Trung úy Dương Đình Tuấn
Công an tỉnh Quảng Trị
Nguyễn Bảo
Học viện Báo chí và Tuyên truyền
(Quanlynhanuoc.vn) – Cuộc cải cách tổ chức bộ máy và sắp xếp đơn vị hành chính hiện nay là một nỗ lực lớn, thể hiện tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị trước yêu cầu phát triển đất nước. Quyết định “sắp xếp lại giang sơn” là một bước đi lịch sử có ý nghĩa chiến lược, thể hiện tư duy cải cách mạnh mẽ và tầm nhìn dài hạn trong quá trình xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả của Đảng và Nhà nước ta.
Từ khóa: Quá trình cải cách, sáp nhập đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy, Việt Nam.
1. Đặt vấn đề
Trong Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư…”1. Người cũng nhấn mạnh “phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”2. Những lời dặn ấy vừa là kim chỉ nam cho hành trình cách mạng, vừa là tầm nhìn vượt thời đại về xây dựng một hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, gắn bó mật thiết với Nhân dân.
Trong bối cảnh hiện nay, khi toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang làm biến đổi sâu sắc phương thức quản trị quốc gia, nhiều nước tiên tiến trên thế giới đã và đang cải cách mạnh mẽ bộ máy nhà nước theo hướng “tinh giản, hiệu quả, linh hoạt và phục vụ”. Các mô hình “chính phủ số”, “chính phủ kiến tạo”, “chính phủ một cấp” đã được triển khai thành công ở nhiều nước có bộ máy hành chính được tổ chức gọn nhẹ, tiết kiệm chi phí nhưng hiệu quả cao, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khuyến khích trách nhiệm công vụ, như: Đan Mạch, Phần Lan, Singapore hay New Zealand…
Việt Nam không đứng ngoài làn sóng tiến bộ đó. Xuất phát từ tư tưởng đổi mới toàn diện, xuyên suốt từ Đại hội VI của Đảng đến nay, đặc biệt được cụ thể hóa trong các Nghị quyết Trung ương gần đây, Đảng đã khẳng định quyết tâm chính trị rất cao trong việc tổ chức lại bộ máy chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Đó vừa đáp ứng đòi hỏi thực tiễn, vừa đồng thời cụ thể hóa sinh động tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện mới, đặt lợi ích của Nhân dân lên trên hết, xây dựng một nền hành chính “cần, kiệm, liêm, chính”, xứng đáng với niềm tin của Nhân dân.
2. Chủ trương xuyên suốt của Đảng về cải cách bộ máy
Những năm qua, Đảng đã ban hành nhiều chủ trương, nghị quyết, kết luận quan trọng về xây dựng, đổi mới bộ máy tổ chức hệ thống chính trị với mục tiêu từng bước sắp xếp, kiện toàn theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Báo cáo chính trị của Đại hội VI của Đảng (1986) nhấn mạnh bài học xây dựng bộ máy gọn nhẹ, có chất lượng cao với đội ngũ cán bộ có phẩm chất chính trị, năng lực quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, quản lý xã hội.
Từ Đại hội Đảng lần thứ VII đến XII, Đảng đã có nhiều nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị chỉ đạo việc xây dựng, đổi mới tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế của hệ thống chính trị. Tại Đại hội XII, việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy được đặc biệt chú trọng và chỉ đạo thực hiện quyết liệt: “Tiếp tục đổi mới bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành. Đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy phải gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức”3.
Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII) của Đảng đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Đường lối đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị Đại hội XIII tiếp tục khẳng định tinh thần đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa, hướng tới xây dựng hệ thống chính trị thực sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Quan điểm tổng quát được xác định ngay tại mệnh đề đầu tiên của tiêu đề Báo cáo chính trị trình Đại hội XIII: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”4, coi đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, xuyên suốt nhiệm kỳ và giữ vị trí, vai trò quyết định.
Trong định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 – 2030, Đại hội XIII nhấn mạnh nhiệm vụ đổi mới tổ chức bộ máy các tổ chức thành viên của hệ thống chính trị: “tiếp tục đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội”; “Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ và vì sự phát triển của đất nước”; “xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”5.
