(Quanlynhanuoc.vn) – Sáng 15/10, tại Hưng Yên, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp với Tạp chí Cộng sản, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Tỉnh ủy Hưng Yên tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Con người, quyền con người là trung tâm, mục tiêu, chủ thể và động lực phát triển đất nước”.
Đồng chủ trì Hội thảo, có: đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Nguyễn Hữu Nghĩa, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên; đồng chí Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; đồng chí Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
Đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam có thư gửi Hội thảo.
Cùng dự hội thảo, có các đồng chí Ủy viên BCH Trung ương Đảng: Phạm Tất Thắng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Dân vận Trung ương; đồng chí Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia; Ngô Đông Hải, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình; Lê Thị Thủy, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hà Nam; lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và các tỉnh, thành phố khu vực đồng bằng sông Hồng; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu…
Về phía tỉnh Hưng Yên có đồng chí: Trần Quốc Toản, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực HĐND, lãnh đạo UBND tỉnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; lãnh đạo các ban, sở, ngành, đoàn thể tỉnh…
Hội thảo có sự tham dự của gần 350 đại biểu là các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, lãnh đạo các địa phương, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các đơn vị trong hệ thống chính trị. Hội thảo được tổ chức làm 2 phiên gồm phiên tham luận, phát biểu và phiên thảo luận bàn tròn.
1. Con người là trung tâm, mục tiêu phát triển
Phát biểu đề dẫn, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, ngày 2/9/1945, trong bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định những quyền bất khả xâm phạm của con người đó là quyền bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc. Việc chăm lo cho con người là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và của toàn xã hội; thể hiện đặc trưng, bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa. Sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử về phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, phát triển toàn diện con người, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Các quyền con người cơ bản như quyền được chăm sóc sức khỏe, quyền về giáo dục, bảo đảm an sinh xã hội, các quyền tự do dân chủ trên lĩnh vực chính trị, tự do tôn giáo, tín ngưỡng, tự do báo chí, tiếp cận thông tin đều đạt những tiến bộ rõ rệt…
Đảng và Nhà nước đã từng bước xây dựng, hoàn thiện hệ thống quan điểm, chủ trương, đường lối và pháp luật về phát triển con người, tôn trọng, bảo đảm bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Điều này được khẳng định và thể hiện thống nhất xuyên suốt trong những văn kiện quan trọng nhất của Đảng. Tại Đại hội XI, Đảng ta đã đề ra luận điểm lấy “con người là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển”. Đến Đại hội XIII, luận điểm đó đã được Đảng ta tiếp tục nâng tầm thông qua một trong những bài học vô cùng quý báu, đó là: “phải luôn quán triệt sâu sắc quan điểm “dân là gốc”; thật sự tin tưởng, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, kiên trì thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ cuộc sống, nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân, lấy hạnh phúc, ấm no của Nhân dân làm mục tiêu phấn đấu”.
Đặc biệt, Hiến pháp năm 2013 đã dành hẳn một chương và 36 điều trong tổng số 120 điều quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân. Đảng và Nhà nước ta cũng đã ban hành và tổ chức triển khai các chính sách, pháp luật cụ thể, đem lại những tác động tích cực, hiệu quả, thiết thực trong thực tiễn đời sống, từng bước hình thành và hiện thực hóa mô hình phát triển rất đặc sắc của Việt Nam, đó là phát triển lấy con người là trung tâm bao trùm và bền vững.
Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đề nghị các đại biểu dự Hội thảo cần tập trung phân tích làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực phát triển đất nước; vấn đề tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người đã được nêu trong các nghị quyết của Đảng thời kỳ đổi mới, đặc biệt Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 27/NQ-TW ngày 9/11/2022 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, góp phần xây dựng dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; tổng kết 40 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, cung cấp luận cứ khoa học xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tổ chức thực hiện Hiến pháp, pháp luật về quyền con người, quyền công dân đáp ứng các nguyên tắc, tiêu chí của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, tích cực, chủ động hội nhập quốc tế.
