(Quanlynhanuoc.vn) – Chiều ngày 03/12/2025, Khoa Quản trị nhân lực, Học viện Hành chính và Quản trị công đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Chính sách tiền lương trong khu vực công ở Việt Nam: Lý luận và thực tiễn”. GS.TS. Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện và PGS. TS. Hoàng Mai, Trưởng Khoa Quản trị nhân lực đồng chủ trì Hội thảo.
Đại biểu, khách mời dự Hội thảo, có: TS. Đinh Duy Hòa, nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính, Bộ Nội vụ; PGS.TS. Lê Thị Vân Hạnh, nguyên Phó Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia; PGS.TS. Ngô Thành Can, nguyên giảng viên cao cấp, Học viện Hành chính Quốc gia; TS. Chu Xuân Khánh, nguyên Trưởng khoa Quản lý nhà nước về xã hội, Học viện Hành chính Quốc gia; TS. Hoàng Thu Thủy, Đại học Công đoàn; cùng cán bộ, giảng viên, nghiên cứu sinh khoa Quản trị nhân lực tham dự Hội thảo.
GS. TS. Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện, phát biểu chỉ đạo và đề dẫn Hội thảo.
Phát biểu chỉ đạo và đề dẫn Hội thảo, GS.TS. Nguyễn Quốc Sửu, nhấn mạnh, tiền lương không chỉ là thu nhập mà còn là công cụ tạo động lực, là thước đo giá trị lao động và là yếu tố then chốt trong cải cách chế độ công vụ. Trong bối cảnh Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu quả, hiện đại thì việc hoàn thiện chính sách tiền lương càng trở nên cấp thiết. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật thuần túy trong thiết kế thể chế mà còn là một cấu phần cốt lõi của động lực phát triển quốc gia, chất lượng dịch vụ công và niềm tin của xã hội vào bộ máy nhà nước.
Những năm gần đây, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực cải tiến chính sách tiền lương theo hướng minh bạch, công bằng. Tuy nhiên, chính sách tiền lương khu vực công vẫn đang đối mặt với những thách thức mang tính hệ thống, mức lương cơ sở chưa phản ánh đúng giá trị công việc; cấu trúc bảng lương còn phân tán và thiếu tính thị trường; cơ chế trả lương chưa thực sự gắn với hiệu quả, năng suất hay đóng góp, dẫn đến tình trạng “chảy máu chất xám” từ khu vực công sang khu vực tư. Hội thảo là diễn đàn để các nhà khoa học, nhà quản lý và những người trực tiếp thực thi chính sách cùng phân tích cơ sở lý luận, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách tiền lương trong khu vực công. Phó Giám đốc Học viện hy vọng, Hội thảo sẽ nhận được nhiều ý kiến góp ý từ các chuyên gia, nhà khoa học; đồng thời, tin tưởng Hội thảo sẽ thu được nhiều kết quả quan trọng, góp phần hoàn thiện chính sách tiền lương – một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cải cách hành chính nhà nước.
Tham luận tại Hội thảo, TS. Lê Cẩm Hà, cho rằng, chính sách tiền lương trong khu vực công giữ vai trò then chốt trong việc bảo đảm động lực làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Dù đã nhiều lần điều chỉnh và cải cách, hệ thống tiền lương hiện nay vẫn bộc lộ nhiều hạn chế, như: mức lương còn thấp so với nhu cầu sống tối thiểu; cơ chế trả lương bình quân, thiếu gắn kết với hiệu suất công việc; cơ cấu phụ cấp phức tạp; chênh lệch thu nhập lớn giữa khu vực công – tư; gánh nặng ngân sách ngày càng tăng. Theo bà, để chính sách tiền lương thực sự đi vào cuộc sống, cần có sự đồng lòng, quyết tâm chính trị cao của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc của các cấp, các ngành và sự nỗ lực của mỗi cán bộ, công chức, viên chức trong việc tự nâng cao năng lực, ý thức trách nhiệm và tinh thần phục vụ nhân dân; đồng thời, cần thực hiện các giải pháp: trả lương theo vị trí việc làm gắn với đổi mới mô hình công vụ; xây dựng cơ chế thưởng theo hiệu suất nhằm tạo động lực và cạnh tranh lành mạnh; ứng dụng công nghệ số trong quản lý nhân sự và chi trả lương để bảo đảm minh bạch và hiện đại hóa nền công vụ.
