ThS. Vũ Kim Loan
Trường Chính trị tỉnh Cà Mau
(Quanlynhanuoc.vn) – Việt Nam đang đứng trước thời khắc có tính bước ngoặt để tiến vào kỷ nguyên phát triển mới, trong đó công tác thanh niên cần khẳng định vai trò tiên phong trong việc giữ vững niềm tin, bồi đắp lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ, góp phần tạo nên “sức đề kháng tư tưởng” vững chắc. Qua đó, giúp thanh niên có đủ bản lĩnh chính trị để nhận diện, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, kiên định con đường cách mạng mà Đảng và Nhân dân đã lựa chọn, vững vàng tiến bước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Từ khóa: Công tác thanh niên; niềm tin; lý tưởng cách mạng; kỷ nguyên vươn mình.
1. Mở đầu
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vị trí, vai trò của thanh niên. Người từng khẳng định: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên”1. Để thanh niên nhận thức đúng đắn trách nhiệm của mình cống hiến sức trẻ cho Tổ quốc, thanh niên cần được giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện, giữ vững niềm tin, lý tưởng cách mạng. Vì thế, trong Di chúc, Người căn dặn “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”2
Quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng luôn khẳng định thanh niên là nhân tố quyết định tương lai vận mệnh của dân tộc, là lực lượng tiên phong trong các cuộc kháng chiến giành độc lập và công cuộc đổi mới, kiến thiết nước nhà. Việc chăm lo, giáo dục, bồi dưỡng thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự nghiệp cách mạng đi đến thắng lợi. Vì thế, Đảng luôn chú trọng thực hiện công tác thanh niên để giữ vững niềm tin, lý tưởng cách mạng, khơi dậy lòng yêu nước, khát vọng cống hiến của thanh niên Việt Nam.
Trong giai đoạn đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc để vượt qua mọi khó khăn, thách thức, công tác thanh niên tiếp tục đảm nhận sứ mệnh khơi dậy ý chí, khát vọng cống hiến, giữ vững niềm tin, truyền lửa nhiệt tình; giữ vững lý tưởng cách mạng cho thanh niên trước những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.
2. Công tác thanh niên với sứ mệnh giữ vững niềm tin, lý tưởng cách mạng cho thanh niên
Kể từ khi ra đời lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng luôn xác định thanh niên là một lực lượng quan trọng của cách mạng, cần làm tốt công tác thanh niên để giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, lối sống đẹp góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị cho thanh niên. Công tác thanh niên là phương thức quan trọng để thiết lập, tăng cường niềm tin của thanh niên với Đảng, là vũ khí sắc bén làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn tấn công, chống phá của kẻ thù. Công tác thanh niên đã khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, làm cho thanh niên bền gan vững chí trước kẻ thù hung bạo. Đồng thời, truyền tải những thông điệp đấu tranh thấm sâu vào các thế hệ thanh niên, vừa làm cho thanh niên hiểu kẻ thù, vừa làm cho thanh niên nhận thức sâu sắc “Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác”3.
Trong công cuộc xây dựng đất nước ta “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” công tác thanh niên đã làm cho thanh niên nhận thức trách nhiệm của mình để “đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”, tiên phong, xung kích trên mọi mặt trận với tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, gian khổ, dám hy sinh vì lợi ích chung. Theo đó, lớp lớp thanh niên vừa hàn gắn những vết thương chiến tranh, vừa cống hiến sức trẻ, nhiệt huyết xây dựng quê hương, đất nước trong thời kỳ mới. Và khi chúng ta tiến hành công cuộc đổi mới đất nước công tác thanh niên tiếp tục tuyên truyền, giác ngộ làm cho thanh niên thấu hiểu đổi mới là một yêu cầu bức thiết, có ý nghĩa sống còn đối với vận mệnh của dân tộc, làm cho thanh niên vững tin đi theo con đường đổi mới mà Đảng đã đề ra.
