ThS. Hoàng Thị Trang
Trường Cao đẳng Lý Tự Trọng TP. Hồ Chí Minh
(Quanlynhanuoc.vn) – Đại dịch Covid-19 đã để lại những tác động sâu rộng và lâu dài đối với mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội của TP. Hồ Chí Minh. Sau đại dịch, TP. Hồ Chí Minh chứng kiến sự gia tăng đáng kể tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo và tái nghèo. Trong bối cảnh đó, việc huy động nguồn lực tài chính cho công tác giảm nghèo bền vững phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải huy động được nguồn lực tài chính đủ lớn, linh hoạt và bền vững để duy trì và nâng cao hiệu quả của các chương trình giảm nghèo. Bài viết nêu thực trạng, những khó khăn và thách thức trong huy động nguồn lực tài chính, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường huy động nguồn lực tài chính cho giảm nghèo bền vững ở TP. Hồ Chí Minh hậu Covid-19.
Từ khóa: Giảm nghèo bền vững, huy động tài chính, TP. Hồ Chí Minh.
1. Đặt vấn đề
TP. Hồ Chí Minh là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng nghiêm trọng và kéo dài nhất bởi đại dịch Covid-19. Tác động của đại dịch đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo và tái nghèo trên địa bàn, từ đó đặt ra những thách thức to lớn đối với mục tiêu giảm nghèo bền vững – vốn là nền tảng của phát triển toàn diện và ổn định xã hội. Trong bối cảnh Thành phố đang từng bước phục hồi và hướng tới phát triển nhanh, bền vững sau đại dịch, yêu cầu bảo đảm giảm nghèo bền vững không chỉ mang tính cấp thiết trước mắt mà còn có ý nghĩa chiến lược lâu dài. Để đạt được mục tiêu đề ra, việc huy động nguồn lực tài chính giữ vai trò then chốt. Thực tế cho thấy, trước khi đại dịch bùng phát, TP. Hồ Chí Minh đã đạt được một số kết quả tích cực trong huy động tài chính giảm nghèo. Tuy nhiên, bối cảnh mới hậu Covid-19 đang tạo ra nhiều khó khăn và thách thức về nguồn lực, đòi hỏi phải có những giải pháp mang tính sáng tạo, linh hoạt và đột phá hơn trong huy động nguồn lực tài chính để đảm bảo hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững.
2. Thực trạng huy động nguồn lực tài chính cho giảm nghèo bền vững ở TP. Hồ Chí Minh hậu Covid-19
Trước đại dịch Covid-19, TP. Hồ Chí Minh đã đạt được những thành tựu ấn tượng trong công tác giảm nghèo. Đến cuối năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo của Thành phố đều ở mức dưới 1% (0,39% hộ nghèo và 0,93% hộ cận nghèo. TP. Hồ Chí Minh đã hoàn thành sớm mục tiêu cơ bản không còn hộ nghèo theo chuẩn giai đoạn 2019-2020 (thu nhập dưới 28 triệu đồng/người/năm cùng 5 chiều xã hội) và chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ X về thu nhập bình quân của hộ nghèo tăng 3,5 lần so với năm 2011.
Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã gây ra những tác động nghiêm trọng làm đảo ngược đáng kể những thành quả trong công tác giảm nghèo của TP. Hồ Chí Minh. Các biện pháp phong tỏa và gián đoạn hoạt động phát triển kinh tế đã khiến hàng trăm nghìn lao động, đặc biệt là những người làm công việc tự do, mất đi nguồn thu nhập. Tỷ lệ thất nghiệp của TP. Hồ Chí Minh sau đại dịch luôn duy trì ở mức cao: 4,29% vào năm 2021; 3,97% vào năm 2022 và giảm nhẹ còn 3,9% vào năm 2023. Tình trạng này đã làm phát sinh hàng chục nghìn hộ gia đình rơi vào cảnh khó khăn đột xuất, tái nghèo hoặc trở thành hộ cận nghèo mới.
