(QLNN) Những năm gần đây, việc nhiều công chức xin ra khỏi các cơ quan Nhà nước để làm ngoài là hệ quả của tiến trình phát triển. Có nhiều lý do, nhưng chủ yếu là tiền công và môi trường làm việc kém. Vì vậy, để trọng dụng và đãi ngộ công chức có tài năng trong hoạt động công vụ cần phải tập trung hướng tới hoàn thiện chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc cho nhân tài.
Công chức tài năng trong hoạt động công vụ là người có năng lực nổi trội, phẩm chất, đạo đức tốt, trung thành với Tổ quốc, luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; kết quả, thành tích đạt được ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của một ngành, lĩnh vực cụ thể, được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền và xã hội công nhận.
Những năm qua, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách cơ bản về tuyển dụng, quản lý và sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức tài năng. Và Bộ Nội vụ đang hoàn thiện Nghị định “Quy định về trọng dụng và đãi ngộ công chức có tài năng trong hoạt động công vụ”, lấy ý kiến của chuyên gia, cán bộ, công chức và nhân dân có mục tiêu là xây dựng một nền công vụ chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch và hiệu quả.
Theo đó phương hướng tiếp tục đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là tập trung vào việc xác định vị trí việc làm, nâng cao chất lượng tuyển dụng, bổ nhiệm, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm trong thực thi công vụ, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.
Nhằm thu hút, bồi dưỡng nhân tài, tạo nguồn cán bộ, chuyên gia giỏi trong các lĩnh vực phục vụ lâu dài cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ tổ quốc; Bộ chính trị đã ban hành Kết luận số 86-KL/TW ngày 24/01/2014 về chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ. Tại Kết luận nêu rõ, mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 thu hút ít nhất 1.000 sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và cán bộ khoa học trẻ. Trong đó, quy định độ tuổi tiến sỹ khoa học không quá 35 tuổi, tiến sỹ không quá 32 tuổi, thạc sỹ không quá 28 tuổi và sinh viên tốt nghiệp xuất sắc không quá 25 tuổi để bổ sung vào các lĩnh vực công tác của cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội từ trung ương đến cấp huyện; các đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng, nhà nước; lực lượng vũ trang và doanh nghiệp nhà nước.
Giải pháp thu hút công chức tài năng tốt nhất là trả lương xứng đáng, tạo môi trường làm việc xứng đáng cho họ. Môi trường làm việc ở đây được hiểu là cơ chế điều hành, quan hệ thủ trưởng – nhân viên, quan hệ nhân viên – nhân viên, lề lối làm việc…
Việc thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ; theo đó, 5 chính sách ưu đãi dành cho công chức tài năng với nhiều điểm mới được xác định:
Một là, chính sách phát hiện nguồn cán bộ từ cơ sở đào tạo và thực tiễn công tác. Trước hết, để có được công chức tài năng cần phải có giải pháp tạo nguồn. Nguồn chính là những học sinh có triển vọng từ năm cuối trước khi tốt nghiệp trung học phổ thông, học sinh đỗ thủ khoa, đạt giải quốc gia, quốc tế hay sinh viên có kết quả học tập, nghiên cứu và rèn luyện xuất sắc ngay từ năm thứ nhất của các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước hằng năm được phát hiện, đánh giá để trình cấp có thẩm quyền đưa vào diện thực hiện chính sách và được cấp học bổng đào tạo.
Khi tốt nghiệp xuất sắc, được bồi dưỡng kiến thức cơ bản về lý luận chính trị, quản lý nhà nước theo chương trình riêng, phù hợp và được giới thiệu cho các cơ quan, đơn vị có nhu cầu để xem xét, tuyển dụng. Sinh viên Việt Nam ở nước ngoài được hỗ trợ kinh phí nếu có nguyện vọng trở về nước làm việc. Cách tạo nguồn này nhiều tập đoàn, công ty lớn của nước ngoài đã thực hiện rất có hiệu quả trong một thời gian dài ở Việt Nam. Họ đưa ra nhiều chính sách hấp dẫn thu hút sinh viên giỏi của Việt Nam làm việc cho họ sau khi tốt nghiệp.
Hai là, chính sách tuyển dụng trực tiếp không qua thi tuyển. Đối với nguồn cán bộ là sinh viên tốt nghiệp xuất sắc từ các trường đại học trong và ngoài nước hay cán bộ khoa học trẻ, cần phải có chính sách tuyển dụng trực tiếp không qua thi tuyển. Nhân tài không ngồi đợi thời điểm nên những cơ quan tuyển dụng phải biết nắm bắt nhanh nhạy vấn đề này.
