Nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam

(Quanlynhanuoc.vn) – Trước sự biến đổi sâu sắc trong đời sống xã hội như hiện nay, Hội Nông dân cần phải đổi mới phương thức hoạt động để Hội không chỉ trở thành tổ chức chính trị – xã hội mà còn giữ vai trò giám sát, tư vấn, tham vấn xã hội đối với các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật và các chương trình phát triển kinh tế – xã hội của Nhà nước. Bài viết nghiên cứu và làm sáng tỏ nội dung nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, ngày 05/9/2023. (Ảnh: hoinongdan.org.vn).
Đặt vấn đề

Hội Nông dân Việt Nam là tổ chức chính trị – xã hội của giai cấp nông dân, do Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện, là thành viên của Mặt trận Tổ quốc, của hệ thống chính trị Việt Nam. Hội Nông dân đã có những đóng góp hết sức to lớn cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc.

Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Hội Nông dân chịu sự tác động mạnh mẽ từ rất nhiều nhân tố của đổi mới và mở cửa, hội nhập quốc tế, nhân tố công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và sự biến đổi của giai cấp nông dân tất yếu sẽ tác động đến Hội và làm hình thành nên các đặc điểm của Hội hiện nay. Sự tác động này thực chất là sự thể hiện mối quan hệ, tương tác qua lại giữa Hội với các bộ phận cấu thành trong tổ chức Hội, giữa Hội với đội ngũ cán bộ và hội viên của Hội. Để phát huy vai trò của Hội cần xây dựng được đội ngũ cán bộ Hội ngang tầm với yêu cầu của nhiệm vụ. Vì vậy, nghiên cứu hiệu quả hoạt động của Hội Nông dân trong giai đoạn hiện nay là một việc làm có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp thiết.

Phương pháp nghiên cứu

Trong nghiên cứu này sử dụng phương pháp lịch sử và lôgíc; phân tích và tổng hợp; tiếp cận hệ thống, so sánh, kết hợp giữa lý luận với thực tiễn… để phân tích việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam.

Với cách tiếp cận trực tiếp và tương đối toàn diện hoạt động của Hội Nông dân, trong đó quan tâm đến xây dựng đội ngũ cán bộ, đến công tác cán bộ và quá trình hình thành của phong trào nông dân và Hội Nông dân để luận giải tương đối thuyết phục về vai trò của nông dân trong lịch sử dưới sự lãnh đạo của Đảng trong những năm qua; làm rõ sự tác động từ đặc điểm, vai trò của Hội Nông dân đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ Hội trong sự nghiệp đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Hội Nông dân trong giai đoạn hiện nay.

Kết quả nghiên cứu

Trong quá trình hoạt động và phát triển, Hội Nông dân đã có nhiều tên gọi khác nhau để phù hợp với nhiệm vụ trong mỗi thời kỳ của cách mạng Việt Nam. Đó là Nông hội đỏ (năm 1930), Nông hội (năm 1937), Hội Nông dân phản đế (năm 1939), Hội Nông dân cứu quốc (năm 1941), Hội Nông dân giải phóng miền Nam Việt Nam (ở miền Nam năm 1961), Hội Đồng Nông dân tập thể Việt Nam (ở miền Bắc năm 1974), Hội Liên hiệp Nông dân tập thể Việt Nam (năm 1979) và Hội Nông dân Việt Nam (từ năm 1988 đến nay). Điều này khẳng định, từ khi ra đời đến nay, Hội Nông dân Việt Nam đã có những đóng góp vô cùng to lớn cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc, vào sự phát triển của phong trào nông dân nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Hội Nông dân là tổ chức chính trị – xã hội của giai cấp nông dân nước ta, là tổ chức quần chúng nòng cốt và rất đáng tin cậy của Đảng, cầu nối giữa Đảng với giai cấp nông dân, là cơ sở chính trị và chỗ dựa vững chắc của Nhà nước, là thành viên tích cực của hệ thống chính trị và của Mặt trận Tổ quốc, là nhân tố cơ bản của khối liên minh chiến lược công nhân – nông dân – trí thức. Hội đã góp phần vào tham gia thực hiện sự nghiệp đổi mới toàn diện và mở cửa, hội nhập quốc tế, cho đến nay Hội đã từng bước phát huy tốt vị trí là một thành viên tích cực của hệ thống chính trị, của Mặt trận Tổ quốc do Đảng Cộng sản lãnh đạo; đã từng bước phát huy tốt vai trò của mình.

Hội đã luôn chủ động tham gia, góp ý với Nhà nước trong việc đề ra chính sách, pháp luật và xây dựng các chương trình phát triển kinh tế – xã hội liên quan trực tiếp đến công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, liên quan tới nông nghiệp – nông thôn – nông dân. Với tư cách là tổ chức chính trị – xã hội của giai cấp nông dân, Hội Nông dân luôn vận động, tuyên truyền, đẩy mạnh việc nâng cao dân trí, cải thiện dân sinh, tăng cường dân chủ cho nông dân; phối hợp với tổ chức khuyến nông để trang bị kiến thức kinh tế, khoa học kỹ thuật cho nông dân…

Vai trò và nhiệm vụ của Hội Nông dân là chăm lo, bảo vệ quyền lợi chính đáng và hợp pháp của nông dân. Hội luôn tích cực khắc phục tình trạng thiếu vốn sản xuất cho hội viên, nông dân bằng việc tham gia cùng với ngân hàng giải ngân nhanh vốn vay hoặc Hội đứng ra tín chấp cho hội viên, nông dân vay vốn với ngân hàng. Mặt khác, vận động, tuyên truyền hội viên, nông dân về sự cần thiết phát triển kinh tế hợp tác và hợp tác xã trong nền kinh tế thị trường, như: tham gia tích cực việc vận động, tuyên truyền hội viên, nông dân vào các tổ hợp tác và hợp tác xã kiểu mới và cử cán bộ Hội có năng lực để xã viên bầu vào vị trí quản lý chăm lo cho Hội.

Ngoài vai trò phản ánh tâm tư, nguyện vọng của hội viên, Hội khuyến khích làm giàu chính đáng, xây dựng nông thôn mới ngày càng văn minh, giàu đẹp… Đồng thời, tuyên truyền, vận động và hướng dẫn hội viên theo nguyên tắc tự nguyện, thuyết phục và hoàn toàn không vụ lợi.

Thực tiễn công tác Hội cho thấy, giữa vai trò, nhiệm vụ và phương thức hoạt động của Hội Nông dân luôn có mối quan hệ khăng khít với các tổ chức liên quan. Tuy nhiên, sự biến đổi về vai trò và nhiệm vụ tất yếu sẽ dẫn tới sự biến đổi về tổ chức và phương thức hoạt động của Hội. Điều này đòi hỏi hoạt động Hội, đội ngũ cán bộ nâng cao năng lực, đổi mới phương thức hoạt động để đáp ứng yêu cầu mới.

Thực tiễn về năng lực, trình độ học vấn của đội ngũ cán bộ Hội, cụ thể là “đội ngũ cán bộ cơ sở Hội có tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông là 14,30%; thì tỷ lệ đó ở đội ngũ cán bộ Hội cấp huyện, thị là 66%; ở cấp tỉnh, thành là 83,2% và ở cấp trung ương Hội là 100%”1. Nhìn chung, cán bộ cơ sở Hội còn yếu, “đội ngũ cán bộ cơ sở Hội có tỷ lệ đại học và cao đẳng chỉ là 0,21%, trong khi tỷ lệ đó ở đội ngũ cán bộ Hội cấp huyện, thị là 22,6%; ở đội ngũ cán bộ Hội cấp tỉnh, thành là 49%; còn ở đội ngũ cán bộ Trung ương Hội là 78%, ngoài ra ở đội ngũ cán bộ Hội cấp trung ương còn có tỷ lệ 4% là trình độ trên đại học”2. Điều này cũng đã ảnh hưởng đến việc hoàn thành nhiệm vụ được giao, thậm chí còn tạo ra khó khăn trong việc phối hợp hoạt động giữa đội ngũ cán bộ này với cán bộ Hội cấp trên.

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam

Để phát huy vai trò của Hội Nông dân nói riêng và của các tổ chức chính trị – xã hội nói chung, đặc biệt trong việc xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, tiên tiến, góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại, cần phải:

Thứ nhất, tuyên truyền, giáo dục nâng cao hoạt động của Hội Nông dân.

Quan tâm bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Hội cho đội ngũ cán bộ Hội, nhất là đội ngũ cán bộ ở cơ sở và ở các chi Hội, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu mỗi cấp Hội. Xây dựng cho cán bộ Hội phẩm chất chính trị vững vàng, sự tin yêu, gắn bó với giai cấp nông dân, với tổ chức Hội và công tác Hội, xây dựng đội ngũ cán bộ Hội bản lĩnh chính trị vững vàng, tự tin. Hằng năm tiến hành đánh giá, xếp loại và xem xét khen thưởng đúng với kết quả đạt được của từng tổ chức Hội.

Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Hội theo hướng thiết thực gắn quyền lợi, nhu cầu, nguyện vọng của hội viên nông dân. Duy trì nề nếp sinh hoạt, mở rộng thành phần đối tượng kết nạp hội viên…

Chú trọng giáo dục, tuyên truyền đối cán bộ ở cấp trung ương Hội và cán bộ cấp cơ sở Hội về bản lĩnh và phong cách công tác bằng những tấm gương cụ thể, thiết thực có tính nêu gương, điển hình tiên tiến để học tập và làm theo.

