ThS. Nguyễn Thị Lê
Học viện Hành chính và Quản trị công
Nguyễn Văn Phú
Sinh viên Học viện Hành chính và Quản trị công
(Quanlynhanuoc.vn) Những năm qua, hoạt động Đoàn của Học viện Hành chính và quản trị công được cấp ủy, lãnh đạo Học viện quan tâm, chỉ đạo triển khai, đạt được một số thành tựu nổi bật. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn một số tồn tại, hạn chế; phong trào của Đoàn Thanh niên chưa phát huy tối đa hiệu quả hoạt động. Bài viết tập trung đánh giá thực trạng hoạt động của Đoàn, từ đó, đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động Đoàn, thúc đẩy phát triển phong trào thanh niên tại Học viện trong giai đoạn mới.
Từ khoá: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; hoạt động Đoàn; phong trào thanh niên; Học viện Hành chính và Quản trị công.
1. Đặt vấn đề
Trong tiến trình phát triển của đất nước, đặc biệt là trong quá trình đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm sắp xếp lại hệ thống các đơn vị hành chính. Theo tinh thần đó, ngày 28/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Quyết định số 214-QĐ/TW về việc sáp nhập Học viện Hành chính Quốc gia vào Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và đổi tên thành Học viện Hành chính và Quản trị công1. Sự kiện này không chỉ là sự thay đổi về tên gọi hay cơ cấu tổ chức hành chính mà còn là bước chuyển mình quan trọng nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức trẻ, đáp ứng yêu cầu của nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại.
Bối cảnh mới đặt ra yêu cầu tất yếu đối với việc điều chỉnh lại cơ cấu tổ chức, chức năng và nhiệm vụ của các đơn vị trực thuộc Học viện Hành chính và Quản trị công (APAG), trong đó có tổ chức Đoàn Thanh niên. Cùng với đó hoạt động Đoàn cũng cần được nâng cao hiệu quả để phù hợp với mô hình hoạt động mới. Thực tế cho thấy, trước khi sáp nhập Đoàn Thanh niên APAG đã c,ó nhiều đóng góp tích cực trong việc tổ chức các hoạt động chính trị – xã hội, giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống và kỹ năng cho đoàn viên, sinh viên. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế. Do đó, trong giai đoạn mới, việc nâng cao chất lượng hoạt động Đoàn không chỉ là yêu cầu tất yếu mà còn là nhiệm vụ trọng tâm nhằm phát huy hiệu quả vai trò của tổ chức Đoàn trong hoạt động đào tạo của Học viện.
2. Thực trạng hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên APAG
Hiện nay, Đoàn Thanh niên đang quản lý 13.822 đoàn viên, thanh niên và sinh hoạt tại 251 chi đoàn2. Đây là lực lượng nòng cốt, đại diện cho thế hệ trẻ của Học viện, góp phần quan trọng vào công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức và lối sống cho đoàn viên, sinh viên. Cơ cấu tổ chức của Đoàn Thanh niên được tổ chức theo hệ thống từ cấp Học viện tới các đơn vị trực thuộc. Đoàn hoạt động theo quy chế quản lý và Điều lệ Đoàn, tuân thủ sự chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện cũng như các cấp lãnh đạo Đoàn cấp trên.
a. Những kết quả đạt được
(1) Công tác giáo dục chính trị tư tưởng.
Đoàn Thanh niên Học viện đã thực hiện nhiều hoạt động thiết thực nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của đoàn viên, sinh viên. Đặc biệt, Đoàn đã làm tốt công tác giáo dục nhận thức về tầm quan trọng của việc tham gia hoạt động Đoàn, qua đó phát động các phong trào thi đua, tổ chức các hoạt động học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh. Đoàn đã giáo dục và tổ chức các cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng của Đảng, tìm hiểu về chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biển đảo. Tuyên truyền về các vấn đề pháp lý, tập huấn về giới tính, sức khỏe sinh sản. Công tác giáo dục đạo đức, lối sống cũng được chú trọng thông qua các buổi tọa đàm, đối thoại chính trị và các chương trình xây dựng hình mẫu sinh viên.
(2) Hoạt động tình nguyện xã hội.