Phát huy vai trò là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, sau đại dịch Covid-19, TP. Hồ Chí Minh đã đẩy mạnh huy động đa dạng các nguồn lực tài chính nhằm phục vụ công tác giảm nghèo bền vững. Ngân sách nhà nước tiếp tục đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện các chương trình giảm nghèo. Hằng năm, ngân sách TP. Hồ Chí Minh được phân bổ cho nhiều nội dung quan trọng như hỗ trợ học phí, y tế, nhà ở, tín dụng sản xuất và trợ cấp xã hội. Tổng kinh phí Thành phố dự kiến cho công tác giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025 là 15.144 tỷ đồng. Trong đó, nguồn bổ sung mới cho giai đoạn 2021-2025 là 7.873 tỷ đồng với cơ cấu cụ thể: 9.838 tỷ đồng từ ngân sách TP. Hồ Chí Minh; 4.273 tỷ đồng từ nguồn vốn Trung ương. Việc bổ sung nguồn tài chính lớn cho các năm sau đại dịch gần 2.900 tỷ đồng cho hai năm 2024-2025 theo nghị quyết của Hội đồng nhân dân Thành phố đã minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của chính quyền Thành phố trong việc ưu tiên công tác giảm nghèo.
Dù ngân sách nhà nước là trụ cột, nguồn lực huy động từ cộng đồng và xã hội hóa vẫn đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh phục hồi sau đại dịch. Nguồn lực này được huy động thông qua các chương trình vận động cộng đồng, doanh nghiệp và tổ chức xã hội cùng tham gia hỗ trợ người nghèo. Quỹ “Vì người nghèo” và các Quỹ từ thiện do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP. Hồ Chí Minh quản lý là kênh huy động hiệu quả, nhận được sự đóng góp lớn từ các tổ chức, doanh nghiệp, mạnh thường quân và đông đảo người dân.
Năm 2021, Quỹ “Vì người nghèo” đã vận động được hơn 184 tỷ đồng; năm 2022 huy động hơn 309 tỷ đồng; năm 2023 huy động được số tiền hơn 245 tỷ đồng. Các nguồn quỹ này được sử dụng để chăm lo cho các hộ nghèo, cận nghèo thông qua việc xây nhà tình thương, tặng phương tiện sinh kế, hỗ trợ học bổng, khám, chữa bệnh miễn phí. Chính nhờ có nguồn lực này mà nhiều địa phương “về đích” không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn Thành phố trước thời hạn.
Ngân hàng Chính sách xã hội TP. Hồ Chí Minh đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp tín dụng chính sách cho hộ nghèo, cận nghèo. Từ năm 2021 đến tháng 4/2025, giai đoạn chịu ảnh hưởng sâu sắc và quá trình phục hồi sau đại dịch, ngân hàng Chính sách xã hội TP. Hồ Chí Minh đã giải ngân hơn 16.357 tỷ đồng cho hơn 262.800 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Ngoài ra, TP. Hồ Chí Minh còn nỗ lực huy động nguồn lực tài chính từ các tổ chức quốc tế và phi chính phủ. Các khoản viện trợ phi chính phủ nước ngoài chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực, như: y tế, giáo dục, bảo vệ trẻ em, môi trường, qua đó gián tiếp hỗ trợ cho các nhóm yếu thế. Một số dự án của USAID, UNICEF, UNDP tại TP. Hồ Chí Minh đã lồng ghép các yếu tố hỗ trợ sinh kế và nâng cao năng lực cộng đồng.
Việc huy động nguồn lực tài chính từ kiều bào cũng được TP. Hồ Chí Minh quan tâm và triển khai thông qua các hoạt động quyên góp, vận động. Kiều bào tiếp tục là những nhà hảo tâm tích cực, đóng góp vào các quỹ từ thiện và tổ chức các chương trình hỗ trợ trực tiếp người dân gặp khó khăn. Các hoạt động này không chỉ mang giá trị vật chất mà còn là sự động viên tinh thần to lớn cho cộng đồng.
