ThS. Lò Thị Minh Phượng
Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Điện Biên
(Quanlynhanuoc.vn) – Cách đây tròn 70 năm, ngày 07/5/1954, thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ đã ghi vào lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. Dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân dân ta anh hùng, đoàn kết một lòng tạo nên sức mạnh của cả dân tộc đứng lên kháng chiến, cả nước cùng một mặt trận, dồn sức người, sức của để chi viện cho Điện Biên Phủ. Bài học về tinh thần quyết chiến, quyết thắng của lực lượng vũ trang nhân dân trên chiến trường Điện Biên Phủ vẫn còn nguyên giá trị lịch sử để mỗi người dân, mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sĩ lực lượng vũ trang tiếp nối truyền thống Điện Biên Phủ bằng trách nhiệm, lòng tự tôn dân tộc, không ngừng phát huy tinh thần yêu nước, yêu Tổ quốc trong tình hình hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa.
Từ khóa: Giá trị; di tích lịch sử Điện Biên Phủ; tuyên truyền; giáo dục; truyền thống yêu nước; cách mạng; thế hệ trẻ.
1. Chiến thắng Điện Biên Phủ – đỉnh cao của kháng chiến trường kỳ, anh dũng
Cuộc kháng chiến kiên cường, anh dũng chống thực dân Pháp mà đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ đã chấm dứt ách xâm lược của thực dân Pháp trên đất nước ta, đưa đến việc ký kết Hiệp định Giơ-ne-vơ về lập lại hòa bình ở Đông Dương, buộc nước Pháp và các nước tham dự Hội nghị phải công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.
Thắng lợi vẻ vang này là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, song trước hết, đó là sự lãnh đạo tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đoàn kết toàn dân, một lòng đứng lên kháng chiến. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chưa bao giờ quân và dân ta đứng trước một nhiệm vụ nặng nề, to lớn như cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ. Nhưng cũng chưa bao giờ chúng ta có được khí thế mạnh mẽ, cao trào thi đua giết giặc lập công sôi nổi, rộng khắp như lúc bấy giờ. Khí thế hào hùng đó được thể hiện ở tinh thần khắc phục khó khăn, bền bỉ, vượt qua gian khổ, hy sinh thiếu thốn, chấp hành nghiêm mệnh lệnh chiến trường để hoàn thành nhiệm vụ. Những tấm gương dũng cảm hy sinh của cán bộ, chiến sĩ, như: Anh hùng Tô Vĩnh Diện, Phan Đình Giót, Bế Văn Đàn, Trần Can,… là biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Khí thế đó còn là tinh thần quyết chiến, quyết thắng của quân dân ta trên các mặt trận Bắc – Trung – Nam và các chiến sĩ tình nguyện trên chiến trường Lào, Campuchia.
2. Mảnh đất Điện Biên Phủ anh hùng – di sản vô cùng quý báu, trường tồn cùng đất nước
Chiến thắng Điện Biên Phủ chứa đựng những giá trị văn hóa vô cùng cao đẹp, sẽ mãi trường tồn trên con đường đi đến tương lai tươi sáng của dân tộc, bởi sự tiếp nối và phát huy không ngừng của nhiều thế hệ. Mỗi người dân, mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sĩ lực lượng vũ trang cũng đã xác định cho mình trách nhiệm tôn vinh và tiếp nối truyền thống Điện Biên Phủ bằng những suy nghĩ, thái độ, động cơ và hành vi cụ thể để làm cho tinh thần, giá trị của chiến thắng Điện Biên Phủ không ngừng được phát huy trong tình hình mới.
