TS. Vũ Trà Giang
Trường Đại học Công đoàn
(Quanlynhanuoc.vn) – Xây dựng nền hành chính hiện đại là yêu cầu tất yếu nhằm nâng cao năng lực quản trị quốc gia, phục vụ phát triển đất nước nhanh và bền vững. Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đã đề ra những định hướng lớn, nhấn mạnh yêu cầu xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, liêm chính, phục vụ Nhân dân và hội nhập quốc tế. Bài viết phân tích những nội dung cốt lõi của tinh thần đổi mới nền hành chính hiện đại và đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại, chuyên nghiệp phù hợp với điều kiện phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Từ khóa: Hành chính hiện đại; cải cách hành chính; xây dựng Nhà nước pháp quyền; văn kiện Đại hội XIV; quản trị quốc gia.
1. Đặt vấn đề
Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao hơn về đổi mới mô hình tăng trưởng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) và hội nhập quốc tế sâu rộng, việc xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu lực, hiệu quả là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược. Đảng nhấn mạnh mạnh vai trò của Nhà nước và nền hành chính trong kiến tạo phát triển, phục vụ Nhân dân và thích ứng linh hoạt với những chuyển động của thời đại số. Để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn 2045, nền hành chính Việt Nam cần được xây dựng một cách căn bản, toàn diện.
2. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về xây dựng nền hành chính hiện đại
Xây dựng nền hành chính hiện đại là một trong những nội dung cốt lõi của tiến trình cải cách hành chính, gắn liền với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, kể từ công cuộc đổi mới năm 1986 đến nay, Đảng luôn nhất quán quan điểm coi trọng vai trò của nền hành chính quốc gia trong việc tổ chức thực hiện đường lối, chính sách và chiến lược phát triển đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Xây dựng nền hành chính nhà nước phục vụ Nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch”1. Quan điểm này tiếp tục được nhấn mạnh và nâng tầm trong Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV, phản ánh tư duy mới, toàn diện và sâu sắc về quản trị quốc gia trong bối cảnh phát triển mới.
Thứ nhất, nền hành chính hiện đại là một bộ phận cấu thành tất yếu của Nhà nước pháp quyền XHCN. Đảng xác định: việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN là yêu cầu tất yếu của tiến trình phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời là điều kiện bảo đảm để thể chế hóa vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, bảo đảm công bằng, dân chủ và thượng tôn pháp luật trong quản lý xã hội. Trong cấu trúc của Nhà nước pháp quyền, nền hành chính có vai trò đặc biệt quan trọng, là công cụ tổ chức thực hiện pháp luật, chính sách và phục vụ Nhân dân. Vì vậy, xây dựng nền hành chính hiện đại không chỉ là cải cách kỹ thuật, hành chính, mà là một bước đi chiến lược nhằm hoàn thiện Nhà nước pháp quyền, nâng cao chất lượng quản trị quốc gia, thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội trên cơ sở luật pháp. Theo quan điểm của Đảng, nền hành chính hiện đại phải đặt trong tổng thể tiến trình đổi mới thể chế chính trị, phát triển nền dân chủ XHCN và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Thứ hai, nền hành chính hiện đại là nền hành chính phục vụ, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Một trong những chuyển biến lớn về tư duy quản lý hành chính được thể hiện rõ trong các nghị quyết, chỉ thị và văn kiện của Đảng thời gian qua, đó là sự chuyển đổi căn bản từ mô hình hành chính “quản lý – kiểm soát” sang mô hình hành chính “phục vụ – kiến tạo, phát triển”. Đảng nhấn mạnh yêu cầu xây dựng nền hành chính theo hướng phục vụ người dân và doanh nghiệp, lấy sự hài lòng của Nhân dân làm thước đo đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước. Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV tiếp tục khẳng định rõ quan điểm: “Xây dựng nền hành chính phục vụ Nhân dân chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch, hiệu quả”2. Đây là định hướng quan trọng cho công cuộc cải cách hành chính trong giai đoạn tới, thể hiện tư duy lấy Nhân dân làm trung tâm, lấy hiệu quả và chất lượng phục vụ làm mục tiêu cao nhất.
