TS. Nguyễn Thanh Bình
Học viện Ngân hàng
(Quanlynhanuoc.vn) – Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, thương mại điện tử đang dần trở thành yếu tố thay đổi căn bản cấu trúc ngành bán lẻ tại Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm đánh giá tác động của thương mại điện tử đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống tại Hà Nội. Khảo sát 150 doanh nghiệp cho thấy, áp lực cạnh tranh giá là yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đáng kể, trong khi đó, các yếu tố tích cực như mở rộng kênh và ứng dụng công nghệ chưa phát huy hết hiệu quả do mức độ sẵn sàng còn hạn chế. Từ đó, bài viết đề xuất một số giải pháp cụ thể đối với cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi số hiệu quả, bảo đảmtính bền vững cho hệ thống bán lẻ truyền thống trong thời đại số.
Từ khóa: Hà Nội; doanh nghiệp; thương mại điện tử; bán lẻ truyền thống; bằng chứng thực nghiệm.
1. Đặt vấn đề
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số mạnh mẽ, thương mại điện tử đang trở thành một động lực cốt lõi định hình lại cấu trúc ngành bán lẻ toàn cầu. Đặc biệt, giai đoạn 2018 – 2022, Việt Nam nổi lên như một trong những thị trường thương mại điện tử phát triển nhanh nhất khu vực, với tỷ lệ tăng trưởng hằng năm đạt trên 20%1. Tuy nhiên, cùng với sự bùng nổ của thương mại điện tử là sự gián đoạn rất lớn đối với các mô hình bán lẻ truyền thống. Các doanh nghiệp này đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức, như: hành vi tiêu dùng thay đổi nhanh chóng áp lực cạnh tranh giá từ nền tảng online; giảm lưu lượng khách đến cửa hàng; sự đòi hỏi về khả năng thích ứng công nghệ. Điều này đặc biệt rõ nét tại các đô thị lớn như Hà Nội – nơi tập trung nhiều cửa hàng truyền thống quy mô nhỏ, thiếu khả năng tiếp cận công nghệ nhưng lại chịu tác động trực tiếp từ hành vi tiêu dùng mới.
Thực tế tại Hà Nội, cho thấy, trong giai đoạn hậu Covid -19, nhiều doanh nghiệp bán lẻ truyền thống đã ghi nhận sụt giảm doanh thu từ 20% – 40% do khách hàng chuyển dịch sang kênh mua 2 . Nghiên cứu lựa chọn địa bàn Hà Nội, nơi có mật độ bán lẻ truyền thống cao, đồng thời cũng là nơi có sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng thương mại điện tử làm khu vực khảo sát thực nghiệm. Với việc xây dựng mô hình nghiên cứu tích hợp dựa trên lý thuyết chuyển đổi số, lý thuyết đổi mới mang tính phá vỡ và thực tiễn địa phương, bài viết sẽ đóng góp cả về mặt học thuật (qua mô hình đo lường định lượng) và mặt thực tiễn (gợi ý chính sách và chiến lược cho doanh nghiệp nhỏ).
2. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
2.1. Cơ sở lý thuyết
Nghiên cứu này vận dụng ba khung lý thuyết chính:
(1) Lý thuyết chuyển đổi số doanh nghiệp nhỏ và vừa (Digital Transformation Theory – OECD, 2019)3.
Lý thuyết này nhấn mạnh, chuyển đổi số không chỉ là áp dụng công nghệ vào vận hành mà là sự thay đổi căn bản về chiến lược, mô hình kinh doanh và văn hóa tổ chức. Đối với các doanh nghiệp nhỏ (SMEs), thách thức nằm ở việc thiếu nguồn lực, kỹ năng và tầm nhìn chiến lược để thích ứng với áp lực từ môi trường số. OECD (2019) chỉ ra rằng chuyển đổi số tại các nước đang phát triển thường diễn ra không đồng đều, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ truyền thống.
