Thượng tá Đoàn Thanh Thủy
Hệ 5, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc. vn) – Bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không là tổng thể các hoạt động có mục đích, có tổ chức của chủ thể, lực lượng và sự nỗ lực của người chính trị viên đại đội nhằm củng cố, bổ sung, hoàn thiện, phát triển những yếu tố cấu thành năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không; bảo đảm cho chính trị viên đại đội hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Bài viết đánh giá thực trạng và đề xuất một số yêu cầu tăng cường bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không hiện nay.
Từ khóa: Bồi dưỡng năng lực; công tác đảng; công tác chính trị; chính trị viên đại đội; sư đoàn Phòng không.
1. Đặt vấn đề
Tiến hành công tác đảng, công tác chính trị là nguyên tắc cơ bản trong quá trình xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng của Đảng, là trách nhiệm của tất cả các tổ chức và cá nhân, nòng cốt là cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp nhằm giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, bảo đảm cho quân đội luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Chính trị viên đại đội là một bộ phận cán bộ của Đảng trong quân đội, người chủ trì về chính trị, chịu trách nhiệm trước cấp trên và cấp ủy cấp mình về toàn bộ hoạt động công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị. Chất lượng, hiệu quả hoạt động này phụ thuộc vào phẩm chất, trình độ năng lực và phương pháp làm việc của chính trị viên đại đội. Do đó, bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không góp phần tạo nên năng lực, vị thế và uy tín của chính trị viên đại đội; đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị ở mỗi đơn vị trong các sư đoàn Phòng không.
2. Thực trạng bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không
a. Những kết quả đạt được
Một là, đa số các chủ thể, lực lượng tham gia bồi dưỡng có nhận thức, trách nhiệm cao đối với bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không. Cụ thể: “Sư đoàn luôn chú trọng công tác bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ các cấp, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu”1. Theo kết quả điều tra, khảo sát ở các sư đoàn Phòng không, 90% cán bộ phòng chính trị và 93% chính trị viên đại đội có ý kiến cho rằng việc bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội là rất quan trọng và quan trọng2.
Hai là, nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không từng bước được đổi mới, bám sát thực tiễn và sự phát triển tình hình nhiệm vụ của sư đoàn và quân chủng:
(1) Nội dung bồi dưỡng tập trung vào những vấn đề cơ bản, như: lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; kiến thức về xây dựng Đảng, chỉ thị, hướng dẫn của trên về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; hoạt động công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị cơ sở; nội dung, hình thức biện pháp tiến hành công tác đảng, công tác chính trị trong các nhiệm vụ… Các đơn vị trong các sư đoàn đều: “coi trọng việc học tập, phổ biến các kinh nghiệm hay trong hoạt động công tác đảng, công tác chính trị; phương pháp xử lý các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo và tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị”3. Qua điều tra, khảo sát đối với chính trị viên đại đội, cán bộ phòng chính trị ở các sư đoàn Phòng không cho thấy,có 82% ý kiến cho rằng: nội dung bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội hiện nay rất phù hợp và phù hợp4.
(2) Công tác bồi dưỡng có nhiều đổi mới với nhiều nội dung, hình thức, biện pháp phong phú và đa dạng. Cụ thể: “cấp ủy các cấp, cán bộ chủ trì các đơn vị đã tích cực, chủ động xây dựng kế hoạch, nội dung, chương trình, đưa ra hình thức, biện pháp sát thực tế đơn vị để triển khai, tổ chức thực hiện có hiệu quả hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ các cấp”5, trong đó có bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội. Kết quả điều tra,khảo sát thực tế có 84% cán bộ phòng chính trị, 67,5% chính trị viên đại đội cho rằng: hình thức, phương pháp bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không là rất phù hợp và phù hợp, sát với yêu cầu nhiệm vụ6.
Ba là, năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không có sự chuyển biến tích cực, chất lượng hoạt động được nâng lên. Cụ thể:
(1) Nhìn chung, chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không đều: “có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sạch, lành mạnh, có kiến thức, năng lực cơ bản đáp ứng được chức trách, nhiệm vụ”7.
