Thực tiễn thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh

ThS. Nguyễn Đức Tính
Viện Đào tạo và Nâng cao Thành phố Hồ Chí Minh

(Quanlynhanuoc.vn) – Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là những cam kết, lời hứa đối với các lĩnh vực, hoạt động xã hội khác nhau, bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa Đảng, Nhà nước, doanh nghiệp và Nhân dân đối với sự phát triển bền vững, thịnh vượng của đất nước. Bài viết làm rõ vai trò trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp; thực tiễn vai trò trách xã hội của doanh nghiệp trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh; qua đó, đề xuất một số biện pháp để doanh nghiệp phát huy vai trò trách nhiệm xã hội đối với sự phát triển của TP. Hồ Chí Minh trong kỷ nguyên mới.

Từ khóa: Trách nhiệm xã hội, doanh nghiệp, TP. Hồ Chí Minh.

1. Đặt vấn đề

TP. Hồ Chí Minh trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, thương mại lớn nhất cả nước; là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp lớn, nhỏ và vừa hàng đầu đất nước và đóng góp nhiều nhất về tốc độ tăng trưởng GDP cho cả nước. Thực hiện chủ trương sáp nhập các đơn vị hành chính các cấp, tinh gọn, tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị, hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu đã hợp nhất với TP. Hồ Chí Minh, góp phần quan trọng đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành “Siêu đô thị” lớn nhất vùng Đông Nam Bộ nói riêng và của cả nước nói chung. Để giữ vững truyền thống cách mạng anh hùng trong lịch sử và các nội dung, nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước đã xác định, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, của các tổ chức, lực lượng, trong đó có các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố, ngoài việc kinh doanh, phát triển, cần có trách nhiệm xã hội với sự ổn định, bền vững của thành phố, xứng đáng với sự kỳ vọng, tin tưởng và mong đợi của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đã giành cho TP. Hồ Chí Minh.

2. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp góp phần bảo đảm sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước

Trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, mở cửa, hội nhập quốc tế, các doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng vào thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển, thực hiện tiến bộ công bằng xã hội, thu hút các nguồn lực ở nước ngoài để đánh thức, khơi dậy các tiềm năng, thế mạnh của đất nước; góp phần giải quyết việc làm, nâng cao đời sống của các tầng lớp nhân dân; quảng bá hình ảnh, đất nước con người Việt Nam trên trường quốc tế.

Sự tham gia của các doanh nghiệp vào các hoạt động xã hội góp phần làm cho bức tranh kinh tế Việt Nam thêm sống động, hàm chứa nhiều giá trị nhân văn sâu sắc vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ: “Chúng ta cần sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, chứ không phải gia tăng khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội”². Điều đó có nghĩa là giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và phát triển xã hội, sự phát triển của doanh nghiệp luôn gắn liền với trách nhiệm xã hội, không tách rời với xã hội, là bộ phận của xã hội, nằm trong xã hội.

Các doanh nghiệp chính là những người kết nối, đưa các sản phẩm của Việt Nam có mặt ở ngoài nước, xây dựng nên những thương hiệu, uy tín trong lòng bạn bè quốc tế. Đó không chỉ thể hiện ý thức chính trị sâu sắc mà còn là trách nhiệm xã hội đối với đất nước, góp phần nâng cao hơn nữa vị thế, uy tín của doanh nghiệp Việt Nam trong cộng đồng thế giới. Xây dựng đội ngũ doanh nhân lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, nâng cao trình độ, kiến thức toàn diện của doanh nhân, chú trọng nâng cao phẩm chất đạo đức, ý thức công dân, trách nhiệm xã hội và tinh thần dân tộc của đội ngũ doanh nhân góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa³.

