Phan Thùy Linh
Học viện Báo chí và Tuyên truyền
TS. Chu Đức Hà
Đại học Quốc gia Hà Nội
TS. Tạ Văn Việt
Học viện Hành chính Quốc gia
(Quanlynhanuoc.vn) – Bài viết phân tích vai trò của báo chí là kênh thông tin trong việc truyền tải thông điệp về phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu trên thế giới đến nhận thức của công chúng. Tuy nhiên, việc truyền tải thông điệp còn gặp hạn chế và các nhà báo, phóng viên ở một số quốc gia còn đối mặt với các rào cản pháp lý do hạn chế tự do ngôn luận và tiếp cận thông tin. Để nâng cao chất lượng thông điệp trên báo chí về phát triển bền vững vàthích ứng với biến đổi khí hậu ở Việt Nam, bài viết đề xuất các giải pháp liên quan đến nhà khoa học, chính trị gia và nhà báo trong việc thiết kế thông điệp nhằm bảo đảm thông điệp được xây dựng chính xác, khoa học và thuyết phục vì mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam hiện nay.
Từ khóa: Báo chí; truyền thông; thông điệp; thích ứng; biến đổi khí hậu; phát triển bền vững.
1. Đặt vấn đề
Phát triển bền vững là khái niệm đề cập đến một hình thức phát triển và lối sống của con người không gây nguy hiểm cho tương lai và không hạn chế các cơ hội của các thế hệ tương lai. Các Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) của Liên hiệp quốc được thống nhất đưa vào triển khai thực hiện vào năm 2015 mô tả là “một kế hoạch hành động vì con người, hành tinh và sự thịnh vượng” với 17 SDG và 169 mục tiêu liên quan trong một tầm nhìn toàn diện và đầy tham vọng cho tương lai1.
Trong bối cảnh hiện nay, biến đổi khí hậu gây nên nhiều thách thức về môi trường, tác động sâu sắc đến mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội và chính trị. Trước tình hình đó, phát triển bền vững được xem như một chiến lược dài hạn nhằm bảo đảm cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống. Trong quá trình hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, vai trò của thông điệp báo chí, truyền thông trở nên rất quan trọng. Thiết kế nội dung và hình thức thông điệp về phát triển bền vững trên báo chí có hiệu quả, tác động tới đông đảo nhận thức, thái độ, hành vi của công chúng và các bên liên quan sẽ góp phần thành công quan trọng để đạt được các SDG.
2. Tổng quan thông điệp về phát triển bền vững trên báo chí thích ứng với biến đổi khí hậu ở thế giới
Truyền thông đại chúng, trong đó có báo chí là một trong những kênh chính để truyền tải thông điệp trong việc nâng cao kiến thức của công chúng về các chương trình của chính phủ và các thành tựu phát triển. Trong nghiên cứu “A content analysis of newspaper coverage of sustainable development goals (SDGs) campaign”2 đã xem xét phạm vi đưa tin của báo chí về chiến dịch SDG ở Nigeria với mục đích hiểu được tầm quan trọng gắn liền với vấn đề phát triển bền vững ở Nigeria. Bốn tờ báo quốc gia: The Punch, The Guardian, Nigerian Tribune và The Nation đã được sử dụng cho nghiên cứu. Phát hiện của nghiên cứu đã cho thấy, các tờ báo Nigeria truyền tải thông điệp về chiến dịch SDGs theo tinh thần tích cực dưới dạng tin tức là chủ yếu.
Còn trong nghiên cứu “Journalism for sustainable development: The imperative of journalists’ rights to freedom of expression and access to information for promoting sustainable development in Pakistan”3 đề cập, báo chí có vai trò rất quan trọng trong nhiều khía cạnh của phát triển bền vững ở Pakistan. Điển hình như: thúc đẩy quản lý tốt, gắn kết xã hội, hòa bình và thúc đẩy hành động của công chúng trước các vấn đề chung. Bởi, Pakistan vốn đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về các vấn đề nhân khẩu học, nghèo đói, thất nghiệp, mất an ninh lương thực, bạo lực và bất bình đẳng giới, khủng hoảng năng lượng, ô nhiễm gia tăng nhanh chóng và biến đổi khí hậu… Ngoài ra, tiến trình phát triển và các chiến lược thích ứng của quốc gia này khá chậm. Do đó, nghiên cứu trên đã chỉ ra tính cấp thiết của báo chí trong việc truyền tải thông điệp về các vấn đề liên quan đến phát triển bền vững.

