TS. Trương Thu Trà
Viện Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học
Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
(Quanlynhanuoc.vn) – Bài viết nghiên cứu sâu rộng và đa diện về việc tăng cường đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trước những thách thức và cơ hội của quá trình chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Trong bối cảnh mới, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tiếp tục giữ vững vai trò then chốt trong việc củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thúc đẩy thực hành dân chủ, thực hiện giám sát và phản biện xã hội. Tuy nhiên, công tác đào tạo, bồi dưỡng hiện nay chưa tích hợp hiệu quả các kỹ năng mềm, kỹ năng số và năng lực giải quyết các vấn đề xã hội đa chiều, phức tạp. Vì vậy, bài viết đề xuất một số giải pháp đổi mới phương pháp giảng dạy và hoàn thiện cơ chế đánh giá dựa trên kết quả công việc thông qua đánh giá bằng chỉ số hiệu suất (KPIs) góp phần chuẩn hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp, đáp ứng yêu cầu tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh trong tình hình mới.
Từ khóa: Đào tạo, bồi dưỡng, đổi mới, cán bộ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
1. Đặt vấn đề
Trong suốt thời kỳ cách mạng và xây dựng đất nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn giữ vị thế chính trị đặc biệt quan trọng được Hiến pháp quy định là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân tộc; hiệp thương, phối hợp hành động của các thành viên với mục tiêu là xây dựng đất nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Mặt trận Tổ quốc đóng vai trò trung tâm trong hệ thống chính trị, trước hết là người gác cổng và xây đắp khối đại đoàn kết toàn dân tộc; củng cố, gắn kết các tầng lớp nhân dân thể hiện dân chủ trực tiếp; là công cụ trọng yếu để thực hiện chức năng giám sát và phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng và chính quyền. Vì vậy, tăng cường đổi mới triệt để và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc các cấp là nhiệm vụ chiến lược và cấp thiết, bảo đảm tính đồng bộ giữa vai trò, nhiệm vụ với năng lực thực tế của đội ngũ thực hiện, củng cố lòng tin của Nhân dân vào hệ thống chính trị và vai trò của Mặt trận trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Mặt trận Tổ quốc hiện nay
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; thể hiện ý chí, nguyện vọng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; phản ánh ý kiến, kiến nghị của Nhân dân đến cơ quan nhà nước; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc1. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Mặt trận Tổ quốc đã được khẳng định từ các Văn kiện của Đảng; Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII đã chỉ rõ “Tiếp tục xây dựng và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội”2. Quyết định số 304-QĐ/TW ngày 10/6/2025 của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Quy định số 301-QĐ/TW ngày 09/6/2025 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025).
Trong suốt những năm qua, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã đặc biệt quan tâm và chỉ đạo về công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc. Đây là nhiệm vụ trọng tâm được triển khai có hiệu quả với quy mô lớn từ trung ương đến cơ sở, tập trung vào nâng cao năng lực thực hành chuyên môn, nghiệp vụ, khẳng định tính hệ thống, đồng bộ trong chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ, tạo tiền đề vững chắc để nâng cao chất lượng hoạt động của toàn hệ thống. Thành tựu này không chỉ đơn thuần là việc trang bị kiến thức mà còn đạt mục tiêu chính trị nền tảng, bảo đảm đội ngũ cán bộ nắm vững quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, nắm vững hệ thống pháp lý cốt lõi, đây chính là điều kiện tiên quyết giúp cán bộ Mặt trận thực hiện có hiệu quả vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân một cách chính xác, đúng định hướng, củng cố sự đồng thuận trong xã hội, nâng cao hiệu quả công tác vận động quần chúng.
Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc đã được các cấp từ trung ương đến cơ sở tập huấn thường xuyên giúp họ nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ và cập nhật kịp thời các nghị quyết, chủ trương mới của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là các quan điểm về Đại đoàn kết toàn dân tộc và phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, đã tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên sâu, trang bị cho cán bộ phương pháp, kỹ năng chuyên biệt về giám sát và phản biện xã hội chuyên sâu có trọng tâm trọng điểm mang tính thời sự cao, như: kỹ năng phân tích chính sách, kỹ năng tổ chức đối thoại và thu thập ý kiến… Từ đó, Mặt trận Tổ quốc thực sự trở thành cầu nối hiệu quả giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân góp phần hoàn thiện cơ chế, chính sách và phòng, chống tiêu cực, tham nhũng. Các khóa bồi dưỡng được thiết kế theo hướng khoa học và thực tiễn, lồng ghép giữa việc cập nhật lý luận chính trị và tăng cường kỹ năng nghiệp vụ chuyên sâu; đồng thời, trang bị các công cụ cần thiết để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát và phản biện xã hội, giải quyết những vấn đề phức tạp nảy sinh từ cơ sở. Bên cạnh đó, đã huy động các chuyên gia đầu ngành và chính đội ngũ lãnh đạo cấp cao trực tiếp tham gia giảng dạy, công tác đào tạo, bồi dưỡng không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn lan tỏa kinh nghiệm thực tiễn và tinh thần tiên phong, tạo hiệu ứng mạnh mẽ thông qua cơ chế đào tạo giảng viên nguồn.