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp còn được thể hiện ở các hoạt động khác nhau, như: từ thiện, xây dựng công trình phúc lợi xã hội, xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm cho người lao động, tham gia góp ý, đề xuất với Đảng, Nhà nước về chính sách kinh tế – xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc… Thông qua các hoạt động thiết thực, cụ thể các doanh nghiệp đóng góp một phần lợi nhuận vào thực hiện các chương trình, mục tiêu, nhiệm vụ để giải quyết, xử lý những khó khăn, thiếu thốn ở những khu vực, địa bàn, đối tượng yếu thế của xã hội; từ đó, sẽ giảm bớt công việc cho Đảng, Nhà nước, giúp cho Đảng, Nhà nước hoàn thện thể chế phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp⁴.

Hiện nay, cuộc cách mạng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phát triển mạnh mẽ, tạo ra những bước đột phá để nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Đứng trước thời cơ, vận hội và đan xen với thách thức, để thể hiện trách nhiệm, các doanh nghiệp luôn tiên phong đi đầu trong ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số để thích ứng với xu thế phát triển của thế giới. Ngoài ra, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ chi phí đầu tư mua sắm máy móc, đổi mới công nghệ, chi phí thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh doanh bền vững, tuần hoàn thông qua cơ chế khấu trừ thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc tài trợ qua các quỹ⁵.

3. Thực tiễn thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh

Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2023 của Bộ Chính trị (khoá XIII) xác định: “Xây dựng và phát triển TP. Hồ Chí Minh văn minh, hiện đại là nhiệm vụ chính trị quan trọng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị, nhất là Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thành phố với phương châm: “TP. Hồ Chí Minh vì cả nước, cả nước vì TP. Hồ Chí Minh”⁶.

Theo số liệu từ Cổng thông tin quốc gia, TP. Hồ Chí Minh hiện có 345.560 doanh nghiệp đang hoạt động, năm 2024, số doanh nghiệp thành lập mới đạt 48.667, chiếm 31% tổng số doanh nghiệp mới trên cả nước và 73,87% khu vực Đông Nam Bộ. Các doanh nghiệp đứng trên địa bàn Thành phố luôn chấp hành nghiêm mọi quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương; thường xuyên phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan để giải quyết, xử lý những vấn đề phát sinh từ thực tiễn, bảo đảm giữ vững ổn định để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển. Các cơ quan, ban, ngành của Thành phố làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý theo đúng quy định của pháp luật đối với những doanh nghiệp vi phạm trong sản xuất – kinh doanh, như: ô nhiễm môi trường, sản xuất không đúng các mặt hàng đã đăng ký, cạnh tranh không lành mạnh ảnh hưởng đến người tiêu dùng…

Các doanh nghiệp luôn nêu cao ý thức chính trị, trách nhiệm xã hội đối với các hoạt động của Thành phố, thể hiện ở việc tham mưu, góp ý cho Đảng bộ, chính quyền Thành phố ban hành cơ chế, chính sách pháp luật để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển; đóng góp xây dựng các công trình, dự án nhà ở xã hội, xử lý chất thải, ô nhiễm môi trường, hỗ trợ, giúp đỡ người nghèo; tuyệt đại đa số các doanh nghiệp đều có những đóng góp nhất định vào các lĩnh vực, hoạt động khác nhau; tuỳ theo mức độ lợi nhuận thu được mà sự đóng góp của doanh nghiệp vào các hoạt động xã hội khác nhau.

Hằng năm, các doanh nghiệp đều tham gia vào các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, tri ân các anh hùng liệt sĩ, người có công với cách mạng, Bà mẹ Việt Nam anh hùng; ủng hộ quỹ tấm lòng vàng, thắp sáng ước mơ cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được đến trường; phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương tặng quà, thăm hỏi, giúp đỡ gia đình khó khăn. Đặc biệt, hằng năm các doanh nghiệp của Thành phố giải quyết, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn người lao động ở tỉnh, thành lân cận trong phạm vi cả nước; tổ chức các chuyến xe miễn phí cho công nhân vê quê đón tết; xây dựng nhà ở ở các khu công nghiệp cho công nhân, người lao động thuê với giá rẻ. Theo Báo cáo của Sở Lao động Thương binh và Xã hội, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên tại Thành phố có việc làm là 4,73 triệu người. Điều này cho thấy, các doanh nghiệp đã có trách nhiệm rất lớn đối với việc giải quyết việc làm cho người lao động ở các địa phương.