Thứ ba, coi trọng cải cách thể chế, hiện đại hóa bộ máy, phát triển nguồn nhân lực hành chính. Đảng xác định, cải cách hành chính là một trong ba khâu đột phá chiến lược, đóng vai trò nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hiệu lực, hiệu quả quản trị công, trong đó cải cách thể chế hành chính được coi là trụ cột. Các văn kiện của Đảng, đặc biệt là Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV đã nhấn mạnh yêu cầu: “Tiếp tục đổi mới, xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại; giảm mạnh các thủ tục hành chính trong hoạt động của Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền địa phương”3. Thực hiện sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã; thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp4. Để đạt được điều đó, cần có cơ chế phân cấp, phân quyền rõ ràng, gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực và tăng cường trách nhiệm người đứng đầu. Bên cạnh đó, phát triển nguồn nhân lực hành chính được đặt ở vị trí trung tâm. Đảng yêu cầu đổi mới toàn diện cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá công chức, bảo đảm công bằng, công khai và dựa trên kết quả thực tiễn. Hướng tới xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất đạo đức trong sáng, chuyên nghiệp, tinh thông nghiệp vụ, năng động, sáng tạo và hội nhập.
Thứ tư, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý hành chính, xây dựng chính phủ điện tử, tiến tới chính phủ số. Một nội dung quan trọng trong các văn kiện Đảng gần đây là việc thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số trong quản lý hành chính, ứng dụng công nghệ số là yếu tố cốt lõi để hiện đại hóa nền hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy công quyền. Chuyển đổi số trong hành chính không chỉ dừng lại ở việc điện tử hóa thủ tục mà cần được hiểu là sự đổi mới toàn diện cách thức tổ chức, vận hành và phục vụ nền hành chính nhà nước, hướng tới mô hình quản trị thông minh, minh bạch, nhanh chóng, tiết kiệm và hiệu quả. Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV chỉ rõ: “Phấn đấu đến năm 2030 Việt Nam có chỉ số phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số ở mức độ cao trên thế giới, thuộc nhóm 30 quốc gia dẫn đầu theo xếp hạng của Liên hợp quốc”5. Điều này thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng trong việc ứng dụng triệt để công nghệ số để nâng tầm quản trị hành chính lên một trình độ mới, phù hợp với yêu cầu thời đại và xu thế toàn cầu.
Thứ năm, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự giám sát của Nhân dân đối với nền hành chính. Quan điểm của Đảng về xây dựng nền hành chính hiện đại bao hàm yêu cầu tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống hành chính nhà nước, đồng thời, bảo đảm vai trò giám sát của Nhân dân, của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định thành công trong cải cách hành chính, bảo đảm định hướng XHCN và giữ vững nguyên tắc “Nhân dân là chủ thể của quyền lực nhà nước”.
Trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số, nền hành chính hiện đại càng cần minh bạch hóa hoạt động, công khai hóa thông tin và phát huy dân chủ, tạo điều kiện để người dân tham gia, giám sát, phản biện chính sách. Đây cũng là cơ sở để xây dựng nền hành chính liêm chính, kỷ cương, trong sạch và ngày càng gắn bó với lợi ích thiết thực của Nhân dân.
3. Thực trạng nền hành chính Việt Nam hiện nay
Trong quá trình hơn ba thập kỷ thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, nền hành chính nhà nước Việt Nam đã trải qua nhiều đợt cải cách sâu rộng nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, xây dựng một nền hành chính phục vụ Nhân dân, thích ứng với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế. Nhìn một cách tổng thể, nền hành chính Việt Nam hiện nay đã đạt được một số kết quả tích cực.