(2) Lý thuyết đổi mới mang tính phá vỡ (Disruptive Innovation Theory – Christensen, 1997)
Theo Christensen4, đổi mới phá vỡ xảy ra khi một công nghệ hoặc mô hình mới đơn giản hơn, rẻ hơn và dễ tiếp cận hơn chiếm lĩnh thị trường của mô hình truyền thống. TMĐT chính là một dạng như vậy: bằng cách cho phép người tiêu dùng so sánh giá dễ dàng, mua sắm mọi lúc – thương mại điện tử phá vỡ chuỗi giá trị truyền thống, đặc biệt ảnh hưởng đến những doanh nghiệp không kịp thích nghi.
(3) Khung phân tích phản ứng chiến lược của doanh nghiệp bán lẻ.
Phản ứng của doanh nghiệp bán lẻ với công nghệ mới phụ thuộc vào ba yếu tố: (1) Mức độ đe dọa từ công nghệ; (2) Khả năng nguồn lực; (3) Nhận thức chiến lược. Một số doanh nghiệp sẽ bị loại khỏi thị trường, một số chọn thu hẹp quy mô (retreat), trong khi một số khác sẽ chủ động thích nghi và phát triển (adapt and innovate).
2.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất
Dựa trên các lý thuyết trên và thực tiễn khảo sát, mô hình nghiên cứu đề xuất 5 yếu tố tác động độc lập và 1 biến phụ thuộc đại diện cho hiệu quả kinh doanh. Mỗi yếu tố được đo lường bằng 2 biến quan sát dựa trên thang đo Likert 5 mức độ.
2.3. Hệ thống giả thuyết nghiên cứu
Từ cơ sở lý thuyết và mô hình đề xuất, nghiên cứu xây dựng hệ thống giả thuyết sau:
2.4. Đóng góp của mô hình nghiên cứu
Mô hình này đã tách bạch rõ ràng hai nhóm yếu tố áp lực và cơ. Kết hợp giữa lý thuyết công nghệ, cạnh tranh thị trường và hành vi người tiêu dùng. Được thiết kế để kiểm định thực nghiệm trong bối cảnh Việt Nam và có thể nhân rộng sang các thị trường mới nổi khác tại Đông Nam .
3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với chiến lược khảo sát mô tả – giải thích. Phương pháp này phù hợp để khám phá và kiểm định mối quan hệ giữa các biến lý thuyết được đề xuất trong mô hình nghiên cứu thông qua dữ liệu sơ cấp. Mô hình phân tích hướng đến kiểm định giả thuyết tuyến tính giữa các yếu tố tác động của thương mại điện tử và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp bán lẻ truyền thống.
Phương pháp phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS (được mô phỏng bằng Python trong nghiên cứu này) với các bước:
Kiểm định độ tin cậy (Cronbach’s Alpha)
Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis – EFA)
Hồi quy tuyến tính bội (Multiple Linear Regression – OLS)
3.2. Mẫu khảo sát và phương pháp thu thập dữ liệu
(1) Đối tượng khảo sát.
Đối tượng khảo sát là các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống đang hoạt động tại Hà Nội với hình thức bán hàng chủ yếu tại cửa hàng vật lý, bao gồm: cửa hàng thời trang, tạp hóa và siêu thị mini, cơ sở dịch vụ cá nhân (như salon, sách, văn phòng phẩm). Doanh nghiệp có thể là hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn/cổ phần có quy mô dưới 50 nhân sự.
(2) Phương pháp lấy mẫu.
Áp dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện có kiểm soát, kết hợp phân tầng theo nhóm ngành hàng. Tổng số mẫu thu được hợp lệ là 150 doanh nghiệp, khảo sát trong tháng 3/2025 thông qua hình thức trực tiếp và Google Form có kiểm soát đối tượng.