3. Những chỉ đạo mới, mạnh mẽ trong thời gian gần đây
Trong chuyên đề “Kỷ nguyên phát triển mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”, Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã khẳng định:“Hiện nay là thời điểm ý Đảng hòa quyện với lòng dân trong khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc, thịnh vượng sớm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, sánh vai với các cường quốc năm châu”6.
Sau khi trao đổi làm rõ cơ sở định vị mục tiêu đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, Tổng Bí thư nêu những định hướng chiến lược, gợi mở các vấn đề để học viên nghiên cứu, áp dụng thực tiễn công tác, trong đó đề cập đến vấn đề tinh gọn tổ chức bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Tiếp tục tập trung xây dựng, tinh gọn bộ máy tổ chức Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội để hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tinh gọn bộ máy, tổ chức các cơ quan của Đảng, thực sự là hạt nhân trí tuệ, là “bộ tổng tham mưu”, đội tiên phong lãnh đạo cơ quan nhà nước”7.
Tại Hội nghị bất thường ngày 25/11/2024, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 56-NQ/TW, khẳng định quyết tâm chính trị cao nhất trong tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW và thống nhất các định hướng lớn về sắp xếp, tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị.
Tiếp theo đó, nhiều văn bản đã được ban hành, như: Kết luận số 101-KL/TW ngày 11/11/2024; Kết luận số 106-KL/TW ngày 13/12/2024 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Công văn số 05-CV/BCĐ, Kế hoạch số 04-KH/BCĐ ngày 13/11/2024, Kết luận số 09-KL/BCĐ ngày 24/11/2024, Công văn số 20, 21-CV/BCĐ ngày 05/12/2024 của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị trực thuộc Trung ương đã triển khai nghiêm túc; thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo định hướng của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW.
Đặc biệt, trong Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Qua hơn 7 năm thực hiện, công tác tinh gọn bộ máy đã đạt nhiều kết quả tích cực, giảm đầu mối, giảm biên chế, nâng cao hiệu quả hoạt động, từng bước hoàn thiện mô hình tổng thể hệ thống chính trị. Tuy nhiên, Kết luận cũng chỉ rõ những tồn tại lớn, như: cơ chế vận hành chưa đồng bộ, trách nhiệm chưa rõ ràng, phân quyền – phân cấp còn bất cập, chi phí vận hành cao, việc tinh giản chưa gắn chặt với nâng cao chất lượng nhân sự. Từ đó, Trung ương đề ra hàng loạt giải pháp mang tính đột phá, như: hợp nhất, sáp nhập nhiều cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đổi mới phương thức lãnh đạo, kiện toàn thể chế, tăng phân quyền cho địa phương, xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất và năng lực, đẩy mạnh chuyển đổi số. Đặc biệt, việc tổ chức lại Công an địa phương theo hướng “tỉnh toàn diện, xã vững mạnh” thể hiện một cách tiếp cận mới linh hoạt và sát thực tiễn. Có thể nói, Kết luận số 121-KL/TW không chỉ kế thừa mà còn nâng tầm Nghị quyết số 18-NQ/TW, mở đường cho một giai đoạn cải cách tổ chức bộ máy sâu rộng, hiệu quả và hiện đại hơn trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.
Tiếp theo đó Bộ Chính trị và Ban Bí thư ban hành Kết luận số 126-KL/TW ngày 14/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025 và Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Trong đó, điểm quan trọng là “Tạm dừng tổ chức đại hội đảng bộ cấp xã, cấp huyện”8 để chuẩn bị cho những định hướng mới trong sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Tiếp đó, Kết luận số 130-KL/TW ngày 14/3/2025 đưa ra chủ trương mang tính đột phá về việc tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương theo hướng hai cấp: cấp tỉnh và cấp cơ sở (không tổ chức cấp huyện), nhằm giảm tầng nấc trung gian, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Kết luận số 137-KL/TW ngày 28/3/2025 tiếp tục khẳng định định hướng tổ chức lại đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp theo hướng phù hợp đặc điểm từng địa phương, bảo đảm quản lý nhà nước thống nhất, hiệu quả. Trên cơ sở các chủ trương này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 07/4/2025, xác định rõ lộ trình, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, làm cơ sở quan trọng để triển khai thống nhất trong toàn quốc.