Công cuộc cải cách hành chính đã đem lại nhiều chuyển biến quan trọng trong tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước. “Bộ máy nhà nước đã được sắp xếp theo hướng tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Nền hành chính quốc gia được cải cách theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại”6. Cùng với đó, cải cách thủ tục hành chính là một trong những điểm sáng nổi bật, được thực hiện đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Nhiều thủ tục hành chính rườm rà, chồng chéo đã được cắt giảm, đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ công. Việc triển khai cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” ở các cấp chính quyền đã góp phần nâng cao chất lượng phục vụ và cải thiện mức độ hài lòng của người dân. Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đã cho thấy rõ vai trò điều hành, tổ chức triển khai chính sách linh hoạt và hiệu quả của cả hệ thống hành chính nhà nước, góp phần kiểm soát dịch bệnh, duy trì hoạt động kinh tế – xã hội. Điều này khẳngđịnh nền hành chính Việt Nam đã từng bước nâng cao năng lực ứng phó với các tình huống khẩn cấp, bất thường.
Một thành tựu đáng chú ý là sự phát triển của Chính phủ điện tử và bước đầu chuyển dịch sang mô hình Chính phủ số, “Việt Nam đã duy trì được việc tăng hạng chỉ số Chính phủ điện tử liên tục trong giai đoạn 2014 – 2022 từ vị trí thứ 99 lên vị trí thứ 86; năm 2024 đã vươn lên vị trí thứ 71 trong 193 quốc gia”7. Hệ thống dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 được mở rộng, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân, doanh nghiệp; đồng thời, tăng tính minh bạch và công khai trong hoạt động hành chính. Bên cạnh đó, việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức hành chính đã có chuyển biến tích cực. Công tác đào tạo, bồi dưỡng được chú trọng hơn; tiêu chuẩn, quy trình tuyển dụng và bổ nhiệm được quy định rõ ràng; bước đầu hình thành lớp cán bộ, công chức trẻ có trình độ, năng động và có tinh thần đổi mới.
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực song nền hành chính Việt Nam vẫn còn tồn tại không ít hạn chế, bất cập cả về thể chế, tổ chức bộ máy, chất lượng nguồn nhân lực và phương thức hoạt động, thể hiện trên một số nội dung sau:
Một là, tổ chức bộ máy hành chính ở nhiều cấp, ngành vẫn còn cồng kềnh, tầng nấc trung gian nhiều, chức năng nhiệm vụ chưa rõ ràng, còn chồng chéo, trùng lặp hoặc bị bỏ trống. Một số cơ quan hành chính có quy mô biên chế lớn nhưng hiệu quả làm việc chưa cao, dẫn đến lãng phí nguồn lực. Việc“Tinh giản biên chế mới tập trung giảm số lượng, còn chạy theo chỉ tiêu, chưa thực sự gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức”8. Tình trạng “vừa thừa, vừa thiếu” cán bộ vẫn tồn tại, thừa người làm việc hành chính đơn thuần nhưng lại thiếu người có chuyên môn sâu, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin, quản lý số, pháp chế.
Hai là, cải cách thủ tục hành chính vẫn còn biểu hiện hình thức. Nhiều thủ tục được công bố đơn giản hóa trên giấy tờ, thực tế triển khai vẫn phức tạp, gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Một số lĩnh vực như đất đai, đầu tư, xây dựng, môi trường,… thủ tục còn kéo dài, gây tốn kém thời gian và chi phí. Tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính vẫn chưa được khắc phục triệt để.
Ba là, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hành chính còn thiếu đồng bộ, chưa có sự kết nối hiệu quả giữa các cơ sở dữ liệu. Nhiều bộ, ngành, địa phương triển khai các phần mềm riêng rẽ, thiếu khả năng liên thông và chia sẻ thông tin, dẫn đến trùng lặp, chưa khai thác được hiệu quả của dữ liệu lớn trong điều hành. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực cho chuyển đổi số hành chính còn hạn chế, đặc biệt ở cấp cơ sở.