Các doanh nghiệp của Thành phố đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp trong khu vực và thế giới, qua đó thu hút được nhiều nguồn lực đầu tư vào các công trình, dự án trọng điểm của Thành phố, như: chống ngập lụt vào mùa mưa, giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, xây dựng nhà ở xã hội cho người lao động nghèo, vô gia cư; hỗ trợ, giúp đỡ các làng nghề truyền thống sản xuất và phát triển kinh doanh các mặt hàng thủ công truyền thống…

Một số doanh nghiệp phối hợp với các trường đại học, giải quyết việc làm cho sinh viên tốt nghiệp ra trường, đầu tư, mua sắm trang thiết bị máy móc công nghệ hiện đại cho các trường học, bệnh viện, khẳng định vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của Thành phố trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc⁷.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh còn một số hạn chế, như: một số doanh nghiệp chưa tích cực, chủ động trong xử lý ô nhiễm môi trường; giải quyết việc làm cho người lao động; còn có biểu hiện chạy theo lợi nhuận kinh tế; chưa giải quyết hài hoà mối quan hệ giữa sản xuất, kinh doanh với thực hiện tiến bộ công bằng xã hội. Ngập úng, ô nhiễm môi trường gia tăng; nhà ở, bệnh viện, trường học, hệ thống phúc lợi xã hội chưa đáp ứng nhu cầu của người dân⁸.

Việc kiểm tra, giám sát doanh nghiệp của cơ quan, ban, ngành chức năng chưa thường xuyên, từ đó, một số doanh nghiệp chưa đồng hành mạnh mẽ vào hoạt động xã hội. Tỷ lệ người lao động thất nghiệp, nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân có thu nhập thấp còn cao, những vấn đề áp lực quá tải bệnh viện, khu vui chơi giải trí, sinh hoạt văn hoá của người dân… đã tạo áp lực rất lớn đỏi hỏi có sự chung tay, góp sức của doanh nghiệp đồng hành cùng với Đảng bộ, chính quyền Thành phố giải quyết những hạn chế, tồn tại nêu trên.

4. Một số biện pháp

Một là, các doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm xã hội.

Mỗi doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố ngoài việc tập trung vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh còn tham gia vào các hoạt động xã hội để gắn kết doanh nghiệp với Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân; tạo sự gắn bó thân thiết để hỗ trợ, tương tác trong quá trình phát triển kinh doanh cũng như xây dựng Thành phố ngày càng văn minh, hiện đại.

Trong quá trình sản xuất, kinh doanh các doanh nghiệp cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc những quy định của pháp luật, đạo đức văn hoá; giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và thực hiện tiến bộ công bằng xã hội; cụ thể hóa những chủ trương, biện pháp phát triển của TP. Hồ Chí Minh vào điều kiện sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp một cách linh hoạt, sáng tạo và có những đóng góp nhất định vào hoạt động chung cho Thành phố. Các cơ quan, ban, ngành thông tin, tuyên truyền các hoạt động của Thành phố để các doanh nghiệp biết và tổ chức thực hiện hiệu quả.

Xây dựng tinh thần tự tôn, tự hào dân tộc cho các doanh nghiệp khi đứng chân trên địa bàn Thành phố; phát huy hết tiềm năng, thế mạnh trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh để nâng cao năng xuất, chất lượng sản phẩm, bảo đảm tính nhân văn sâu sắc trong các hoạt động. Đa dạng hóa các hình thức, biện pháp thông tin, tuyên truyền chủ trương, chính sách mới có liên quan đến hoạt động phát triển của Thành phố; qua đó, kêu gọi sự đồng lòng, đồng sức của các doanh nghiệp đối với Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân; đặc biệt ở những địa bàn, khu vực còn khó khăn, thiếu thốn rất cần đến sự hỗ trợ, có mặt của doanh nghiệp để chia sẻ công việc với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Thành phố. Nêu cao trách nhiệm xã hội, tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước. Chú trọng tôn vinh, biểu dương các tấm gương doanh nhân, doanh nghiệp tiêu biểu¹⁰.

