TS. Lưu Duy Toàn – CN Trần Thanh Sơn
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa là một nội dung quan trọng có ý nghĩa rất lớn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay. Bài viết phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện dân chủ cơ sở từ thực tiễn tại thị xã Sơn Tây, TP. Hà Nội.
Từ khóa: Dân chủ cơ sở; thực hiện; chất lượng; thị xã Sơn Tây; Hà Nội.
1. Cơ sở chính trị, pháp lý thực hiện dân chủ cơ sở ở Việt Nam
Thực hiện dân chủ cơ sở là toàn bộ hoạt động của hệ thống chính trị và Nhân dân ở cơ sở tiến hành theo những nội dung, hình thức đã được pháp luật quy định. Trong đó “thực hiện dân chủ ở cơ sở là phương thức phát huy quyền làm chủ của nhân dân, để công dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được thông tin, thể hiện ý chí, nguyện vọng, chính kiến của mình thông qua việc thảo luận, tham gia ý kiến, quyết định và kiểm tra, giám sát”1.
Đặc trưng của chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa (XHCN) là mọi quyền lực của Nhà nước thuộc về Nhân dân, Nhân dân làm chủ, quyền làm chủ của Nhân dân được bảo đảm trên thực tế các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Để hướng tới xây dựng và hoàn thiện dân chủ XHCN vấn đề cốt lõi là dân chủ phải được thực hiện từ cấp cơ sở và trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Thực tế cho thấy, thực hiện tốt dân chủ cơ sở sẽ giúp người dân được trao quyền làm chủ đối với những vấn đề chung của đất nước, tạo niềm tin cho cộng đồng, góp phần xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ XHCN và ngược lại, dân chủ cơ sở không được thực hiện sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách không mang lại hiệu quả, ảnh hưởng đến quyền lợi của Nhân dân và hiệu quả xây dựng nền dân chủ XHCN. Ngay từ thời kỳ chuyển biến cách mạng, từ cách mạng dân chủ tư sản lên cách mạng XHCN (tháng 4/1917), V.I.Lênin đã dùng đến thuật ngữ “Thực hiện dân chủ trong thực tiễn, từ cơ sở”, “Xây dựng ngay chế độ dân chủ, từ cơ sở”2. Chủ tịch Hồ Chí Minh tuy chưa sử dụng thuật ngữ thực hiện dân chủ ở cơ sở, song trong nhiều bài viết, bài nói của mình, tư tưởng về thực hiện dân chủ ở cơ sở đã được Người nêu lên toàn diện và sâu sắc. Trong bài viết Đạo đức công dân và Thường thức chính trị và nhiều tài liệu khác, Người đã xác định: (1) Các “ủy ban làng xã” là Nhà nước, là Chính phủ ở cơ sở, là nơi gần dân nhất, hiểu dân nhất, ủy ban làng xã phải tổ chức, động viên, giáo dục, tuyên truyền dân chúng, làm cho dân hiểu, dân tin, dân yêu mến, dân giúp đỡ, dân ủng hộ, dân bảo vệ; (2) “Công việc đều phải bàn bạc với xã viên, cán bộ không được quan liêu, mệnh lệnh. Tài chính phải công khai, tuyệt đối không được tham ô, lãng phí”3. Theo đó, thực hiện dân chủ ở cơ sở là hoạt động có tổ chức của chính quyền, đoàn thể để cho mọi người dân làm chủ nơi mình sống, học tập và làm việc. Mọi thành viên đều phải có trách nhiệm tham gia vào quản lý cơ quan, đơn vị, nâng cao hiệu suất công tác, thực hiện tốt những mục tiêu, chỉ tiêu của đơn vị mình.
Trước thời kỳ đổi mới, Đảng thường sử dụng thuật ngữ phát huy quyền làm chủ tập thể XHCN… đến Đại hội Đảng lần thứ VI đã đổi mới theo phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, đưa sự nghiệp xây dựng nền dân chủ XHCN ở nước ta vào chiều sâu, thành thể chế mà trước hết là các thể chế kinh tế. Đại hội Đảng lần thứ VII với việc thông qua Cương xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế – xã hội đến năm 2000, Đảng ta đã khẳng định: “Thực hiện dân chủ XHCN là thực chất của việc đổi mới và kiện toàn hệ thống chính trị. Đây vừa là mục tiêu vừa là động lực của công cuộc đổi mới”4. Xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ XHCN thực chất là quá trình thực hiện dân chủ XHCN của Nhân dân.
