TS. Nguyễn Mạnh Cường
Học viện Hành chính Quốc gia
Nguyễn Hoàng Kim Tuyền
Ủy ban nhân dân phường 14, quận 8, TP. Hồ Chí Minh
(Quanlynhanuoc.vn) – Cải cách hành chính là nhiệm vụ xuyên suốt mang tính liên tục, đổi mới. Trên cơ sở kế thừa, phát huy những thành tựu đã đạt được, tiếp tục có một số giải pháp cải thiện, nâng cao các chỉ số PAR-INDEX, SIPAS, PAPI năm 2024 tại Ủy ban nhân dân quận 8, TP. Hồ Chí Minh một cách toàn diện, xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.
Từ khóa: Ủy ban nhân dân quận 8; TP. Hồ Chí Minh; cải cách hành chính; nâng cao; giải pháp; SIPAS; PAPI; PAR-INDEX.
1. Đặt vấn đề
Cải cách hành chính (CCHC) là nhiệm vụ xuyên suốt mang tính liên tục, đổi mới trên cơ sở cải cách toàn diện ở các ngành, lĩnh vực gắn với chuyển đổi số. Sau đại dịch Covid-19, cả hệ thống chính trị TP. Hồ Chí Minh nói chung và Ủy ban nhân dân (UBND) quận 8 nói riêng đã nỗ lực, quyết liệt thực hiện nhiệm vụ, phấn đấu đạt chỉ tiêu, chỉ số đề ra nhằm hướng tới cải cách toàn diện với 8 nội dung: (1) Công tác chỉ đạo, điều hành CCHC; (2) Cải cách thể chế; (3) Cải cách thủ tục hành chính; (4) Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước; (5) Cải cách chế độ công vụ; (6) Cải cách tài chính công; (7) Xây dựng và phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số/hiện đại hóa hành chính; tác động của công tác CCHC/tác động của CCHC đến người dân, tổ chức và các chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội.
Năm 2022 và 2023, UBND quận 8 đã có nhiều sự chuyển biến, đạt được nhiều kết quả, xếp hạng tương đối cao ở các chỉ số ngành, lĩnh vực đã đề ra so với các năm trước. Vì vậy, trong năm 2023, UBND quận 8 được nhận 1 giải Ba về Sáng tạo của TP. Hồ Chí Minh ở lĩnh vực quản lý nhà nước và 1 giải nhì về lĩnh vực phát triển kinh tế.
Tuy nhiên, kết quả của các chỉ số PAR-INDEX, SIPAS, PAPI chưa cao, cần phải có các biện pháp hiệu quả hơn để khắc phục và cải thiện chỉ số chưa đạt yêu cầu, đề ra các chỉ số phấn đấu tăng cả điểm số và thứ hạng so với các năm trước nhằm góp phần mang lại hiệu quả, hiệu lực trong phát triển kinh tế – xã hội và quản lý nhà nước, CCHC toàn diện tại quận 8.
2. Kết quả các chỉ số trong công tác cải cách hành chính tại quận 8, TP. Hồ Chí Minh
a. Chỉ số Cải cách hành chính (PAR–INDEX)
Chỉ số này bao hàm CCHC toàn diện, cải cách thủ tục hành chính ở từng ngành, từng lĩnh vực gắn với công tác QLNN, xây dựng chính quyền. Dựa trên kết quả, xếp hạng của chỉ số này, quận 8 đánh giá 8 nội dung trong các năm như sau1:
Nhìn từ bảng cho thấy, năm 2022, đạt 92,35 điểm; xếp hạng 12/22 quận, huyện và thành phố Thủ Đức; xếp loại tốt; (2) năm 2023, đạt 93,42 điểm; xếp hạng 8/22 quận, huyện và thành phố Thủ Đức; xếp loại xuất sắc.
b. Chỉ số sự hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS)
Chỉ số sự hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nướclà chỉ số riêng biệt để khảo sát, đánh giá mức độ hài lòng của người dân đối với việc phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước. Dựa trên kết quả chỉ số này, quận 8 có thể đánh giá mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp việc cơ quan nhà nước thực hiện các chính sách công quan trọng đối với đời sống của người dân ở tất cả lĩnh vực (chính sách: phát triển kinh tế, khám, chữa bệnh, y tế, giáo dục, trật tự, an toàn xã hội, giao thông đường bộ, an sinh, xã hội, CCHC,…); nhất là trong việc cung ứng dịch vụ công hành chính, dịch vụ sự nghiệp công; qua đó, xác định rõ được nhiệm vụ, trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong cơ quan hành chính nhà nước.