2. Bảo đảm quyền con người trong xây dựng, hoàn thiện và thực thi các chính sách phát triển xã hội
Với 75 tham luận của các nhà khoa học, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, địa phương và nhiều ý kiến trình bày, hội thảo đã đi sâu làm rõ những vấn đề lý luận về quan điểm, cách tiếp cận lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực phát triển đất nước; khẳng định việc lấy con người làm trung tâm trong quá trình phát triển là yếu tố quyết định sự thành công của các chính sách phát triển xã hội. Quyền con người được xác định là giá trị phổ quát và cao quý, kết tinh những giá trị của nền văn minh nhân loại. Đây không chỉ là mục tiêu của các chế độ chính trị mà còn là nền tảng cho sự tiến bộ của xã hội.
Đảng và Nhà nước ta luôn cam kết bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, xem đây là nền tảng phát triển bền vững quốc gia. Điều này được khẳng định, ghi nhận trong Hiến pháp, cụ thể hóa trong các văn bản quy phạm pháp luật, các chế định điều chỉnh các lĩnh vực, quan hệ kinh tế, xã hội, trong đó đều nhấn mạnh việc bảo vệ các quyền và tự do cơ bản của con người, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân gắn với quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; phát triển kinh tế – xã hội, như đồng chí Tổng Bí Thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã khẳng định: Một trong những định hướng lớn của Việt Nam là “Kiên định lập trường, quan điểm và thực hành “dân là gốc”, “Nhân dân là chủ thể, trung tâm của công cuộc đổi mới”; mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ cuộc sống, nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của Nhân dân, lấy hạnh phúc, ấm no của Nhân dân làm mục tiêu phấn đấu; bảo đảm mọi người dân đều được thụ hưởng những thành quả của đổi mới, phát triển, được sống hạnh phúc trong môi trường an ninh, an toàn, không ai bị bỏ lại phía sau”.
Các tham luận và ý kiến trình bày tại Hội thảo đã có những đánh giá khách quan, toàn diện về kết quả đã đạt được trên lĩnh vực phát triển con người; tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người trong gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, kết quả thể chế hóa quan điểm lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực phát triển đất nước, trong đó có minh chứng sinh động nhất là từ thực tiễn công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật, hoàn thiện thể chế về quyền con người; lấy con người là trung tâm trong hoạch định chính sách an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo; phát huy giá trị quyền con người trong hoạch định chính sách an ninh con người gắn với xây dựng thế trận lòng dân và bảo vệ an ninh quốc gia; bảo đảm quyền tham gia của người dân và quyền được hưởng thụ thành quả trong hoạch định chính sách quốc phòng, giữ vững ổn định đất nước.
Tại Phiên thảo luận sâu, các diễn giả, nhà khoa học trao đổi, đề cập cụ thể hơn quan điểm, cách tiếp cận lấy con người, quyền con người là trung tâm và cách thức vận dụng cách tiếp cận này vào quá trình hoạch định chính sách và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực cụ thể, như: bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, thực hiện quyền khám bệnh, chữa bệnh, tiếp cận dịch vụ y tế; bình đẳng cho mọi người trong xã hội, nhất là những nhóm xã hội dễ bị tổn thương, trẻ em vùng sâu, vùng xa, trẻ em vùng dân tộc thiểu số; trong thực hiện chính sách về nhà ở, thực hiện quyền có nơi ở, nhà ở tối thiểu, nhất là đối với những đối tượng dân nghèo, công nhân, thanh niên trong điều kiện giá cả vượt quá khả năng thu nhập trung bình của người dân.