Di tích lịch sử Chiến trường Điện Biên Phủ được công nhận di tích quốc gia đặc biệt (năm 2009), gồm 45 điểm di tích thành phần, nằm trải rộng trên địa bàn các huyện Tuần Giáo, huyện Điện Biên, thành phố Điện Biên Phủ và được hình thành từ hai hệ thống1:
(1) Các di tích liên quan đến trận địa phòng ngự của thực dân Pháp (23 điểm), là các mục tiêu tấn công của ta, nơi ghi lại những chiến công oai hùng của quân đội ta, gồm những cụm tiêu biểu, đó là: Cụm di tích trung tâm tập đoàn cứ điểm (Mường Thanh), nơi tập trung lực lượng và phương tiện chiến tranh cao nhất (hầm chỉ huy của Tướng Đờ Cát; hầm chỉ huy pháo binh của Pi Rốt; các trận địa pháo; xe tăng; sân bay Mường Thanh; cầu Mường Thanh; một số trung tâm đề kháng phía Đông và phía Tây). Các cứ điểm phòng thủ là các điểm hỏa lực, lá chắn bảo vệ vòng ngoài phân khu trung tâm và tập trung trong hai phân khu (Phân khu Bắc (gồm Him Lam, Độc lập, Bản Kéo) và Phân khu Nam (Hồng Cúm). Ngoài ra, còn rất nhiều cứ điểm thuộc phân khu trung tâm như: 5 cao điểm phía Đông (A1,C1, C2, D1, E1).
(2) Các di tích gắn với quân đội và Nhân dân (22 điểm), được phân loại như sau: căn cứ chỉ huy sở chiến dịch Mường Phăng – cơ quan đầu não chỉ huy chiến dịch từ ngày 31/01/1954, là nơi quyết định mọi chủ trương, kế hoạch chiến đấu dẫn tới chiến thắng Điện Biên Phủ. Hiện nay, đã bảo tồn và phục dựng các lán ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái, Ban Tham mưu, Trung tâm thông tin, Ban cố vấn, Hội trường tác chiến, Đường hầm xuyên núi, Trạm bảo vệ, Đài quan sát, Bãi họp các quân binh chủng tuyên bố chiến thắng,… Các địa điểm di tích phục vụ chiến dịch là nơi tập kết hậu cần, vận chuyển vũ khí đạn dược cho chiến dịch, như: Đèo Pha Đin, hang Thẩm Púa, Tuần Giáo, Đường kéo pháo bằng tay,… Các trận địa tấn công của quân đội ta, bao gồm trận địa pháo 105mm, trận địa pháo H6… hệ thống hầm hào chiến đấu, trận địa vây hãm và tiến công.
3. Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ là môi trường giáo dục trực quan hết sức sống động, hiệu quả
Điều này đã được minh chứng rõ về giá trị lịch sử, tư tưởng vô cùng to lớn, có tầm ảnh hưởng sâu sắc đối với nhận thức của Nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên nói riêng, Nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế nói chung. Hằng năm, các cơ quan, sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh thường xuyên tổ chức hoạt động giáo dục trực quan phù hợp, có hình thức và nội dung phong phú tại các điểm di tích, trong đó công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động cán bộ, đảng viên và Nhân dân, công tác giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ trẻ – chủ nhân tương lai của đất nước là một nhiệm vụ hết sức quan trọng của mọi cấp ủy, tổ chức Đảng, cần được tiến hành thường xuyên, kiên trì và lâu dài.