Chỉ số này gồm 3 nội dung: (1) Nhận định, đánh giá của người dân; (2) Mức độ hài lòng của người dân đối với việc xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách trong đó, có 02 nội dung thành phần (mức độ hài lòng của người dân đối với việc xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách; mức độ hài lòng của người dân đối với việc cung ứng dịch vụ hành chính công); (3) Sự nhu cầu, mong đợi của người dân.
Chỉ số SIPAS được đánh giá trong các năm như sau2: theo Báo cáo của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Thành phố, quận 8 có kết quả cụ thể:
(1) Chỉ số 1: có xu hướng giảm dần trong 4 năm từ năm 2019 đến năm 2022 với chỉ số 62 – 61- 61 – 57. Năm 2023, chỉ số này tăng 2 so với năm 2022 nhưng chưa đạt được mức cao nhất của đơn vị trong năm đầu tiên.
(2) Chỉ số 2: trong 2 năm đầu tiên có xu hướng giảm từ 64 xuống còn 60. Trong các năm từ năm 2020 – 2023, chỉ số tăng dần từ 60 – 61 – 64 – 72.
(3) Chỉ số 3: giảm từ 69 năm 2019 xuống 65 năm 2020. Sau đó giảm nhẹ xuống 64 năm 2021 và tăng lên 65 năm 2022. Đến năm 2023, chỉ số đạt mức 74.
c. Chỉ số Hiệu quả quản trị và Hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI)
Chỉ số này là chỉ số quan trọng thứ hai sau PAR-INDEX. Đây là chỉ số sử dụng phương thức khảo sát, đánh giá chi tiết ghi nhận phản ánh, tương tác từ người dân mà các cơ quan hành chính nhà nước có thể định lượng tương đối, dự đoán xu hướng phát triển, định hướng nhu cầu của người dân nhằm đưa ra chính sách khách quan, hiệu quả, các phương án tối ưu phù hợp với tình hình phát triển trên địa bàn; đo lường được mức độ tham gia, đồng hành và đồng thuận của người dân với chính quyền; theo dõi, kiểm soát được chất lượng quản trị, đồng thời thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát giữa các cơ quan với nhau.
Bao gồm 8 nội dung: (1) Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; (2) Công khai, minh bạch; (3) Trách nhiệm giải trình với người dân; (4) Khảo sát tham nhũng trong khu vực công; (5) Thủ tục hành chính công; (6) Cung cấp dịch vụ công; (7) Quản trị môi trường; (8) Quản trị điện tử.
Chỉ số PAPI được đánh giá trong các năm như sau3:
3. Đánh giá chung
a. Về ưu điểm
Thứ nhất, được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Quận ủy, Thường trực UBND quận 8, Ban Chỉ đạo CCHC quận 8; sự nỗ lực của thủ trưởng các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận thông qua kết quả, xếp hạng của các chỉ số đã có những giải pháp quyết liệt để khắc phục các hạn chế, cải thiện, duy trì và nâng cao dần thứ hạng chỉ số dần nâng cao chất lượng quản trị trong việc chỉ đạo, điều hành công tác CCHC.
Thứ hai, xác định rõ nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm là đơn vị chủ trì, trách nhiệm của người đứng đầu, lãnh đạo quản lý có cơ chế kiểm tra, báo cáo, giải trình, do đó việc thực hiện các chỉ số CCHC mang lại hiệu quả cao.