Trao đổi về những thách thức và cơ hội khi áp dụng chính sách trả lương dựa trên năng lực trong khu vực công, TS. Hoàng Thị Công, cho biết, chính sách trả lương dựa trên năng lực sẽ khắc phục được hạn chế của cơ chế trả lương theo thâm niên, ngạch bậc hiện nay, hướng đến công bằng, minh bạch và gắn thu nhập với giá trị thực tế mà cá nhân tạo ra. Tuy vậy, khu vực công cũng đối mặt nhiều thách thức, như: thiếu khung năng lực chuẩn hóa, hạn chế về pháp lý, khó khăn về nguồn lực tài chính, tâm lý bảo thủ trong văn hóa công vụ và bất cập trong quản trị nhân lực. Để triển khai hiệu quả, bà đề xuất các giải pháp: cần hoàn thiện khung pháp lý; chuẩn hóa vị trí việc làm và khung năng lực; bảo đảm quỹ lương linh hoạt; nâng cao năng lực đội ngũ quản trị nhân lực; tăng cường truyền thông, thay đổi nhận thức; thí điểm tại một số đơn vị có điều kiện; ứng dụng công nghệ số trong quản lý nhân sự. Thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp, minh bạch, hiệu quả và phục vụ nhân dân.
Tại Hội thảo, TS. Trịnh Huyền Mai cho biết, nhiều quốc gia đã triển khai các mô hình cải cách tiền lương khác nhau và đạt được những kết quả đáng kể, như: (1) Singapore áp dụng mô hình lương cạnh tranh gắn với thị trường tư nhân (kết quả của mô hình này đã giúp Singapore thu hút nhân tài, duy trì nền công vụ “trong sạch”, năng suất cao; (2) Hàn Quốc áp dụng mô hình lương theo vị trí, năng lực và hiệu suất (kết quả của mô hình này giúp Hàn Quốc tăng hiệu suất khu vực công, thu hẹp khoảng cách lương công – tư, cải thiện chất lượng dịch vụ công); (3) Canada áp dụng mô hình thương lượng tập thể và hiệu suất công vụ (kết quả của mô hình này tạo sự công bằng, ổn định quan hệ lao động, minh bạch và trách nhiệm giải trình cao); TS. Trịnh Huyền Mai, cho rằng, Việt Nam cần linh hoạt tiếp thu các mô hình tiên tiến của các nước này để xây dựng một hệ thống tiền lương công bằng, cạnh tranh và bền vững. Chẳng hạn: chuyển mạnh sang trả lương dựa trên vị trí việc làm như kinh nghiệm của Singapore và Hàn Quốc; tăng tính cạnh tranh và linh hoạt trong chính sách tiền lương như kinh nghiệm của Singapore và Canada; kết hợp hiệu quả công vụ vào đánh giá và chi trả lương, thưởng để tạo động lực như cách làm của Hàn Quốc và Canada; bảo đảm minh bạch, trách nhiệm giải trình trong thang bảng lương và dữ liệu chi thưởng như cách làm của Singapore và Canada.
Hội thảo cũng được lắng nghe ý kiến chia sẻ của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học về chủ đề chính sách tiền lương trong khu vực công ở Việt Nam, như: (1) Thay đổi tiền lương cần gắn với thay đổi cách tuyển dụng; (2) Cần xác định rõ nguyên tắc trả lương, như: tiền lương khu vực công phải thích ứng với tình hình phát triển kinh tế – xã hội; bảo đảm chăm lo đời sống cho cán bộ công chức, viên chức; trả lương theo năng lực (kết quả công việc); (3) Cần chuẩn hóa lại khái niệm theo vị trí việc làm, từ đó mới xây dựng được danh mục các vị trị việc làm cho từng cơ quan; (4) Cần đổi mới mô hình quản trị nhân lực; (5) Cần trả lương vượt trội cho nhân tài.
Kết luận Hội thảo, PGS.TS. Hoàng Mai, Trưởng Khoa Quản trị nhân lực trân trọng cảm ơn các ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài Học viện đã có tham luận và bài viết tham gia Hội thảo. Những kiến thức, kinh nghiệm quý báu này sẽ được Ban Tổ chức Hội thảo nghiêm túc tiếp thu, nghiên cứu, đề xuất các giải pháp, khuyến nghị nhằm bổ sung cơ sở dữ liệu, giúp hoàn thiện hệ thống tiền lương theo hướng công bằng, minh bạch, hiệu quả, bền vững. Qua đó, góp phần trực tiếp vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, xây dựng nền hành chính kiến tạo và đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Nguyễn Thùy, Đinh Hương