(2) Ưu điểm nổi bật nhất trong năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không hiện nay là “phương pháp làm việc khoa học, tính chủ động, sáng tạo và tác phong sâu sát, cụ thể, tỉ mỉ, thực sự tiền phong gương mẫu trước cấp dưới”8; thường xuyên bám sát mọi hoạt động, mọi nhiệm vụ của đơn vị; trực tiếp chỉ đạo và tham gia có hiệu quả vào các công việc cụ thể của bộ đội. Qua đó, khẳng định vai trò, năng lực và uy tín của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không. Kết quả đánh giá, xếp loại cán bộ hằng năm cho thấy, đội ngũ chính trị viên đại đội hoàn thành xuất sắc và tốt chức trách, nhiệm vụ đạt tỷ lệ 90,64%9.
(3) Các mặt hoạt động của công tác tư tưởng, công tác tổ chức, công tác chính sách, dân vận, thanh niên, bảo vệ an ninh đều có sự chuyển biến rõ nét và kết quả đạt được có sự tiến bộ vượt bậc.Công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng được triển khai thực hiện nghiêm túc; tổ chức chỉ huy, tổ chức đoàn và hội đồng quân nhân được kiện toàn và phát huy tốt vai trò, chức năng trong mọi hoạt động. Cấp ủy, tổ chức đảng quan tâm xây dựng, phát huy tốt vai trò lãnh đạo, đội ngũ đảng viên có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng, kết quả phân loại tổ chức đảng, đảng viên hằng năm có trên 75% cấp ủy, tổ chức đảng đạt trong sạch vững mạnh; trên 85% chính trị viên đại độiđược xếp loại đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên10.
b. Những hạn chế, tồn tại
Một là, vẫn còn số ít cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì nhận thức chưa đầy đủ, sâu sắc về vị trí, vai trò và sự cần thiết phải bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội nên chưa tích cực, chủ động trong lãnh đạo, chỉ đạo, tiến hành bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội. Chưa có nhiều biện pháp thiết thực lãnh đạo, chỉ đạo bồi dưỡng năng lực cho chính trị viên đại đội. Qua điều tra, khảo sát cho thấy, có 12% cán bộ phòng chính trị và 8% chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không cho rằng: trách nhiệm của cán bộ chủ trì các cấp, ban chính trị, phòng chính trị chưa quan tâm đến hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội11.
Hai là, nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không có thời điểm chưa sát, chưa phù hợp với thực tiễn đơn vị. Đơn cử:
(1) Tại Sư đoàn 365, Quân chủng Phòng không – Không quân, nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu năm 2025 đánh giá: “Nội dung bồi dưỡng chưa sát với đặc điểm, đối tượng, tình hình nhiệm vụ cụ thể của đơn vị; chức trách, nhiệm vụ và thực trạng năng lực công tác của đội ngũ cán bộ các cấp”12. Kết quả khảo sát, điều tra đối với chính trị viên đại đội có 17,5% ý kiến cho rằng nội dung bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội hiện nay dàn trải chưa phù hợp13.
(2) Hình thức, biện pháp bồi dưỡng nhìn chung còn giản đơn, chậm đổi mới, thiếu đa dạng nên hiệu quả bồi dưỡng chưa cao. Việc tổ chức hội thảo, hội thao, hội thi, cử cán bộ chủ trì đi thực tế ở các đơn vị cơ sở còn ít. Công tác kiểm tra, sơ tổng kết có lúc còn nặng về hình thức, chưa chỉ rõ được những ưu khuyết điểm, nguyên nhân. Kết quả khảo sát, điều tra đối với chính trị viên đại đội có 25% ý kiến cho rằng hình thức, biện pháp bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viênđại đội còn chưa phù hợp14.