Đại hội Đảng lần thứ VIII (6/1996) đã tổng kết 10 năm đổi mới và tiếp tục cụ thể hóa đường lối đổi mới theo định hướng XHCN. Đại hội VIII nhấn mạnh phải chú trọng đến dân chủ trong chính trị, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam mà trọng tâm là cải cách nền hành chính Việt Nam vốn nặng nề và trì trệ bởi những tàn tích của nền hành chính quan liêu bao cấp. Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VIII) nêu: “thực hiện từng bước chế độ dân chủ trực tiếp, trước hết là ở cấp cơ sở”5. Trong nội dung Chỉ thị 30-CT/TW ngày 18/02/1998 của Ban Chấp hành Trung ương về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở và Nghị định 29/1998/NĐ-CP ngày 11/5/1998 của Chính phủ về việc ban hành Quy chế thực hiện dân chủ ở xã, Đảng và Chính phủ đã tích cực tổng kết kinh nghiệm thực tiễn, tìm tòi những khâu mấu chốt trong sự nghiệp dân chủ hoá đất nước và đã bước đầu cụ thể hóa phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Theo đó, thuật ngữ thực hiện dân chủ ở cơ sở được chính thức sử dụng trong các văn kiện của Đảng và Nhà nước.
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: “Thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ XHCN, quyền làm chủ và vai trò chủ thể của nhân dân; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân; tăng cường tạo đồng thuận xã hội; tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội”6. Trong đó, tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu tăng cường, đề cao “quyền làm chủ trực tiếp và vai trò tự quản của Nhân dân”, yêu cầu quyền làm chủ trực tiếp và vai trò tự quản của Nhân dân chính là cách để phát huy hiệu quả tích cực, thực tế vai trò là chủ và làm chủ của người dân trong đời sống xã hội, thể hiện đúng và đầy đủ hơn bản chất tốt đẹp của chế độ ta là chế độ của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.
Đặc biệt, ngày 10/11/2022, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2023. Đây là một bước tiến lớn trong việc hoàn thiện pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở nhằm bảo đảm quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân; tiếp tục khẳng định bản chất của Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, tất cả quyền lực nhà nước thuộc về Nhân dân, Nhân dân là người chủ của đất nước. Xây dựng cơ sở pháp lý và cơ chế để Nhân dân thực hiện quyền làm chủ đã được Hiến pháp năm 2013 quy định; từ đó, giải quyết những hạn chế, bất cập phát sinh trong thực tiễn thi hành Pháp lệnh về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn.
2. Thực trạng thực hiện dân chủ cơ sở tại thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội
Thị xã Sơn Tây không chỉ là vùng đất giàu truyền thống, “địa linh nhân kiệt”, là trung tâm văn hóa “Xứ Đoài”, với nhiều di tích lịch sử, văn hóa, danh lam, thắng cảnh nổi tiếng mà còn là đô thị cổ, giao thông thuận lợi và có vị trí chiến lược về quốc phòng – an ninh của Thủ đô.
Với tổng diện tích tự nhiên là 117,428 km2, dân số khoảng 180.000 người được chia làm 15 đơn vị hành chính gồm 9 phường và 6 xã có 53 cơ quan, doanh nghiệp, bệnh viện, trường học và 35 đơn vị quân đội trên địa bàn. Về hệ thống chính trị, thị xã Sơn Tây có môi trường chính trị – xã hội ổn định. Đảng bộ thị xã Sơn Tây hiện có 68 tổ chức cơ sở đảng (22 đảng bộ, 46 chi bộ cơ sở) với 10.461 đảng viên7.
Bộ máy chính quyền các cấp của thị xã thường xuyên được củng cố và đang trong quá trình cải cách mạnh mẽ để thực thi chính sách của Nhà nước và hoạch định, xây dựng chính sách của địa phương, đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay. Các tổ chức chính trị – xã hội trong thị xã (Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Công đoàn, Phụ nữ, Cựu Chiến binh, Hội Nông dân…) luôn bảo đảm tốt về số lượng và hoạt động có hiệu quả. Đây cũng vừa tạo thuận lợi vừa có những khó khăn đối với việc thực hiện dân chủ cơ sở.
Trong thời gian qua, nhờ có thực hiện tốt dân chủ cơ sở, chính quyền thị xã Sơn Tây đã đẩy nhanh tiến độ trong công tác lập quy hoạch và quản lý quy hoạch nhằm khai thác, phát huy triệt để tiềm năng, thế mạnh về giá trị văn hóa, lịch sử, du lịch, nghỉ dưỡng, sinh thái, tâm linh, làng cổ để tạo động lực, đột phá trong phát triển kinh tế – xã hội; cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân đoàn kết, chung sức, đồng lòng, quyết tâm hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị theo Nghị quyết Đại hội XVII Đảng bộ thành phố, 10 chương trình công tác của Thành ủy khóa XVII, Nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố.