Phong trào “Thanh niên tình nguyện” tại Học viện đã triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa trong những năm qua. Đoàn Thanh niên tổ chức các chương trình bảo vệ môi trường như trồng cây, phân loại rác thải và xây dựng các mô hình cảnh quan xanh, sạch, đẹp trong và ngoài Học viện. Bên cạnh đó, chuỗi hoạt động trong chương trình tình nguyện: “mùa hè xanh”, “đông ấm”, “tết yêu thương” được tổ chức hằng năm tại các vùng khó khăn, với các hoạt động xây dựng công trình thanh niên góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng cho cộng đồng, đặc biệt là các em nhỏ và gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Các đội hình thanh niên xung kích, tích cực tham gia hỗ trợ các chương trình do Đoàn phát động. Mỗi năm những hoạt động này không chỉ thể hiện tinh thần tình nguyện mà còn đóng góp tích cực vào cộng đồng, giúp sinh viên học viện rèn luyện bản thân và phát huy tinh thần trách nhiệm xã hội.
(3) Hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao.
Thời gian qua, Đoàn Thanh niên APAG đã phối hợp với các đơn vị tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ và thể dục, thể thao thiết thực, hiệu quả, tạo môi trường học tập năng động, lành mạnh cho đoàn viên, sinh viên. Các hoạt động được tổ chức định kỳ vào các dịp quan trọng như ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3), Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5), Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11),… Phong trào thể thao có sự phát triển nổi bật với các câu lạc bộ thể dục, thể thao, võ thuật Linh Quyền đạo… Nhiều giải đấu thể thao được tổ chức thường niên, như: giải bóng đá nam – nữ, kéo co, nhảy bao bố,… tạo sân chơi bổ ích và tăng cường sự đoàn kết trong sinh viên. Ngoài ra, Học viện tích cực tham gia các giải giao hữu với các cơ sở đào tạo khác và đạt được nhiều thành tích đáng ghi nhận.
(4) Đồng hành với thanh niên trong học tập, tư vấn hướng nghiệp, khởi nghiệp, hội nhập quốc tế.
Đoàn Thanh niên đã tích cực triển khai chương trình “Đồng hành với thanh niên trong học tập, tư vấn hướng nghiệp, khởi nghiệp và hội nhập quốc tế”, góp phần nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện của đoàn viên, sinh viên. Công tác hỗ trợ học tập được tổ chức bài bản với các hoạt động, như: hội nghị nghiên cứu khoa học, tọa đàm chuyên môn, tập huấn kỹ năng và các cuộc thi học thuật theo chuyên ngành đào tạo. Song song với đó, công tác tư vấn hướng nghiệp, hỗ trợ khởi nghiệp được đẩy mạnh thông qua phối hợp với doanh nghiệp, chuyên gia tổ chức hội thảo, tọa đàm và chương trình thực tế. Những kết quả nêu trên thể hiện vai trò chủ động, đồng hành của tổ chức Đoàn trong việc hỗ trợ thanh niên phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ đổi mới và hội nhập sâu rộng.
b. Một số hạn chế còn tồn tại
Một là, công tác giáo dục chính trị tư tưởng trong những năm qua tuy có sự quan tâm chỉ đạo, đã linh hoạt trong nội dung giảng dạy, bồi dưỡng nhận thức nhưng chưa thật sự phong phú về hình thức. Chính vì vậy, vẫn còn một số đoàn viên chưa nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của Đoàn dẫn đến tình trạng thiếu ý thức trong sinh hoạt chi đoàn, tùy tiện bỏ về đang lúc sinh hoạt. Bên cạnh đó hiện nay, ý thức tư tưởng chính trị của sinh viên chịu sự tác động của những yếu tố khác từ bên ngoài như quá trình toàn cầu hóa, tình hình kinh tế, chính trị – xã hội của đất nước, chất lượng giáo dục ý thức chính trị…
Hai là, thi đua học tập, nghiên cứu khoa học có nhiều đổi mới nhưng chưa thu hút sự tham gia của đông đảo các bạn đoàn viên. Một bộ phận học viên chưa ý thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa của nghiên cứu khoa học, còn học tập và nghiên cứu khoa học còn mang tính hình thức, đối phó; tỷ lệ sinh viên chủ động đăng ký đề tài nghiên cứu còn thấp.
Ba là, một số đoàn viên, sinh viên còn vi phạm kỷ luật, nội quy, quy chế của Học viện. Một bộ phận đoàn viên thiếu ý thức rèn luyện tu dưỡng; thiếu ý chí vươn lên; thiếu tự giác tham gia sinh hoạt chính trị; ngại tham gia các hoạt động Đoàn thể, các phong trào học sinh, sinh viên.