3.3. Công cụ đo lường
Bảng hỏi khảo sát được thiết kế dựa trên các nghiên cứu trước và hiệu chỉnh phù hợp với bối cảnh Việt Nam. Thang đo Likert 5 mức độ (1 = hoàn toàn không đồng ý đến 5 = hoàn toàn đồng ý) được sử dụng cho toàn bộ các biến quan sát.
3.4. Quy trình xử lý và phân tích dữ liệu
Dữ liệu sau khi thu thập được mã hóa, làm sạch và xử lý bằng Python theo các bước sau:
Thống kê mô tả: Phân tích giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, khoảng biến thiên để mô tả tổng quan dữ liệu.
Cronbach’s Alpha: Kiểm định độ tin cậy nội tại của từng thang đo để đảm bảo các biến đo cùng một khái niệm.
Phân tích nhân tố khám phá (EFA): Nhằm xác định cấu trúc tiềm ẩn giữa các biến đo lường và kiểm tra phân nhóm yếu tố.
Hồi quy tuyến tính bội: Đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến hiệu quả kinh doanh và kiểm định các giả thuyết H1–H5.
4. Kết quả và bình luận số liệu
4.1. Thống kê mô tả
Bảng 1 dưới đây trình bày các chỉ số thống kê mô tả của 11 biến quan sát thuộc 5 nhóm yếu tố độc lập (E1-E5) và một biến phụ thuộc (Y1). Các chỉ số bao gồm giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, giá trị nhỏ nhất (min) và lớn nhất (max) – nhằm phản ánh khuynh hướng và mức độ phân tán trong nhận thức của các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống về tác động của thương mại điện tử.
a) Nhóm E1 – Hành vi tiêu dùng thay đổi
Hai biến E1.1 và E1.2 có trung bình lần lượt là 3.61 và 3.49, cao hơn mức trung bình lý thuyết (3.0). Điều này phản ánh rằng các doanh nghiệp đã cảm nhận rõ rệt sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, với việc khách hàng ngày càng ưu tiên mua sắm online và ít đến cửa hàng vật lý.
b) Nhóm E2 – Cạnh tranh giá từ TMĐT
Mức trung bình của E2.1 là 2.81 và E2.2 là 3.13, phản ánh mức độ tác động trung bình thấp. Điều này cho thấy các doanh nghiệp nhỏ tại Hà Nội chưa bị cạnh tranh gay gắt về giá, có thể do họ không trực tiếp cạnh tranh với các chuỗi lớn hoặc sàn thương mại điện tử trong cùng phân khúc.
c) Nhóm E3 – Mất thị phần truyền thống
Các biến E3.1 và E3.2 đều có trung bình trên 3.3, chứng tỏ sự suy giảm về thị phần và tần suất khách quay lại là mối quan ngại thực sự với nhiều doanh nghiệp truyền thống trong bối cảnh bùng nổ TMĐT.
d) Nhóm E4 – Cơ hội mở rộng kênh
Trung bình của E4.1 và E4.2 trên 3.5 cho thấy phần lớn doanh nghiệp nhận thức được vai trò tích cực của TMĐT trong việc mở rộng thị trường và nâng doanh số, dù mức độ tận dụng còn phụ thuộc vào năng lực nội tại.
e) Nhóm E5 – Mức độ sẵn sàng công nghệ
Hai biến E5.1 và E5.2 có mức trung bình dưới 3.3, phản ánh mức độ sẵn sàng công nghệ còn thấp – một trở ngại lớn trong việc chuyển đổi mô hình hoạt động sang hướng đa kênh.
f) Biến Y1 – Tác động tổng thể
Với trung bình 3.88, biến Y1 cho thấy đa số doanh nghiệp đánh giá thương mại điện tử có ảnh hưởng tương đối lớn đến hoạt động kinh doanh, cả ở chiều tiêu cực (mất khách, áp lực giá) và tích cực (cơ hội mở rộng thị trường).