Thời đại mới hiện nay, thanh niên Việt Nam vẫn luôn tự hào, vững tin theo Đảng, luôn nỗ lực cống hiến, lao động, học tập và làm việc đóng góp nhiều điều ý nghĩa cho xã hội, có sức lan tỏa những năng lượng tích cực đến cộng đồng. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng một bộ phận thanh niên nhạt phai lý tưởng cách mạng, thiếu hiểu biết về truyền thống, lịch sử dân tộc, lịch sử Đảng, thờ ơ, bàng quan trước vận mệnh của đất nước, dễ trở thành nạn nhân bị các thế lực thù địch lôi kéo, từ đó ảnh hưởng xấu đến tư tưởng, nhận thức, niềm tin, lý tưởng cách mạng của thanh niên.
Trong bối cảnh nước nhà đang đứng trước những bước ngoặc trọng đại với các quyết sách chiến lược của Đảng để đưa dân tộc vươn mình. Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đã chỉ rõ “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam thời đại mới về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, ý chí, khát vọng cống hiến, nêu cao trách nhiệm đối với đất nước xã hội”4. Do đó, công tác thanh niên với sứ mệnh quan trọng là nâng cao nhận thức, giải thích cho thanh niên ý nghĩa của những quyết sách chiến lược mà Đảng ta đã đề ra, khẳng định tính đúng đắn từ các chủ trương, đường lối của Đảng củng cố niềm tin, tăng cường lý tưởng cách mạng cho thanh niên. Đồng thời, khi các thế lực thù địch xuyên tạc những quyết sách chiến lược của Đảng với những tin đồn thất thiệt, những “mưu hèn, kế bẩn” hòng làm suy giảm niềm tin của thanh niên, làm phai nhạt lý tưởng cách mạng của thanh niên thì công tác thanh niên giữ sứ mệnh phản bác, làm sáng tỏ sự thật, vạch trần và đập tan những “mưu hèn, kế bẩn” của chúng để giữ vững lý tưởng cách mạng, vun đắp niềm tin của thanh niên với Đảng.
Có thể thấy, trong bất kỳ giai đoạn nào công tác thanh niên cũng mang sứ mệnh cao cả là “đi trước, mở đường” giữ vững niềm tin, lý tưởng cách mạng cho thanh niên, làm cho thanh niên tin tưởng vào mọi quyết sách của Đảng, tự hào, vững tin theo Đảng, giữ vững lập trường trước mọi bước ngoặc của lịch sử, xác định rõ trọng trách của mình với đất nước, chủ động, sáng tạo, cống hiến sức trẻ và trí tuệ làm rạng rỡ nước nhà.
3. Những yếu tố tác động đến niềm tin, lý tưởng cách mạng của thanh niên trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam được khởi đầu từ Đại hội XIV của Đảng”5 . Trong kỷ nguyên mới, với thế và lực mới; đứng trước những thời cơ, vận hội đan xen với những thách thức rất lớn. Vì thế, việc giữ vững niềm tin, lý tưởng cách mạng cho thanh niên vẫn là một bài toán nan giải, đòi hỏi chúng ta cần có nhìn nhận khách quan, thấu đáo về những nguyên nhân tác động đến niềm tin, lý tưởng cách mạng của thanh niên để công tác thanh niên tiếp tục làm tròn sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên mới. Có thể thấy, một số yếu tố tác động đến niềm tin, lý tưởng cách mạng của thanh niên như sau:
Thứ nhất, tác động từ kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.
Kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế mang lại cơ hội phát triển nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Mặt trái của kinh tế thị trường tạo ra sự đề cao vật chất, chủ nghĩa cá nhân, thực dụng; phân hóa giàu nghèo và gia tăng tệ nạn xã hội đã làm xói mòn các giá trị truyền thống. Trong khi đó, thanh niên – với đặc điểm thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị cuốn theo trào lưu – thường gặp khó khăn trong việc nhận diện đúng – sai, thật – giả. Ngoài ra, quá trình hội nhập quốc tế cũng làm xuất hiện xu hướng “sính ngoại”, chạy theo các giá trị tư bản chủ nghĩa, phai nhạt bản sắc văn hóa dân tộc, tác động tiêu cực đến niềm tin và lý tưởng cách mạng của thanh niên.
Thứ hai, tác động từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và không gian mạng.