Thứ ba, các chỉ số được công bố có điểm số, thứ hạng khách quan, độ tin cậy cao, ghi nhận xứng đáng kết quả của quận 8 do việc tổ chức công tác tự đánh giá, chấm điểm; cơ quan cấp trên đánh giá cho cơ quan cấp dưới được tiến hành nghiêm túc, khách quan, bảo đảm chính xác dựa trên các nội dung, nhiệm vụ làm được, có tài liệu kiểm chứng và kết quả vượt bật được Thành phố ghi nhận, công nhận.
Thứ tư, xác định cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ xuyên suốt, trọng tâm đưa tiêu chí này vào việc đánh giá kết quả, xếp hạng hằng năm của các cơ quan, đơn vị tại quận 8 trong CCHC; có được nhiều phương pháp, chỉ đạo thực hiện cải cách thủ tục hành chính hiệu quả, kịp thời; nhiều mô hình, sáng kiến, giải pháp cách làm hay được ứng dụng hiệu quả, cụ thể: rút ngắn thời gian giải quyết đối với 26 thủ tục hành chính; phát động đợt cao điểm “Tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính ngay trong ngày” đối với 7 thủ tục hành chính ở quận; 5 thủ tục hành chính ở phường; đã tiếp nhận và giải quyết đúng hạn 107/107 hồ sơ (đạt tỷ lệ 100%)…
Trong triển khai đồng bộ việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến:
(1) Tại quận, đã có 97 thủ tục hành chính (37 thủ tục cung cấp trực tuyến một phần và 60 thủ tục cung cấp trực tuyến toàn trình). Kết quả giải quyết tại Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả quận (còn được gọi là Bộ phận một cửa) là 4.598/6.456 hồ sơ, đạt tỷ lệ 71,22% tương đương tỷ lệ số hóa hồ sơ, đạt 71,22%.
(2) Tại UBND 16 phường, có 49 thủ tục hành chính (20 thủ tục cung cấp trực tuyến một phần, 29 thủ tục cung cấp trực tuyến toàn trình). Kết quả giải quyết tại Bộ phận một cửa 16 phường là 25.286/36.588 hồ sơ, đạt tỷ lệ 69,11% tương đương tỷ lệ số hoá hồ sơ, đạt 69,11%.
Thứ năm, triển khai nhân rộng mô hình “Áp dụng Biên lai điện tử với QRCode thanh toán động trong thu phí, lệ phí thủ tục hành chính tích hợp trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính TP. Hồ Chí Minh”. Theo đó, kết quả khảo sát sự hài lòng tại Bộ phận một cửa quận được đánh giá cao (số lượt đánh giá hài lòng là 14.682/14.682 lượt, tỷ lệ hài lòng đạt 100%); kết quả khảo sát sự hài lòng tại Bộ phận một cửa 16 phường (số lượt đánh giá hài lòng 64.214 lượt/64.257 lượt, tỷ lệ hài lòng đạt 99,93%).
Thứ sáu, đẩy mạnh chiến lược tổ chức truyền thông đa dạng hóa hình thức thông tin, truyềnthông nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân tầm quan trọng của công tác kiểm soát thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính trong tổng thể CCHC góp phần nâng cao vai trò, trách nhiệm, ý thức phục vụ người dân, tổ chức, doanh nghiệp của cơ quan nhà nước; vai trò giám sát, phản biện, góp ý của các cá nhân, tổ chức đối với quy định thủ tục hành chính, công tác CCHC. Bên cạnh đó, tổ chức các sự kiện nổi bật, hội thảo, hội nghị giới thiệu các giải pháp, mô hình, sáng kiến áp dụng hiệu quả trong cải cách thủ tục hành chính, CCHC gắn với chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả hoạt động công vụ, đẩy mạnh CCHC và cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội.
b. Một số hạn chế và nguyên nhân
Trước tiên là hạn chế về việc ứng dụng công nghệ vào việc thực hiện báo cáo; việc thu thập, thông tin khảo sát, đánh giá các chỉ số chưa được đầu tư xây dựng từ quận đến cơ sở. Các nhiệm vụ, chỉ tiêu của các chỉ số thường đẩy nhanh thực hiện vào cuối năm, do đó, mục tiêu đặt ra đạt về mặt số lượng nhưng chất lượng không cao.