Một phát hiện khác về thông điệp phát triển bền vững được thể hiện trong nghiên cứu “The Media, Journalism and Sustainable Development Communication for Nation Building: Literature Review”4đã nghiên cứu đề cập đến mục tiêu của truyền thông vì phát triển bền vững là diễn giải nội hàm phát triển bền vững một cách tường minh bằng văn phong báo chí. Nghiên cứu cũng tổng quan một cách khái quát về bối cảnh trong những thập kỷ gần đây, đó là lời kêu gọi, hiệu triệu toàn cầu hướng tới phát triển bền vững đang gia tăng gắn chặt với SDGs. Thực tế, hầu hết các quốc gia nghèo và đang phát triển, đặc biệt là ở châu Phi và châu Á đã không đạt được tiến bộ đáng kể. Đặc biệt, sự thiếu quan tâm của các chính phủ với việc ưu tiên các dự án phát triển bền vững do thiếu nghiên cứu về truyền thông vì phát triển đã được nêu bật là một trở ngại đáng kể. Về phía nguồn phát, người thiết kế thông điệp (nhà báo, phóng viên, biên tập viên), nghiên cứu “Ten news value criteria for sustainable journalism”5 đã lập luận, họ có vai trò trọng yếu để thực hiện hóa tầm nhìn đến năm 2030 – năm mà các SDG của Chương trình nghị sự Liên hiệp quốc sẽ được hoàn thành. Họ là nhân tố chủ chốt để thúc đẩy thảo luận trên báo chí và dư luận xã hội về phát triển bền vững.
Trong “Chapter 10: Climate change and development journalism in the Global South” của cuốn “Media and global climate knowledge: Journalism and the IPCC”6 đề cập, các nước đang phát triển có định hướng báo chí gắn với từng vấn đề cụ thể của họ trong nội hàm phát triển bền vững. Ở các nước đang phát triển, WGII (Nhóm Công tác II) vốn là một trong nhóm công tác chính của IPCC, tập trung vào việc đánh giá các tác động của biến đổi khí hậu, khả năng thích ứng và tính dễ bị tổn thương của các hệ thống tự nhiên và xã hội, từ đó cung cấp thông tin khoa học để hỗ trợ các quyết định chính sách liên quan đến biến đổi khí hậu trên toàn cầu nhưng lại có “lỗ hổng” là mức độ đưa tin thấp gần như tương đương với các WG (nhóm công tác) khác. Việc tăng cường phạm fbsfsVADsaavdvi đưa tin về các vấn đề phát triển bền vững thích ứng với khí hậu được đánh giá cao và được thể hiện ở 3 cấp độ .
Một là, thông điệp hướng đến phát triển bền vững trên báo chí phải có mối liên hệ với thông điệp về khí hậu, biến đổi khí hậu; liên hệ với thông điệp về sinh kế địa phương, an ninh lương thực… Theo cách này, báo chí về phát triển bền vững đóng vai trò tích cực giải quyết các mối quan tâm về môi trường, kinh tế và phát triển con người ở các khu vực thành thị, nông thôn và vùng sâu, vùng xa.
Hai là, việc thiết kế thông điệp về phát triển bền vững dựa trên chương trình nghị sự trên báo chí có thể tạo sự tương tác hai mặt. Một mặt, chính phủ dựa trên thông điệp để tham khảo trong quá trình hoạch định chính sách và thiết lập hành lang về nội dung thông điệp. Mặt khác, khi truyền tải nội dung thông điệp về phát triển bền vững trên báo chí sẽ gây áp lực và động lực để người làm lãnh đạo, quản lý các cơ quan liên quan xây dựng và thực hiện chính sách.
Ba là, báo chí về phát triển bền vững tập trung thông tin, truyền tải hậu quả có thể xảy ra của biến đổi khí hậu đối với người dân trong ngắn hạn và dàihạn, chủ động đưa tin về các chủ đề phát triển, tạo cơ hội cho người dân phản ánh, phản biện và hiến kế.