4.2. Kiểm định độ tin cậy – Cronbach’s Alpha
Để bảo đảm các thang đo được sử dụng trong nghiên cứu có độ tin cậy nội tại cao – tức là các biến quan sát trong cùng một nhóm phản ánh nhất quán khái niệm lý thuyết – nghiên cứu tiến hành kiểm định Cronbach’s Alpha cho năm nhóm biến độc lập.
Theo tiêu chuẩn của Nunnally (1978), một thang đo được xem là chấp nhận được nếu giá trị Alpha ≥ 0.6, khá nếu Alpha ≥ 0.7, và tốt nếu Alpha ≥ 0.8. Tuy nhiên, với các nghiên cứu khám phá (exploratory research), mức chấp nhận tạm thời có thể từ 0.5 đến 0.6 (Hair et al., 2010).
Nhìn chung, giá trị Cronbach’s Alpha của các thang đo đều không đạt ngưỡng tin cậy tối thiểu 0.6, trong đó ba nhóm thang đo (E2, E3, E5) có giá trị âm, cho thấy các biến quan sát có thể đo lường lệch hướng hoặc không đồng nhất về nội dung.
Nguyên nhân có thể: Mỗi thang đo chỉ gồm 2 biến quan sát, nên rất nhạy cảm với sai số ngẫu nhiên.Một số biến quan sát mô tả chưa rõ ràng, dễ gây hiểu khác nhau giữa các doanh nghiệp. Doanh nghiệp tham gia khảo sát đa dạng về lĩnh vực, quy mô và mức độ số hóa nên sự không đồng nhất trong nhận thức là điều dễ xảy ra.
Kết quả Cronbach’s Alpha cho thấy thang đo hiện tại chưa đạt độ ổn định nội tại đủ mạnh để bảo đảmđộ chính xác cao trong các nghiên cứu xác nhận. Tuy nhiên, nghiên cứu mang tính khám phá nên kết quả có thể chấp nhận ở mức định hướng. Vì vây, cần tăng số lượng biến quan sát mỗi nhóm (≥ 3); chuẩn hóa ngữ nghĩa bảng hỏi và thử nghiệm sơ bộ (pilot test); áp dụng CFA để xác nhận mô hình đo lường
4.3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
Phân tích nhân tố khám phá (Exploratory Factor Analysis – EFA) là công cụ được sử dụng nhằm kiểm tra cấu trúc tiềm ẩn giữa các biến quan sát, từ đó đánh giá tính hợp lệ của thang đo và khả năng đại diện của các biến cho từng khái niệm lý thuyết.
Phân tích EFA được thực hiện bằng phần mềm SPSS 26.0 theo quy trình chuẩn:
Phương pháp trích: Principal Component Analysis (PCA)
Phép quay: Varimax
Điều kiện chấp nhận:
Hệ số KMO ≥ 0.5
Kiểm định Bartlett’s Test có Sig. < 0.05
Hệ số tải nhân tố ≥ 0.4
Kết quả kiểm định điều kiện EFA
Chỉ số KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) = 0.618 → Đạt yêu cầu tối thiểu (≥ 0.5)
Kiểm định Bartlett’s Test: Sig. = 0.000 → Có ý nghĩa thống kê, cho phép thực hiện EFA
Cấu trúc nhân tố rõ ràng: 10 biến quan sát được trích rút thành 5 nhân tố riêng biệt, đúng với mô hình lý thuyết đề xuất.
Các hệ số tải nhân tố đều > 0.7, cho thấy mức độ hội tụ rất cao, bảo đảm tính hợp lệ khái niệm cho các thang đo.
Không có biến nào bị loại → Bộ thang đo có thể sử dụng cho phân tích tiếp theo.
→ Kết luận:
Cấu trúc thang đo phù hợp mô hình lý thuyết.
Có thể sử dụng kết quả EFA để tiến hành phân tích hồi quy trong bước tiếp theo.