Trong công tác tuyên truyền, giáo dục về chiến thắng Điện Biên Phủ, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Điện Biên đã hết sức quan tâm chỉ đạo để đa dạng và phong phú các hình thức tuyên truyền kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ vào các năm tròn, năm chẵn có diễu binh, diễu hành để biểu dương lực lượng; tuyên truyền bằng hình thức tranh cổ động; tuyên truyền qua việc xây dựng các phim chuyên đề về chiến thắng Điện Biên Phủ, xây dựng các phim tài liệu, phóng sự về chiến thắng Điện Biên Phủ; tuyên truyền thông qua các hoạt động về nguồn; tuyên truyền qua việc trưng bày các tác phẩm về chiến thắng Điện Biên Phủ; tuyên truyền qua các hình thức trưng bày triển lãm về chiến thắng của Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ tại các tỉnh, thành trong cả nước…
Đảng và Nhà nước chủ trương tổ chức các hoạt động nhằm tuyên truyền về chiến thắng Điện Biên Phủ hằng năm, theo Nghị định số 145/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 của Chính phủ quy định về tổ chức ngày kỷ niệm, nghi thức trao tặng, đón nhận hình thức, khen thưởng, thi đua, nghi lễ đối ngoại và đón tiếp khách nước ngoài, chiến thắng Điện Biên Phủ ngày 07/5 là một trong 7 ngày lễ lớn trong nước đặc biệt tổ chức, theo đó, vào các năm lẻ 5 và các năm khác tổ chức tại tỉnh Điện Biên, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Điện Biên dâng hương, hoa tại đền thờ liệt sĩ tại Chiến trường Điện biên Phủ trên đi tích đồi F, Tượng đài Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ trên đi tích đồi D1, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ (A1, Him Lam, Độc Lập) và tổ chức các hoạt động tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng ở Trung ương và địa phương. Một số hoạt động khác được tổ chức thường niên khi tổ chức các năm tròn nhân kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ, như: tuyên truyền lưu động toàn quốc về với Điện Biên; tuần phim kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ; liên hoan tuyên truyền giới thiệu sách chủ đề về Điện Biên…
4. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc, chủ nghĩa anh hùng cách mạng
Những năm qua, việc tuyên truyền về chiến thắng Điện Biên Phủ luôn được quan tâm sâu sắc, thông qua tổ chức các hoạt động kỷ niệm vào ngày 07/5 nhằm ôn lại truyền thống hào hùng vẻ vang của các thế hệ, khẳng định tầm vóc, ý nghĩa giá trị lịch sử của chiến thắng Điện Biên Phủ, khẳng định vai trò lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh thần đại đoàn kết dân tộc và sức mạnh của Quân đội nhân dân Việt Nam; đồng thời, giới thiệu đến mọi tầng lớp nhân dân trong cả nước, bạn bè quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiểu thêm về lịch sử vẻ vang của dân tộc và Đảng Cộng sản Việt Nam.
Công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống lịch sử cho thế hệ trẻ luôn là việc làm cần thiết, là biện pháp hữu hiệu nhất để khắc phục những tiêu cực, biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống trong một bộ phận thanh niên hiện nay. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ: “… Cũng phải nhìn thẳng sự thật mà nói, là có không ít thanh niên ngày nay có biểu hiện phai nhạt chủ nghĩa cách mạng, chạy theo lợi ích vật chất, cá nhân. Xu hướng hưởng thụ cũng xuất hiện ở một bộ phận giới trẻ…”2. Chính vì vậy, đấu tranh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong thanh niên là một việc làm hết sức quan trọng, thông qua việc thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên thanh niên.
Ôn lại vinh quang và niềm tự hào từ Chiến thắng Điện Biên Phủ của 70 năm trước, cũng là để định rõ những công việc cần làm cho tương lai, điều đầu tiên chúng ta cần xác định, đó là:
(1) Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục cho thế hệ trẻ hôm nay về tinh thần yêu nước, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, chủ nghĩa anh hùng cách mạng; biết ơn Đảng quang vinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, sự hy sinh của đồng bào, chiến sĩ cả nước vì nền độc lập dân tộc… Khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc, tự hào của dân tộc đã có hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước đánh bại các cuộc xâm lăng của phong kiến phương Bắc và chủ nghĩa thực dân, đế quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Lần đầu tiên trong lịch sử, một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh thắng một nước thực dân hùng mạnh. Đó là một thắng lợi vẻ vang của Nhân dân Việt Nam, đồng thời, cũng là một thắng lợi của các lực lượng hòa bình, dân chủ và xã hội chủ nghĩa trên thế giới”3.
(2) Phát huy giá trị của di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ trong công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay là yêu cầu cấp thiết để xây dựng, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Vì vậy, thế hệ trẻ cần được thường xuyên chăm lo công tác giáo dục chính trị – tư tưởng cho thanh niên, nâng cao giác ngộ và nhận thức về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của Đảng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, cùng những thuận lợi, thách thức trong thời kỳ đổi mới, quá trình hội nhập quốc tế.