Kết quả thực hiện dân chủ ở cơ sở như sau:
(1) Chất lượng trong đổi mới, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng các cấp. Kết quảtừ năm 2016 đến nay, Ban Thường vụ Thị ủy, Ban Chỉ đạo xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở thị xã đã ban hành 114 văn bản lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức cơ sở đảng, cơ quan, đơn vị trên địa bàn thị xã triển khai thực hiện dân chủ (trong đó có 1 thông tri, 6 chương trình, 7 kế hoạch, 18 quyết định, 28 báo cáo, 54 thông báo); đã tổ chức được 375 cuộc giám sát tập trung chủ yếu vào công tác thu chi đầu năm học, công tác quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng, trật tự xây dựng, cải cách hành chính, giải quyết đơn thư, chi trả hỗ trợ chế độ, chính sách, việc thực hiện các dự án phát triển kinh tế – xã hội tại xã, phường…; 74 hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo kế hoạch, báo cáo của Đảng ủy và Ủy ban nhân dân thị xã Sơn Tây; đóng góp 450 ý kiến xây dựng Đảng, 673 ý kiến xây dựng chính quyền, 1.442 ý kiến góp ý với cá nhân8.
Trong năm 2023, tổ chức 5 lớp tuyên truyền về Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở cho gần 1.200 cán bộ cấp xã, phường, thành viên tổ dân vận thôn, tổ dân trên địa bàn thị xã; chỉ đạo Ban Tuyên giáo Thị ủy tổ chức lớp Bồi dưỡng chính trị hè gắn với chương trình học tập, nghiên cứu về Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở cho hơn 2.000 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của 50 nhà trường bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến qua phần mềm Zoom; mở 1 lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công tác dân vận (chuyên đề về những điểm mới trong Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở cho 275 cán bộ làm công tác dân vận từ thị xã đến cơ sở)9. Lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội trong việc tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức của cán bộ, đảng viên, Nhân dân trong thực hiện dân chủ ở thị xã Sơn Tây.
(2) Chất lượng trong nâng cao vai trò quản lý nhà nước của chính quyền cơ sở trong thực hiện dân chủ. Để những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về thực hiện dân chủ cơ sở được đi vào thực tiễn; qua đó, khẳng định tính đúng đắn của những chủ trương, đường lối, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về thực hiện dân chủ cơ sở, chính quyền cơ sở của thị xã Sơn Tây đã triển khai mạnh mẽ công tác quản lý nhà nước và thực hiện những văn bản, chỉ thị, lồng ghép linh hoạt về thực hiện dân chủ cơ sở; xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, cần được thực hiện thường xuyên, liên tục. Kết quả đến nay, có 100% xã, phường thực hiện giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông; các xã, phường đều có hòm thư góp ý, bảng tin, bảng niêm yết công khai thủ tục hành chính tại trụ sở Ủy ban nhân dân. Trong năm 2023, có 15/15 xã, phường đã giải quyết được 38.645/38.645 hồ sơ đúng hạn; không có hồ sơ bị quá hạn; các ban thanh tra nhân dân, ban giám sát đầu tư của cộng đồng ở xã, phường đã tổ chức 208 cuộc thanh tra, giám sát, phát hiện 9 sai phạm trong đó các ban thanh tra nhân dân phát hiện 5 sai phạm; các ban giám sát đầu tư của cộng đồng phát hiện 4 sai phạm10.
3. Giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện dân chủ cơ sở ở thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội trong những năm tiếp theo
Từ cơ sở chính trị, pháp lý về thực hiện dân chủ cơ sở đã đề cập ở trên, việc thực hiện dân chủ cơ sở ở thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội đã đạt được những kết quả và tiếp tục đề ra nhiệm vụ chính trị nâng cao chất lượng thực hiện dân chủ cơ sở như sau:
Thứ nhất, nâng cao chất lượng về nhận thức thực hiện dân chủ cơ sở.