Bốn là, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức hành chính chưa đồng đều. Một bộ phận không nhỏ còn thiếu năng lực thực tiễn, kỹ năng ứng xử hành chính chưa chuyên nghiệp, thái độ phục vụ Nhân dân chưa thực sự cầu thị, trách nhiệm giải trình còn mờ nhạt. Trong “Công tác tuyển chọn, bố trí, sử dụng cán bộ ở một số nơi chưa được kiểm soát chặt chẽ, dẫn đến tình trạng đúng quy trình, nhưng không đúng người, tình trạng bổ nhiệm, bố trí người nhà, người thân, bổ nhiệm “thần tốc”9. Việc đánh giá công chức còn nặng về hình thức, chưa gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ hay sự hài lòng của người dân.
Năm là, cơ chế kiểm tra, giám sát trong hoạt động hành chính vẫn còn yếu. Việc thanh tra, kiểm tra công vụ chưa thường xuyên, chưa có tác dụng răn đe và phòng ngừa hành vi vi phạm. Công cụ phản hồi, khiếu nại của người dân về chất lượng dịch vụ công chưa được thiết lập hiệu quả, dẫn đến tâm lý e ngại phản ánh hoặc thiếu niềm tin vào khả năng thay đổi từ phía cơ quan hành chính.
Những hạn chế nêu trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân và một trong những nguyên nhân chính là tư duy cải cách chưa thực sự đổi mới, chưa có sự thay đổi mang tính đột phá trong nhận thức về vai trò của nền hành chính trong mô hình quản trị hiện đại. Một số trường hợp, cải cách hành chính mới dừng lại ở xử lý kỹ thuật, thiếu gắn kết với cải cách thể chế tổng thể.
Bên cạnh đó, việc triển khai các chương trình cải cách hành chính còn thiếu sự đồng bộ giữa trung ương và địa phương; thiếu cơ chế đánh giá độc lập, cụ thể về mức độ cải cách; thiếu các chỉ tiêu cụ thể về hiệu quả phục vụ người dân. Nguồn lực đầu tư cho cải cách hành chính, nhất là chuyển đổi số chưa tương xứng với yêu cầu. Mặt khác, việc xây dựng và duy trì động lực cải cách trong hệ thống hành chính công còn hạn chế do cơ chế khen thưởng, xử lý trách nhiệm chưa rõ ràng, thiếu minh bạch và thiếu tính cạnh tranh.
4. Định hướng xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại, chuyên nghiệp
Thứ nhất, chuyển đổi căn bản tư duy hành chính từ quản lý sang phục vụ và kiến tạo, phát triển. Đó là nội dung chuyển mạnh từ nền hành chính mang tính chất “quản lý hành chính – mệnh lệnh” sang mô hình “hành chính phục vụ – kiến tạo phát triển”. Điều này thể hiện sự thay đổi về chất trong quan niệm về vai trò của bộ máy hành chính nhà nước không chỉ là công cụ quản lý xã hội mà còn phải là lực lượng chủ động, tiên phong trong việc tạo môi trường thuận lợi cho phát triển, thúc đẩy sáng tạo, đổi mới và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Nền hành chính hiện đại cần được xây dựng trên cơ sở lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, mọi quyết sách, hoạt động hành chính đều hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng phục vụ, giảm thiểu chi phí, tạo điều kiện tốt nhất để người dân thực hiện các quyền và nghĩa vụ công dân một cách thuận lợi, công khai và minh bạch. Tư duy “hành chính vì dân” trở thành nguyên tắc cốt lõi, xuyên suốt trong xây dựng thể chế, tổ chức bộ máy và hoạt động công vụ.