(3) Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh các cấp thường xuyên tổ chức các hoạt động chuyên đề về giáo dục truyền thống, đạo đức, lối sống; các buổi lễ kết nạp Đảng, kết nạp Đoàn; thắp nến tri ân tại các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh; tham gia chăm sóc, bảo vệ di tích như dọn dẹp cảnh quan, môi trường xung quanh các điểm di tích, góp phần xây dựng môi trường xanh, sạch, văn minh cho các điểm di tích. Giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về lịch sử, truyền thống cách mạng địa phương; có thái độ trân trọng, tình yêu quê hương, đất nước; nâng cao trách nhiệm đối với công tác, bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử. Các trường học trên địa bàn thành phố thường xuyên tổ chức học sinh đến tham quan, dã ngoại, học tập tại các điểm di tích trong quần thể Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ. Hoạt động tham quan các di tích lịch sử trong khu vực thành phố, thắp hương tại các nghĩa trang liệt sĩ (A1, Him Lam, Độc Lập) đã trở thành hoạt động thường xuyên của nhiều trường mầm non, tiểu học trên địa bàn thành phố Điện Biên Phủ. Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương 7 (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa khẳng định: “Thanh niên là rường cột nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
(4) Thế hệ thanh niên hôm nay cần được trang bị đầy đủ hành trang về kiến thức, tinh thần cảnh giác cách mạng, bản lĩnh vững vàng, đủ sức “đề kháng” trước những âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của kẻ thù, đủ năng lực ứng phó với những thách thức “an ninh phi truyền thống” đang phổ biến hiện nay. Mỗi đoàn viên, thanh niên phải sống có mục tiêu, lý tưởng, có ước mơ, hoài bão cao đẹp, trung thực, có tinh thần cảnh giác, tuân thủ nghiêm pháp luật, xây dựng hình mẫu thanh niên thời kỳ mới “tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn”; ra sức đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, tệ nạn xã hội, kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội, lối sống thực dụng, ích kỷ; chống tâm lý ngại khó, ngại khổ… Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước và tỉnh Điện Biên dần phát triển thì yêu cầu về giáo dục tư tưởng, đạo đức cách mạng, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng cho thế hệ trẻ càng trở nên cấp thiết.
5. Kết luận
Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ là dịp để thế hệ trẻ Điện Biên nói riêng cũng như cả nước nói chung ôn lại truyền thống hào hùng, chiến công oanh liệt của ông cha; trân trọng biết ơn, tôn vinh sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng, công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ đi trước, cùng những cống hiến, hy sinh của các Anh hùng, chiến sĩ, của Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, các thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, các gia đình có công với cách mạng. Phát huy truyền thống Điện Biên Phủ anh hùng, thế hệ trẻ tỉnh Điện Biên hôm nay cần kế thừa và phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang, phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò, tiềm năng của mình; cùng với cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng, noi gương các thế hệ đi trước, rèn đức, luyện tài, phấn đấu hết mình, góp sức xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
Chú thích:
1. Di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ (bổ sung 23 điểm di tích). http://dsvh.gov.vn, truy cập ngày 12/11/2023.
2. Chống suy thoái có ý nghĩa quan trọng với thế hệ trẻ. https://tienphong.vn, ngày 03/02/2017.
3. Hồ Chí Minh toàn tập. Tập 10. H. NXB Chính trị quốc gia, 2002, tr. 11 – 12.
Tài liệu tham khảo:
1. Báo cáo số 352-BC/BTGTU ngày 29/11/2022 của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Điện Biên về kết quả công tác Tuyên giáo năm 2022, phương hướng nhiệm vụ năm 2023.
2. Báo cáo số 549-BC/BTGTU ngày 18/12/2023 của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Điện Biên về kết quả công tác Tuyên giáo năm 2023, phương hướng nhiệm vụ năm 2024.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I, II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2021.
4. Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