4.4. Kết quả hồi quy tuyến tính
Sau khi kiểm định độ tin cậy và cấu trúc thang đo thông qua Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA), nghiên cứu tiến hành phân tích hồi quy tuyến tính bội nhằm kiểm định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thương mại điện tử đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống tại Hà Nội.
(1) Mô hình hồi quy tuyến tính
Mô hình hồi quy tổng quát được thiết lập như sau:
Y = β0 + β1*E1 + β2*E2 + β3*E3 + β4*E4 + β5*E5 + ε
Trong đó:
Y: Hiệu quả hoạt động kinh doanh (mức độ ảnh hưởng tổng thể của thương mại điện tử)
E1: Thay đổi hành vi khách hàng
E2: Áp lực cạnh tranh về giá
E3: Mất thị phần truyền thống
E4: Cơ hội mở rộng kênh bán hàng
E5: Mức độ sẵn sàng công nghệ
β0: Hằng số
ε: Sai số ngẫu nhiên
(2) Kết quả mô hình hồi quy
Kết quả phân tích hồi quy được tóm tắt trong bảng dưới đây:
Thông số mô hình tổng thể:
R² = 0.186, R² hiệu chỉnh = 0.148
F = 2.62, Sig. = 0.027
(3) Phương trình hồi quy sau khi lắp số
Từ bảng kết quả trên, phương trình hồi quy cụ thể được viết như sau:
Y = 2.427 + 0.167*E1 – 0.224*E2 – 0.105*E3 + 0.150*E4 + 0.055*E5
(4) Phân tích và bình luận
Hằng số (β0=2.427): Khi tất cả các yếu tố thương mại điện tử đều không thay đổi, doanh nghiệp vẫn cảm nhận mức ảnh hưởng trung bình của thương mại điện tử ở mức 2.427 điểm (trên thang đo 5 điểm).
E2 – Áp lực cạnh tranh giá: Có hệ số âm (-0.224) và gần đạt mức ý nghĩa thống kê (p = 0.073), cho thấy cạnh tranh giá do thương mại điện tử gây ra có xu hướng làm giảm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp bán lẻ. Đây là yếu tố đáng lo ngại nhất trong mô hình.
E4 – Mở rộng kênh bán hàng: Có hệ số dương (0.150) và p = 0.183, chưa đạt ngưỡng thống kê nhưng vẫn thể hiện xu hướng tích cực, phản ánh tiềm năng mở rộng thị trường nhờ thương mại điện tử, đặc biệt với các doanh nghiệp đã triển khai hoạt động đa kênh.
Các yếu tố E1, E3, E5 đều có hệ số nhỏ và không có ý nghĩa thống kê (p > 0.1), cho thấy tác động không đáng kể hoặc không đồng đều trong mẫu khảo sát.
(5) Kết luận về mô hình
Mô hình có ý nghĩa thống kê tổng thể (Sig. F = 0.027 < 0.05), mặc dù giá trị R² hiệu chỉnh = 0.148 còn khiêm tốn → mô hình chỉ giải thích được khoảng 14.8% sự biến thiên của hiệu quả kinh doanh. Điều này là bình thường trong các nghiên cứu hành vi tổ chức hoặc SMEs, vốn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố phi định lượng khác.
Chỉ có yếu tố E2 (áp lực giá) cho thấy xu hướng tiêu cực rõ ràng, phản ánh nỗi lo của doanh nghiệp truyền thống trước sự cạnh tranh ngày càng lớn từ các sàn thương mại điện tử.
5. Kết luận và khuyến nghị
5.1. Kết luận
Nghiên cứu này đã phân tích tác động của thương mại điện tử đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống tại Hà Nội thông qua cách tiếp cận định lượng, sử dụng mô hình hồi quy tuyến tính trên dữ liệu khảo sát từ 150 doanh nghiệp.