Bên cạnh những thuận lợi và thành quả đạt được, đại dịch Covid-19 đã gây ra những tác động sâu rộng đến nền kinh tế TP. Hồ Chí Minh, làm suy giảm đáng kể nguồn thu ngân sách trong khi gia tăng mạnh mẽ các khoản chi cho y tế và an sinh xã hội. Theo số liệu của Cục Thống kê của Thành phố, tổng thu ngân sách nhà nước năm 2020 của TP. Hồ Chí Minh ước tính đạt 372.707 tỷ đồng, giảm 9,1% so với năm 2019. Mặc dù có sự phục hồi vào năm 2021 với mức tăng 3,5% so với năm 2020, đạt 381.530 tỷ đồng, nhưng đến năm 2023, tổng thu ước tính chỉ đạt 448.850 tỷ đồng, giảm 6,5% so với năm 2022. Trong khi đó, các khoản chi khổng lồ cho công tác phòng, chống dịch, hỗ trợ khẩn cấp và duy trì an sinh xã hội đã tạo sức ép lớn lên khả năng cân đối ngân sách của Thành phố. Sự mất cân đối giữa thu và chi đã tạo ra sức ép lớn đối với khả năng phân bổ ngân sách cho các chương trình giảm nghèo trở thành thách thức lớn đối với TP. Hồ Chí Minh.
Bên cạnh đó là sự suy giảm khả năng đóng góp từ khu vực tư nhân và cộng đồng. Theo số liệu trong 8 tháng đầu năm 2021, TP. Hồ Chí Minh ghi nhận khoảng 24.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, chiếm 28,1% tổng số doanh nghiệp rút lui toàn quốc, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, có gần 43.200 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tương đương 50,5% tổng số doanh nghiệp ngừng hoạt động. Cùng với đó, hàng triệu lao động bị mất việc làm hoặc giảm thu nhập, kéo theo sự sụt giảm trong khả năng đóng góp từ phía người dân. Trong bối cảnh đó, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và các hoạt động hỗ trợ cộng đồng, bao gồm đóng góp cho các quỹ từ thiện, chương trình giảm nghèo đều bị thu hẹp đáng kể. Sự suy giảm này không chỉ làm giảm nguồn lực trực tiếp cho công tác giảm nghèo mà còn ảnh hưởng đến tính bền vững của các mô hình xã hội hóa vốn là thế mạnh lâu nay của TP. Hồ Chí Minh.
Sự gia tăng và đa dạng hóa các nhóm nghèo hậu Covid-19 cũng là khó khăn, thách thức không nhỏ ảnh hưởng đến việc huy động nguồn lực tài chính giảm nghèo. Trong 10 tháng đầu năm 2021, Thành phố đã phát sinh thêm hơn 4.100 hộ nghèo và cận nghèo với gần 15.645 nhân khẩu, trong đó có 2.819 hộ nghèo với 10.639 nhân khẩu và 1.299 hộ cận nghèo với 5.006 nhân khẩu. Sự gia tăng này không chỉ làm gia tăng nhu cầu tài chính cho chương trình giảm nghèo mà còn đòi hỏi các chính sách hỗ trợ phải có tính linh hoạt cao hơn, tích hợp các yếu tố y tế, việc làm, nhà ở và dịch vụ xã hội phù hợp với đặc thù nhóm đối tượng mới.
Thiếu minh bạch và hạn chế trong quản trị tài chính công cho chương trình giảm nghèo cũng là một trong những khó khăn cơ bản, trực tiếp cản trở việc huy động nguồn lực tài chính. Thực tiễn cho thấy, công tác điều phối, giám sát và sử dụng nguồn lực này vẫn còn nhiều bất cập. Giai đoạn ứng phó khẩn cấp với đại dịch Covid-19 đã bộc lộ rõ những lỗ hổng trong quy trình kiểm soát dẫn đến tình trạng thiếu minh bạch, chồng chéo trong thông tin và khó khăn trong theo dõi hiệu quả đầu ra làm ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của doanh nghiệp và cộng đồng, những chủ thể quan trọng trong xã hội hóa tài chính giảm nghèo. Sự sẵn sàng đóng góp của khu vực tư nhân chỉ được bảo đảm khi quá trình sử dụng nguồn lực được công khai, minh bạch, có cơ chế giám sát độc lập và đánh giá phản hồi rõ ràng.