Thứ hai, hoàn thiện thể chế hành chính, bảo đảm minh bạch, hiệu lực và trách nhiệm giải trình.Điều này đòi hỏi không chỉ cải tiến quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, mà còn phải đổi mới cách thức tổ chức thực thi pháp luật, gắn bó chặt chẽ giữa xây dựng chính sách và đánh giá tác động thực tiễn.
Một nền hành chính hiện đại cần được vận hành theo nguyên tắc pháp quyền, trong đó, mọi quyết định hành chính đều phải tuân thủ pháp luật, có cơ sở rõ ràng và chịu sự giám sát, phản biện của Nhân dân, các tổ chức chính trị – xã hội và cơ quan dân cử. Việc xác lập trách nhiệm giải trình là yếu tố then chốt để nâng cao tính công khai, minh bạch trong hoạt động hành chính. Cần xây dựng các cơ chế pháp lý cụ thể để người dân có thể kiểm tra, giám sát, phản hồi và khiếu nại một cách dễ dàng, thuận tiện đối với các hành vi hành chính. Xây dựng thể chế dữ liệu mở, có quy định pháp lý về hành chính điện tử, bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư sẽ là nền tảng quan trọng cho việc hình thành nền hành chính số hiện đại trong tương lai.
Thứ ba, tinh gọn, hiện đại hóa bộ máy hành chính nhà nước. Tiếp tục định hướng xây dựng bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan, tránh trùng lặp, chồng chéo. “Phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn giữa trung ương, địa phương và cơ sở với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”10. Quá trình này cần được triển khai đồng bộ với cải cách thể chế và đổi mới cơ chế phân cấp, phân quyền theo hướng tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm, đi liền với cơ chế kiểm soát quyền lực. Trong đó, cấp chính quyền cơ sở (xã, phường, thị trấn) cần tăng cường năng lực quản trị, trang bị công nghệ và đào tạo nhân lực để bảo đảm thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ hành chính phục vụ người dân tại chỗ, gắn kết với cộng đồng, đóng vai trò là “cửa ngõ” trực tiếp của nền hành chính hiện đại. Việc tổ chức lại hệ thống hành chính cần xuất phát từ yêu cầu thực tiễn quản lý và phục vụ, tránh khuynh hướng “hành chính hóa” quá mức, hoặc dàn trải về tổ chức, biên chế. Cần chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy “xin – cho” sang “cung – cầu” trong hoạt động hành chính, từ tư duy hành chính nội bộ sang tư duy quản trị công hiện đại.
Thứ tư, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức hành chính chuyên nghiệp, liêm chính và sáng tạo.Một nền hành chính hiện đại không thể thiếu đội ngũ cán bộ, công chức có chất lượng cao, vừa tinh thông chuyên môn, nghiệp vụ, am hiểu pháp luật, vừa có đạo đức công vụ, tinh thần trách nhiệm và thái độ phục vụ tận tâm. Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV chỉ rõ “Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cần có đủ phẩm chất, năng lực, thực sự chuyên nghiệp, liêm chính”11. Đặc biệt, tư duy sáng tạo, khả năng thích ứng với chuyển đổi số, năng lực tư duy phản biện, ra quyết định dựa trên dữ liệu và tư duy phục vụ Nhân dân cần được xem là những tiêu chuẩn không thể thiếu trong đánh giá năng lực đội ngũ cán bộ, công chức hành chính hiện nay.
Việc tuyển chọn, bổ nhiệm cán bộ cần được thực hiện trên cơ sở cạnh tranh công khai, minh bạch, lựa chọn người có phẩm chất, năng lực và phù hợp với vị trí việc làm cụ thể. Cần đổi mới toàn diện công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo hướng thực chất, gắn với năng lực thực tiễn và yêu cầu hội nhập quốc tế. Có chế độ đãi ngộ hợp lý, môi trường làm việc hiện đại, công bằng, minh bạch cũng là yếu tố quyết định để thu hút và giữ chân người tài.