Bốn là, hoạt động phong trào chưa vận dụng hết khả năng của Đoàn Thanh niên nên một bộ phận đoàn viên còn thụ động, ý thức xây dựng tổ chức chưa cao, chưa phát huy được vai trò. Đoàn Học viện chưa theo sát từng chi đoàn để đánh giá quá trình thực hiện phong trào, đồng thời đôn đốc các chi đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; hoạt động giữa các chi đoàn chưa có sự đồng đều và toàn diện, thiếu kỹ năng trong cách thức tổ chức các cuộc thi, hội thi.
Năm là, việc nắm bắt tình hình tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng và những vấn đề tác động đến thanh thiếu niên còn hạn chế, chưa chủ động, chưa kịp thời….
Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong hoạt động của Đoàn Thanh niên chủ yếu xuất phát từ một số yếu tố khách quan và chủ quan, như: sự thay đổi trong thói quen của sinh viên; hạn chế về thời gian, lịch học và lịch sinh hoạt còn chưa hợp lý; một số cán bộ còn chưa thực sự chủ động trong việc triển khai các hoạt động; một số chương trình chưa thực sự được tổ chức một cách khoa học và còn thiếu những “hạt giống” cán bộ đoàn để có thể tổ chức các hoạt động quy mô và hiệu quả hơn; việc nắm bắt tình hình tư tưởng, việc triển khai một số chương trình, đề còn chậm so với tiến độ đề ra,…
3. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên
Thứ nhất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục.
Đoàn Thanh niên Học viện cần chú trọng triển khai đồng bộ, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Đoàn, đặc biệt là công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên, sinh viên. Việc tổ chức các chương trình tuyên truyền sẽ giúp đoàn viên hiểu rõ vai trò, trách nhiệm của mình, đồng thời, tiếp cận những giá trị mới. Cùng với đó, cần tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn vững vàng về chính trị, chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ, trong đó, đặc biệt chú trọng nội dung bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục, như: sinh hoạt chuyên đề, cuộc thi tìm hiểu, tọa đàm chính trị, giáo dục đạo đức, lối sống, chính trị, pháp luật và kỹ năng mềm, tạo nền tảng vững chắc cho đoàn viên học tập tốt, đạo đức tốt, hội nhập tốt.
Bên cạnh đó, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của đoàn viên, sinh viên về vai trò của hoạt động Đoàn. Cần tổ chức các sinh hoạt, hội thảo về thanh niên và vai trò của họ trong sự phát triển đất nước, đồng thời nâng cao hình thức hoạt động nhằm phù hợp với nhu cầu của sinh viên. Công tác truyền thông cần được đẩy mạnh để lan tỏa thông điệp tích cực về Đoàn, giúp sinh viên hiểu rằng tham gia Đoàn là cơ hội rèn luyện và trưởng thành. Bên cạnh đó, cần kịp thời đánh giá, tuyên dương gương điển hình trong học tập và công tác Đoàn sẽ tạo động lực và lan tỏa tinh thần phấn đấu trong đoàn viên.
Thứ hai, phát huy ý thức tự giác, vai trò nêu gương của đoàn viên, thanh niên.
Đoàn Thanh niên APAG là bộ phận quan trọng trong hệ thống chính trị của Học viện, giữ vai trò “cầu nối” giữa sinh viên với các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và Học viện. Đoàn cần đẩy mạnh công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho đoàn viên, sinh viên; chủ động nắm bắt nguyện vọng và diễn biến tư tưởng để kịp thời định hướng, giáo dục, xây dựng môi trường học tập và rèn luyện. Rèn luyện đạo đức cách mạng, phát huy trách nhiệm nêu gương của đoàn viên, thanh niên nhằm nâng cao năng lực và sức chiến đấu của tổ chức Đoàn, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự thoái hóa, biến chất, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Thông qua các hoạt động giáo dục, rèn luyện, phổ biến rộng rãi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, nội quy, quy chế của Học viện. Nâng cao ý thức tự giác, trách nhiệm trong thực hiện giáo dục tác phong, lối sống chuẩn mực của đoàn viên, sinh viên trường Đảng. Thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện và các cấp bộ Đoàn qua đó góp phần nâng cao tính kỷ luật, hiệu quả hoạt động, xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên vững mạnh, uy tín trong môi trường học tập.