Sau đại dịch Covid-19, các nhóm chịu tổn thương sâu sắc xuất hiện tâm lý lệ thuộc vào sự hỗ trợ của Nhà nước và cộng đồng, làm suy giảm ý chí vươn lên và gia tăng nguy cơ tái nghèo. Thực tiễn cho thấy, các gói hỗ trợ nếu thiếu giải pháp sinh kế bền vững sẽ dẫn đến lệ thuộc, thay vì tạo động lực phát triển. Do đó, chính sách giảm nghèo cần chuyển từ hỗ trợ khẩn cấp sang đầu tư dài hạn cho năng lực tự chủ, theo hướng “cho cần câu hơn là cho con cá”. Thách thức cốt lõi là bảo đảm cơ chế phối hợp liên ngành hiệu quả, qua đó giúp người nghèo thoát khỏi tâm thế thụ hưởng, chủ động tạo dựng sinh kế và phát triển bền vững.
TP. Hồ Chí Minh có tiềm năng lớn trong việc huy động các nguồn tài trợ quốc tế song việc khai thác vẫn chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng do hạn chế về cơ chế điều phối, năng lực xây dựng dự án đạt chuẩn quốc tế và thiếu chiến lược dài hạn trong quản lý, sử dụng nguồn vốn. Các khoản hỗ trợ từ các tổ chức phi chính phủ quốc tế, quỹ phát triển quốc tế hay chương trình viện trợ song phương hiện vẫn chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng nguồn lực dành cho giảm nghèo. Các chương trình tài trợ chủ yếu mang tính ngắn hạn, rời rạc, tập trung vào hỗ trợ vật chất, chưa gắn với mục tiêu sinh kế bền vững hay chuyển giao mô hình phát triển dài hạn.
3. Một số giải pháp
Thứ nhất, đẩy mạnh huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân và cộng đồng. Trong bối cảnh ngân sách nhà nước còn hạn chế, việc huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân và cộng đồng đóng vai trò then chốt trong công tác giảm nghèo bền vững. Thành phố cần triển khai các chính sách khuyến khích doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội thông qua các chương trình hỗ trợ hộ nghèo, đầu tư vào đào tạo nghề, tạo việc làm, phát triển nhà ở xã hội cho nhóm yếu thế. Đồng thời, thúc đẩy sự phát triển của các mô hình doanh nghiệp xã hội, quỹ đầu tư tác động và hợp tác công – tư có lồng ghép yếu tố an sinh xã hội. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh và đổi mới công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và cộng đồng về vai trò, ý nghĩa của việc đóng góp, hỗ trợ tài chính cho các chương trình giảm nghèo.
Thứ hai, ứng dụng công nghệ số trong huy động và quản lý nguồn lực tài chính. Thành phố cần xây dựng cổng thông tin trực tuyến minh bạch, cung cấp thông tin chi tiết về các chương trình giảm nghèo bền vững, nguồn kinh phí, danh sách các hộ nghèo, cận nghèo cần được hỗ trợ, quy trình thực hiện; phát triển các nền tảng quyên góp trực tuyến an toàn, tiện lợi, cho phép cá nhân, tổ chức dễ dàng đóng góp; sử dụng các mạng xã hội để chia sẻ thông tin về các hoạt động giảm nghèo, tổ chức các chiến dịch gây quỹ trên các nền tảng xã hội, tạo ra hiệu ứng lan tỏa; xây dựng hệ thống blockchain để theo dõi toàn bộ quy trình phân bổ và sử dụng nguồn lực tài chính giảm nghèo, mỗi giao dịch (từ ngân sách nhà nước, quyên góp, hoặc vốn vay) được ghi lại công khai, không thể sửa đổi.
