Xây dựng hệ thống đánh giá chất lượng hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp xã tại Thành phố Hà Nội

Nguyễn Xuân Hương
Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Thể thao và Du lịch

(Quanlynhanuoc.vn) – Đánh giá chất lượng, hiệu quả công việc phải dựa vào kết quả hoạt động của cơ quan, đơn vị thông qua các tiêu chí cụ thể. Để công tác đánh giá chất lượng hoạt động của cơ quan, đơn vị bảo đảm thực chất, khách quan, công bằng, chính xác, phát huy vai trò và trách nhiệm người đứng đầu đặt ra yêu cầu phải xây dựng được hệ thống tiêu chí đánh giá tốt. Bài viết nghiên cứu thực tiễn hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp xã tại thành phố Hà Nội thời gian qua; đề xuất một số nội dung, nguyên tắc khi xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp xã

Từ khóa: Hệ thống đánh giá, chất lượng hoạt động Ủy ban nhân dân, cấp xã, thành phố Hà Nội.

1. Đặt vấn đề

Hiện nay, các xã, phường, thị trấn đến thôn, tổ dân phố trên địa bàn thành phố Hà Nội đều có đủ các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở theo quy định. Hệ thống chính trị – xã hội đã được củng cố, kiện toàn, bảo đảm về số lượng và chất lượng. Hằng năm, chính quyền cấp xã được đánh giá, phân loại tổ chức và hoạt động nhằm đánh giá đúng thực chất việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã tại thành phố Hà Nội đã chủ động xây dựng quy chế làm việc theo quy định, hướng dẫn của cấp có thẩm quyền. Trên cơ sở nghị quyết của cấp ủy, Hội đồng nhân dân (HĐND), UBND đã cụ thể hóa thành các quyết định, chỉ thị của UBND cấp xã. Hằng tuần, hằng tháng trong cấp ủy đều có hội ý trao đổi công tác với Chủ tịch UBND, kịp thời nắm bắt tình hình của địa phương để từ đó tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo phù hợp, sát với thực tế.

2. Thực tiễn hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp xã tại thành phố Hà Nội thời gian qua

Trong hoạt động, UBND cấp xã chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy và cơ quan cấp trên; thực hiện kịp thời, có hiệu quả các nghị quyết của HĐND; phối hợp chặt chẽ với Thường trực HĐND, các ban của HĐND; với nhiệm vụ, quyền hạn được giao, kiểm tra, giám sát, cung cấp những thông tin cần thiết, kịp thời theo quy định. UBND xã ban hành chương trình, kế hoạch công tác toàn khóa và theo từng kỳ họp HĐND, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng cán bộ, công chức, quy định thời gian hoàn thành nhiệm vụ; tập trung chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm đối với những vấn đề lớn, quan trọng, đồng thời xử lý nhanh các vấn đề có tính cấp bách của địa phương; giảm tối thiểu các phòng, ban chỉ đạo nhằm tăng trách nhiệm của cơ quan tham mưu và người đứng đầu cơ quan tham mưu trong triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao.

Trong những năm qua, hoạt động của UBND cấp xã ở thành phố Hà Nội đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế, chính trị, xã hội của thành phố Hà Nội; đời sống Nhân dân được nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên, chất lượng hoạt động của UBND xã của các huyện thuộc thành phố Hà Nội cũng còn bộc lộ những hạn chế, yếu kém như: tình trạng lãng phí, hình thức, hiệu quả điều hành thấp; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ, công chức xã còn nhiều hạn chế, thiếu ổn định về nhân sự, dẫn đến hiệu quả hoạt động chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tế, hoạt động quản lý hành chính của UBND một số xã còn yếu, tùy tiện; cá biệt ở một số nơi có biểu hiện nặng về tập quán, thói quen, tình cảm…

Việc ban hành các quyết định, văn bản quản lý, áp dụng pháp luật còn nhiều sai sót, không đúng thẩm quyền, thể thức. Giải quyết một số vụ việc sai luật, nhất là trong lĩnh vực quản lý đất đai, tài chính, xử lý vi phạm… trong hoạt động điều hành của UBND cấp xã còn có tình trạng không phân biệt được việc nào Chủ tịch UBND quyết định, việc nào tập thể UBND quyết định nên gây nhiều khó khăn, trở ngại khi thực hiện.

Đặc biệt, khi xảy ra sai phạm khó xác định lỗi thuộc về tập thể UBND hay thuộc về Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND. Mặt khác, do chưa phân định rõ chức năng, thẩm quyền nên có nơi, cán bộ, công chức của UBND cấp xã đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi cá nhân gây bất bình trong Nhân dân. Điều đó đã đặt ra yêu cầu cần tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của UBND xã đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô, góp phần thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” của đất nước.

3. Đề xuất một số nội dung xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp xã

Muốn nâng cao chất lượng hoạt động của UBND cấp xã cần có các tiêu chí đánh giá để từ đó có thể biết được hiệu quả, hiệu lực của hoạt động của UBND cấp xã, các tiêu chí đó là thước đo chất lượng hoạt đông của UBND cấp xã, đồng thời, việc xây dựng tiêu chí cần gắn với thực tiễn hoạt động của từng địa phương.

Việc đánh giá kết quả hoạt động của UBND xã cần được xây dựng dựa trên các chức năng, nhiệm vụ như sau:

(1) Kết quả thực hiện chuyên môn theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND xã và kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý trong cơ quan hành chính cấp xã.