Một dấu mốc có ý nghĩa đặc biệt trong hành trình tinh gọn, sắp xếp lại tổ chức bộ máy được thể hiện tại Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII), Trung ương thống nhất cao và ban hành Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025, mở ra một giai đoạn mới, sâu rộng và toàn diện hơn trong công cuộc kiện toàn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.
Nghị quyết số 60-NQ/TW là bước chuẩn bị chiến lược cho Đại hội XIV, khẳng định quyết tâm cải cách bộ máy và hoàn thiện thể chế. Trọng tâm là các văn kiện then chốt: báo cáo chính trị, tổng kết 40 năm đổi mới, phương hướng phát triển kinh tế – xã hội và công tác xây dựng Đảng. Nghị quyết đưa ra quyết sách đột phá: tổ chức chính quyền 2 cấp (tỉnh và xã), bỏ cấp huyện, sắp xếp còn 34 tỉnh/thành, giảm 60-70% số xã, tinh gọn Tòa án, Viện kiểm sát, tổ chức đảng các cấp theo mô hình mới. Đồng thời, nhấn mạnh phân cấp, phân quyền, tinh giản biên chế, hợp nhất tổ chức chính trị – xã hội vào Mặt trận Tổ quốc. Việc sửa Hiến pháp năm 2013, các luật liên quan và tổ chức bầu cử theo mô hình mới sẽ tạo nền tảng pháp lý cho một thể chế hiện đại, gọn nhẹ, hiệu quả.
Từ giữa tháng 5 – 7/2025, Trung ương liên tiếp ban hành các kết luận quan trọng nhằm đẩy nhanh quá trình tinh gọn bộ máy và tổ chức hành chính, yêu cầu các địa phương triển khai đồng bộ, bảo đảm tiến độ, tính thống nhất và sự đồng thuận xã hội. Các nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm: hoàn thiện cơ cấu tổ chức, nhân sự, cơ sở vật chất; vận hành thử nghiệm mô hình mới; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; tăng cường công tác tuyên truyền, giải đáp thắc mắc của Nhân dân và bảo đảm quyền lợi người lao động bị ảnh hưởng.
Đặc biệt, từ ngày 01/7/2025, mô hình hành chính 2 cấp (tỉnh và xã) được đưa vào vận hành trên toàn quốc. Song song với quá trình thực hiện, Trung ương tiếp tục chỉ đạo rà soát, củng cố, hoàn thiện mô hình mới, bảo đảm sự thông suốt, hiệu quả, thích ứng tốt với yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới. Việc ban hành nhiều kết luận trong thời gian ngắn cho thấy quyết tâm chính trị rất cao, tầm nhìn tổng thể và sự chuẩn bị bài bản của Trung ương trong công cuộc cải cách bộ máy hành chính hiện nay.
Gần đây nhất, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 183-KL/TW ngày 01/8/2025 về tích cực triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chuyển mạnh cấp cơ sở sang chủ động nắm, điều hành kinh tế – xã hội, quốc phòng an ninh. Kết luận số 183-KL/TW thể hiện sự thống nhất của Bộ Chính trị, Ban Bí thư với báo cáo của Ban Tổ chức Trung ương và Ủy ban Kiểm tra Trung ương về kết quả một tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (01/7 – 31/7/2025), đồng thời ghi nhận, biểu dương nỗ lực của các cấp ủy, tổ chức đảng, bộ ngành, địa phương, nhất là đội ngũ cán bộ cấp xã và các lực lượng tham gia, đã chủ động khắc phục khó khăn, bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu quả. Kết luận yêu cầu toàn hệ thống tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, kết luận liên quan, duy trì ổn định bộ máy, phục vụ Nhân dân và doanh nghiệp tốt hơn, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và tổ chức đại hội đảng bộ các cấp đúng tiến độ.