Ngoài ra, thường xuyên tiến hành rà soát, đánh giá và sắp xếp, bổ sung đội ngũ nhân sự có năng lực, phẩm chất đạo đức tốt, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của tổ chức, giúp bộ máy luôn trong trạng thái thích ứng cao. Đây chính là minh chứng rõ nét cho sự đầu tư có chiều sâu về xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc đủ bản lĩnh, trí tuệ để thực hiện vai trò nòng cốt chính trị trong bối cảnh phát triển mới.
Tuy nhiên, công tác này vẫn còn có một số hạn chế, bất cập, như: tài liệu bồi dưỡng chưa được thống nhất đồng bộ và vẫn còn có sự chênh lệch về cách thức tổ chức giữa các đơn vị; quy mô bồi dưỡng đã được mở rộng những vẫn còn thiếu tính liên thông, gắn kết giữa các chương trình dẫn đến có sự chồng chéo về nội dung nên chưa phát huy được tính hệ thống. Bên cạnh đó, nội dung đào tạo còn nặng về lý thuyết, chưa mang tính “cầm tay chỉ việc”, vì vậy, cần phải có giải pháp đồng bộ để đổi mới toàn diện công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong thời gian tới.
3. Một số giải pháp cần thực hiện
Một là, đổi mới nội dung đào tạo, bồi dưỡng theo hướng cập nhật và tích hợp
chuẩn hóa khung năng lực.
Cần đổi mới chương trình và tài liệu học, hướng tới tính thiết thực, lấy người học làm trung tâm, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Xây dựng và phát triển nền tảng học tập trực tuyến (E-learning Platform), như: số hóa toàn bộ giáo trình, tài liệu, văn kiện, video bài giảng thành các nguồn học tập đa phương tiện và tổ chức thành các module học tập ngắn. Sử dụng nền tảng LMS chuyên dụng hoặc tích hợp vào hệ thống công nghệ thông tin chung của Mặt trận Tổ quốc để quản lý học viên, phân phối nội dung, theo dõi tiến độ và đánh giá kết quả học tập; đồng thời, cho phép cán bộ tự học theo tốc độ và thời gian cá nhân.
Tiếp tục tiến hành rà soát xây dựng khung năng lực theo vị trí việc làm cho cán bộ Mặt trận Tổ quốc theo từng cấp (cấp trung ương, tỉnh, xã). Đây là cơ sở để xác định chính xác kiến thức, kỹ năng, thái độ cần đào tạo, bồi dưỡng, tránh tình trạng đào tạo dàn trải.
Xây dựng cơ chế đánh giá khách quan, thực chất về sự tiến bộ và khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng của cán bộ sau bồi dưỡng.
Hai là, tăng cường gắn kết và hệ thống hóa công tác bồi dưỡng.
Để công tác bồi dưỡng cán bộ Mặt trận Tổ quốc đạt hiệu quả thực chất và bền vững, giải pháp cốt lõi cần phải tăng cường gắn kết và hệ thống hóa toàn bộ quy trình bồi dưỡng đồng bộ, thống nhất từ trung ương đến cơ sở, trong đó các yếu tố đầu vào, đầu ra và phương pháp đánh giá cần phải được xác định rõ ràng, minh bạch. Cụ thể, cần hệ thống hóa khung chương trình chung bảo đảm tính liên thông giữa các cấp độ cán bộ; đồng thời, gắn kết đầu vào bằng việc thực hiện đánh giá nhu cầu bồi dưỡng định kỳ dựa trên tiêu chuẩn chức danh và hiệu quả công tác thực tế. Bên cạnh đó, phải chuẩn hóa phương pháp giảng dạy theo hướng đa dạng, kết hợp chặt chẽ lý thuyết với thực hành và hệ thống hóa phương pháp đánh giá minh bạch. Đặc biệt, cần gắn kết đầu ra của quá trình bồi dưỡng với công tác quy hoạch, sử dụng và bổ nhiệm cán bộ, qua đó, tạo động lực mạnh mẽ để cán bộ không ngừng học tập và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn hoạt động của Mặt trận Tổ quốc.