– Xây dựng các chương trình, kế hoạch và tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị 6 tháng và hằng năm của ủy ban nhân dân xã.

– Công tác ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước thuộc thẩm quyền ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả thực hiện nhiệm vụ do huyện ủy, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân huyện, chủ tịch ủy ban nhân dân huyện giao và ý kiến chỉ đạo của ủy ban nhân dân huyện tại phần mềm Hệ thống theo dõi ý kiến chỉ đạo.

(2) Kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả công tác quản lý đội ngũ cán bộ, công chức xã.

– Kết quả công tác đánh giá, phân loại cán bộ, công chức hằng năm.

– Kết quả công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm.

– Kết quả công tác quản lý tài chính, ngân sách, quản lý trang thiết bị và cơ sở vật chất.

(3) Kết quả thực hiện các chủ trương, đường lối, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

– Kết quả tổ chức học tập, quán triệt các nghị quyết của Đảng, của cấp ủy cấp trên, phổ biến chính sách, pháp luật của Nhà nước.

– Kết quả thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, văn hóa công sở, thi đua khen thưởng.

– Kết quả phối hợp hoạt động với các tổ chức chính trị – xã hội, nghề nghiệp thực hiện các quy định về đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trên địa bàn xã.

– Kết quả tổ chức tiếp xúc, đối thoại và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của ủy ban nhân dân xã.

(4) Kết quả thực hiện các chỉ số tác động của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả thực hiện cải cách hành chính, xây dựng chính quyền của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả xây dựng và tổ chức thực hiện quy chế làm việc của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả thực hiện tính chủ động, sáng tạo trong hoạt động quản lý nhà nước của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả thực hiện các chỉ số công tác cải cách hành chính (PAR Index), chỉ số sẵn sàng ứng dụng công nghệ thông tin (ICT), chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công (PAPI), chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS) của ủy ban nhân dân xã.

(5) Kết quả thực hiện công tác dân vận và chế độ thông tin, báo cáo định kỳ, chuyên đề, đột xuất của ủy ban nhân dân xã

– Kết quả thực hiện công tác dân vận của chính quyền ủy ban nhân dân xã.

– Kết thực hiện chế độ thông tin, báo cáo định kỳ, chuyên đề, đột xuất của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả thực hiện sắp xếp tổ chức, nhân sự, tinh giản biên chế của ủy ban nhân dân xã.

– Kết quả thực hiện các chương trình, mục tiêu quốc gia về y tế, công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, công tác phòng chống dịch bệnh, vệ sinh an toàn thực phẩm; chăm lo các đối tượng chính sách, người có công và các đối tượng bảo trợ xã hội của ủy ban nhân dân xã.

Hệ thống tiêu chí đánh giá UBND cấp xã cần chú ý các điều kiện sau: (1) Việc xây dựng tiêu chí đánh giá cần thiết phải làm rõ nội hàm của chất lượng và hoạt động của UBND xã là gì? (2) Cần bao nhiêu tiêu chí để đo lường được chính xác chất lượng hoạt động của UBND xã? (3) Cần có một văn bản quy định có giá trị pháp lý sẽ tạo nên một công cụ đánh giá tốt, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động quản lý của UBND xã. (4) Hiệu quả hoạt động của UBND xã là tập hợp những đặc trưng, hoặc nhóm các tiêu chí, tiêu chuẩn để từ đó xác định kết quả hoạt động này có đạt chất lượng hay không? Chủ thể và phương pháp đánh giá chất lượng hoạt động đối với UBND xã như thế nào?

4. Kết luận

Từ thực tiễn đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước nói chung và cấp xã nói riêng cho thấy, việc đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước cần được thể chế hóa thành các quy định, văn bản quy phạm pháp luật. Các thông tin thu được từ kết quả đánh giá được sử dụng để cải thiện hiệu quả hoạt động của các UBND cấp xã. Đồng thời, là cơ sở quan trọng cho các cơ quan quản lý nhân sự và tài chính điều chỉnh biên chế và kinh phí hoạt động của các cơ quan, đơn vị. Và, cuối cùng, thông tin về kết quả đánh giá được dùng để báo cáo tình hình hiệu quả quản lý nhà nước trước Hội đồng nhân dân và công khai cho người dân.

Hiệu quả quản lý cũng cần được xác định trong các mối quan hệ của các đại lượng so sánh, như: kết quả – chi phí, kết quả – năng lực, kết quả – mục tiêu bằng cách tiếp cận các tiêu chí nguồn lực đầu vào, quá trình hoạt động, kết quả và tác động đầu ra, sự hài lòng của cá nhân, tổ chức đối với các khía cạnh hoạt động trong việc thực hiện những chức năng, nhiệm vụ nhất định nhằm đáp ứng các nhiệm vụ được pháp luật quy định, cũng như đáp ứng mục tiêu nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Tài liệu tham khảo:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật.
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2022). Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 17/11/2022 về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
3. Chính phủ (2022).Nghị quyết số 131/NQ-CP ngày 06/10/2022 về đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và hiện đại hóa phương thức chỉ đạo, điều hành phục vụ người dân, doanh nghiệp.
4. Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá, đo lường hiệu quả quản lý nhà nước của Uỷ ban nhân dân xã. https://www.quanlynhanuoc.vn/2023/10/26/xay-dung-bo-tieu-chi-danh-gia-do-luong-hieu-qua-quan-ly-nha-nuoc-cua-uy-ban-nhan-dan-xa/.