian tới, cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên các cơ quan, đơn vị trong toàn Sư đoàn cần phải đánh giá chính xác thực trạng, vận dụng linh hoạt, sáng tạo những kinh nghiệm giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ cấp phân đội ở Sư đoàn 316, Quân khu 2 thời gian qua.

Chú thích:
1. Đảng ủy Sư đoàn 316 (2024). Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ năm 2024. Phú Thọ, tr. 6
2. Đảng ủy Sư đoàn 316 (2020). Văn kiện Đại hội Đảng bộ Sư đoàn nhiệm kỳ 2020 – 2025. Phú Thọ, tr. 8.
3. Sư đoàn 316 (2023). Báo cáo tổng kết hoạt động công tác đảng, công tác chính trị năm 2023. Phú Thọ, tr. 13.
5, 8, 9, 11. Kết quả điều tra, khảo sát tại Sư đoàn 316, Quân khu 2, tháng 7/2024.
4, 6, 7, 12. Tác giả tổng hợp từ số liệu do Phòng Chính trị Sư đoàn 316, Quân khu 2 cung cấp, tháng 7/2024.
10. Sư đoàn 316 (2023). Báo cáo Hội nghị Quân chính năm 2023. Phú Thọ, tr. 12
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Bí thư Trung ương Đảng (2015). Chỉ thị số 42 – CT/TW ngày 24/3/2015 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 – 2018.
2. Quân ủy Trung ương (2012). Nghị quyết số 769-NQ/QUTW ngày 21/12/2012 về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội giai đoạn 2013 – 2020 và những năm tiếp theo.
3Quân ủy Trung ương (2019). Nghị quyết số 109-NQ/QUTW ngày 11/02/2019 về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
4. Giáo dục đạo đức cho thanh niên trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/12/19/giao-duc-dao-duc-cho-thanh-nien-trong-nen-kinh-te-thi-truong-dinh-huong-xa-hoi-chu-nghia/ 
5. Nâng cao chất lượng công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ giảng viên trẻ ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/03/26/nang-cao-chat-luong-cong-tac-giao-duc-ren-luyen-dao-duc-cach-mang-cho-doi-ngu-giang-vien-tre-o-cac-hoc-vien-truong-si-quan-quan-doi.