Ngoài ra, nghiên cứu “Analyzing the newspapers’ coverage of sustainable development goals in UAE”7 đã phân tích nội dung của một mẫu ngẫu nhiên có hệ thống các bài báo được xuất bản trên các tờ báo tiếng Ả Rập và tiếng Anh hàng đầu. Kết quả cho thấy, tại các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, vấn đề phát triển bền vững, đặc biệt là vấn đề liên quan đến môi trường và kinh tế được đưa tin rộng rãi theo hướng tích cực. Nghiên cứu về “Trends and patterns in sustainability-related media coverage: A classification of issue-level attention8 đã nêu, “bền vững” đã chuyển từ chủ đề bên lề thành tin tức chính, diễn ngôn chính sách quan trọng. Tuy nhiên, diễn ngôn về tính bền vững vẫn còn rời rạc, mức độ chú ý của công chúng rất khác nhau.
3. Thực trạng thông điệp về phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu trên thế giới
(1)Thông điệp về phát triển bền vững được thiết kế qua loại truyền thông phát triển.
Trong bối cảnh hiện nay, truyền thông phát triển là phạm vi rộng hơn, bao hàm cả báo chí. Trong truyền thông phát triển có truyền thông nông nghiệp, truyền thông y tế, truyền thông kinh doanh và thương mại, truyền thông chính trị…, được thiết kế như một nỗ lực để gửi các thông điệp phát, như: thông tin, chính sách, quy định, đổi mới và những thông tin khác liên quan đến chu trình phát triển và nỗ lực phát triển bền vững trên mọi lĩnh vực. Thông điệp về phát triển bền vững được thể hiện qua 3 nội hàm: truyền tải thông tin, tăng cường sự tham gia của công chúng, xã hội hóa các chính sách và diễn biến trong quá trình phát 9.
Trên báo chí của Pakistan, thông điệp về phát triển bền vững tập trung biểu đạt 5 nội dung chính (xếp theo thứ tự tần suất): (1) Hòa bình, công lý và các thể chế mạnh mẽ; (2) Nước sạch và vệ sinh; (3) Cuộc sống trên đất liền; (4) Công nghiệp, đổi mới và cơ sở hạ tầng; (5) Công việc tử tế và tăng trưởng kinh tế. Tiêu chí thiết kế thông điệp về phát triển bền vững trên báo chí ở đây được thể hiện qua 5 yếu tố: (1) Nhận thức và kiến thức về bản thân; (2) Kết nối với cộng đồng cấp cơ sở; (3) Diễn giải đơn giản các vấn đề để công chúng hiểu rõ hơn; (4) Đưa tin trung thực, khách quan và vô tư; (5) Học hỏi từ các ví dụ của các quốc gia khác. Cụ thể, thông điệp về phát triển bền vững ở Pakistan với vấn đề hòa bình, công lý và các thể chế mạnh mẽ được xếp lên hàng đầu bởi tình trạng bất ổn chính trị và xung đột nội bộ. Thông điệp về cung cấp nước sạch và các cơ sở vệ sinh phù hợp được nêu từ cuối năm 2017 đến nay – cũng là một trong những vấn đề chính để phát triển bền vững tại nơi này. Bởi, Pakistan là một trong 10 quốc gia có tỷ lệ tiếp cận nước sạch thấp nhất thế giới, trong đó 21 triệu người trong tổng số 207 triệu dân không được tiếp cận nước 10.
Với 17 mục tiêu SDG được các quốc gia thành viên của Liên hiệp quốc thiết lập đến năm 2030 đưa ra một tầm nhìn toàn cầu, hướng đến tương lai bền vững. Trong đó, ngành Công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) đang phối hợp và chuẩn hóa các thông điệp trên các lĩnh vực để đạt được hiệu quả truyền thông về phát triển bền vững, từ đó thúc đẩy một cách hiệu quả sự phối hợp giữa các bên liên quan trên toàn cầu. Thông điệp nhất quán giúp tạo ra sự hiểu biết chung về ý nghĩa và tầm quan trọng của mục tiêu, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia và khu vực có sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ và mức độ phát triển. Trong bối cảnh các SDG đòi hỏi sự tham gia của nhiều bên liên quan, chuẩn hóa thông điệp qua các phương tiện truyền thông còn là cầu nối bảo đảm mọi hành động đều được hiểu đúng, áp dụng đồng nhất và góp phần giải quyết các thách thức toàn cầu.