Hai là, tăng cường phối hợp giữa các sở, ban, ngành với các doanh nghiệp trong tham gia vào các hoạt động xã hội.

Người đứng đầu các sở, ban, ngành và các doanh nghiệp cần đẩy mạnh việc thông tin, tuyên truyền những chương trình, dự án, kế hoạch về các hoạt động xã hội để tổ chức thực hiện có hiệu quả. Mỗi sở, ban, ngành và các doanh nghiệp đăng ký kinh doanh ở những lĩnh vực khác nhau, cần có cơ chế phối hợp đồng bộ, thông suốt, bảo đảm khi có chương trình, dự án có thể huy động được sự đóng góp, hỗ trợ của doanh nghiệp.

Các hoạt động phối hợp cần toàn diện, rộng khắp và có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm sự phát triển ổn định, bền vững lâu dài trong suốt quá trình phát triển. Các chủ thể, lực lượng của hoạt động phối hợp cần đề cao tinh thần, trách nhiệm, ý thức công dân đối với sự nghiệp phát triển chung của Thành phố. Tránh tình trạng mạnh ai người ấy làm, không có sự gắn kết trong các khâu, các bước.

Xây dựng quy chế phối hợp cụ thể, rõ ràng, phân công, giao nhiệm vụ đến từng bộ phận, lực lượng để các hoạt động đi đúng hướng, đạt được mục đích, yêu cầu đề ra, có sức lan toả sâu rộng trong các tầng lớp Nhân dân. Người đứng đầu các sở, ban, ngành thường xuyên thông tin, phổ biến đến doanh nghiệp những chủ trương, biện pháp, kế hoạch tham gia vào chương trình do đơn vị, địa phương tổ chức, yêu cầu có sự đồng hành, hỗ trợ, giúp đỡ của doanh nghiệp; từ đó, doanh nghiệp sẽ chủ động hơn về các điều kiện, bảo đảm cho mối quan hệ giữa các sở, ban, ngành và doanh nghiệp lâu dài, có chiều sâu, cùng phát triển, cùng tiến bộ, tạo ra không gian điều kiện phát triển mới cho doanh nghiệp. Đồng thời, giúp doanh nghiệp có thêm những cơ hội, điều kiện để mở rộng sản xuất, kinh doanh, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Ba là, từng doanh nghiệp phát huy tính tích cực, chủ động, thể hiện trách nhiệm xã hội đối với sự phát triển của Thành phố.

Từng doanh nghiệp tích cực, chủ động tham gia vào các hoạt động xã hội của Thành phố; tự nguyện, tự giác tham gia vào các mặt hoạt động khác nhau một cách toàn diện, đầy đủ với tinh thần, thái độ cởi mở, chân thành, không phải là sự gượng ép hoặc ép buộc. Mỗi doanh nghiệp là một chủ thể năng động, tích cực không chỉ trên lĩnh vực sản xuất, kinh doanh mà còn đối với hoạt động xã hội; tham gia hiến kế, góp ý, tham mưu, đề xuất với cấp uỷ, chính quyền địa phương về cách thức, biện pháp tổ chức, xây dựng các công trình phúc lợi xã hội, phục vụ thiết thực cho người dân; tránh lãng phí hoặc lợi dụng hoạt động xã hội để tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, thực hiện những dự án ảnh hưởng đến đời sống của người dân.