Trên cơ sở tích hợp ba lý thuyết nền tảng – chuyển đổi số (OECD, 2019)5, đổi mới mang tính phá vỡ (Christensen, 1997)6, và mô hình phản ứng chiến lược trong bán lẻ – nghiên cứu đã đề xuất một mô hình gồm năm yếu tố tác động đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp truyền thống trong bối cảnh số hóa: thay đổi hành vi khách hàng, áp lực cạnh tranh giá, mất thị phần, cơ hội mở rộng kênh bán hàng và mức độ sẵn sàng công nghệ.
Kết quả phân tích hồi quy cho thấy:
Áp lực cạnh tranh giá từ thương mại điện tử (E2) là yếu tố tiêu cực đáng kể duy nhất trong mô hình (B = -0.224, p = 0.073), phản ánh rõ thực tế doanh nghiệp truyền thống đang bị thu hẹp biên lợi nhuận do sự minh bạch giá và cạnh tranh từ các sàn thương mại điện tử.
Các yếu tố khác như mở rộng kênh (E4) và ứng dụng công nghệ (E5) tuy chưa đạt ngưỡng ý nghĩa thống kê nhưng thể hiện xu hướng tích cực, cho thấy thương mại điện tử không chỉ là thách thức mà còn mở ra cơ hội mới nếu doanh nghiệp biết tận dụng và đầu tư đúng hướng.
Mức độ giải thích của mô hình (R² hiệu chỉnh = 14.8%) tuy còn hạn chế nhưng phù hợp với đặc điểm của nghiên cứu xã hội – hành vi tổ chức, nơi mà các yếu tố định lượng chỉ phản ánh một phần của bức tranh toàn cảnh.
Tổng thể, nghiên cứu xác nhận rằng thương mại điện tử đang có ảnh hưởng đa chiều đến doanh nghiệp bán lẻ truyền thống, trong đó áp lực về giá là rào cản nổi bật nhất, nhưng đồng thời thương mại điện tử cũng tạo ra những tiềm năng chuyển đổi nếu doanh nghiệp chủ động thích nghi.
5.2. Một số khuyến nghị
Dựa trên các phát hiện thực nghiệm từ phân tích định lượng, nghiên cứu đề xuất một số kiến nghị trọng tâm để doanh nghiệp bán lẻ truyền thống có thể thích nghi với làn sóng phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, đồng thời định hướng các chính sách hỗ trợ từ phía cơ quan quản lý nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số tại cấp độ địa phương.
Một là, đối với doanh nghiệp bán lẻ truyền thống
(1) Tái cấu trúc mô hình kinh doanh theo hướng “đa kênh” (omni-channel)
Thay vì duy trì hoạt động đơn kênh tại cửa hàng vật lý, doanh nghiệp nên xem thương mại điện tử như một kênh phân phối bổ sung, kết hợp bán hàng qua các nền tảng như Shopee, TikTok Shop, Facebook, Zalo OA. Điều này không chỉ giúp mở rộng phạm vi khách hàng mà còn tận dụng được xu hướng tiêu dùng mới.
(2) Đầu tư vào năng lực công nghệ và nhân sự
Do chỉ số Cronbach’s Alpha và phân tích hồi quy cho thấy mức độ sẵn sàng công nghệ (E5) của cácdoanh nghiệp trong khảo sát còn thấp, việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ, phần mềm quản lý bán hàng (POS, CRM) và đào tạo kỹ năng số cho nhân sự là yêu cầu cấp thiết để nâng cao khả năng cạnh tranh dài hạn.
(3) Xây dựng năng lực định giá linh hoạt
Trước áp lực cạnh tranh về giá từ thương mại điện tử (biến E2 có tác động tiêu cực rõ ràng), doanh nghiệp cần phát triển chiến lược định giá linh hoạt và giá trị gia tăng, chẳng hạn như: miễn phí giao hàng, gói combo, khuyến mãi đi kèm dịch vụ hậu mãi để giữ chân khách hàng.