Chưa phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận và các tổ chức chính trị – xã hội thành viên đối với hoạt động hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước; phối hợp với cơ quan hành chính nhà nước, các cơ quan thông tin truyền thông trong việc tuyên truyền, vận động người dân, tổ chức tích cực tham gia, đồng thuận, chấp hành, ủng hộ các chủ trương, chính sách, mục tiêu CCHC.
Một số tiêu chí, tiêu chí thành phần Thành phố đặt ra cho quận để thực hiện, xong có những tiêu chí được đưa ra có sự chênh lệch để phấn đấu đạt được, do đó, tính chủ động đặt ra các chỉ tiêu ở quận sẽ bị giới hạn vì phải phụ thuộc vào Thành phố xem xét, công nhận.
Những hạn chế này là do đầu tư ứng dụng công nghệ, đào tạo nhân lực số, đặc biệt là cơ sở chưa được quan tâm, chưa tập trung đầu tư để đáp ứng thực hiện nhiệm vụ CCHC gắn với chuyển đổi số; việc ứng dụng công nghệ thông tin của một vài cán bộ, công chức ở cơ sở tiếp cận, thích ứng chậm, còn tư duy ngại thay đổi để chủ động ứng dụng vào nhiệm vụ công tác, trong công việc; đặt nhiều chỉ tiêu, tiêu chí cùng lúc cho cơ sở dẫn đến tình trạng không xác định được chỉ tiêu trọng tâm cần đạt được ở từng giai đoạn, thời điểm để tập trung phấn đấu đạt được và đưa vào chỉ tiêu để đánh giá hoàn thành nhiệm vụ; còn chưa linh hoạt trong cơ chế, quy định trong xem xét, đánh giá, xếp loại chất lượng hiệu quả công việc gắn với chi thu nhập tăng thêm đối với tập thể, cán bộ, công chức, viên chức và người đứng đầu, thủ trưởng đơn vị; các chỉ tiêu, tiêu chí, tỷ lệ; chiến lược tổ chức truyền thông trong lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính; khảo sát mức độ hài lòng của người dân, tỷ lệ tiếp nhận và giải quyết phản ánh, kiến nghị của người dân và khảo sát mức độ tham gia, đồng thuận, giám sát của người dân còn mang tính phong trào, chưa cụ thể hóa thành nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng.
4. Một số giải pháp
Trên cơ sở đánh giá, kết quả của các tiêu chí thành phần, điểm số các chỉ số PAR-INDEX, SIPAS, PAPI và để có những chiến lược, giải pháp, định hướng phù hợp với tình hình thực tế để cải thiện điểm số, tăng thứ hạng các chỉ số của quận 8 gắn với CCHC toàn diện tại quận thì chú trọng các nội dung sau đây:
Một là, cần xây dựng lộ trình thực hiện, so sánh kết quả đạt được để đề ra các chỉ tiêu, giải pháp, nhiệm vụ phù hợp và khách quan với tình hình thực tế tại địa phương. Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành thực hiện nhiệm vụ CCHC; nâng cao trách nhiệm giải trình các phản ánh, kiến nghị của người dân. Tạo cơ hội cho đội ngũ cán bộ, công chức học hỏi giao lưu kinh nghiệm, các mô hình, sáng kiến CCHC; tổ chức các lớp, khoá tập huấn, bồi dưỡng đào tạo ngắn hạn kết hợp trực tiếp hoặc trực tuyến ở từng chỉ số PAR-INDEX, SIPAS, PAPI.
Bên cạnh đó, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quận và các tổ chức chính trị – xã hội thành viên tăng cường vai trò giám sát, phản biện xã hội; thực hiện khảo sát, điều tra xã hội học đối với hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước về mức độ hài lòng của người dân đối với việc xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách; mức độ hài lòng của người dân đối với việc cung ứng dịch vụ hành chính công. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông để chính quyền lắng nghe ý kiến của người dân, thu hút sự tham gia của người dân đưa ra ý tưởng trong việc cải thiện các chỉ số gắn với CCHC toàn diện, quản lý nhà nước, cải thiện chất lượng quản trị và hành chính công, tham gia vào quá trình xây dựng, thực thi, giám sát việc thực thi chính sách. Đặc biệt, đầu tư nguồn lực CCHC gắn với chuyển đổi số nhằm từng bước xây dựng chính quyền điện tử, xây dựng đô thị thông minh ưu tiên trong lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính.