Thứ ba, nâng cao hiệu quả giám sát và minh bạch hóa thông tin tài chính. Xây dựng một cơ chế kiểm tra, giám sát toàn diện, bao quát toàn bộ quá trình từ huy động, phân bổ đến sử dụng nguồn lực trên nền tảng công nghệ hiện đại và sự tham gia rộng rãi của xã hội là giải pháp rất cần thiết. Vì vậy, Thành phố cần thiết lập cổng thông tin điện tử chuyên biệt, tích hợp hệ thống dữ liệu tài chính liên thông, cập nhật thường xuyên các khoản thu – chi, phân bổ nguồn lực cho từng chương trình, dự án giảm nghèo. Mặt khác, ban hành quy định rõ ràng về công khai tài chính, bao gồm hình thức, tần suất và nội dung báo cáo, đồng thời triển khai các báo cáo tài chính định kỳ tới các cơ quan, tổ chức và người dân và khuyến khích cộng đồng tham gia giám sát thông qua các kênh phản ánh, tố cáo cũng như thiết lập cơ chế đánh giá định kỳ và điều chỉnh chính sách kịp thời để không chỉ phòng ngừa thất thoát, sai phạm mà còn góp phần nâng cao hiệu lực quản trị trong công tác giảm nghèo bền vững.
Thứ tư, tăng cường huy động nguồn lực tài chính quốc tế. Trong bối cảnh hiện nay, Thành phố cần thành lập một bộ phận đầu mối chuyên nghiệp, có nhiệm vụ điều phối và hỗ trợ kỹ thuật, bảo đảm tính chuyên nghiệp và hiệu quả trong quản lý nguồn vốn quốc tế. Bên cạnh đó, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo, đặc biệt trong việc xây dựng các vấn đề hỗ trợ và quản lý tài chính theo tiêu chuẩn quốc tế. Thành phố cũng cần chủ động mở rộng quan hệ đối tác, đồng thời tích cực tham gia các diễn đàn quốc tế để tăng cường trao đổi, học hỏi và khai thác các cơ hội hợp tác, phát triển cơ chế báo cáo và giám sát minh bạch thông qua việc xây dựng cổng thông tin hỗ trợ mở, công khai kết quả sử dụng vốn và các hoạt động xã hội liên quan nhằm xây dựng niềm tin trong cộng đồng, đồng thời nâng cao hiệu quả trong công tác giảm nghèo.
Thứ năm, học hỏi và vận dụng kinh nghiệm trong nước và quốc tế. TP. Hồ Chí Minh cần tổ chức nghiên cứu chuyên sâu về các mô hình huy động tài chính hiệu quả trong nước, như: Hà Nội, Đà Nẵng, Bình Dương – những địa phương có chính sách và chương trình giảm nghèo bền vững, huy động sự tham gia của cộng đồng và các tổ chức xã hội. Với quốc tế, có thể học hỏi kinh nghiệm ở các nước Bắc Âu, Singapore, Nhật Bản, nơi có các mô hình huy động tài chính hiệu quả thông qua các quỹ xã hội, hợp tác công – tư và các chương trình bảo hiểm xã hội toàn dân, từ đó xác định yếu tố thành công cốt lõi và khả năng tương thích với điều kiện đặc thù của TP. Hồ Chí Minh. Ngoài ra, chủ động thiết lập và tăng cường các kênh hợp tác chính thức với các địa phương trong nước và các tổ chức quốc tế, các thành phố có kinh nghiệm để tổ chức các hội thảo, diễn đàn, chuyến thăm học tập và ký kết các thỏa thuận hợp tác song phương hoặc đa phương nhằm tạo cơ hội trao đổi thông tin, chia sẻ bài học kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ quản lý và tiếp cận các nguồn tài trợ tiềm năng từ bên ngoài.
Thứ sáu, đổi mới sáng tạo trong huy động nguồn lực tài chính giảm nghèo. TP. Hồ Chí Minh có thể thí điểm phát hành trái phiếu xã hội, xây dựng nền tảng số minh bạch để kết nối trực tiếp nhà tài trợ với các dự án hỗ trợ sinh kế, kết hợp ứng dụng blockchain nhằm truy vết và giám sát nguồn tài chính hiệu quả; khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư các dự án giảm nghèo theo cơ chế “hoàn vốn theo kết quả”, từ đó chuyển đổi dần mô hình tài trợ từ “chi tiêu công” sang “đầu tư theo hiệu quả xã hội”; nghiên cứu thành lập “Quỹ Đổi mới sáng tạo vì người nghèo” và thí điểm cơ chế “thuế xã hội” tự nguyện, cho phép doanh nghiệp đóng góp 1-2% lợi nhuận vào quỹ an sinh, đổi lại được hưởng danh hiệu “Doanh nghiệp vì cộng đồng” và ưu đãi thuế.