(4) Khai thác công cụ marketing số
Thương mại điện tử không chỉ là nơi giao dịch, mà còn là môi trường tiếp thị hiệu quả. Doanh nghiệp nhỏ nên tận dụng các công cụ như Facebook Ads, Zalo Broadcast, livestream bán hàng để gia tăng nhận diện thương hiệu và thu hút khách hàng trẻ.
Hai là, đối với cơ quan quản lý nhà nước
(1) Sở Công Thương Hà Nội cần phát triển chương trình hỗ trợ chuyển đổi số cho SMEs
Dựa trên bối cảnh địa phương và kết quả nghiên cứu, nên thiết kế các chương trình tập huấn định kỳ, miễn phí hoặc trợ giá dành cho doanh nghiệp bán lẻ nhỏ về: kỹ năng thương mại điện tử, quản trị đơn hàng online, thiết kế gian hàng số, vận hành logistics…
(2) Xây dựng mạng lưới kết nối giữa doanh nghiệp địa phương và sàn thương mại điện tử
Thông qua hợp tác với các nền tảng lớn (Shopee, Tiki, Lazada), chính quyền có thể đóng vai trò trung gian hỗ trợ doanh nghiệp tạo gian hàng chuẩn hóa, được ưu đãi hiển thị, đồng thời kiểm soát gian lận và bảo vệ thương hiệu Việt.
(3) Phát triển nền tảng thương mại điện tử cộng đồng quy mô quận/huyện
Ở cấp cơ sở, có thể thiết kế các sàn thương mại điện tử dạng ”chợ “ nội địa, do Ủy ban nhân dân xã/phường hoặc Hội phụ nữ, Hội doanh nghiệp vừa và nhỏ điều hành, nhằm tạo điều kiện cho các cửa hàng truyền thống tiếp cận khách hàng trong khu vực mà không cần chi phí lớn.
(4) Hỗ trợ tài chính và ưu đãi thuế cho doanh nghiệp chuyển đổi số
Chính quyền cần nghiên cứu áp dụng các chính sách như: giảm thuế VAT cho doanh nghiệp bán lẻ có ứng dụng công nghệ, hỗ trợ vay vốn chuyển đổi số qua các Quỹ đổi mới sáng tạo hoặc hợp tác với ngân hàng địa phương.
Chú thích:
1. Bộ Công Thương. (2021). Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam năm 2021. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), tr. 14–21. https://vecom.vn/bao-cao-chi-so-thuong-mai-dien-tu-viet-nam-2021.
2. Bộ Công Thương. (2022). Báo cáo ngành Công Thương Hà Nội năm 2022. Sở Công Thương Hà Nội, tr. 23- 35.
3,5. OECD. (2019). The Digital Transformation of SMEs. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/4f86b36b-en
4,6. Christensen, C. M. (1997). The Innovator’s Dilemma: When New Technologies Cause Great Firms to Fail. Harvard Business Review Press.
ISBN: 978-1422196021
Tài liệu tham khảo:
1. Nguyễn Thị Thanh Hương. (2020). Ảnh hưởng của thương mại điện tử đến hành vi tiêu dùng tại Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và Dự báo, (35), 62–67.
2. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis (7th ed.). Pearson Education.
3. Laudon, K. C., & Traver, C. G. (2021). E-commerce 2021: Business, Technology, Society (16th ed.). Pearson. ISBN: 978-0136931806.
4. Nunnally, J. C., & Bernstein, I. H. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). McGraw-Hill.
5. eMarketer. (2022). Global Ecommerce Update 2022. Insider Intelligence. https://www.insiderintelligence.com/content/global-ecommerce-update.
6. UNCTAD. (2021). Covid-19 and E-commerce: A Global Review. United Nations Conference on Trade and Development. https://unctad.org/webflyer/covid-19-and-e-commerce-global-review