Thứ ba, xây dựng, ban hành quy chế quản lý mới.
Đoàn Thanh niên APAG cần rà soát lại các quy định và cơ chế hoạt động, đảm bảo các quy chế, nội quy hoạt động gắn liền với nhiệm vụ chính trị và định hướng Chiến lược phát triển của Học viện. Quy chế quản lý mới cần rõ ràng về cơ cấu tổ chức, quyền hạn, chức năng, nhiệm vụ; các quy định cần thể hiện tinh thần dân chủ, công khai, minh bạch. Bên cạnh đó, Đoàn Thanh niên cũng cần ban hành bộ quy chế riêng cho các liên chi đoàn, chi đoàn, câu lạc bộ, đội nhóm, xác định rõ vai trò và trách nhiệm của từng đơn vị, bộ phận.
Thứ tư, đổi mới nội dung và hình thức tổ chức các hoạt động Đoàn.
Đổi mới nội dung và hình thức hoạt động là yêu cầu cấp thiết đặt ra đối với Đoàn Thanh niên Học viện hiện nay. Cần điều chỉnh nội dung hoạt động sao cho phù hợp, đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của đoàn viên. Theo khảo sát, các hoạt động tình nguyện nhận được sự quan tâm lớn, trong khi các chương trình giáo dục tư tưởng ít được chú trọng. Vì vậy, Đoàn cần lồng ghép công tác giáo dục tư tưởng với các hoạt động thực tế, trải nghiệm của sinh viên. Đồng thời, tổ chức các cuộc thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, quan điểm, tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh dưới nhiều hình thức đa dạng, phong phú, thu hút đông đảo đoàn viên tham gia. Đoàn cần ứng dụng công nghệ thông tin và mạng xã hội để kết nối, tạo không gian mở, sáng tạo.
Ngoài ra, đẩy mạnh việc nghiên cứu khoa học sinh viên. Tổ chức các buổi hướng dẫn, tuyên truyền và tổ chức hội thảo về nghiên cứu khoa học cho sinh viên, giúp sinh viên nhận thức được tầm quan trọng của nghiên cứu khoa học ngay từ đầu. Đồng thời, Đoàn cần phối hợp với các khoa, đơn vịtrong việc xây dựng hệ thống đăng ký kết nối sinh viên với giảng viên hướng dẫn, tổ chức các mô hình câu lạc bộ nghiên cứu khoa học; tăng cường mối quan hệ với doanh nghiệp và các cơ quan hành chính để sinh viên tiếp cận thực tiễn.
4. Kết luận
Việc tìm ra định hướng và giải pháp cho hoạt động Đoàn Thanh niên APAG nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Đoàn và phong trào Thanh niên Học viện là một yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội và nền công vụ quốc gia. Nâng cao hiệu quả không chỉ đòi hỏi việc cải tiến về cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động mà còn yêu cầu Đoàn Thanh niên phải phát huy vai trò xung kích trong các lĩnh vực giáo dục lý tưởng, kỹ năng mềm và nghiên cứu khoa học cho sinh viên. Đặc biệt, công tác giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống cho đoàn viên cần phải linh hoạt, sáng tạo hơn, kết hợp chặt chẽ với các hoạt động thực tiễn để thu hút sự quan tâm và tham gia tích cực từ sinh viên.
Chú thích:
1. Ban Chấp hành Trung ương (2024). Quyết định số 214-QĐ/TW ngày 28/12/2024 về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
2. Báo cáo thống kê số lượng đoàn viên của Học viện Hành chính và Quản trị công tính đến tháng 3/2025.
Tài liệu tham khảo:
1. Quốc hội (2020). Luật Thanh niên năm 2020.
2. Điều lệ Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. https://doanthanhnien.vn/tai-lieu/chi-tiet/139.
3. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả. https://www.quanlynhanuoc.vn/2025/03/25/doi-moi-cong-tac-dao-tao-boi-duong-can-bo-cong-chuc-vien-chuc-dap-ung-yeu-cau-quan-tri-quoc-gia-hien-dai-hieu-qua/
4. Nâng cao ý thức chính trị của sinh viên Việt Nam hiện nay. https://www.tapchicongsan.org.vn/en_US/web/guest/nghien-cu/-/2018/827457/nang-cao-y-thuc-chinh-tri-cua-sinh-vien-viet-nam-hien-nay.aspx#
