(Quanlynhanuoc.vn) – Chiều ngày 29/9/2025, tại Hà Nội, Học viện Hành chính và Quản trị công tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “An ninh phi truyền thống và xây dựng chính sách ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống”. PGS.TS. Đặng Khắc Ánh, Trưởng Khoa Quản lý phát triển xã hội chủ trì Hội thảo.
Tham dự hội thảo có: TS. Bùi Phương Đình, Phó Giám đốc Học viện; TS. Hoàng Ngọc Hải, Phó Giám đốc Học viện; PGS.TS. Trần Chí Công, Phó Trưởng Khoa Nghiệp vụ 6, Học viện An ninh nhân dân; TS. Nguyễn Thanh Bình, Trưởng Khoa Lãnh đạo học và Chính sách công, Học viện Chính trị khu vực I; cán bộ, giảng viên, sinh viên Khoa Quản lý phát triển xã hội. Hội thảo trực tuyến đến các điểm cầu Phân hiệu trực thuộc Học viện.
Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, PGS.TS. Đặng Khắc Ánh, Trưởng khoa Quản lý phát triển xã hội nhấn mạnh an ninh quốc gia luôn là vấn đề trọng yếu, gắn liền với sự toàn vẹn chủ quyền, lãnh thổ, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Ông cho biết, bên cạnh những thách thức an ninh truyền thống, thời gian gần đây các mối đe dọa an ninh phi truyền thống ngày càng đa dạng, phức tạp, tác động sâu rộng tới chính trị, kinh tế và đời sống xã hội, đặt ra yêu cầu phải tăng cường nghiên cứu, phối hợp liên ngành để đề ra giải pháp ứng phó hiệu quả. Trong bối cảnh đó, việc nhận diện rõ các lĩnh vực cụ thể của an ninh phi truyền thống và xây dựng chính sách thích ứng phù hợp có ý nghĩa thiết thực, vừa bổ sung cơ sở lý luận, vừa hỗ trợ trực tiếp cho công tác quản lý, điều hành thực tiễn.
Phát biểu chỉ đạo hội thảo, TS. Bùi Phương Đình, Phó Giám đốc Học viện đã đánh giá cao tính thời sự và cấp thiết của chủ đề Hội thảo, đồng thời, nhấn mạnh, cần tiếp tục đổi mới tư duy về an ninh phi truyền thống. Ông cho rằng, từ góc độ khoa học, việc đẩy mạnh nghiên cứu, làm rõ nội hàm và mở rộng các hình thức của an ninh phi truyền thống sẽ giúp nhận diện đầy đủ hơn những thách thức đặt ra, đồng thời, cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho việc hoạch định chính sách và xây dựng giải pháp ứng phó phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Bên cạnh đó, TS. Bùi Phương Đình cũng nhấn mạnh yêu cầu gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu lý luận với thực tiễn, coi kết quả nghiên cứu không chỉ là đóng góp học thuật mà còn phải có tính ứng dụng cao, đây là cơ sở để Học viện tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong nghiên cứu, giảng dạy và tư vấn chính sách về an ninh phi truyền thống.
TS. Tạ Thị Hương, Phó Trưởng Khoa Quản lý phát triển xã hội khẳng định, ứng phó hiệu quả với an ninh phi truyền thống là yêu cầu trọng yếu của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Tham luận của TS. Tạ Thị Hương đã khái quát quan niệm an ninh phi truyền thống, phân biệt với an ninh truyền thống ở nội hàm, đối tượng, nguồn đe dọa và phương thức ứng phó; chỉ ra các mối đe dọa nổi bật, như: khủng bố, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, rủi ro an ninh kinh tế, tội phạm xuyên quốc gia và công nghệ cao, an ninh mạng, an ninh nguồn nước – lương thực, dịch bệnh. Trên nền tảng nhận thức được Đảng xác lập xuyên suốt qua các kỳ Đại hội, tham luận đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp, đối phó thành công với các thách thức an ninh phi truyền thống ở Việt Nam hiện nay.