Hai là, công bố chỉ số CCHC của các cơ quan, đơn vị trên địa bàn quận 8; tổ chức hội nghị sơkết, tổng kết công tác CCHC nhằm đánh giá thực chất công tác CCHC ở từng ngành, lĩnh vực và động viên, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc. Kết quả, xếp hạng của các chỉ số PAR-INDEX, SIPAS, PAPI là cơ sở, tiêu chí đánh giá cơ quan, đơn vị tại quận 8 trong CCHC; đặc biệt, duy trì áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015; tập trung rà soát, thẩm định ban hành các quy trình áp dụng hệ thống chất lượng ISO 9001:2015.
Cần tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp khuyến khích người dân, doanh nghiệp thực hiện dịch vụ công trực tuyến; đề ra các giải pháp để gia tăng số lượng thủ tục hành chính đủ yêu cầu, điều kiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4; giảm thời gian chờ đợi của tổ chức, cá nhân xuống trung bình còn tối đa 15 phút/1 lượt giao dịch; giảm thời gian tiếp nhận, xử lý hồ sơ tối đa 30 phút/1 hồ sơ. Theo dõi và đẩy mạnh công tác khảo sát, điều tra xã hội học đánh giá sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính trên địa bàn quận đạt tối thiểu 95%; cần theo dõi việc sử dụng, vận hành một Hệ thống dùng chung Hệ thống Dịch vụ công trực tuyến của Thành phố; xây dựng các chuyên trang, chuyên mục, bản tin riêng của CCHC, trong đó có các chỉ số PAR-INDEX, SIPAS, PAPI; thành lập các tổ truyền thông ở cơ sở; mở rộng các kênh tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp đối với quy định thủ tục hành chính, chất lượng, dịch vụ phục vụ của cơ quan hành chính là các kênh thông tin cơ sở chính thức, công khai để cơ quan nhà nước nói chung, người dân nói riêng dễ tiếp cận, theo dõi, giám sát.
Chú thích:
1. UBND TP. Hồ Chí Minh (2023). Quyết định số 1128/QĐ-UBND ngày 29/3/2023 về phê duyệt và công bố Chỉ số cải cách hành chính của sở, ban, ngành, Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức, các quận, huyện năm 2022 trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh; TP. Hồ Chí Minh (2024), Quyết định số 658/QĐ-UBND ngày 05/3/2024 về việc phê duyệt và công bố Chỉ số cải cách hành chính của Sở, ban, ngành, Ủy ban nhân dân quận, huyện thành phố Thủ Đức năm 2023.
2. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP. Hồ Chí Minh (2024). Báo cáo kết quả triển khai thực hiện đánh giá kết quả hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước các cấp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh năm 2023. TP. Hồ Chí Minh, ngày 11/01/2024.
3. UBND quận 8 (2024). Kế hoạch số 257/KH-UBND ngày 27/6/2024 về việc cải thiện Chỉ số Hiệu quả quản trị và Hành chính công cấp tỉnh (PAPI) trên địa bàn quận 8 T. Hồ Chí Minh năm 2024.
Tài liệu tham khảo:
1. Ủy ban nhân dân quận 8 (2023). Báo cáo số 555/BC-UBND ngày 08/12/2023 về kết quả thực hiện công tác cải cách hành chính năm 2023 trên địa bàn quận 8 TP. Hồ Chí Minh.
2. Chính phủ (2021). Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 về ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030.
3. Quận ủy quận 8 (2020). Chương trình số 12-CTr/QU ngày 06/11/2020 về xây dựng đô thị thông minh gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính trên địa bàn quận 8 TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 – 2025.