Không gian mạng trở thành môi trường sống quan trọng của thanh niên nhưng cũng là nơi tiềm ẩn nhiều luồng thông tin xấu, độc. Trào lưu lệch chuẩn, thông tin sai sự thật, các hình thức tuyên truyền phản động… đã tác động mạnh đến tư tưởng, làm suy giảm lòng tin, lý tưởng cách mạng và dẫn đến lối sống buông thả, hưởng thụ, sống ảo, thờ ơ với lịch sử và truyền thống dân tộc.
Thứ ba, tác động từ hoạt động chống phá của các thế lực thù địch.
Các thế lực thù địch liên tục gia tăng các hoạt động tuyên truyền sai trái, công khai hoặc ngấm ngầm chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, trong đó thanh niên là đối tượng bị nhắm đến. Bằng thủ đoạn lợi dụng tâm lý, lứa tuổi, thông qua mạng xã hội, chúng gieo rắc thông tin xuyên tạc, kích động, lôi kéo thanh niên xa rời lý tưởng cách mạng, giảm sút niềm tin và dễ trở thành công cụ truyền bá tư tưởng phản động.
4. Một số giải pháp phát huy vai trò của công tác thanh niên
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên.
Cấp ủy các cấp cần chủ động cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng về công tác thanh niên; nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của thanh niên để kịp thời định hướng tư tưởng. Cần truyền tải thông điệp về “kỷ nguyên vươn mình” của dân tộc bằng ngôn ngữ dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện nhằm tạo sự lan tỏa, đồng thuận trong thanh niên. Trước yêu cầu của kỷ nguyên mới cấp ủy đảng các cấp cần nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc lãnh đạo công tác thanh niên, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác lãnh đạo, tổ chức đảng cần căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm, tình hình thanh niên cụ thể để có sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao đối với công tác thanh niên trên cơ sở bám sát những chủ trương, đường lối của Đảng trong kỷ nguyên mới. Có như vậy mới giữ vững được niềm tin, lý tưởng cách mạng cho thanh niên và phát huy được tinh thần xung kích, sáng tạo của thanh niên để đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của đất nước. Bên cạnh đó, cấp ủy đảng các cấp cần quán triệt để cán bộ, đảng viên thông suốt về trách nhiệm của mình đối với công tác thanh niên. Thực hiện tốt công tác thanh niên là trách nhiệm của từng cán bộ, đảng viên chứ không phải là nhiệm vụ riêng của cấp ủy. Vì thế, mỗi cán bộ, đảng viên cần tích cực tham gia, hỗ trợ, đồng hành cùng phong trào thanh niên; tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng đến thanh niên; là tấm gương sáng để thanh niên noi theo.
Hai là, đổi mới giáo dục lý tưởng, chính trị, đạo đức cho thanh niên.
Tăng cường giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khơi dậy khát vọng cống hiến và niềm tự hào dân tộc. Phát triển các mô hình truyền cảm hứng, xây dựng thông điệp có chiều sâu nhằm cổ vũ thanh niên tích cực học tập, khởi nghiệp, làm chủ khoa học công nghệ, gắn với tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến Luật An ninh mạng cho thanh niên góp phần nâng cao văn hóa ứng xử cho thanh niên khi tham gia mạng xã hội. Tiếp tục triển khai có hiệu quả các bài học lý luận chính trị trong thanh niên và thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 – 2030. Đa dạng hóa các hình thức giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, xây dựng và nhân rộng những tấm gương điển hình để thanh niên học tập, noi theo.
Ba là, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức Đoàn.
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; phát huy vai trò của cán bộ Đoàn như những “thủ lĩnh truyền cảm hứng” để có khả năng lan toả, truyền lửa cho các hoạt động của phong trào thanh niên. Đẩy mạnh các diễn đàn, đối thoại với thanh niên; khắc phục tình trạng “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị”. Tổ chức phong trào hành động cách mạng nhằm gắn kết thanh niên với thực tiễn, nuôi dưỡng niềm tin và lý tưởng cách mạng, bồi dưỡng, giáo dục, định hướng cho thanh niên hành động theo đúng quan điểm, chủ trương lãnh đạo của Đảng. Tổ chức Đoàn cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức hoạt động trên cơ sở tận dụng ưu thế tích cực của Intrernet, mạng xã hội, các nền tảng số, tiếp cận các trào lưu mới trong thanh niên để kịp thời có định hướng phù hợp cho thanh niên. Phát huy vai trò của tổ chức Đoàn các cấp để giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, khơi dậy lòng yêu nước, nhiệt huyết của tuổi trẻ để thanh niên lập thân, lập nghiệp góp phần thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Bốn là, đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục phù hợp với đặc điểm thanh niên.
Tận dụng nền tảng số, mạng xã hội, âm nhạc, phim ảnh… để chuyển tải thông điệp chính trị một cách gần gũi. Khuyến khích thanh niên sáng tạo, phản biện xã hội, mạnh dạn bày tỏ quan điểm, đóng góp giải pháp. Cần nói thật, nói đúng, không tô hồng, không né tránh để giáo dục tư tưởng trở nên chân thực và có sức thuyết phục. Bồi đắp tình yêu quê hương đất nước; khát khao sáng tạo, cống hiến cũng như định hướng nghề nghiệp cho thanh niên sao cho phù hợp với sở trường, năng lực của từng cá nhân. Tạo sợi dây kết nối giữa tổ chức Đoàn, hội với gia đình, nhà trường, các tổ chức chính trị xã hội, doanh nghiệp trong giáo dục, rèn luyện thanh niên. Đẩy mạnh các đợt sinh hoạt học tập chuyên đề làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và cuộc vận động xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới để góp phần xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, trong sáng cho thanh niên.
Năm là, huy động thanh niên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Phát động các chiến dịch truyền thông trên không gian mạng; tổ chức đội phản ứng nhanh để phát hiện, phản bác quan điểm sai trái, xuyên tạc; xây dựng phong trào “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”, kết hợp “xây” và “chống”. Tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ sàng lọc thông tin. Tuyên truyền cho thanh niên nhận thức rõ vai trò của mình trong công cuộc bảo vệ Đảng, bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới. Đẩy mạnh thực hiện phong trào bình dân học vụ số để đoàn kết, tập hợp thanh niên đóng góp trí tuệ, sức trẻ tham gia vào công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng. Thành lập và duy trì các câu lạc bộ, tổ, đội, nhóm phản ứng nhanh kịp thời nắm bắt dư luận xã hội, nắm bắt các thông tin sai trái, thù địch, huy động thanh niên triển khai đấu tranh phản bác, ngăn chặn kịp thời mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.
5. Kết luận
Giữ vững niềm tin, lý tưởng cách mạng cho thanh niên chính là sứ mệnh quan trọng của công tác thanh niên trong mọi giai đoạn cách mạng. Công tác thanh niên khơi dậy tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước, khát vọng cống hiến, ý chí phấn đấu vươn lên, niềm tin tưởng, kiên định một lòng, một dạ theo Đảng để thanh niên luôn đồng hành cùng dân tộc. Công tác thanh niên khi thực hiện tốt sẽ góp phần làm cho thanh niên Việt Nam ngày càng phát triển, vừa “hồng” vừa “chuyên” đưa đất nước vững vàng cất cánh bước vào kỷ nguyên mới, xây dựng nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.
Chú thích:
1. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 216.
2. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 15. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 622.
3. Lý Tự Trọng – sáng mãi con đường cách mạng của Thanh niên. http://baoquankhu4.com.vn/ky-niem-120-nam-ngay-sinh-anh-hung-ly-tu-trong-20-10-1904-20-10-2024-/ly-tu-trong-sang-mai-con-duong-cach-mang-cua-thanh-nien2.html
4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2025). Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr.51.
5. Một số nội dung cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; những định hướng chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. https://www.tapchicongsan.org.vn/media-story/-/asset_publisher/V8hhp4dK31Gf/content/ky-nguyen-moi-ky-nguyen-vuon-minh-cua-dan-toc-ky-nguyen-phat-trien-giau-manh-duoi-su-lanh-dao-cam-quyen-cua-dang-cong-san-xay-dung-thanh-cong-nuoc-vie.