(1) Sự hiểu biết của cán bộ, đảng viên, nhân dân về dân chủ và thực hiện dân chủ cơ sở. Đó là sự hiểu biết sâu sắc về giá trị, nội dung dân chủ của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, về quyền lợi và nghĩa vụ cơ bản của công dân được Hiến pháp, pháp luật thừa nhận; về các phương pháp, cách thức, cơ chế, quy chế, quy định thực hiện quyền dân chủ của công dân. Sự hiểu biết về mối quan hệ giữa quyền và nghĩa vụ của công dân, giữa phát huy dân chủ với tăng cường pháp chế, kỷ luật, kỷ cương, giữa thực hành dân chủ rộng rãi với Nhân dân và chuyên chính với các thế lực thù địch. Đặc biệt, qua sự hiểu biết sâu sắc của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về ý nghĩa, tầm quan trọng và nội dung dân chủ cơ sở, trước hết là việc nắm vững các quyền dân chủ của người dân Sơn Tây được biết, được bàn, được kiểm tra, được giám sát và được thụ hưởng đã hoàn thiện rõ hơn những quy định thực hiện dân chủ, về quyền và nghĩa vụ của các tổ chức và người dân.
(2) Thái độ của cán bộ, đảng viên, Nhân dân về dân chủ và thực hiện dân chủ cơ sở. Việc đánh giá chất lượng nhận thức về dân chủ của cán bộ, đảng viên và người dân trên địa bàn thị xã Sơn Tây được xem xét đến hệ thống thái độ thông qua việc giải quyết các mối quan hệ dân chủ cơ sở. Đó là thái độ tin tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân thị xã Sơn Tây vào bản chất tốt đẹp của chế độ dân chủ XHCN, vào sự nghiệp đổi mới và dân chủ hóa xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, thái độ tích cực ủng hộ ủng hộ đối với cuộc đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân nói chung. Thái độ của cán bộ, đảng viên và của người dân còn được biểu hiện ở sự tin tưởng các quyền dân chủ; vào giá trị pháp lý của Quy chế dân chủ cơ sở, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và cao hơn là thái độ, niềm tin của họ vào dân chủ cơ sở và ý chí quyết tâm bảo vệ, xây dựng, thực thi chế độ dân chủ XHCN.
(3) Động cơ phục vụ của cán bộ, đảng viên, người dân ở cơ sở. Giá trị đích thực của yếu tố nhận thức về dân chủ cơ sở của cán bộ, đảng viên và người dân thị xã Sơn Tây là tạo nên động lực, thúc đẩy hoạt động đó vươn tới những giá trị nhân văn cao cả của dân chủ cơ sở.
Thứ hai, nâng cao chất lượng tổ chức thực hiện dân chủ cơ sở.
Để tiếp tục đạt được những kết quả cao hơn, các cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng trong thị xã Sơn Tây cần tăng cường đổi mới phương thức lãnh đạo, phát huy dân chủ trong Đảng, nâng cao chất lượng sinh hoạt trong cấp ủy, tổ chức đảng, chi bộ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện dân chủ cơ sở; kịp thời khen thưởng và biểu dương những cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc; đồng thời, kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm việc thực hiện dân chủ cơ sở.
Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của các cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng về vai trò lãnh đạo, chỉ đạo trong triển khai thực hiện dân chủ cơ sở, trong đó lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền, giáo dục, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về thực hiện dân chủ cơ sở; coi trọng đúng mức công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức các cấp trên cơ sở đổi mới nội dung và hình thức đào tạo; tăng cường các hoạt động kiểm tra, giám sát đối với hoạt động thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, người đứng đầu; đổi mới công tác đánh giá cán bộ theo hướng đánh giá đúng cán bộ và sử dụng đúng cán bộ. Kiên quyết đưa những người không đủ tiêu chuẩn ra khỏi Đảng, nhất là đảng viên thoái hóa về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cố tình vi phạm kỷ luật của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Trong thời gian tới, chính quyền cơ sở của thị xã Sơn Tây cần tiếp tục tăng cường đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện dân chủ cơ sở; xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức khi triển khai thực hiện dân chủ cơ sở. Hoàn thiện cơ chế phối hợp thực hiện dân chủ giữa các cơ quan, tổ chức hành chính, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội; gắn trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong thực hiện dân chủ cơ sở. Tiến hành đổi mới cơ quan hành chính theo mô hình hành chính nhà nước “mở”, cơ quan hành chính nhà nước cần thực hiện tốt việc công khai thông tin; phát huy vai trò tư vấn, tôn trọng và bảo đảm sự tham gia của người dân; thực hiện sự kết hợp giữa các cơ quan hành chính nhà nước với doanh nghiệp, các đoàn thể xã hội trong quản lý thực hiện dân chủ. Đồng thời, nội dung thực hiện cần phải bảo đảm người dân được tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến và quyết định những vấn đề liên quan đến công tác quy hoạch, dự án, vốn, quá trình thực hiện, kiểm tra, đánh giá kết quả quá trình thực hiện dân chủ cơ sở.
Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân nhằm nâng cao thực hiện dân chủ cơ sở. Qua đó, thực hiện chức năng giám sát những nội dung công khai cho dân được biết, dân được bàn; giám sát đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; giám sát việc tổ chức giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân; đồng thời, thực hiện có hiệu quả chức năng phản biện xã hội. Để đạt được điều này, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể ở thị xã Sơn Tây cần phải phát huy hơn nữa hiệu quả công tác hoạt động; tăng cường các hoạt động với Nhân dân nhằm giáo dục và bồi dưỡng kỹ năng thực hiện dân chủ; củng cố niềm tin của người dân đối với chính quyền; tăng cường đối thoại với người dân, kịp thời giải quyết những khiếu nại, tố cáo của người dân. Đồng thời, tổ chức tuyên truyền, giáo dục, triển khai thực hiện những chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước cho đội ngũ cán bộ về thực hiện dân chủ cơ sở. Tạo môi trường thuận lợi cho việc thành lập các tổ chức chính trị – xã hội.
Trong đó, đặc biệt quan tâm đến việc “thụ hưởng” những thành quả của việc phát huy dân chủ cho người dân; thành lập “Quỹ vì người nghèo” để tạo nguồn kinh phí hỗ trợ người dân có hoàn cảnh khó khăn, để người dân tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Kiến nghị với các cấp ủy, chính quyền cơ sở thực hiện tốt công tác dân vận, làm cho người dân hiểu rõ ý nghĩa của dân chủ. Mặt trận Tổ quốc cần đổi mới, tăng cường giáo dục cho các cán bộ làm công tác Mặt trận nhằm nâng cao nhận thức thực hiện dân chủ cơ sở, bồi dưỡng cán bộ, đoàn viên, hội viên trở thành lực lượng nòng cốt, đi đầu trong thực hiện dân chủ, tăng cường đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của các chi hội.
Thứ ba, tăng cường các điều kiện bảo đảm cho thực hiện dân chủ cơ sở.
Thực hiện dân chủ cơ sở ở thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội sẽ không thể có chất lượng nếu không có các điều kiện vật chất, trang bị và điều kiện pháp lý bảo đảm với chất lượng đội ngũ cán bộ ở cơ sở. Đó là tổng hợp cơ sở vật chất kỹ thuật, con người, những quy định pháp luật liên quan trực tiếp đến hoạt động thực hiện dân chủ cơ sở. Trong giai đoạn tiếp theo, nội dung cần được thể hiện bằng các thông số về chất lượng cụ thể hóa các văn bản, quy định thực hiện dân chủ cơ sở và phù hợp tình hình thực tế địa phương; về chất lượng cơ sở vật chất, con người, phương tiện, trang bị, kinh phí trực tiếp cho quá trình thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Kết luận
Chất lượng thực hiện dân chủ cơ sở ở thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội là vấn đề nghiên cứu có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn, là cơ sở để tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ đề ra chủ trương, biện pháp thực hiện. Vì vậy, để thực hiện tốt chất lượng thực hiện dân chủ cơ sở ở thị xã Sơn Tây và thành phố Hà Nội theo phương châm: “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”11, cần tập trung thực hiện một số nội dung như sau: (1) Tiếp tục thực hiện đổi mới, chỉnh đốn Đảng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của đảng bộ cơ sở trên địa bàn thị xã Sơn Tây; (2) Tập trung củng cố, xây dựng bộ máy chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh, thật sự là chính quyền “của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân”; (3) Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 21-CT/TU ngày 02/6/2010 của Thành ủy Hà Nội về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, nhất là thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; (4) Làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và của địa phương đến từng đối tượng quần chúng ở cơ sở; (5) Quan tâm xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ năng lực, phẩm chất, đạo đức và lối sống lành mạnh, trung thành với lý tưởng cách mạng.
Chú thích:
1. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. H. NXB Chính trị quốc gia, 2023, tr. 2.
2. V.I.Lênin toàn tập. Tập 38. H. NXB Chính trị quốc gia, 2005, tr. 467.
3. Hồ Chí Minh toàn tập. Tập 12. H. NXB Chính trị quốc gia, 2000, tr. 195.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII. H. NXB Chính trị quốc gia, 1991, tr. 90.
5. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII. H. NXB Chính trị quốc gia, 1996, tr. 73.
6, 11. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia, 2021, tr. 118, 173.
7, 9, 10. Thị ủy Sơn Tây, Ban Chỉ đạo xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Báo cáo kết quả việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở năm 2023 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2024.
8. Thị ủy Sơn Tây, Ban Chỉ đạo xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Kết luận số 120-KL/TW ngày 07/01/2016 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”.