Ba là, việc phát huy vai trò của chính trị viên đại đội trong hoạt động tự học tập, tự rèn luyện nâng cao năng lực công tác đảng, công tác chính trị còn có mặt hạn chế. “Một số chính trị viên đại độimới tốt nghiệp ra trường chưa nhận thức được đầy đủ, thái độ chưa cầu tiến, trách nhiệm chưa cao của bản thân đối với việc tự bồi dưỡng”15; còn có biểu hiện giản đơn về chức trách, nhiệm vụ được giaonên thiếu chủ động trong tự bồi dưỡng và rèn luyện để nâng cao kiến thức toàn diện và kinh nghiệm, kỹ năng tiến hành công tác đảng, công tác chính trị. Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng làm ảnh hưởng đến kết quả bồi dưỡng và chất lượng hoạt động tiến hành công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội.
3. Yêu cầu tăng cường bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không hiện nay
Thứ nhất, quán triệt sâu sắc các văn bản của cấp trên về xây dựng đội ngũ cán bộ và bám sát thực tiễn hoạt động công tác đảng, công tác chính trị ở sư đoàn. Đây là yêu cầu có tính nguyên tắc, định hướng toàn bộ hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội. Khi bồi dưỡng các chủ thể, lực lượng cần nắm chắc và quán triệt tốt những quan điểm, đường lối quân sự, chính trị; nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; quan điểm, mục tiêu, yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ trong Quân đội, như: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ theo Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Hội nghị Trung ương 7 (khóa XII); xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội theo Nghị quyết số 109-NQ/QUTW ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương; Quy chế số 2036-QC/QUTW ngày 16/6/2023 của Quân ủy Trung ương; Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân chủng Phòng không – Không quân lần thứ XI nhiệm kỳ 2025 – 2030…Trên cơ sở đó, đề ra mục tiêu, nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng, bảo đảm cho mọi hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội diễn ra đúng hướng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của sư đoàn.
Cùng với đó, các chủ thể, lực lượng tham gia bồi dưỡng cũng phải nắm chắc quan điểm, mục tiêu, phương châm, nhiệm vụ giải pháp, huấn luyện trong Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương về đổi mới công tác giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới. Có nhận thức đúng đắn về vai trò, ý nghĩa, sự cần thiết phải bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội; phát huy tốt tinh thần trách nhiệm của chủ thể, lực lượng, xác định chính xác mục tiêu, nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng; bảo đảm hoạt động bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội theo đúng kế hoạch đã xác định, được tổ chức chặt chẽ có nền nếp.
Thứ hai, nội dung, hình thức, biện pháp bồi dưỡng phải toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, thiết thực và hiệu quả. Các tổ chức, lực lượng tham gia bồi dưỡng phải tích cực chủ động, thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ hoạt động bồi dưỡng mọi lúc, mọi nơi, thẳng thắn đấu tranh với những biểu hiện đùn đẩy, trốn tránh trong hoạt động bồi dưỡng. Nội dung, hình thức bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không phải toàn diện, gắn liền với thực tiễn, có chiều sâu gắn với chức trách, nhiệm vụ của chính trị viên đại đội. Bên cạnh đó, cần thường xuyên kiểm tra, đôn đốc hoạt động bồi dưỡng của chủ thể và tự bồi dưỡng của chính trị viên đại đội. Từ đó, kịp thời điều chỉnh những nội dung, hình thức, phương pháp chưa phù hợp để hoạt động bồi dưỡng đạt được yêu cầu, kế hoạch, mục đích đề ra.
Thứ ba, kết hợp chặt chẽ giữa vai trò, trách nhiệm của các chủ thể, lực lượng với tự bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không hiện nay. Trước hết, phải làm cho các cấp ủy, tổ chức đảng, phòng chính trị, cán bộ chủ trì trong đơn vị quán triệt, nhận thức đầy đủ vị trí, vai trò của chính trị viên đại đội và ý nghĩa, tầm quan trọng của việc bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội. Coi việc bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội là một nội dung phải tập trung lãnh đạo thường xuyên của các cấp uỷ, tổ chức đảng. Trên cơ sở đó ,đề ra các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng tham gia hoạt độngbồi dưỡng và triển khai tổ chức thực hiện hoạt động này có chất lượng, thiết thực, sát tình hình thực tế đơn vị.
