NCS. Hoàng Ngọc Dương
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Hiện nay, lực lượng tuyên giáo các cấp nói chung và đội ngũ báo cáo viên nói riêng đã và đang là lực lượng chủ lực, tiên phong trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Do đó, đòi hỏi chúng ta cần phát huy hơn nữa vai trò đội ngũ báo cáo viên trong thực hiện nhiệm vụ này, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ.
Đặt vấn đề
Những năm qua, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị thường xuyên lợi dụng những vấn đề phức tạp, nhạy cảm, các sự kiện dư luận quan tâm tăng cường các hoạt động chống phá Đảng và Nhà nước ta. Các tổ chức phản động lưu vong cùng nhiều tổ chức xã hội dân sự không ngừng liên kết, móc nối với các đối tượng phản động, cơ hội chính trị ở trong nước để xây dựng lực lượng, tuyên truyền, kích động Nhân dân. Trước bối cảnh đó, ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW về “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, trong đó nhấn mạnh, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là một nội dung cơ bản, sống còn của công tác xây dựng Đảng; là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, trong đó lực lượng tuyên giáo các cấp là nòng cốt. Trong tình hình hiện nay, lực lượng tuyên giáo các cấp nói chung và đội ngũ báo cáo viên nói riêng đã và đang là lực lượng tiên phong, thể hiện vai trò quan trọng của mình trên mặt trận đấu tranh tư tưởng – lý luận. Để làm tốt hơn nữa nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới đòi hỏi chúng ta cần nâng cao vị thế của đội ngũ báo cáo viên hơn nữa, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức và trong công tác tổ chức cán bộ.
Tình hình hoạt động của đội ngũ báo cáo viên trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Đội ngũ báo cáo viên là lực lượng quan trọng trong công tác tuyên truyền – tư tưởng của Đảng. Mỗi giai đoạn cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đội ngũ báo cáo viên đã góp phần to lớn vào thắng lợi chung của cách mạng. Thực tiễn đã chứng minh, ngay khi ra đời, Đảng ta đã thành lập các đội tuyên truyền xung phong. Nhiều đảng viên, cán bộ của Đảng đã đi đến diễn thuyết công khai tại các nhà máy, hầm mỏ, vùng nông thôn…, để tuyên truyền, vận động quần chúng xây dựng lực lượng cách mạng. Trong các thời kỳ kháng chiến, đội ngũ những người làm công tác tuyên truyền đã góp phần to lớn vào giáo dục, động viên cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tham gia sự nghiệp kháng chiến của dân tộc…
Trong công cuộc xây dựng đất nước và trong sự nghiệp đổi mới, hoạt động của báo cáo viên đã góp phần quan trọng vào việc đưa các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn cuộc sống, góp phần tạo sự đồng thuận cao trong Đảng, trong xã hội. Đặc biệt, trước những sự kiện quan trọng của Đảng, của đất nước, đội ngũ báo cáo viên các cấp đã kịp thời nắm bắt tình hình tư tưởng cán bộ, đảng viên và người dân, định hướng tư tưởng và dư luận xã hội, giải thích cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân và hiểu rõ thông tin chính thống, bác bỏ những thông tin sai lệch, vu cáo, xuyên tạc của các thế lực thù địch. Tích cực tuyên truyền khẳng định quyết tâm chính trị của Đảng ta trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, gắn với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó củng cố niềm tin, cổ vũ, động viên cán bộ, đảng viên và Nhân dân thực hiện thắng lợi mục tiêu của Đảng và Nhà nước.
Đội ngũ báo cáo viên các cấp đã tích cực tuyên truyền, phổ biến và khẳng định tính cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân vào nền tảng tư tưởng của Đảng. Đội ngũ báo cáo viên các cấp đã có sự đầu tư về nhiều mặt, phát huy ưu thế của công tác tuyên truyền miệng, là lực lượng nòng cốt, tiên phong trong việc tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng về những vấn đề thời sự lớn, những vấn đề mới đặt ra trong cuộc sống, trong xây dựng nền văn hóa mới, con người mới. Nội dung tình hình chính trị – thời sự trong nước và thế giới, các sự kiện quan trọng được đội ngũ báo cáo viên phân tích, làm rõ, từ đó giúp cán bộ, đảng viên và Nhân dân hiểu quan điểm, đường lối của Đảng trong giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra là hết sức đúng đắn, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả.
Đội ngũ báo cáo viên đã vận dụng nhiều hình thức, phương pháp sinh động tiến hành công tác tuyên truyền miệng. Qua đó góp phần giáo dục, xây dựng các phẩm chất nhân cách cần thiết ở người cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ, xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh toàn diện. Các nội dung tuyên truyền đã được đội ngũ báo cáo viên xây dựng công phu, có chiều sâu, phong phú, đa dạng, trong đó có nhiều nội dung đấu tranh trực diện với luận điệu sai trái, xuyên tạc như: Đấu tranh với quan điểm sai trái, thù địch phủ nhận bản chất khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lê nin; về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; phủ nhận cuộc đời, sự nghiệp, công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh; phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và những thành tựu của công cuộc đổi mới ở Việt Nam; vấn đề “dân chủ”, “nhân quyền”, “dân tộc”, “tôn giáo” tại Việt Nam… Thông qua đó cung cấp những luận cứ đấu tranh phản bác và làm rõ âm mưu, thủ đoạn, mục đích, nội dung, phương thức chống phá của các thế lực thù địch, phản động. Phương pháp, cách thức tiến hành công tác tuyên truyền miệng không ngừng đổi mới phù hợp với đời sống người dân trên từng địa bàn dân cư, đồng bào dân tộc thiểu số và cộng đồng người Việt ở nước ngoài cũng như bạn bè quốc tế.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của đội ngũ báo cáo viên còn bộc lộ một số hạn chế:
(1) Một bộ phận báo cáo viên chưa thực sự có ý thức tìm tòi về kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ tuyên truyền miệng, chưa cập nhật kịp thời các văn bản quy định của Đảng và Nhà nước về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
(2) Trình độ tư duy khoa học của một số báo cáo viên chưa nhanh nhạy, sâu sắc, vì thế khả năng tiếp cận, phát hiện vấn đề, phân tích lý giải cũng như đề xuất giải pháp còn hạn chế; khả năng vận dụng, ứng xử linh hoạt với những tình huống, đối tượng cụ thể trong đấu tranh phản bác còn lúng túng; thiếu nhạy cảm về chính trị, thụ động trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
(3) Khả năng vận dụng tri thức tổng hợp còn hạn chế, số lượng từ chuyên môn về tuyên truyền miệng chưa phong phú, thiếu sinh động, cách trình bày phản bác các quan điểm sai trái chưa sắc sảo, lập luận chưa chặt chẽ, vốn kiến thức thực tiễn chưa nhiều nên khi tuyên truyền còn ngại liên hệ, không dám mổ xẻ sâu vấn đề…
Giải pháp nâng cao vai trò của đội ngũ báo cáo viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay
Một là, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp ủy đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị về phát huy vai trò đội ngũ báo cáo viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Với phương châm “toàn Đảng làm công tác tư tưởng”, “mỗi cán bộ, đảng viên là một tuyên truyền viên hiệu quả ở cơ sở”, cấp ủy đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị cần nâng cao nhận thức về vị trí, tầm quan trọng của nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng trong đó đội ngũ báo cáo viên là nòng cốt, tăng cường quán triệt, tuyên truyền các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, đấu tranh trực diện với các quan điểm sai trái, thù địch bảo đảm tính sắc bén, thuyết phục, lan tỏa trong cộng đồng. Cần có sự phối hợp, giúp đỡ của các ban, bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho đội ngũ báo cáo viên để tuyên truyền đến cán bộ, đảng viên và Nhân dân, đặc biệt là những vụ việc phức tạp, nhạy cảm được dư luận quan tâm. Nhanh nhạy, kịp thời phát hiện những vấn đề mới nảy sinh, tuyên truyền tới cán bộ, đảng viên và Nhân dân để không tạo ra khoảng trống thông tin, các thế lực thù địch dễ lợi dụng, tán phát thông tin sai sự thật.
Hai là, đội ngũ báo cáo viên phải nêu cao trách nhiệm chính trị trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Vị trí, vai trò của đội ngũ báo cáo viên bao giờ cũng gắn liền với nhiệm vụ cách mạng và yêu cầu nhiệm vụ chủ yếu của công tác tư tưởng. Nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay có bước phát triển mới, hết sức nặng nề, tất yếu đòi hỏi vai trò của đội ngũ cán bộ tuyên truyền miệng nói chung, báo cáo viên nói riêng ngày càng tăng lên. Vì vậy, đội ngũ báo cáo viên cần nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò, nhiệm vụ, yêu cầu nhiệm vụ của bản thân trong giai đoạn hiện nay để ra sức rèn luyện, nỗ lực phấn đấu vươn lên về mọi mặt đáp ứng yêu cầu, chức trách, nhiệm vụ được giao. Quán triệt, tổ chức triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 17-CT/TW ngày 15/10/2007 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) về tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền miệng trong tình hình mới; Thông báo Kết luận số 225-TB/TW ngày 03/3/2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) về cải tiến, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các loại hình tuyên truyền trước yêu cầu mới; Quyết định số 973-QĐ/BTGTW ngày 15/12/2021 của Ban Tuyên giáo Trung ương về việc ban hành Quy chế hoạt động báo cáo viên, tuyên truyền viên của Đảng; các văn bản của Đảng về nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Ba là, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ báo cáo viên về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái thù địch.
Nội dung tuyên truyền miệng phải được nghiên cứu một cách kỹ lưỡng, tỉ mỉ, phù hợp với đối tượng, góp phần giải quyết những khúc mắc, băn khoăn, trăn trở và gắn với các vấn đề thực tiễn mà cán bộ, đảng viên và Nhân dân đang quan tâm. Hình thức thực hiện công tác tuyên truyền miệng phải có sự đổi mới, sáng tạo không ngừng, bắt kịp xu hướng, thị hiếu của người nghe. Khai thác sự đa dạng, phong phú các hình thức, phương pháp tiến hành công tác tuyên truyền miệng (thông báo chính trị – thời sự, trao đổi, đối thoại, tọa đàm, diễn đàn…) để thu hút sự quan tâm của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, khiến họ ít, thậm chí không có cơ hội tiếp cận với những luồng thông tin xấu độc, lệch lạc, sai trái.
Ngày nay, khi trình độ hiểu biết của cán bộ, đảng viên và Nhân dân được nâng lên rất nhiều, thì yêu cầu nâng cao trình độ tri thức, trình độ hiểu biết mọi mặt của cán bộ tuyên truyền càng thực sự trở nên bức thiết. Cùng với việc nâng cao trình độ tri thức toàn diện, cần đặc biệt quan tâm bồi dưỡng kỹ năng tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch cho đội ngũ báo cáo viên. Cần tập trung bồi dưỡng kỹ năng khai thác, thu thập và xử lý thông tin của các thế lực thù địch, phản động; kỹ năng soạn thảo các chuyên đề; kỹ năng trình bày; thuyết trình bài nói; kỹ năng sử dụng ngôn từ và các phương tiện kỹ thuật; kỹ năng đối thoại, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trước người nghe…
Báo cáo viên phải quán triệt nguyên tắc của công tác tuyên truyền miệng đó là tính Đảng, tính khoa học, tính chiến đấu, tính quần chúng và tính chân thực; gắn kết chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, trong đó “xây” là cơ bản, “chống” phải quyết liệt, hiệu quả. Tăng cường tuyên truyền những thông tin tích cực, những điều tốt đẹp trong cuộc sống với phương châm “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”, bảo đảm nội dung thông tin từ báo cáo viên là kênh quan trọng nhằm tăng cường nhận thức, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và có giá trị cung cấp thông tin chính thống, định hướng về nhận thức, tư tưởng, cổ vũ hành động đối với người nghe.
Bốn là, làm tốt công tác tạo nguồn quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ báo cáo viên các cấp đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ nền tảng, tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Cấp ủy, tổ chức đảng, lãnh đạo các cấp cần quan tâm lựa chọn những đồng chí thực sự có uy tín, mẫu mực về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và phương pháp tác phong công tác, có kiến thức toàn diện, đặc biệt là khả năng tư duy, phản biện trước những vấn đề mới, những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, có trình độ lý luận chính trị cao; nghiệp vụ công tác tuyên truyền miệng giỏi, có phương pháp đấu tranh khoa học. Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn làm căn cứ cho việc tạo nguồn, tuyển chọn, đào tạo, sử dụng đội ngũ báo cáo viên. Khen thưởng kịp thời, nhằm động viên, cổ vũ, tôn vinh các báo cáo viên có thành tích trong tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, tạo động lực thôi thúc họ đi sâu tìm tòi, nghiên cứu, có những bài tuyên truyền sâu sắc, chất lượng, đạt hiệu quả cao. Xây dựng mạng lưới báo cáo viên là các chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học có trình độ lý luận sắc bén, có uy tín đấu tranh có hiệu quả với các luận điệu của các thế lực thù địch, phản động.
Năm là, tăng cường đầu tư trang bị cơ sở vật chất, kỹ thuật cho đội ngũ báo cáo viên phục vụ công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Trong thời đại bùng nổ thông tin, với sự xuất hiện của các phương tiện nghe nhìn ngày càng hiện đại đã nhanh chóng đem đến cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân thông tin nhiều chiều, phong phú; sự phát triển của khoa học – công nghệ hiện đại đã và đang tạo ra cơ sở cho hoạt động tuyên truyền nói chung và công tác tuyên truyền miệng nói riêng khả năng phá vỡ mô thức truyền thống. Các thế lực thù địch hiện nay triệt để lợi dụng và sử dụng hệ thống truyền thông như một “diễn đàn thông tin” cho các đối tượng chống đối ở trong và ngoài nước nước tuyên truyền, xuyên tạc, phủ nhận quan điểm, đường lối của Đảng. Do đó, việc tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị sẽ góp phần nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền miệng và năng lực của đội ngũ báo cáo viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay.
Kết luận
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của cả hệ thống chính trị, của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, trong đó lực lượng tuyên giáo nói chung, đội ngũ báo cáo viên nói riêng là nòng cốt. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nhiệm vụ quan trọng này đòi hỏi phải nâng cao hơn nữa vai trò của đội ngũ báo cáo viên các cấp; phát huy những ưu thế đặc biệt của công tác tuyên truyền miệng để trở thành vũ khí sắc bén, công cụ hàng đầu trong công tác tuyên truyền – tư tưởng của Đảng phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
