ThS. Nguyễn Văn Thắng
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
(Quanlynhanuoc.vn) – Công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế luôn bị ảnh hưởng của nhiều nhân tố. Bài viết nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh và đưa ra một số gợi mở để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại Quảng Ninh.
Từ khóa: Đào tạo, bồi dưỡng; cán bộ, công chức; nhân tố ảnh hưởng; công chức quản lý nhà nước về kinh tế.
1. Đặt vấn đề
Trong thời gian qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế được tỉnh Quảng Ninh quan tâm, chú trọng đầu tư, đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, hiệu quả hơn, thực chất hơn, góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, trình độ, kiến thức, kỹ năng, năng lực hoạt động thực tiễn. Trong quá trình thực hiện đào tạo, bồi dưỡng chịu sự tác động của nhiều các nhân tố khác nhau cả về chủ quan và khách quan nên cần nghiên cứu, tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng để từ đó có những giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh.
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế cấp tỉnh tại tỉnh Quảng Ninh
Một là, về cơ chế, chính sách liên quan đến công tác đào tạo, bồi dưỡng.
Tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách tạo hành lang pháp lý cho đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế cũng được đặt trong tổng thể của các chính sách đó. Các cơ chế, chính sách được ban hành đã tạo hành lang pháp lý, cơ sở để triển khai thực hiện hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh, giúp nâng cao hiệu quả, chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, kiến thức, trình độ cho đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế.
Hai là, về tổ chức thực hiện hoạt động đào tạo, bồi dưỡng.
Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại Quảng Ninh diễn ra trên cơ sở các kế hoạch đã được ban hành, quá trình đào tạo, bồi dưỡng được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định, bảo đảm kỷ cương, kỷ luật, đúng quy chế, quy định, bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất để hoạt động đào tạo, bồi dưỡng diễn ra thuận lợi.
Tỉnh Quảng Ninh đã thành lập Hội đồng điều hành công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực của tỉnh, thông qua Hội đồng các cơ quan có liên quan có sự phối hợp tốt hơn trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng, quá trình triển khai được thực hiện đồng bộ hơn. Các cơ quan, đơn vị sử dụng công chức có trách nhiệm cử công chức tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, chịu trách nhiệm tính chính xác thông tin, điều kiện tham gia đào tạo, bồi dưỡng của học viên, đảm bảo đúng đối tượng, đúng tiêu chuẩn. Các cơ quan, đơn vị được giao phối hợp tổ chức thực hiện các lớp đào tạo, bồi dưỡng có trách nhiệm cử cán bộ phối hợp cơ quan, đơn vị tổ chức lớp bồi dưỡng để quản lý học viên của cơ quan, đơn vị tham gia lớp đào tạo, bồi dưỡng; chịu trách nhiệm giám sát về công tác tổ chức lớp, chất lượng giảng viên, ý thức học tập của học viên, điều kiện tổ chức lớp học, có báo cáo giám sát, đánh giá chất lượng lớp học, gửi Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Sở Nội vụ để tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền.
Trong quá trình tổ chức thực hiện hoạt động đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế, tỉnh Quảng Ninh cũng quan tâm đầu tư cơ sở vật chất để phục vụ tốt hơn cho hoạt động dạy và học, các cơ sở đào tạo được đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất cho các cơ sở đào tạo. Trường Đào tạo cán bộ Nguyễn Văn Cừ được tỉnh đầu tư xây dựng mới với cơ sở vật chất đồng bộ, hiện đại. Ngoài ra, các trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh cũng được quan tâm đầu tư nâng cấp, đầy đủ thiết bị hiện đại đảm bảo công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn tại cơ sở. Tỉnh Quảng Ninh cũng đã phối hợp với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng có uy tín để nâng cao cao trình độ, kinh nghiệm, kỹ năng cho đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế.
Ba là, về nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng.
Các chương trình đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh đều theo khung chương trình, tài liệu hướng dẫn của bộ, ngành Trung ương gắn với kiến thức thực tiễn tại địa phương, đơn vị. Nội dung các chương trình đào tạo, bồi dưỡng gồm các chương trình bồi dưỡng theo chức danh và đào tạo, bồi dưỡng theo vị trí việc làm. Chú trọng gắn việc đào tạo, trang bị kiến thức chung với rèn luyện đạo đức, tác phong, ý thức, tinh thần, thái độ phục vụ Nhân dân cho cán bộ, đảng viên. Công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh được đào tạo, bồi dưỡng các kiến thức chung về lý luận chính trị, kiến thức quản lý nhà nước, ngoại ngữ, tin học…ngoài ra được đào tạo, bồi dưỡng các nội dung gắn với vị trí việc làm, như: quản lý Logistics và cảng biển; xúc tiến đầu tư và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; hoạch định vùng và không gian trong phát triển du lịch; marketing du lịch; quản lý và phát triển dịch vụ; phát triển dịch vụ, du lịch bền vững…
Bên cạnh các kết quả đã đạt được, một số nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh còn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra, còn nặng về lý thuyết, thiếu kiến thức thực tiễn, có sự trùng lặp về nội dung giữa một số chương trình đào tạo, bồi dưỡng, nội dung còn có sự dàn trải, chưa thực sự gắn với nhu cầu và vị trí việc làm.
Bốn là, về năng lực của đội ngũ giảng viên.
Đội ngũ giảng viên được tỉnh Quảng Ninh quan tâm, tạo điều kiện, được cử đi học tập nâng cao trình độ, kiến thức nhờ đó chất lượng giảng viên của tỉnh ngày càng được nâng cao hơn. Các giảng viên tham gia giảng dạy phải áp dụng các phương pháp giảng dạy phù hợp với từng chuyên đề và đối tượng học viên trên cơ sở lấy “người học làm trung tâm”, sử dụng thành thạo các công cụ, phương tiện hỗ trợ giảng dạy.
Trong quá trình giảng dạy, các giảng viên phải bám sát khung chương trình, cập nhật những kiến thức mới liên quan đến bài giảng và gắn lý thuyết với thực tiễn, có các hoạt động trao đổi, thảo luận, giải quyết các tình huống thực tiễn. Tại Trường Đào tạo cán bộ Nguyễn Văn Cừ tỉnh Quảng Ninh, nhà trường, Ban Giám hiệu Nhà trường cũng thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra, dự giờ giảng đột xuất, để nắm bắt tình hình dạy và học thực tế. Trường cũng tổ chức Hội thi giảng viên dạy giỏi cấp khoa và cấp trường và chọn cử giảng viên tham gia Hội thi giảng viên giỏi toàn quốc để phát hiện cũng như nâng cao chất lượng giảng dạy của giảng viên. Ngoài hoạt động giảng dạy, các giảng viên cũng tăng cường các hoạt động nghiên cứu khoa học và nghiên cứu thực tế.
Để nâng cao kiến thức thực tiễn cho đội ngũ giảng viên, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Quyết định số 737-QĐ/TU ngày 13/11/2017 “về phê duyệt Đề án bồi dưỡng kiến thức thực tế đối với cán bộ, giảng viên”. Bên cạnh đó, để có thêm các kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn cho học viên, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 1048-QĐ/TU ngày 11/6/2018 về việc phân công các đồng chí lãnh đạo các sở, ban, ngành tham gia báo cáo viên kiêm chức, thỉnh giảng tham gia giảng dạy một số nội dung, chuyên đề.
Mặc dù, tỉnh, các cơ sở đào tạo của tỉnh cũng đã quan tâm đào tạo, phát triển đội ngũ giảng viên. Tuy nhiên, một số giảng viên có trình độ năng lực còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu giảng dạy đặc biệt là kinh nghiệm thực tiễn, chưa chủ động, tích cực tự học, tự rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, chất lượng bài giảng…, vẫn còn có những khoảng trống nhất định về thế hệ, trong khi đội ngũ giảng viên dầy dạn kinh nghiệm nghỉ hưu thì đội ngũ giảng viên trẻ được đào tạo nhưng còn thiếu về kinh nghiệm thực tiễn, gây ra một số khó khăn, bất cập. Đội ngũ giảng viên thỉnh giảng có kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn nhưng lại thiếu các kỹ năng, phương pháp nghiệp vụ sư phạm.
Năm là, về học viên tham gia khóa đào tạo, bồi dưỡng.
Học viên, đối tượng trung tâm của mọi chương trình, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng. Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế hướng đến kết quả “đầu ra” là trang bị các kiến thức, kỹ năng, hình thành những thái độ cần thiết cho người học để nâng cao chất lượng, hiệu quả nhiệm vụ được giao. Khi tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, các đơn vị quản lý, sử dụng công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh chịu trách nhiệm về việc cử đúng đối tượng tham gia khóa học. Đa số công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại Quảng Ninh khi tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng đều có ý thức tổ chức kỷ luật cao, chấp nghiêm túc nội quy, quy chế của Tỉnh, của cơ sở đào tạo.
3. Một số gợi mở để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh
Thứ nhất, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cấp ủy, lãnh đạo cơ quan, đơn vị trong đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế.
Cấp ủy, lãnh đạo đơn vị cần nhận thức đúng vai trò, ý nghĩa của công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế. Cần xây dựng cơ chế quy trách nhiệm cho cấp ủy, người đứng đầu đơn vị trong đào tạo, bồi dưỡng từ việc xây dựng kế hoạch, chương trình, xác định nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng và cử công chức tham dự các khóa đào tạo, bồi dưỡng, bảo đảm khách quan, thực chất, hiệu quả, đúng đối tượng.