Bộ Chính trị và Ban Bí thư cũng phân công rõ nhiệm vụ cho từng cơ quan, bộ, ngành và địa phương rà soát, hoàn thiện thể chế và pháp luật; kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân lực; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; bảo đảm ngân sách, cơ sở vật chất; hoàn thiện quy định chức năng, nhiệm vụ của cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp xã; giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách cho đối tượng chịu tác động; tăng cường năng lực, đào tạo cán bộ; hướng dẫn cơ chế phối hợp, quản lý tài chính của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể; đẩy mạnh kiểm tra, giám sát. Bộ Chính trị, Ban Bí thư sẽ họp hàng tháng để đánh giá, điều hành kịp thời, bảo đảm mô hình mới vận hành ổn định, hiệu quả và đồng bộ trên toàn quốc.
4. Những kết quả đạt được
Từ ngày 03/8/2024 – 24/01/2025 là giai đoạn bản lề, khi Đảng và Nhà nước triển khai các quyết sách trọng yếu về tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính hướng tới mô hình chính quyền hai cấp (tỉnh và xã) trên toàn quốc. Đây là thời điểm thể hiện sự thống nhất, đồng thuận cao từ Trung ương đến cơ sở, bảo đảm quá trình sắp xếp diễn ra trật tự, khoa học, ổn định chính trị – xã hội. Các kết luận, nghị quyết quan trọng được thông qua đều khẳng định quyết tâm chính trị, coi đoàn kết là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa mục tiêu tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hệ thống chính trị. Đặc biệt, với Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025, Trung ương đã thông qua phương án sắp xếp, tinh gọn bộ máy ngay từ cấp Trung ương, đây được coi là “bước 1” quan trọng, tạo nền tảng cho triển khai đồng bộ ở các địa phương.
Tại Trung ương, đã giảm 4 cơ quan Đảng, 25 ban cán sự đảng, 16 đảng đoàn trực thuộc Trung ương; 5 cơ quan của Quốc hội; 5 bộ và 3 cơ quan trực thuộc Chính phủ; 30 đầu mối cấp tổng cục và tương đương; 1.025 đơn vị cấp cục, vụ và tương đương; 4.413 đầu mối cấp chi cục, phòng và tương đương; 240 đơn vị sự nghiệp trực thuộc bộ9.
Việc triển khai “bước 1” ở Trung ương thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng, gương mẫu làm trước từ đó tạo khuôn mẫu tổ chức thống nhất, đồng bộ, bảo đảm khi triển khai ở địa phương sẽ thuận lợi, tiết kiệm thời gian và chi phí. Đây cũng là thông điệp mạnh mẽ khẳng định tinh thần cải cách là toàn diện, không có ngoại lệ, góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với công cuộc tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính.
Theo đó, việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp đã đạt được kết quả mang tính bước ngoặt: cắt giảm 46% đầu mối cấp tỉnh, giảm từ 63 tỉnh, thành phố còn 34 đơn vị (gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh); giảm từ 10.035 đơn vị cấp xã xuống còn 3.321 đơn vị; toàn bộ 696 đơn vị hành chính cấp huyện kết thúc hoạt động. Quá trình sắp xếp này giúp giảm gần 250.000 biên chế, tiết kiệm 190.500 tỷ đồng chi tiền lương và chi hành chính giai đoạn 2026-2030. Bên cạnh đó, hơn 4.200 trụ sở công dôi dư sẽ được ưu tiên chuyển thành trường học, bệnh viện và cơ sở văn hoá, thể thao phục vụ cộng đồng10.
Việc phân cấp, phân quyền tập trung vào việc chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn từ cấp huyện (đã bị bãi bỏ) xuống cấp xã, phường và từ cấp tỉnh xuống cấp xã, phường. Mục tiêu là xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp tinh gọn, hiệu quả, gần dân và phục vụ Nhân dân tốt hơn. Thay vì quản lý qua cấp huyện, chính quyền cấp tỉnh sẽ trực tiếp chỉ đạo, quản lý các xã, phường sau sáp nhập. Khoảng 1.060 nhiệm vụ, thẩm quyền đã được đề xuất chuyển giao về cấp xã, phường, giúp chính quyền cơ sở chủ động hơn trong giải quyết công việc, giảm tải cho cấp trên và tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm11.
Sau sắp xếp, tổng số thủ tục hành chính ở cấp tỉnh còn 1.261, cấp xã còn 463; đã bãi bỏ 74 thủ tục hành chính, góp phần đơn giản hóa quy trình, giảm phiền hà cho người dân và doanh nghiệp12.