Vì thế, người đứng đầu cơ quan, đơn vị có thẩm quyền tuyển dụng trực tiếp không qua thi tuyển và phải chịu trách nhiệm về chất lượng tuyển dụng, bảo đảm thực chất, đúng người, đúng việc, sử dụng đúng chuyên môn đào tạo của người được tuyển dụng. Hằng năm, cấp ủy, thường trực cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu cơ quan, đơn vị tuyển dụng có trách nhiệm rà soát, tổng hợp nhu cầu tuyển dụng của cơ quan, đơn vị mình và thực hiện công khai nhu cầu, kế hoạch tuyển dụng. Càng công khai, minh bạch càng tạo được niềm tin đối với đối tượng cần tuyển dụng.
Ba là, chính sách đào tạo, bồi dưỡng nguồn cán bộ sau tuyển dụng. Đối tượng sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ đều là những nhân tài trong một lĩnh vực chuyên môn cụ thể. Để phát huy được tài năng của họ, sau khi tuyển dụng, cơ quan, đơn vị có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng kiến thức cần thiết để họ đáp ứng được yêu cầu công tác tại đơn vị, không bồi dưỡng kiến thức cơ bản họ đã được học ở trường, lớp.
Công chức tài năng cũng được ưu tiên cử đi đào tạo, bồi dưỡng trong và ngoài nước theo kế hoạch của cơ quan, đơn vị hoặc theo nguyện vọng cá nhân để nâng cao trình độ, năng lực công tác tại cơ sở đào tạo, bồi dưỡng có uy tín và chất lượng cao trong và ngoài nước. Về phía người được tuyển dụng, cũng phải có trách nhiệm không ngừng rèn luyện, học tập, nghiên cứu, cập nhật nâng cao kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm quản lý và năng lực nghiên cứu khoa học.
Bốn là, chính sách sử dụng nguồn cán bộ tài năng. Đối tượng thu hút được bố trí công tác và tạo điều kiện, môi trường làm việc phù hợp với ngành, nghề đào tạo. Trong quy hoạch, bổ nhiệm, đối tượng này được xem xét, lựa chọn và đặc cách vào diện quy hoạch các chức danh lãnh đạo, quản lý hoặc các chuyên gia đầu ngành của các lĩnh vực công tác ở trung ương và địa phương.
Theo phân cấp, sau tuyển dụng 1-2 năm nếu hoàn thành tốt nhiệm vụ thì được xem xét, bổ nhiệm làm lãnh đạo, quản lý từ cấp phòng và tương đương ở cấp huyện trở lên, kể cả cán bộ đó chưa phải là đảng viên, trừ ở các cơ quan tham mưu của cấp ủy, tổ chức đảng và lực lượng vũ trang. Những cán bộ khoa học có năng lực nghiên cứu được tập trung bồi dưỡng theo hướng trở thành nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành cho các lĩnh vực, được giao chủ trì các đề tài, công trình nghiên cứu khoa học từ cấp tỉnh trở lên.
Về tiền lương, quy định cụ thể mức lương hằng tháng công chức tài năng được hưởng một khoản tiền khuyến khích tài năng bằng 100% mức lương hiện hưởng.
Về bổ nhiệm ngạch, nâng ngạch công chức, nâng hạng viên chức. Trong đó ghi rõ, sau 3 năm công tác, nếu đối tượng này đáp ứng được các tiêu chuẩn, điều kiện của ngạch (trừ quy định về thời gian giữ ngạch), thì được xét bổ nhiệm vào ngạch chuyên viên chính và tương đương không qua thi nâng ngạch.
Về nhà ở, đối tượng này được thuê nhà công vụ theo quy định của Luật Nhà ở hoặc ưu tiên mua nhà ở theo chính sách về nhà ở đối với cán bộ, công chức, viên chức của Nhà nước theo chế độ trả góp từ 10 năm đến 25 năm. Cán bộ, công chức tài năng cũng được hưởng chế độ ưu đãi khác theo quy định của từng bộ, ngành, địa phương nhưng thực tế nhiều địa phương chỉ cho công chức tài năng được hưởng một chế độ chính ưu đãi cao nhất.
Năm là, chính sách tôn vinh với công chức tài năng: có chính sách ghi danh người hiền tài có đóng góp lớn cho đất nước, cơ quan, đơn vị, địa phương; chế độ tuyên dương, tuyên danh người có thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác. Các cơ sở đào tạo tổ chức gặp mặt giữa cựu sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và thành đạt sau khi ra trường với các sinh viên đang học tập để khuyến khích sinh viên khác phấn đấu tốt nghiệp xuất sắc.
Nguyễn Hồng Hải
Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Hải Dương