Thứ hai, đổi mới và kiện toàn tổ chức bộ máy của Hội Nông dân.

Hội cần phải thường xuyên củng cố, kiện toàn các ban chấp hành cơ sở Hội, nhất là xác định rõ việc bố trí, cơ cấu đội ngũ cán bộ đủ năng lực và phẩm chất vào ban chấp hành. Xây dựng và hoàn thiện các ban chuyên môn, giúp việc ở cấp cơ sở Hội, như: Ban Tuyên huấn, Ban Kiểm tra… Ngoài ra, cần có sự phân công, phân cấp rất rõ ràng giữa các bộ phận và giữa các cấp trong tổ chức để tránh hoạt động chồng chéo nhau.

Thứ ba, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và khối đại đoàn kết toàn dân, thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh vững chắc.

Thường xuyên cập nhật, cung cấp kịp thời các thông tin về thị trường, giá cả nông sản, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm để nông dân lựa chọn vào ứng dụng vào sản xuất – kinh doanh. Phối hợp chặt chẽ với các ngành chuyển giao khoa học kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi để phát triển sản xuất nâng cao đời sống của Nhân dân.

Tích cực đóng góp ý kiến tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh. Tiếp tục vận động, hướng dẫn hội viên, nông dân thực hiện quyền làm chủ tham gia góp ý, đối thoại trực tiếp với người đứng đầu các cấp ủy, chính quyền ở địa phương, tạo điều kiện cho nông dân tham gia xây dựng chủ trương, chính sách, chương trình dự án phát triển kinh tế –  xã hội trên địa bàn nông dân. Tham gia đấu tranh chống lãng phí, ngăn chặn đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống. Quan tâm phát hiện, bồi dưỡng giới thiệu những cán bộ, ưu tú để các cấp Đảng xem xét kết nạp vào Đảng.

Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị ban hành quy chế giám sát phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội. Hằng năm, tổ chức giám sát công tác quản lý đất đai, khai thác tài nguyên khoáng sản, quản lý và sử dụng vật tư nông nghiệp và các vấn đề liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, hội viên, nông dân về nhiệm vụ quốc phòng – an ninh. Tăng cường giáo dục truyền thống cách mạng và chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, an ninh, giáo dục tinh thần cảnh giác cách mạng về âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phòng ngừa và ngăn chặn các tội phạm và tệ nạn xã hội. Phối hợp chỉ đạo xây dựng các mô hình nông dân tự quản, giữ gìn an ninh trật tự ở nông thôn. Vận động nông dân tố giác tội phạm, đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giúp đỡ những người lầm lỗi trở về cộng đồng. Tổ chức phát động phong trào thi đua toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Tự hào với truyền thống cách mạng vẻ vang và sự trưởng thành dưới sự lãnh đạo của Đảng. Giai cấp nông dân và Hội Nông dân Việt Nam tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, tranh thủ thời cơ, thuận lợi, khắc phục khó khăn, thách thức xây dựng Hội Nông dân Việt Nam ngày càng vững mạnh, xứng đáng là trung tâm, nòng cốt cho phong trào nông dân và công cuộc xây dựng nông thôn mới, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.

Chú thích:
1, 2. Vũ Ngọc Kỳ. Tổ chức và hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam trong giai đoạn mới. H. NXB Chính trị quốc gia, 2005.
Tài liệu tham khảo:
1. Chỉ thị số 59-CT/TW ngày 15/12/2000 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
2. Hội Nông dân Việt Nam. Lịch sử phong trào nông dân và Hội Nông dân Việt Nam (1930 1945). H. NXB Chính trị quốc gia, 1998.
3. Hội Nông dân Việt Nam. Điều lệ Hội Nông dân Việt Nam. Thông qua tại Đại hội Hội Nông dân toàn quốc lần thứ 4, Hà Nội, 2003.
4. Vũ Ngọc Kỳ. Tổ chức và hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam trong giai đoạn mới. H. NXB Chính trị quốc gia, 2005.
5. Thang Văn Phúc (chủ biên). Vai trò của các Hội trong đổi mới và phát triển đất nước. H. NXB Chính trị quốc gia, 2002.
6. Nguyễn Đức Triều. Sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội Nông dân Việt Nam – Một nhân tố quyết định thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Tạp chí Cộng sản (3/2001).
7. Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm. Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. H. NXB Chính trị quốc gia, 2001.
8. Nguyễn Văn Trung. Phát triển nguồn nhân lực trẻ ở nông thôn để công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. H. NXB Chính trị quốc gia, 1998.
TS Phạm Thị Lan
Trường Đại học Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh