Thiếu tá, ThS. Trần Bá Tấn
Học viện Chính trị – Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội là biểu hiện cụ thể của năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy cơ sở. Do đó, đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy cơ sở, góp phần lãnh đạo hoàn thành tốt nhiệm vụ của các cơ quan, khoa, đơn vị, xây dựng các cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch vững mạnh về tư tưởng, chính trị, đạo đức, tổ chức và cán bộ, xây dựng các học viện, trường sĩ quan quân đội vững mạnh toàn diện “mẫu mực tiêu biểu”.
Đặt vấn đề
Phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội là biểu hiện cụ thể của năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy cơ sở, là tổng thể các cách thức, biện pháp, quy trình, lề lối làm việc khoa học, tập thể, dân chủ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, nói đi đôi với làm, đoàn kết, kỷ cương, kỷ luật, bảo đảm cho các cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Phong cách lãnh đạo là một trong những yếu tố cấu thành và biểu hiện cụ thể năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy cơ sở. Phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội chịu sự tác động bởi nhiều yếu tố, như: nguyên tắc lãnh đạo của Đảng, chức năng, nhiệm vụ, tính chất hoạt động của các học viện, trường sĩ quan, của từng cơ quan, khoa, đơn vị, đặc điểm đối tượng lãnh đạo, yêu cầu xây dựng đảng bộ, chi bộ cơ sở trong từng thời kỳ và cơ chế, chính sách, nhất là cơ chế Đảng lãnh đạo Quân đội. Do vậy, khi yêu cầu nhiệm vụ, đối tượng lãnh đạo có sự thay đổi thì đòi hỏi cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan phải đổi mới phong cách lãnh đạo cho phù hợp. Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) “về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới” khẳng định: “Đổi mới nội dung, phương thức, phong cách lãnh đạo, lề lối làm việc, nâng cao tinh thần trách nhiệm, năng lực của cấp uỷ, bí thư cấp uỷ ở cơ sở, bảo đảm vai trò hạt nhân và lãnh đạo toàn diện của Đảng ở cơ sở”1.
Thực trạng đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội
Nhận thức rõ vai trò tầm quan trọng của đổi mới phong cách lãnh đạo đối với nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng. Các đảng ủy học viện, trường sĩ quan quân đội đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng, hướng dẫn của cấp trên về đổi mới phong cách lãnh đạo, phương pháp, tác phong công tác của cấp ủy, tổ chức đảng. “Cấp ủy cơ sở đã tích cực đổi mới xây dựng phong cách lãnh đạo, phương pháp, tác phong công tác khoa học, tập thể, dân chủ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, nói đi đôi với làm, đoàn kết, giữ vững kỷ cương, kỷ luật, không có biểu hiện độc đoán, gia trưởng, tiêu cực”2. Thường xuyên bám sát thực tiễn, nắm chắc tình hình, nhiệm vụ, kịp thời giải quyết những vướng mắc nảy sinh trên từng nhiệm vụ và mặt công tác; chủ động tham mưu, đề xuất nhiều chủ trương, giải pháp nâng cao chất lượng công tác giáo dục – đào tạo, xây dựng cơ quan, khoa, đơn vị vững mạnh toàn diện, đảng bộ (chi bộ) trong sạch vững mạnh. Chủ động đổi mới việc xây dựng, ban hành nghị quyết, kết luận theo hướng ngắn gọn, bảo đảm lãnh đạo toàn diện song tập trung vào nhiệm vụ chính trị trọng tâm, khắc phục khâu yếu, mặt yếu, xác định rõ trách nhiệm của tập thể cấp ủy, cán bộ chủ trì trong tổ chức thực hiện.
Tuy nhiên, trước sự biến đổi, phát triển của tình hình thực tiễn, vẫn còn một số cấp ủy cơ sở có biểu hiện thiếu năng động, nhạy bén, thiếu sáng tạo và chậm đổi mới phong cách lãnh đạo. Do đó, “Năng lực lãnh đạo toàn diện và công tác quản lý, giáo dục rèn luyện đảng viên của một số cấp ủy, chi bộ còn hạn chế. Trình độ, năng lực của một số cán bộ có mặt chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ” 3. Một số cấp ủy cơ sở chấp hành chưa triệt để các quy định, hướng dẫn của cấp trên, chưa thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc của cấp ủy, chỉ đạo nhiều công việc còn trì trệ, thiếu kiên quyết. Sự phân công trách nhiệm cho cá nhân, bộ phận không rõ ràng, rành mạch, dứt khoát; công tác kiểm tra đôn đốc chưa thường xuyên; một số cấp ủy viên, cán bộ chủ trì còn thiếu trách nhiệm… Những vấn đề trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, việc hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị.
Giải pháp đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay
Đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay có ý nghĩa vai trò rất quan trọng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy cơ sở, góp phần lãnh đạo hoàn thành tốt nhiệm vụ của các cơ quan, khoa, đơn vị, xây dựng các cấp ủy, tổ chức đảng trong sạch vững mạnh về tư tưởng, chính trị, đạo đức, tổ chức và cán bộ, xây dựng các học viện, trường sĩ quan quân đội vững mạnh toàn diện “Mẫu mực tiêu biểu”. Theo đó, để đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
Một là, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng đối với đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội.
Đây là giải pháp cơ bản, xuyên suốt, có tính chất tiền đề và có ý nghĩa quyết định chất lượngđổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay. Thực tiễn cho thấy, chỉ trên cơ sở thống nhất nhận thức mới tạo được sự chuyển biến về trách nhiệm và phát huy tính tích cực, chủ động của mọi tổ chức, lực lượng, trước hết là của cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp, khắc phục mọi khó khăn để tổ chức thực hiện đổi mới phong cách lãnh đạocủa cấp ủy cơ sở có hiệu quả, đáp ứng mục đích yêu cầu đề ra.
Để thực hiện tốt giải pháp này cần tăng cường giáo dục, quán triệt sâu sắc và đầy đủ vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội. Giáo dục, quán triệt nhận thức đúng đắn về sự cần thiết phải đổi mới phong cách lãnh đạo nhằm thống nhất nhận thức, đề cao trách nhiệm của các chủ thể, lực lượng trong nghiên cứu xác định chính xác nội dung, vận dụng các hình thức, phương pháp phù hợp, xây dựng chương trình, kế hoạch, tổ chức tiến hành đổi mới chặt chẽ, khoa học phù hợp với đặc điểm, điều kiện của từng cơ quan, khoa, đơn vị. Đồng thời, giáo dục cho các chủ thể, lực lượng liên quan thấy được sự phát triển của tình hình nhiệm vụ đất nước, quân đội, nhà trường, cơ quan, khoa, đơn vị; yêu cầu xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới, nếu các cấp ủy cơ sở không kịp thời, tích cực đổi mới phong cách lãnh đạo thì khó có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Bên cạnh đó, cần giáo dục, quán triệt cho các tổ chức, lực lượng nhất là cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp nhận thức rõ chức năng, chức trách, nhiệm vụ của mình trong đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở. Mỗi tổ chức, lực lượng có vị trí, vai trò khác nhau, do chức năng, chức trách, nhiệm vụ quy định. Nếu các tổ chức, các lực lượng nhận thức đúng chức năng, chức trách, nhiệm vụ của mình trong đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở thì sẽ đề cao được trách nhiệm, phát huy tốt vai trò, ưu điểm và những thế mạnh của mình trên từng lĩnh vực công tác trong tham gia đổi mới. Mặt khác, nhận thức rõ chức năng, chức trách, nhiệm vụ sẽ bảo đảm cho hoạt động đổi mới diễn ra theo đúng sự lãnh đạo, chỉ đạo, theo đúng chương trình kế hoạch, không bị chồng chéo, phân rõ được trách nhiệm của các cấp, các tổ chức, cá nhân trong quá trình tiến hành đổi mới phong cách lãnh đạo.
Hai là, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực, phương pháp công tác cho đội ngũ cấp ủy viên ở cấp ủy cơ sở.
Đây là giải pháp chủ yếu có ý nghĩa rất quan trọng, trực tiếp quyết định chất lượng đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở. Bởi vì, cấp ủy viên ở cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội hết sức đa dạng về chức vụ công tác, trình độ, lứa tuổi, kinh nghiệm công tác và được phát triển từ nhiều nguồn khác nhau; trong khi yêu cầu nhiệm vụ của các học viện, trường sĩ quan, của mỗi cơ quan, khoa, đơn vị có sự phát triển, đối tượng lãnh đạo hết sức đa dạng và có trình độ nhận thức ngày càng cao. Vì vậy, muốn đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở, nhất thiết phải “Xây dựng đội ngũ cấp uỷ viên, nhất là bí thư cấp uỷ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín lãnh đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị của tổ chức cơ sở đảng”4.
Nội dung bồi dưỡng cho cấp ủy viên phải thể hiện sự hoà quyện sâu sắc giữa nội dung, yêu cầu đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở với tiêu chuẩn cấp ủy viên nêu trong Điều lệ Đảng. Hiện nay, để nâng cao phẩm chất, năng lực, phương pháp công tác cho đội ngũ cấp ủy viên ở cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan cần phổ biến, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên và nhiệm vụ chính trị của học viện, trường sĩ quan, cơ quan, khoa, đơn vị. Bồi dưỡng những nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; bồi dưỡng nâng cao ý thức trách nhiệm của từng cấp ủy viên đối với các hoạt động lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng về thái độ, trách nhiệm tham gia xây dựng Đảng và trong hoạt động nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng… Thường xuyên cập nhật, phổ biến những vấn đề phát triển mới về lý luận và thực tiễn của sự nghiệp đổi mới đất nước. Trên cơ sở đó, giúp cho đội ngũ cấp ủy viên có tư duy nhạy bén trong hoạt động thực tiễn, góp phần đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở.
Ba là, tiếp tục xây dựng, bổ sung, hoàn thiện và thực hiện tốt quy chế làm việc và quy chế lãnh đạo các mặt công tác trọng yếu của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội.
Quy chế làm việc và quy chế lãnh đạo các mặt công tác trọng yếu là điều kiện và là chỗ dựa vững chắc để cấp ủy cơ sở thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, nâng cao chất lượng lãnh đạo, góp phần thúc đẩy hiệu quả hoạt động của cơ quan, khoa, đơn vị. Xây dựng, hoàn thiện và thực hiện nghiêm quy chế làm việc và quy chế lãnh đạo các mặt công tác trọng yếu là một trong những tiêu chuẩn đánh giá sự chuyển biến, tiến bộ phong cách lãnh đạo và chất lượng xây dựng cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội. Hiện nay, việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc và quy chế lãnh đạo các mặt công tác trọng yếu của cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội được thực hiện theo Hướng dẫn số 1224/HD-CT, ngày 26 /7/2022 của Tổng cục Chính trị hướng dẫn ban hành và thực hiện quy chế của các cấp ủy đảng trong quân đội.
Quy chế lãnh đạo các mặt công tác trọng yếu được ban hành và thực hiện thường xuyên (không xác định theo nhiệm kỳ đại hội nhưng phải kịp thời rà soát, bổ sung để phù hợp với thực tiễn) hoặc khi cấp ủy cấp trên yêu cầu cần phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý đối với một số mặt công tác nhất định thì đảng ủy thảo luận, quyết nghị ban hành. Quá trình ban hành quy chế làm việc, quy chế lãnh đạo phải bảo đảm tính dân chủ, đúng thủ tục, nguyên tắc. Khi quy chế đã được ban hành thì cấp ủy, bí thư, phó bí thư và từng cấp ủy viên phải chấp hành nghiêm túc và thực hiện đúng những nội dung quy chế đã quy định.
Nội dung sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy chế phải toàn diện, sát thực tiễn, đúng thủ tục, nguyên tắc và hướng dẫn của trên. Định kỳ tổ chức tốt việc sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm về việc bổ sung, hoàn thiện và thực hiện quy chế làm việc, quy chế lãnh đạo của cấp ủy cơ sở để có biện pháp bổ sung, hoàn thiện và lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quy chế được chặt chẽ, kịp thời hơn. Khắc phục những biểu hiện thiếu trách nhiệm trong xây dựng, hoàn thiện và thực hiện quy chế cùng các biểu hiện tự do, tuỳ tiện, chấp hành quy chế làm việc, quy chế lãnh đạo không nghiêm ở cả cấp ủy cơ sở.
Bốn là, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng vào đẩy mạnh đổi mới phong cách lãnh đạo của các cấp ủy.
Đổi mới phong cách lãnh đạo của các cấp ủy cơ sở thuộc các đảng bộ học viện, trường sĩ quan quân đội không chỉ bằng sự nỗ lực của bản thân các cấp ủy mà còn là trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của đảng ủy, ban giám đốc (ban giám hiệu), cơ quan chức năng của các học viện, trường sĩ quan quân đội; sự tham gia của các tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân. Do đó, cần coi trọng phát huy dân chủ để các tổ chức quần chúng tham gia đóng góp ý kiến vào công tác lãnh đạo, đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy và công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Chú trọng phát huy tốt vai trò chức năng của Hội đồng quân nhân ở các cơ quan, khoa, đơn vị để thực hiện và phát huy tốt dân chủ về: quân sự – chuyên môn, chính trị, kinh tế – đời sống.
Để phát huy tốt vai trò của các tổ chức, lực lượng tham gia đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp ủy cơ sở cần tăng cường giáo dục cho các đồng chí cấp ủy viên về tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Quy chế dân chủ ở cơ sở; thực hiện nghiêm các chế độ, nền nếp của cấp ủy, tổ chức đảng cũng như của cơ quan, khoa, đơn vị; thực hiện nghiêm việc kê khai tài sản, nhất là đảng viên giữ chức vụ theo quy định của Đảng và Nhà nước; nâng cao trách nhiệm nêu gương của bí thư, phó bí thư cấp ủy và các đồng chí cấp ủy viên; thực hiện nghiêm Quy định Những điều đảng viên không được làm và kiên quyết đấu tranh chống mọi biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