Thứ năm, thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số và xây dựng nền hành chính số. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực hành chính công, “quyết liệt thực hiện hiệu quả Đề án ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia”12. Là quá trình này không dừng lại ở việc điện tử hóa thủ tục, mà còn phải hướng đến việc tái cấu trúc toàn diện quy trình quản lý, xây dựng nền hành chính số thông minh, có khả năng tự vận hành trên cơ sở dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ tiên tiến. Chính phủ số và chính quyền số được định hướng trở thành phương thức quản trị chủ đạo trong tương lai gần. Điều đó đòi hỏi phải nhanh chóng xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia đồng bộ, liên thông và an toàn, tích hợp toàn bộ dịch vụ công trên một nền tảng duy nhất, bảo đảm khả năng tương tác hai chiều giữa chính quyền và người dân. Cùng với đó, xây dựng nền tảng pháp lý về dữ liệu mở, bảo vệ thông tin cá nhân và an ninh mạng là điều kiện tiên quyết để bảo đảm quyền công dân trong môi trường số; đồng thời, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân vào quá trình giám sát, phản biện và đồng kiến tạo chính sách hành chính.
Thứ sáu, tăng cường giám sát xã hội, xây dựng nền hành chính dân chủ, liêm chính và gần dân.Một trong những đặc trưng quan trọng của nền hành chính hiện đại là tính công khai, minh bạch, gần dân và chịu trách nhiệm giải trình trước Nhân dân, theo đó chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ hoạt động công vụ, xây dựng nền công vụ phục vụ Nhân dân chuyên nghiệp, dân chủ, hiện đại, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; lấy sự hài lòng, tín nhiệm của người dân, doanh nghiệp làm thước đo đánh giá cán bộ và hiệu quả công việc”13. Do đó, cần xây dựng cơ chế giám sát xã hội, khuyến khích sự tham gia của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức xã hội, báo chí và cơ quan dân cử vào quá trình hoạch định, thực thi và đánh giá chính sách hành chính là một trong những định hướng then chốt của Đảng. Cần thể chế hóa các hình thức dân chủ, như lấy ý kiến rộng rãi người dân, đối thoại chính sách, đánh giá mức độ hài lòng về dịch vụ công, tiếp nhận phản ánh kiến nghị. Từ đó, từng bước hình thành một nền hành chính công khai, minh bạch, biết lắng nghe, cầu thị và sẵn sàng thay đổi để phục vụ Nhân dân ngày một tốt hơn.
5. Kết luận
Việc xây dựng nền hành chính hiện đại là yêu cầu cấp thiết của công cuộc phát triển đất nước, mà còn là một phần trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, nền hành chính hiện đại sẽ trở thành “bệ đỡ” vững chắc cho quản trị quốc gia, phục vụ Nhân dân và thúc đẩy tiến trình phát triển nhanh, bền vững. Việt Nam cần quyết liệt đổi mới tư duy hành chính, hoàn thiện thể chế, hiện đại hóa tổ chức bộ máy, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và xây dựng văn hóa hành chính phục vụ. Chỉ khi làm được điều đó, nền hành chính nước ta mới thực sự là công cụ đắc lực của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Chú thích:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 176.
2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2025). Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XVI của Đảng (tài liệu sử dụng tại Đại hội đảng bộ cấp xã, cấp tỉnh và tương đương – Lưu hành nội bộ). H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật – Hà Nội, tr. 386, 54, 289, 347, 13, 144, 181, 183, 313, 254, 324, 346.
Tài liệu tham khảo:
1. Chính phủ (2021). Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030.
2. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính nhà nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả. https://www.tapchicongsan.org.vn/media-story/-/asset_publisher/V8hhp4dK31Gf/content/tiep-tuc-day-manh-cai-cach-hanh-chinh-nha-nuoc-dap-ung-yeu-cau-xay-dung-nen-hanh-chinh-dan-chu-chuyen-nghiep-hien-dai-hieu-luc-hieu-qua, ngày 22/08/2023.