(2) Thông điệp về phát triển bền vững qua chương trình nghị sự – kể chuyện, đóng khung.
Trong phát triển bền vững, thông điệp về thu nhập dài hạn, chất lượng không khí, nước, đa dạng sinh học (môi trường), sức khỏe (các khía cạnh xã hội) hoặc sự trung thực của các chính trị gia (dân chủ) được quan tâm nhiều hơn. Tuy nhiên, diễn ngôn về tính bền vững vẫn còn rời rạc. Do đó, việc truyền tải thông điệp về phát triển bền vững phải có một chiến lược truyền thông, điển hình như sử dụng kể chuyện khi truyền đạt thông tin và tin tức15. Phân tích phương tiện truyền thông cho thấy, 5 chủ đề được xuất bản nhiều nhất là: biến đổi khí hậu, năng lượng tái tạo, bình đẳng giới, cực kỳ nghèo đói và tiếp cận công lý. Biến đổi khí hậu đã xuất hiện tổng cộng 817.000 lần trên tất cả các tờ báo trong mười năm qua; 29.000 lần xuất hiện với thuật ngữ “phát triển bền vững”; 8.000 lần xuất hiện với thuật ngữ “SDG” và 4.000 lần xuất hiện với thuật ngữ “MDG”11.
Đối với phương tiện truyền thông đại chúng, việc thiết kế thông điệp hấp dẫn qua những trườnghợp thực tế phản ánh những câu chuyện xung quanh hoặc đóng khung các thông tin riêng dưới dạng văn bản hoặc hình ảnh tác động đáng kể đến cơ chế xử lý, tiếp thu thông điệp của công chúng. Cơ chế đằng sau việc đóng khung phương tiện truyền thông được gọi là hiệu ứng khả dụng, một thông điệp có hiệu ứng mạnh hơn đáng kể nếu nó cộng hưởng với khả năng nhận thức cơ bản của công chúng.
4. Một số giải pháp vận dụng cho Việt Nam
Một là, phát triển mối quan hệ “tam giác vàng”giữa nhà khoa học – chính trị gia – nhà báotrong thiết kế thông điệp về phát triển bền vững.
Phát triển mối quan hệ kết nối “tam giác vàng” giữa nhà khoa học – chính trị gia – nhà báo trong thiết kế thông điệp về phát triển bền vững là một bước đi chiến lược nhằm giải quyết những thách thức vốn có trong việc phổ biến và thực hiện các SDG. Bởi, tính bền vững là một khái niệm phức tạp đòi hỏi sự hợp tác đa ngành để có thể vừa nghiên cứu sâu sắc vừa truyền đạt hiệu quả đến công chúng. Trong khi đó, nhà khoa học có vai trò cung cấp bằng chứng khoa học, giải pháp chuyên môn, nhưng thường gặp khó khăn trong việc chuyển tải các thông tin mang tính học thuật cao đến công chúng thông qua ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu. Ngược lại, chính trị gia có lợi thế trong việc thực thi và thúc đẩy chính sách bằng các công cụ như quy định pháp lý, khuyến khích kinh tế và hỗ trợ đổi mới. Tuy nhiên, nhiều chính trị gia vẫn ưu tiên cách tiếp cận từ trên xuống (top-down), dẫn đến sự thiếu tham gia của cộng đồng trong các chiến lược phát triển. Nhà báo với vai trò cầu nối quan trọng, giúp truyền tải các thông điệp về phát triển bền vững đến công chúng và xây dựng dư luận xã hội. Tuy vậy, báo chí thường tập trung vào việc nâng cao nhận thức hơn là cung cấp thông tin giáo dục có chiều sâu, thiếuhấp dẫn khi truyền tải vấn đề phức tạp như phát triển bền vững.
Khi cộng hưởng điểm mạnh của nhà khoa học – chính trị gia – nhà báo qua các dự án liên ngành, dự án truyền thông chính sách sẽ thực sự tăng hàm lượng thông điệp. Nhà khoa học cung cấp dữ liệu và các giải pháp cụ thể, nhà báo chuyển đổi dữ liệu thành các câu chuyện hấp dẫn và chính trị gia bảo đảm việc thực thi các thông điệp thông qua hệ thống chính sách và nguồn lực. Song song với việc phát triển “tam giác vàng” này, cần phát triển cách tiếp cận truyền thông đa tầng đối với công chúng. Đó là tích hợp tiếp cận từ trên xuống và sự tham gia từ dưới lên. Chẳng hạn, các chiến dịch truyền thông về tính bền vững cần kết hợp việc sử dụng truyền thông đại chúng để nâng cao nhận thức với các sáng kiến cộng đồng nhằm bảo đảm sự đồng thuận và tham gia tích cực từ cơ sở. Cuối cùng, để đạt được tác động lâu dài, cần thiết lập các diễn đàn đối thoại và hợp tác thường xuyên giữa nhà khoa học, chính trị gia và nhà báo, qua đó tạo nên một mạng lưới hỗ trợ bền vững cho việc thực hiện các SDG. Phương pháp tiếp cận này không chỉ bảo đảm tính chính xác và khoa học của thông điệp mà còn tăng cường khả năng thuyết phục và thúc đẩy hành động ở mọi cấp độ xã hội.
Hai là, dựa trên 17 SDG làm cơ sở thiết kế thông điệp phân tầng.
Thiết kế thông điệp phân tầng cần được xây dựng và điều chỉnh theo từng cấp độ, từ cơ bản đến chuyên sâu để phù hợp với từng nhóm đối tượng cụ thể. Các cấp độ này bao gồm: tầng cơ bản (dành cho công chúng với ngôn ngữ dễ hiểu), tầng trung gian (dành cho các nhà quản lý hoặc tổ chức xã hội)và tầng chuyên sâu (hướng đến các chuyên gia với thông tin giàu dữ liệu, chuyên môn cao). Với tính chất toàn diện và đa chiều, 17 SDG trở thành một công cụ lý tưởng để làm nền tảng cho việc xây dựng thông điệp phân tầng giúp tối ưu hóa khả năng tiếp nhận và thúc đẩy hành động từ các nhóm đối tượng khác nhau.
Các SDG không chỉ là 17 mục tiêu riêng lẻ mà còn được thiết kế để thể hiện mối quan hệ giữa các khía cạnh kinh tế – xã hội và môi trường. Chẳng hạn, mục tiêu số 1 về xóa nghèo có liên hệ chặt chẽ với mục tiêu số 2 về xóa đói thông qua việc bảo đảm an ninh lương thực hoặc mục tiêu số 13 về hành động vì khí hậu có tác động mạnh mẽ đến mục tiêu 6 về nước sạch và vệ sinh. Sự kết nối này cho phép các thông điệp bền vững được xây dựng với nội dung logic, giàu ý nghĩa và dễ tiếp cận.
Trong khuôn khổ nghiên cứu, tác giả đề xuất phương pháp thiết kế thông điệp phân tầng nhằm tối ưu hóa tác động của việc truyền tải thông tin và khuyến khích hành động.
Đầu tiên, việc xác định rõ đối tượng mục tiêu. Mỗi nhóm đối tượng có đặc điểm riêng về nhận thức, nhu cầu và khả năng tiếp nhận. Chẳng hạn, học sinh phổ thông cần nội dung đơn giản, dễ hiểu và mang tính trực quan cao, các nhà hoạch định chính sách đòi hỏi báo cáo chi tiết với số liệu và các giải pháp cụ thể.
Tiếp theo, để giúp đối tượng mục tiêu dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ các mối quan hệ phức tạp giữa các SDG cần sử dụng các công cụ trực quan, như: infographic, video ngắn hoặc biểu đồ minh họa từ báo cáo để đơn giản hóa các khái niệm khó hiểu, làm nổi bật sự tương tác giữa các SDG.
Một thông điệp thành công không chỉ dừng lại ở việc truyền tải thông tin mà còn cần nhấn mạnh được sự liên kết chặt chẽ giữa các SDG, qua đó thúc đẩy tư duy hành động toàn diện. Các nhà quản lý và chính trị gia là nhóm đối tượng quan trọng, cần được hỗ trợ để hiểu rõ cách các mục tiêu này có thể được tích hợp vào chính sách công. Việc lồng ghép các nội dung của các SDG vào các chiến lược quốc gia, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng điểm như giáo dục, y tế và giảm nghèo sẽ tạo ra nền tảng cho những kế hoạch thực tiễn. Điều này đòi hỏi sự hợp tác giữa các bên liên quan, từ các tổ chức quốc tế đến các cơ quan địa phương, nhằm bảo đảm các SDG không chỉ được nhận thức mà còn được thực thi một cách hiệu quả.
5. Kết luận
Báo chí không chỉ nâng cao nhận thức của công chúng mà còn thúc đẩy sự tham gia tích cực của các bên liên quan trong tiến trình phát triển bền vững. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, các thông điệp về phát triển bền vững còn phân tán, thiếu nhất quán và chưa tiếp cận hiệu quả đến mọi tầng lớp xã hội. Để khắc phục, cần thiết lập mối quan hệ “tam giác vàng” giữa nhà khoa học, chính trị gia và nhà báo nhằm bảo đảm thông điệp được thiết kế chính xác, khoa học và có sức thuyết phục, việc sử dụng 17 SDG làm nền tảng để thiết kế thông điệp phân tầng sẽ tối ưu hóa khả năng tiếp nhận của các nhóm đối tượng khác nhau. Những giải pháp này không chỉ cải thiện chất lượng thông điệp trên báo chí về quá trình chuyển đổi hướng tới phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu ở Việt Nam mà còn góp phần nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động tích cực trong cộng đồng, hướng tới một tương lai bền vững.
Chú thích:
1. Công việc của chúng tôi về các mục tiêu phát triển bền vững ở Việt Nam. https://vietnam.un.org/vi/sdgs, truy cập ngày 24/12/2024.
2. Talabi, F. O., Tokunbo, A. A., & Sanusi, B. O. (2019). A content analysis of newspaper coverage of sustainable development goals (SDGs) campaign. University of Nigeria Interdisciplinary Journal of Communication Studies, 24(1), 22 – 34.
3. Jamil, S. (2020). Journalism for sustainable development: The imperative of journalists’ rights to freedom of expression and access to information for promoting sustainable development in Pakistan. Journal of Applied Journalism & Media Studies, 9(3), 271 – 291.
4. Phuong, V. T., & Ibrahim, A. M. (2020). The Media, Journalism and Sustainable Development Communication for Nation Building: Literature Review. New Media and Mass Communication, 89, 1 -11.
5. Berglez, P. (2023). Ten news value criteria for sustainable journalism. Journal of Applied Journalism & Media Studies, 1 – 9.
6. Nassanga, G., Eide, E., Hahn, O., Rhaman, M., & Sarwono, B. (2017). Climate change and development journalism in the Global South. Media and global climate knowledge: Journalism and the IPCC, 213 – 233.
7. Tahat, K., Mansoori, A., Tahat, D., Qablan, A., & Haddad, I. (2024). Analyzing the newspapers’ coverage of sustainable development goals in UAE. Online Journal of Communication and Media Technologies, 14(3), e202439.
8. Barkemeyer, R., Givry, P., & Figge, F. (2018). Trends and patterns in sustainability-related media coverage: A classification of issue-level attention. Environment and Planning C: Politics and Space, 36(5), 937 – 962.
9. Madonna, M., & Reza, F. (2023). Implementation of Extension Journalism in Cyber Media as a Communication Channel for Sustainable Development. Journal of Science and Science Education, 4(1), 24 – 32.
10. Jamil, S. (2020). Journalism for sustainable development: The imperative of journalists’ rights to freedom of expression and access to information for promoting sustainable development in Pakistan. Journal of Applied Journalism & Media Studies, 9(3), 271 – 291.
11. Janoušková S, Hák T, Nečas V, Moldan B. Sustainable Development-A Poorly Communicated Concept by Mass Media. Another Challenge for SDGs? Sustainability, 2019, 11(11):3181.