Thứ hai, cần tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách liên quan đến công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh, đảm bảo tính ổn định, có khả năng dự báo, mang tính dài hạn, có nội dung trọng tâm, trọng điểm, gắn với tầm nhìn, định hướng phát triển kinh tế của tỉnh. Trong đó, đặc biệt chú ý đến cơ chế chính sách về tài chính, đầu tư cho đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế. Ngoài ra, cũng cần quy định cụ thể các nội dung về chương trình tổng thể, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng; nội dung, chương trình; quy trình, thủ tục; quyền và nghĩa vụ của người học, của các đơn vị có liên quan; cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý nhà nước về kinh tế.
Thứ ba, cần quan tâm đến đời sống vật chất cũng như tinh thần cho đội ngũ giảng viên. Quan tâm hơn nữa đến việc phát triển, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho giảng viên thông qua tạo điều kiện cho giảng viên đi học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nâng cao kiến thức thực tiễn cùng với đó yêu cầu mỗi giảng viên phải thường xuyên tự học tập, nghiên cứu, trau dồi, bổ sung, cập nhật kiến thức, chuyên môn, nghiệp vụ, gắn lý luận với thực tiễn. Tăng cường chuẩn hóa đội ngũ giảng viên để đáp ứng yêu cầu theo quy định, tăng cường kiểm tra giám sát chất lượng, nội dung bài giảng đặc biệt là kỷ luật phát ngôn. Tăng cường phát triển đội ngũ giảng viên thỉnh giảng, cán bộ có kinh nghiệm thực tiễn, đồng thời thu hút những giảng viên giỏi từ các nơi khác về làm việc tại tỉnh.
Thứ tư, sắp xếp, nâng cao chất lượng hệ thống các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng, cử công chức tham gia học tập tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng có uy tín, chất lượng cao ở trong và ngoài nước.
Thực hiện các hoạt động sắp xếp hệ thống các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng theo hướng tinh gọn với chức năng, nhiệm vụ và quy mô, hình thức đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với yêu cầu đặt ra. Xây dựng nâng cao chất lượng các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng của tỉnh, đồng thời, nghiên cứu ký kết hợp tác với các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng trọng điểm có uy tín, chất lượng đã được khẳng định ở trong và ngoài nước. Kiên quyết không cử công chức đi học tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng có chất lượng không đáp ứng được yêu cầu.
Thứ năm, thường xuyên phát triển, đổi mới chương trình, nội dung đào tạo, bồi dưỡng, phương pháp giảng dạy. Nội dung chương trình phải được xây dựng dựa trên vị trí việc làm, tiêu chuẩn của ngạch công chức và định hướng phát triển của tỉnh, xu hướng của đất nước và thế giới. Tăng cường các nội dung liên quan đến đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp, chương trình bồi dưỡng ngắn hạn, cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng theo nhu cầu, kỹ năng theo hướng “cầm tay chỉ việc”, bám sát các nội dung gắn với các kiến thức, kỹ năng liên quan đến quản lý nhà nước về kinh tế.
Thứ sáu, tăng cường đầu tư kinh phí cho hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế. Kinh phí ở đây không chỉ từ ngân sách của tỉnh mà cần huy động thêm nguồn lực từ xã hội hóa, từ hợp tác với các đơn vị, cơ sở đào tạo trong nước và quốc tế trong đào tạo, bồi dưỡng thông qua giao lưu, trao đổi đoàn, trao đổi giảng viên, nội dung, chương trình.
Tài liệu tham khảo:
1. Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh (2014). Nghị quyết số 163/NQ-HĐND ngày 12/12/2014 về quy hoạch phát triển nguồn nhân lực tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030.
2. Tỉnh uỷ Quảng Ninh (2018). Kế hoạch số 228-KH/TU ngày 29/8/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII) về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ và chủ đề công tác của năm 2020.
3. Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh (2015). Quyết định số 293/QĐ-UBND ngày 30/01/2015 về việc phê duyệt Đề án Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng và phát triển toàn diện nguồn nhân lực tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020.
4. Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh (2016). Kế hoạch số 5436/KH-UBND ngày 31/8/2016 về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2016-2020.
5. Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh (2021). Kế hoạch số 37/KH-UBND ngày 16/02/2021 về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2021 – 2025.
6. Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh (2024). Quyết định số 1061/QĐ-UBND ngày 04/4/2024 phê duyệt Đề án phát triển nguồn nhân lực tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
7. Nguyễn Văn Thắng. Đề xuất mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức quản lý nhà nước về kinh tế tại tỉnh Quảng Ninh. Tạp chí Kinh tế và dự báo online, đăng ngày 19/7/2024.