Các đại biểu cũng chia sẻ các kinh nghiệm quốc tế trong việc lấy con người làm trung tâm; rút ra một số bài học kinh nghiệm cho quá trình phát triển của Việt Nam; thảo luận kinh nghiệm tại địa phương qua thực tiễn tỉnh Hưng Yên về những nỗ lực trong thực hiện quan điểm chăm lo cho con người, lấy con người, Nhân dân là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực thông qua thực hiện chiến lược phát triển kinh tế, xã hội, kết cấu hạ tầng, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh con người, giảm nghèo, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường…
Nhiều tham luận cho rằng, để hiện thực hóa quan điểm lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực phát triển đất nước cần phải có cách tiếp cận dựa trên quyền con người; tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ hiệu quả quyền con người, coi quyền con người là công cụ, phương thức để đạt được mục tiêu lấy con người là trung tâm; vì mọi chính sách phát triển suy cho cùng phải vì con người nhưng nếu không chú trọng thực hiện quyền con người thì khó hiện thực hóa con người là trung tâm. Do đó, vấn đề đặc biệt quan trọng hiện nay phải đặt quyền con người vào vị trí trung tâm trong quá trình hoạch định, thực thi các chính sách phát triển, đề cao các giá trị cốt lõi của quyền con người, đó là bình đẳng, công bằng, không phân biệt đối xử, tự do sáng tạo, tôn trọng phẩm giá.
Để đạt mục tiêu lấy con người là trung tâm, cần có sự thay đổi về tư duy thiết kế chính sách, thực hiện nguyên tắc trọng tâm là lấy con người, quyền con người làm trung tâm không chỉ là ở cấp độ các chính sách lớn mà còn ở từng chính sách cụ thể tại cộng đồng dân cư, làng, xã, thôn, bản; các thiết kế chính sách lấy con người, quyền con người làm trung tâm cần được triển khai mạnh mẽ để vượt qua những thách thức đối với sự phát triển bền vững của đất nước, như: vấn đề về môi trường, già hóa dân số, sự hòa nhập xã hội của các nhóm dễ bị tổn thương.
Trong thời gian tới, cần tiếp tục nâng cao nhận thức của các chủ thể trong xã hội về quyền con người; tiếp tục kiện toàn hệ thống pháp luật trên nguyên tắc phát huy tối đa nhân tố con người, bảo đảm thực hiện tốt hơn các quyền và tự do cơ bản của người dân, bảo đảm hệ thống pháp luật quốc gia hài hòa và phù hợp với các chuẩn mực pháp luật quốc tế; tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động các thiết chế trong hệ thống chính trị, thiết chế xã hội nhằm bảo đảm thực hiện quyền con người thực chất và hiệu quả; tăng cường hợp tác với tất cả các quốc gia, các cơ chế và tổ chức chuyên môn của Liên Hợp quốc có liên quan đến quyền con người trên tinh thần bình đẳng, tôn trọng luật pháp quốc tế, chủ quyền quốc gia, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; tích cực, chủ động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và kịp thời đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch về quyền con người.
Phát biểu bế mạc Hội thảo, TS. Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, sau hơn 3 giờ làm việc nghiêm túc, hiệu quả với 2 phiên thảo luận sôi nổi, Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề: “Con người, quyền con người là trung tâm, mục tiêu, chủ thể và động lực phát triển đất nước” đã hoàn thành chương trình đề ra và đạt được nhiều kết quả.
Chủ đề hội thảo rất có ý nghĩa, thiết thực, nhận được nhiều sự quan tâm của các cấp, các ngành và xã hội. Các bài viết đề cập đến các khía cạnh khác nhau về con người và quyền con người; các chủ trương của Đảng, Nhà nước ta coi con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu và động lực phát triển đất nước mang đến nhiều góc nhìn lý luận, thực tiễn về vấn đề quan trọng này…
Nội dung của Hội thảo khoa học quốc gia “Con người, quyền con người là trung tâm, mục tiêu, chủ thể và động lực phát triển đất nước” là hoạt động thiết thực, gợi mở một số vấn đề lý luận và kết quả tổng kết thực tiễn, đóng góp cho việc xây dựng Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng; tiếp tục hoàn thiện lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
PV
Nguồn: https://hcma.vn