Cần tăng cường phối hợp giữa các cấp Mặt trận Tổ quốc và mở rộng hợp tác với các học viện, viện nghiên cứu, tổ chức xã hội chuyên môn, từ đó, tận dụng tối đa nguồn lực và chuyên gia để làm phong phú, đa dạng hóa nội dung bồi dưỡng. Thông qua sự gắn kết và hệ thống hóa này, công tác bồi dưỡng sẽ chuyển từ hình thức sang thực chất, xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực thực tiễn cao đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới.
Ba là, phân bổ nguồn lực và cơ chế tài chính tự chủ cho bồi dưỡng.
Để nâng cao chất lượng và tính linh hoạt trong công tác bồi dưỡng, cần thiết lập một cơ chế phân bổ nguồn lực hợp lý và trao quyền tự chủ tài chính cho các đơn vị, địa phương. Các tỉnh, thành phố và đơn vị được khuyến khích đánh giá nhu cầu nội bộ về năng lực cán bộ và tự quyết định sử dụng ngân sách để tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên biệt, sát thực tiễn công việc. Cơ chế này vừa giúp chi tiêu hiệu quả, vừa tăng cường trách nhiệm giải trình của lãnh đạo địa phương đối với việc phát triển đội ngũ cán bộ. Có thể khẳng định, nguồn lực tài chính được sử dụng như một công cụ để nâng cao chất lượng giảng viên và nội dung bồi dưỡng, tạo điều kiện cho các đơn vị chủ động triển khai các chương trình phù hợp với đặc thù công việc, góp phần nâng cao hiệu quả và thực chất hóa công tác bồi dưỡng cán bộ Mặt trận.
4. Kết luận
Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Mặt trận Tổ quốc trong tình hình mới là yêu cầu khách quan của khoa học quản trị hiện đại. Sự đổi mới này mang tính toàn diện và hệ thống, bao gồm đa dạng hóa phương pháp sư phạm và cải tiến cơ chế đánh giá năng lực và cải tiến cơ chế đánh giá năng lực đi đôi với chính sách sử dụng và đãi ngộ cán bộ. Vì vậy, cần phải xây dựng một chiến lược đầu tư trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ hướng đến mục tiêu xây dựng Mặt trận Tổ quốc trở thành một tổ chức năng động, chuyên nghiệp, thực sự là cầu nối vững chắc giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân. Đây chính là hành động cụ thể hóa sâu sắc Nghị quyết Đại hội Đảng XIII của Đảng về phát huy sức mạnh khối Đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo ra nguồn lực nhân sự chất lượng cao, có ý nghĩa then chốt thúc đẩy sự phát triển bền vững và thịnh vượng trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.
Chú thích:
1. Quốc hội (2025). Điều 1, Luật số 97/2025/QH15 ngày 27/6/2025 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. H. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, tr. 160.
Tài liệu tham khảo:
1. Quốc hội (2015). Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015.
2. Quốc hội (2025). Luật số 97/2025/QH15 ngày 27/6/2025 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở.
3. Bộ Chính trị (2025). Quyết định số 304-QĐ/TW ngày 10/6/2025 về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
4. Ban Bí thư (2025). Quy định số 301-QĐ/TW ngày 09/6/2025 về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025).
5. Bài học kinh nghiệm trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. https://www.quanlynhanuoc.vn/2025/07/24/bai-hoc-kinh-nghiem-trong-doi-moi-noi-dung-phuong-thuc-hoat-dong-cua-mat-tran-to-quoc-viet-nam-duoi-su-lanh-dao-cua-dang.
6. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong bối cảnh hiện nay. https://www.quanlynhanuoc.vn/2025/11/25/doi-moi-phuong-thuc-lanh-dao-cua-dang-doi-voi-cong-tac-dan-van-trong-boi-canh-hien-nay/
7. Nâng cao chất lượng công tác đối ngoại nhân dân của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn mới. https://www.quanlynhanuoc.vn/2025/11/06/nang-cao-chat-luong-cong-tac-doi-giao-nhan-dan-cua-mat-tran-to-quoc-viet-nam-trong-giai-doan-moi.