Cuộc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy lần này được đánh giá là một cuộc cải cách mang tính cách mạng, chưa từng có tiền lệ trong lịch sử hành chính Việt Nam hiện đại. Đây là lần đầu tiên tiến hành sáp nhập, hợp nhất ở cả ba cấp hành chính: tỉnh, huyện, xã; cũng là lần đầu tiên trong lịch sử nước ta không tổ chức cấp huyện, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã).
Điểm đáng chú ý là toàn bộ quá trình này được thực hiện trong một khoảng thời gian rất ngắn, ngay trước thềm Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, thể hiện tinh thần quyết liệt, đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Việc tinh gọn các cơ quan đảng, chính quyền từ Trung ương đến địa phương không chỉ góp phần làm giảm số lượng đầu mối, tiết kiệm ngân sách, mà còn nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành, hướng đến một nền hành chính phục vụ, liêm chính và hiện đại hơn. Thành công bước đầu này tạo tiền đề vững chắc để tiếp tục hoàn thiện thể chế, đổi mới mô hình tổ chức bộ máy nhà nước, hướng tới xây dựng một hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Toàn cảnh quá trình tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính thời gian qua cho thấy một cuộc cải cách toàn diện, sâu rộng và quyết liệt nhất trong lịch sử hành chính hiện đại Việt Nam. Với tầm nhìn chiến lược, quyết sách “sắp xếp lại giang sơn” thể hiện tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của Đảng, góp phần giảm đầu mối, tinh giản biên chế, tiết kiệm ngân sách, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ Nhân dân và thúc đẩy phát triển đất nước.
Thành công bước đầu đặt nền móng cho giai đoạn cải cách tiếp theo. Tuy nhiên, càng ở chặng đường sau, yêu cầu càng cao, thách thức càng lớn. Việc duy trì hiệu quả vận hành của mô hình hành chính hai cấp (tỉnh và xã), kiện toàn tổ chức đảng song hành với tổ chức chính quyền, nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện thể chế pháp lý và bảo đảm sự đồng thuận xã hội… là những nhiệm vụ trọng tâm đặt ra. Đồng thời, phải kiên quyết nhận diện và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch xuyên tạc chủ trương đúng đắn của Đảng, nhất là những luận điệu lợi dụng khó khăn cục bộ để phủ nhận toàn cục, gieo rắc hoài nghi và chia rẽ lòng dân.
Chú thích:
1, 2. Toàn văn Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh công bố năm 1969. https://baotangtonducthang.vn/toan-van-di-chuc-cua-chu-tich-ho-chi-minh-cong-bo-nam-1969.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. H. NXB Chính trị quốc gia, tr. 203, 204.
4, 5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 57, 118 -119.
6. Tọa đàm: Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc – cơ hội và thách thức. https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toa-dam-ky-nguyen-vuon-minh-cua-dan-toc-co-hoi-va-thach-thuc-119241227081632903.htm.
7. Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi chuyên đề kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. https://baochinhphu.vn/tong-bi-thu-to-lam-trao-doi-chuyen-de-ky-nguyen-phat-trien-moi-ky-nguyen-vuon-minh-cua-dan-toc-viet-nam-102241125190606526.htm.
8. Ban Chấp hành Trung ương (2025). Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/02/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
9. Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương (2025). Kế hoạch số 36-KH/BTGDVTW ngày 15/4/2025 về tuyên truyền thực hiện Kết luận số 137-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
10. Quang Tuệ, Vũ Tuân, Phương Đông (2025). Việt Nam thay đổi thế nào sau sáp nhập tỉnh thành. https://vnexpress.net/viet-nam-thay-doi-the-nao-sau-sap-nhap-tinh-thanh-4885968.html.
11. Thùy Linh (2025). Người dân được gì từ việc phân quyền xuống cấp xã, phường? https://nhandan.vn/nguoi-dan-duoc-gi-tu-viec-phan-quyen-xuong-cap-xa-phuong-post893251.html.
12. Phạm Đông (2025). Kết quả hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp sau 3 ngày. https://laodong.vn/thoi-su/ket-qua-hoat-dong-cua-chinh-quyen-dia-phuong-2-cap-sau-3-ngay-1534440.ldo.