Theo PGS.TS. Trần Chí Công, trong bối cảnh toàn cầu hóa, khái niệm an ninh quốc gia không còn giới hạn trong lĩnh vực quân sự truyền thống mà đã mở rộng sang nhiều vấn đề an ninh phi truyền thống, như: biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh mạng… Những nguy cơ này đã và đang trở thành thách thức hiện hữu, tác động trực tiếp đến sự ổn định toàn cầu cũng như an ninh của Việt Nam. Trong tham luận, ông nhấn mạnh vai trò then chốt của lực lượng Công an cấp xã trong việc phòng ngừa, ứng phó các mối đe dọa an ninh phi truyền thống ngay từ cơ sở, đồng thời, đề xuất các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao năng lực, bảo đảm lực lượng này đủ sức ứng phó hiệu quả với các nguy cơ ngày càng phức tạp trong tương lai.
TS. Nguyễn Thanh Bình đóng góp thêm góc nhìn an ninh phi truyền thống như một hệ thống các mối đe dọa liên kết chặt chẽ với nhau, có khả năng làm gia tăng những lỗ hổng an ninh và thậm chí leo thang thành xung đột giữa các cộng đồng, quốc gia. Các thách thức này vừa có tính hội tụ, lan tỏa, vừa mang tính xuyên quốc gia, có tác động hệ thống và ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống còn, phúc lợi của cá nhân và xã hội, qua đó đặt ra yêu cầu phải đánh giá lại các khuôn khổ quản trị an ninh truyền thống. Ông chỉ rõ, hiệu quả ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống phụ thuộc vào sự hài hòa của ba trụ cột năng lực chính sách: (1) Năng lực phân tích; (2) Năng lực hành chính; (3) Năng lực chính trị. Để quản trị hiệu quả, cần một cách tiếp cận toàn diện và đa chiều, đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực chính sách với các kỹ năng và nguồn lực phù hợp nhằm xây dựng những phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả.
Tham luận tại Hội thảo, PGS.TS. Đặng Khắc Ánh khẳng định an ninh phi truyền thống đang trở thành vấn đề trọng yếu, được nhiều quốc gia quan tâm và đưa vào chiến lược an ninh, qua đó đặt ra những yêu cầu mới đối với hoạt động quản lý nhà nước. Việc nhận diện chính xác các thách thức an ninh phi truyền thống và mức độ ảnh hưởng là cơ sở để nâng cao năng lực ứng phó của Nhà nước. Để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trước các thách thức an ninh phi truyền thống, PGS.TS. Đặng Khắc Ánh đề xuất 5 giải pháp trọng tâm: (1) Nâng cao nhận thức xã hội về an ninh phi truyền thống; (2) Tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý; (3) Tăng cường năng lực cho bộ máy nhà nước và hệ thống chính trị; (4) Phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội; (5) Mở rộng quan hệ đối ngoại nhằm tăng cường khả năng ứng phó trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa.
TS. Nguyễn Viết Định, Khoa Quản lý phát triển xã hội tiếp cận vấn đề an ninh phi truyền thống từ yêu cầu chuyển đổi xanh trong an ninh năng lượng, đây là tiến trình tất yếu trong chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam. Ông cho rằng chuyển đổi năng lượng xanh không chỉ nhằm thực hiện cam kết Net Zero 2050, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và nhập khẩu mà còn tạo động lực cho tăng trưởng xanh và bảo đảm an ninh năng lượng. Thực tiễn cho thấy Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến trong phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió, song vẫn đối mặt với hạn chế về thể chế, hạ tầng, tài chính và công nghiệp hỗ trợ. Theo đó, cần xây dựng hành lang pháp lý đủ mạnh và lộ trình triển khai cụ thể, để biến thách thức thành cơ hội, xây dựng một nền năng lượng xanh, an toàn, tự chủ, đóng vai trò động lực cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững trong thế kỷ XXI.
Phát biểu kết luận Hội thảo, PGS.TS. Đặng Khắc Ánh trân trọng cảm ơn các đại biểu, nhà khoa học, giảng viên trong và ngoài Học viện đã tham gia hội thảo; tích cực đóng góp những ý kiến, tham luận tâm huyết, có giá trị khoa học cao, góp phần làm rõ những thách thức an ninh phi truyền thống ở Việt Nam hiện nay, đồng thời, đề xuất nhiều giải pháp thiết thực nhằm nâng cao năng lực quản trị, hoàn thiện chính sách và tăng cường phối hợp liên ngành. Những ý kiến này sẽ được tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp và đưa vào hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học cũng như tham mưu xây dựng chính sách của Học viện trong thời gian tới.
Quản Anh