4. Kết luận
Đại dịch Covid-19 đã đặt ra nhiều thách thức cho công tác giảm nghèo bền vững tại TP. Hồ Chí Minh, từ suy giảm nguồn thu ngân sách đến gia tăng nhóm đối tượng dễ bị tổn thương. Để ứng phó hiệu quả, Thành phố cần tập trung đa dạng hóa nguồn lực tài chính, tăng cường minh bạch, đẩy mạnh xã hội hóa và chủ động khai thác hợp tác quốc tế. Với vị thế đầu tàu kinh tế, Thành phố có đủ tiềm lực để triển khai những cơ chế sáng tạo, đột phá, vừa khắc phục hệ lụy sau đại dịch, vừa nâng cao hiệu quả quản trị an sinh. Kiên định mục tiêu giảm nghèo bền vững gắn với xây dựng đô thị văn minh, hiện đại, nghĩa tình sẽ giúp Thành phố tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, đồng thời lan tỏa kinh nghiệm cho các địa phương khác trong cả nước.
Chú thích:
1. Chính phủ (2021). Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27/01/2021 quy định về chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025.
2. TP. Hồ Chí Minh vận động được hơn 300 tỷ đồng chăm lo cho người nghèo. https://www.vietnamplus.vn/thanh-pho-ho-chi-minh-van-dong-duoc-hon-300-ty-dong-cham-lo-cho-nguoi-ngheo-post935961.vnp.
3. TP. Hồ Chí Minh: Giảm nghèo bền vững về đích trước hạn. https://ttbc-hcm.gov.vn/thanh-pho-ho-chi-minh-giam-ngheo-ben-vung-ve-dich-truoc-han-1013523.html.
4. TP. Hồ Chí Minh nghiên cứu xây dựng các chương trình, chính sách cải thiện, nâng cao năng suất lao động. https://hcmcpv.org.vn/tin-tuc/tphcm-nghien-cuu-xay-dung-cac-chuong-trinh-chinh-sach-cai-thien-nang-cao-nang-suat-lao-dong-1491928999.
5. TP. Hồ Chí Minh tăng thêm 4.118 hộ nghèo, cận nghèo sau 10 tháng. https://thanhnien.vn/tp-hcm-tang-them-4-118-ho-ngheo-can-ngheo-sau-10-thang.html.
6. TP. Hồ Chí Minh không còn hộ nghèo, thành quả sau 50 năm thống nhất đất nước. https://congly.vn/tp-hcm-khong-con-ho-ngheo-thanh-qua-sau-50-nam-thong-nhat-dat-nuoc-476229.html.
7. Hơn 28% doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh. https://haiquanonline.com.vn/hon-28-doanh-nghiep-rut-lui-khoi-thi-truong-la-doanh-nghiep-tai-tp-ho-chi-minh-151629.html.
8. Ủy ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh (2021). Quyết định số 1291/QĐ-UBND ngày 25/3/2021 về việc ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.
9. TP. Hồ Chí Minh: Trong năm 2022 vận động hơn 365 tỷ cho các quỹ nhân đạo. https://baodantoc.vn/tp-ho-chi-minh-trong-nam-2022-van-dong-hon-365-ty-cho-cac-quy-nhan-dao-1678445452756.htm.
10. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP. Hồ Chí Minh vận động, tiếp nhận trên 5.714 tỷ đồng cho 4 quỹ hỗ trợ năm 2021. https://giacngo.vn/uy-ban-mtqvn-tphcm-van-dong-tiep-nhan-tren-5714-ty-dong-cho-4-quy-ho-tro-nam-2021-post61325.html.