Thứ tư, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp. Yêu cầu này bắt nguồn từ quan hệ giữa tập trung và dân chủ trong tổ chức hoạt động của Đảng và quân đội; sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp sẽ bảo đảm công tác bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội đi đúng định hướng, không xa rời mục tiêu và đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất trong thực tiễn.
Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp ở các sư đoàn Phòng không phải quán triệt sâu sắc nghị quyết, chỉ thị các cấp, xác định đúng chủ trương, biện pháp lãnh đạo. Nghiên cứu xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị cụ thể, tỉ mỉ, sát thực tiễn. Tăng cường phối hợp giữa Phòng Chính trị với các cơ quan, đơn vị trong tham mưu, xây dựng kế hoạch, chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội bảo đảm thống nhất, chặt chẽ, thiết thực, hiệu quả. Phát huy vai trò của chính trị viêntiểu đoàn trong quán triệt, triển khai và tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp, tăng cường bồi dưỡng năng lực của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không.
4. Kết luận
Bồi dưỡng năng lực công tác đảng, công tác chính trị của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không là một nội dung quan trọng trong công tác cán bộ của các sư đoàn Phòng không, luôn chịu sự tác động của nhiều yếu tố cả khách quan và chủ quan. Các chủ thể bồi dưỡng, lực lượng tham gia bồi dưỡng cũng như đối tượng bồi dưỡng cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc các yêu cầu như đã phân tích ở trên nhằm tiếp tục bổ sung kiến thức, phát triển kỹ năng, kinh nghiệm công tác đảng, công tác chính trị và những phẩm chất cần thiết khác của chính trị viên đại đội ở các sư đoàn Phòng không, bảo đảm cho họ có đủ khả năng hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.
Chú thích:
1, 3. Đảng bộ Sư đoàn 361, Quân chủng Phòng không – Không quân (2020). Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Sư đoàn, nhiệm kỳ 2020 – 2025. Hà Nội, tr. 7, 8.
2, 4, 6, 9, 10, 11, 13, 14. Tác giả điều tra, khảo sát thực tế tại các sư đoàn: Sư đoàn 361, Sư đoàn 363; Sư đoàn 365, Sư đoàn 367. Tháng 3/2025.
5, 15. Sư đoàn 363, Quân chủng Phòng không – Không quân (2024). Báo cáo kết quả công tác đảng, công tác chính trị năm 2024. Hải Phòng, tr. 4, 6.
7. Đảng bộ Sư đoàn 367, Quân chủng Phòng không – Không quân (2025). Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Sư đoàn, nhiệm kỳ 2025 – 2030. TP. Hồ Chí Minh, tr. 5.
8. Sư đoàn 365, Quân chủng Phòng không – Không quân (2024). Báo cáo kết quả công tác đảng, công tác chính trị năm 2024. Bắc Giang, tr. 3.
12. Đảng ủy Sư đoàn 365, Quân chủng Phòng không – Không quân (2025). Nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu năm 2025. Bắc Giang, tr. 6.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2018). Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.
2. Quân ủy Trung ương (2019). Nghị quyết số 109-NQ/QUTW ngày 11/02/2019 về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
3. Quân ủy Trung ương (2023). Quy chế số 2036-QC/QUTW ngày 16/6/2023 về lãnh đạo công tác cán bộ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
4. Đảng bộ Quân chủng Phòng không – Không quân (2025). Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân chủng Phòng không – Không quân lần thứ XI nhiệm kỳ 2025 – 2030.
5. Nâng cao chất lượng đội ngũ chính trị viên đại đội trong Quân đội nhân dân Việt Nam.https://www.quanlynhanuoc.vn/2023/02/21/nang-cao-chat-luong-doi-ngu-chinh-tri-vien-dai-doi-trong-quan-doi-nhan-dan-viet-nam.