Xây dựng đạo đức, văn hóa kinh doanh đúng mực trong tham gia các hoạt động xã hội, thể hiện tình cảm, sự mong muốn được góp sức vào thực hiện các chương trình, mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống cho người dân, đó không phải là sự ban ơn, hoặc thông qua việc tham gia đóng góp để đạt được mục đích về lợi ích kinh tế của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp khi tham gia vào các hoạt động xã hội cần nắm chắc luật pháp, phong tục, tập quán, truyền thống của địa phương, có những hỗ trợ, đóng góp cho phù hợp, hiệu quả, tạo được sự đồng thuận, thống nhất trong người dân.

Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, quản lý của chính quyền đối với doanh nghiệp.

Đổi mới phương thức quản lý nhà nước theo hướng lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chú trọng quan hệ Nhà nước – doanh nghiệp – người lao động¹². Mọi hoạt động của doanh nghiệp đặt dưới sự lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền địa phương và tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật; việc thực hiện các hoạt động xã hội, tham gia hỗ trợ, giúp đỡ người dân, địa phương có sự quản lý, giám sát của cấp ủy, chính quyền địa phương; tránh tình trạng tự do, không tuân thủ những quy định của pháp luật, mất an toàn trong các hoạt động thiện nguyện của doanh nghiệp.

Cấp ủy, chính quyền địa phương nắm chắc số lượng các doanh nghiệp hoạt động, nội dung đăng ký sản xuất, kinh doanh; các hoạt động xã hội ở địa phương. Trên cơ sở đó, có kế hoạch, biện pháp kiểm tra, giám sát phù hợp, hiệu quả, xử lý, giải quyết tốt mối quan hệ giữa tập trung sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp với giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, không để xảy ra tình trạng doanh nghiệp nợ lương công nhân, người lao động hoặc kinh doanh, phát triển những mặt hàng không đúng trong bản đăng ký ban đầu. Biểu dương, tôn vinh những doanh nghiệp có nhiều đóng góp vào các hoạt động xã hội của Thành phố.

5. Kết luận

TP. Hồ Chí Minh là trung tâm của sự hội tụ và phát triển của các thành phần kinh tế, lĩnh vực kinh doanh lớn nhất cả nước. Do đó, trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố sẽ là nhân tố quan trọng thúc đẩy các hoạt động sản xuất, kinh doanh ngày càng phát triển bền vững.

Các giải pháp từ nhận thức đến hành động để các doanh nghiệp phát huy vai trò đối với các hoạt động xã hội của Thành phố là một chỉnh thể thống nhất, có mối quan hệ biện chứng tác động qua lại; thực hiện tốt giải pháp này là cơ sở, tiền đề để thực hiện các giải pháp tiếp theo. Trong quá trình tổ chức thực hiện các chủ thể, lực lượng (Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thành phố, các doanh nghiệp) cần nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất về nhận thức, hành động để mỗi chủ trương, biện pháp của Thành phố đề ra đều có sự đồng hành của các doanh nghiệp, góp phần giữ vững và phát huy những thành tích, kết quả mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thành phố đã giành được.

Chú thích:
1. Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm với nhân dân TP. Hồ Chí Minh và thông điệp gửi nhân dân cả nước. https://baochinhphu.vn/toan-van-phat-bieu-cua-tong-bi-thu-to-lam-voi-nhan-dan-tphcm-va-thong-diep-gui-nhan-dan-ca-nuoc-102250630102044378.htm
2. Nguyễn Phú Trọng (2022). Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 21.
3. Bộ Chính trị (2011). Nghị quyết số 09-NQ/TW ngày 09/12/2011 về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 106.
5. Bộ Chính trị (2025). Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân.
6, 7, 8. Bộ Chính trị (2023). Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2023 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP. Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
9. Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Thường vụ: Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh, Tỉnh uỷ Bình Dương và Tỉnh uỷ Bà Rịa – Vũng Tàu. https://baochinhphu.vn, ngày 18/6/2025.
10, 11, 12. Bộ Chính trị (2023). Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới.