Vũ Thị Như Quỳnh
Khoa Báo chí – Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Đại học Thái Nguyên
Vi Thị Phương
NCS Học viện Báo chí và Tuyên truyền
(Quanlynhanuoc.vn) – Sinh thời, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có hàng nghìn bài báo về các lĩnh vực khác nhau; trong đó, về lĩnh vực báo chí được ông đề cập khá nhiều, nhất là những chỉ dẫn về đạo đức nghệ nghiệp nhà báo. Nhằm nghiên cứu sâu sắc, đầy đủ về giá trị, ý nghĩa về đạo đức nghề báo trong di sản báo chí của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, bài viết xác định rõ các nguyên tắc đạo đức cốt lõi như trung thực, khách quan và trách nhiệm xã hội thông qua phương pháp phân tích nội dung thông điệp từ 24 tác phẩm báo chí trong cuốn sách: “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản năm 2024 của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Trên cơ sở đánh giá khoa học, bài viết đề xuất một số gợi mở cho các nhà báo, cơ quan báo chí, cơ quan quản lý báo chí và cơ sở đào tạo báo chí để thực hiện tốt hơn và hiệu quả hơn đạo đức nghề báo trong hoạt động báo chí1.
Từ khóa: Đạo đức, báo chí, nghề báo, di sản, giá trị, ý nghĩa, Nguyễn Phú Trọng.
1. Đặt vấn đề
Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhà lãnh đạo, nhà lý luận và nhà báo xuất sắc đã để lại dấu ấn sâu đậm trong nền báo chí cách mạng Việt Nam. Di sản báo chí của ông với những tư tưởng về đạo đức nghề báo có giá trị lý luận và thực tiễn cao, định hướng hoạt động báo chí trong thời đại mới. Trong cuốn sách Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc (xuất bản năm 2024), ông đã nhấn mạnh vai trò của đạo đức nghề báo qua 24 bài viết quan trọng. Nghiên cứu về đạo đức nghề báo trong di sản của Nguyễn Phú Trọng có ý nghĩa quan trọng về lý luận và thực tiễn. Nghiên cứu làm sáng tỏ các nguyên tắc cơ bản, như: tính khách quan, chân thực, dân chủ, nhân văn và tính Đảng, giúp hình thành cái nhìn toàn diện về đạo đức nghề báo. Các nguyên tắc này đóng vai trò quan trọng trong xây dựng dư luận xã hội và động viên quần chúng. Nghiên cứu cũng sẽ mở ra hướng mới cho cơ quan quản lý báo chí, cơ quan báo chí và cơ sở đào tạo báo chí, góp phần xây dựng nền báo chí trong sạch, lành mạnh và uy tín, đặc biệt trong bối cảnh thông tin sai lệch đang gia tăng hiện nay.
2. Nội dung đạo đức nghề báo của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Thứ nhất, về trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của nhà báo
Trong hệ thống tư tưởng báo chí của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đạo đức nghề báo cần là một nguyên tắc nghề nghiệp và là sứ mệnh chính trị – xã hội, nhà báo có trách nhiệm phản ánh đúng sự thật, định hướng dư luận và góp phần xây dựng xã hội công bằng, tiến bộ; phải đưa tin trung thực, đúng sự thật, không chạy theo giật gân mà quên đi trách nhiệm xã hội. Báo chí cần nâng cao dân trí, thúc đẩy sự đồng thuận xã hội và khơi dậy tinh thần yêu nước.
Trong hệ thống tư tưởng báo chí của ông, đạo đức nghề báo cần là một nguyên tắc nghề nghiệp và là sứ mệnh chính trị – xã hội. Trong bài: “Đổi mới công tác thông tin đối ngoại” (Lược ghi ý kiến phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác thông tin đối ngoại, ngày 03/7/1998), Nguyễn Phú Trọng khẳng định nhà báo có trách nhiệm phản ánh đúng sự thật, định hướng dư luận và góp phần xây dựng xã hội công bằng, tiến bộ. Tác giả nhấn mạnh, thông tin đối ngoại là một phần quan trọng trong công tác tuyên truyền của Đảng, có nhiệm vụ giới thiệu về đất nước, con người Việt Nam và bảo vệ lợi ích quốc gia. Tuy nhiên, để thực hiện tốt vai trò này, báo chí cần bảo đảm tính trung thực, khách quan, tránh xuyên tạc hoặc che giấu sự thật. Phản ánh trung thực để khẳng định vị thế quốc gia. Sự trung thực trong báo chí đối ngoại cần giúp tạo dựng niềm tin trong công chúng trong nước và là một công cụ mạnh mẽ để khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Tác giả bài báo nhấn mạnh: “Thông tin đối ngoại là một công cụ hết sức quan trọng để mở rộng và tăng cường quan hệ quốc tế, bảo vệ và nâng cao vị thế nước ta trên trường quốc tế”. Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: “Các thế lực thù địch cũng đang tìm mọi cách chống phá ta, chúng có lực lượng, có phương tiện hiện đại rất mạnh”.
Sự khách quan trong báo chí là một thước đo quan trọng của đạo đức nghề nghiệp. Báo chí cần phản ánh đầy đủ cả thành tựu và khó khăn của đất nước, tránh xu hướng chỉ nêu những điểm tích cực mà bỏ qua những thách thức còn tồn tại. Một nền báo chí có đạo đức phải dám nhìn thẳng vào sự thật và phản ánh khách quan thực trạng của đất nước, từ đó, tạo động lực cải cách và phát triển. Khách quan trong việc tiếp nhận thông tin từ thế giới; báo chí không nên chỉ tiếp nhận thông tin từ một phía, mà cần đa dạng hóa nguồn tin và có sự kiểm chứng khách quan. Trong thời đại toàn cầu hóa thông tin, nếu báo chí không có lập trường khách quan, dễ bị chi phối bởi các nguồn tin thiếu kiểm chứng hoặc mang động cơ chính trị. Vì vậy, người làm báo cần có tư duy độc lập, khả năng phân tích sâu sắc và tránh bị tác động bởi những luồng thông tin sai lệch.
Báo chí còn có trách nhiệm đấu tranh chống lại những hiện tượng tiêu cực, thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước và xây dựng một xã hội công bằng, minh bạch. Báo chí cần phản ánh sự thật đa chiều, giúp công chúng có cái nhìn toàn diện về thực trạng xã hội và khuyến khích những giá trị tích cực. Bài phát biểu của ông tại hội thảo về “Trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của nhà báo” khẳng định ba nguyên tắc cốt lõi trong đạo đức nghề báo: trung thực, khách quan và phục vụ lợi ích cộng đồng.
Các bài viết của ông về báo chí, về đội ngũ những người làm báo, ông luôn nhắc nhở, nhà báo cần phản ánh sự thật một cách chính xác, không bị chi phối bởi lợi ích cá nhân hay nhóm lợi ích; báo chí không thể chạy theo lợi nhuận mà cần giữ vững đạo đức nghề nghiệp. Ông khẳng định, báo chí cần duy trì tính chính trị vững vàng và không để bị tác động bởi các thế lực bên ngoài. Di sản báo chí của ông thể hiện một tầm nhìn sâu sắc về vai trò của báo chí trong xây dựng và bảo vệ xã hội, đồng thời, đặt nền tảng đạo đức nghề báo là yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Trong bài phát biểu nhân dịp kỷ niệm 15 năm Báo Người Hà Nội xuất bản số đầu, ông nhấn mạnh: “Báo chí cần phản ánh trung thực truyền thống lịch sử và con người Thủ đô, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc”. Nguyễn Phú Trọng cũng đề cập đến trách nhiệm xã hội của báo chí, khẳng định rằng báo chí không chỉ đơn thuần là phương tiện thông tin mà còn là công cụ tuyên truyền, giúp nâng cao dân trí, phản ánh thực tiễn xã hội và đấu tranh bảo vệ lợi ích chung. Ông nhấn mạnh: “Báo chí là vũ khí tư tưởng, góp phần định hướng dư luận và củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước”. Trong bài “Trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của nhà báo”, ông khẳng định báo chí phải bảo vệ sự thật, chống lại những thông tin sai lệch và bảo vệ lợi ích quốc gia, phục vụ lợi ích cộng đồng. Ông cảnh báo về nguy cơ thương mại hóa báo chí: “Báo chí không được để bị chi phối bởi các yếu tố ngoại lai, không chạy theo lợi nhuận hay thị hiếu tầm thường”.
Thứ hai, báo chí phải đặt lợi ích của Nhân dân lên trên hết
Một trong những nguyên tắc cốt lõi đạo đức nghề báo của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là báo chí phải đặt lợi ích của Nhân dân lên trên hết. Ông khẳng định, báo chí cần phải phản ánh được những tâm tư, nguyện vọng chính đáng của Nhân dân, đồng thời, là cầu nối giữa chính quyền và Nhân dân. Điều này thể hiện qua việc báo chí tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và phải chủ động tìm hiểu, phản ánh những vấn đề bức xúc trong xã hội, đưa tiếng nói của người dân đến với các cơ quan chức năng. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, báo chí càng cần giữ vững vai trò là kênh thông tin chính thống, đáng tin cậy, giúp người dân phân biệt đúng sai, tránh bị lôi kéo bởi các luồng thông tin sai lệch. Báo chí phải bảo vệ lợi ích chung, phản ánh trung thực và khách quan, với 3 yếu tố cốt lõi: lợi ích của đất nước, lợi ích của Nhân dân và lợi ích của sự thật. Trong tư tưởng của ông, báo chí không thể tiếp tay cho những thế lực làm tổn hại chủ quyền quốc gia và phải luôn phản ánh đúng đời sống của Nhân dân, đặc biệt là bảo vệ quyền lợi của các nhóm yếu thế.
Thứ ba, báo chí tiên phong trên mặt trận tư tưởng
Tiếp nối tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xác định báo chí là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh vai trò của báo chí trong việc bảo vệ nền tảng chính trị và định hướng xã hội. Trong tác phẩm “Đổi mới công tác thông tin đối ngoại” (1998), ông khẳng định báo chí phải bảo vệ lợi ích quốc gia, giữ vững niềm tin của Nhân dân vào Đảng; đồng thời, đấu tranh với thông tin sai lệch và các thế lực thù địch.
Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, ông đề cập đến sự cần thiết của việc báo chí phát huy thế mạnh riêng, phù hợp với đối tượng độc giả của mình, không chạy theo thị hiếu hoặc xu hướng giật gân. Mỗi cơ quan báo chí cần có phong cách và phương thức hoạt động phù hợp, nhưng tất cả đều phải dựa trên nền tảng đạo đức nghề báo, hướng đến lợi ích chung của đất nước. Ông cảnh báo về nguy cơ “lai căng báo chí”, khi nhiều cơ quan báo chí chạy theo xu hướng quốc tế mà đánh mất giá trị cốt lõi của báo chí cách mạng Việt Nam.
Trong bài “Đôi lời tâm sự về làm Tạp chí Lý luận chính trị của Đảng” (2011), ông đã nhấn mạnh, báo chí là công cụ tuyên truyền và đấu tranh tư tưởng, cần có bản lĩnh chính trị vững vàng và phẩm chất đạo đức trong sáng; mỗi nhà báo phải giỏi nghiệp vụ và có hiểu biết sâu sắc về đường lối của Đảng. Trong bài: “Báo chí phải đi tiên phong trên mặt trận tư tưởng” (2015), Tổng Bí thư khẳng định, báo chí là “binh chủng” quan trọng trên mặt trận tư tưởng, cần phản ánh đúng thực tế và có trách nhiệm với xã hội. Ông nhấn mạnh mỗi nhà báo là chiến sĩ cách mạng, đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu và tránh bị chi phối bởi lợi ích cá nhân. Trong bài “Phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong sự nghiệp đổi mới” (2020), tác giả nhấn mạnh, báo chí cần phản ánh thực tế, định hướng dư luận và bảo vệ lợi ích quốc gia, đồng thời, cần tránh xu hướng thương mại hóa và duy trì tính trung thực, khách quan. Trong bài viết: “Xây dựng Báo Quân đội nhân dân xứng đáng là cơ quan báo chí chủ lực” (2019), ông khẳng định báo chí quân đội phải phản ánh đúng đường lối chính trị, bảo vệ tư tưởng cách mạng và không bị chi phối bởi các yếu tố tiêu cực hay lợi ích cá nhân.
Trong bài “Tạp chí Cộng sản xứng đáng là ngọn cờ tư tưởng chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam”, ông nhấn mạnh, Tạp chí Cộng sản, với vai trò là cơ quan lý luận và chính trị của Trung ương Đảng, cần không đơn thuần là một tờ báo mà là “ngọn cờ lý luận chính trị trên mặt trận tư tưởng”. Do đó, Tạp chí không được chạy theo tin tức thường nhật như báo chí phổ thông, mà cần có tính hệ thống, chất lượng lý luận cao, góp phần truyền bá và giáo dục lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Điều này phản ánh rõ nguyên tắc của báo chí cách mạng: phục vụ đường lối của Đảng, gắn lý luận với thực tiễn.
Thứ tư, nâng cao chất lượng báo chí và đổi mới nội dung thông tin
Trong bài “Nâng cao hơn chất lượng báo Đảng”, ngoài lưu ý các cơ quan báo chí cần chú trọng nội dung, ông nhắc nhở luôn phải cải tiến hình thức trình bày để tăng tính hấp dẫn, tránh sự khô khan, cứng nhắc. Ông cũng yêu cầu cán bộ, phóng viên Báo Nhân Dân phải giữ gìn phẩm chất đạo đức, tuyệt đối không vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Việc quản lý chặt chẽ đảng viên, cán bộ trong cơ quan báo chí cần nhằm bảo đảm sự trong sạch về tư tưởng và giúp duy trì tính chính thống của tờ báo. Đây là nguyên tắc sống còn để giữ vững uy tín của báo chí cách mạng, tránh nguy cơ suy thoái tư tưởng, lệch lạc về quan điểm chính trị.
Trong bài “Phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước”, ông viết nhân dịp kỷ niệm 90 năm Ngày báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2015), Tổng Bí thư khẳng định, báo chí cần kết hợp tính kịp thời, chính xác và hấp dẫn. Tuy tốc độ thông tin rất quan trọng trong thời đại số, nhưng tính chính xác phải luôn được đặt lên hàng đầu. Ông khuyến khích báo chí không chỉ nhanh nhạy mà còn phải mang lại giá trị thông tin đúng đắn, không bị tác động bởi những yếu tố tiêu cực như thương mại hóa hoặc giật gân. Trong bài “Trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của nhà báo”, ông đặc biệt lưu ý rằng nhà báo phải bảo vệ sự thật và luôn giữ vững nguyên tắc đạo đức nghề báo. Ông cảnh báo về sự nguy hiểm của việc đưa tin không được kiểm chứng, vì điều đó có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng và làm mất niềm tin của công chúng vào báo chí. Chính vì vậy, báo chí cần phải có trách nhiệm xã hội cao và luôn đặt lợi ích cộng đồng lên trên lợi ích cá nhân hay nhóm lợi ích.
Thứ năm, báo chí giữ vững chuẩn mực đạo đức trong quá trình đổi mới
Theo cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đạo đức nghề báo cần đơn thuần là một quy tắc hành nghề, là sứ mệnh chính trị và văn hóa của những người làm báo trong thời đại mới. Một điểm quan trọng trong di sản báo chí của cố Tổng Bí thư là sự kết hợp hài hòa giữa đổi mới và giữ gìn chuẩn mực đạo đức. Ông nhấn mạnh, báo chí phải sáng tạo, bắt kịp xu thế phát triển của thời đại nhưng không được xa rời nền tảng tư tưởng của Đảng, không được chạy theo thị hiếu tầm thường mà quên đi nhiệm vụ cao cả là phục vụ Nhân dân, bảo vệ Tổ quốc. Đây là nguyên tắc quan trọng để báo chí Việt Nam không bị chệch hướng trong quá trình hội nhập và phát triển.
Ông cảnh báo rằng sự bùng nổ thông tin và sự phát triển kinh tế thị trường có thể dẫn đến tình trạng báo chí chạy theo lợi nhuận, xa rời tôn chỉ, mục đích ban đầu. Ông nhấn mạnh rằng, đạo đức nghề báo phải gắn liền với trách nhiệm xã hội, với sứ mệnh phục vụ Nhân dân và bảo vệ lợi ích quốc gia. Việc đưa tin phải bảo đảm tính trung thực, khách quan, tránh giật gân câu khách, bởi báo chí cần đơn thuần là kinh doanh và là công cụ giáo dục và định hướng nhận thức xã hội. Với những tư tưởng trên, Nguyễn Phú Trọng đã đặt ra những tiêu chuẩn cao về đạo đức nghề báo, yêu cầu người làm báo phải giữ gìn phẩm chất chính trị, trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp. Đây chính là di sản quý báu, là kim chỉ nam cho sự phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam trong giai đoạn đổi mới và hội nhập.
3. Giá trị, ý nghĩa về đạo đức nghề báo trong di sản báo chí của Nguyễn Phú Trọng
Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, với vai trò lãnh đạo chủ chốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, đã có những cống hiến quan trọng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trong bối cảnh đất nước đang đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Nguyễn Phú Trọng đã kế thừa và phát triển tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ đó, xây dựng một đường lối chính trị phù hợp với thực tiễn. Nhà báo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy tinh thần yêu nước và quyết tâm của Nhân dân trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những chính sách và quyết sách mà Nguyễn Phú Trọng đưa ra nhằm mục đích giải phóng dân tộc và đặt nền tảng cho sự phát triển bền vững trong tương lai. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định nhà báo cần phải là những người tiên phong trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia và quyền lợi của Nhân dân. Cố Tổng Bí thư đã thể hiện sự gương mẫu trong việc thực hiện đạo đức nghề báo, từ đó, truyền cảm hứng cho các thế hệ nhà báo sau này.
Trong bối cảnh hiện nay, khi thông tin được phát tán nhanh chóng và rộng rãi, việc duy trì đạo đức nghề báo và trách nhiệm xã hội của nhà báo càng trở nên quan trọng. Di sản báo chí mà ông để lại là những bài viết, những tác phẩm và là một triết lý, một tầm nhìn về vai trò của báo chí trong việc định hình tư tưởng và văn hóa của dân tộc. Các tác phẩm của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã góp phần định hình quan điểm và hành động của Nhân dân, tạo ra sự đồng thuận trong xã hội về mục tiêu giải phóng dân tộc. Báo chí đã phản ánh chân thực những khó khăn, thách thức mà nhân dân phải đối mặt, từ đó, tạo ra sự đồng cảm và đoàn kết trong cộng đồng.
Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, với những cống hiến và đóng góp trong công cuộc Đổi mới đất nước đã để lại một di sản quý giá cho các thế hệ sau này. Đặc biệt, qua tiêu chuẩn của đạo đức nghề báo, ông đã chỉ ra rằng, vai trò của báo chí cần là truyền tải thông tin và là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Những giá trị mà ông đề cao trong báo chí vẫn còn nguyên giá trị trong bối cảnh hiện nay. Chúng ta cần tiếp tục phát huy những giá trị đó để xây dựng một nền báo chí vững mạnh, phục vụ cho lợi ích của Nhân dân và đất nước, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Những tư tưởng về đạo đức của Nguyễn Phú Trọng mang lại nhiều ý nghĩa và bài học quý giá cho ngành Báo chí và xã hội. Việc thực hiện đạo đức nghề báo, phản ánh thực tiễn xã hội một cách trung thực và xây dựng niềm tin từ phía công chúng là những giá trị cốt lõi mà ông truyền tải, góp phần định hình một nền báo chí có trách nhiệm và uy tín trong bối cảnh hiện đại. Những bài học này có giá trị trong việc nâng cao chất lượng báo chí và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Đạo đức báo chí là cốt lõi của hoạt động báo chí. Nếu không có đạo đức thì không thể nào xây dựng được một nền báo chí chính trực, tôn trọng sự thật, bảo vệ sự thật, công lý, lẽ phải. Một người làm báo có đạo đức là người làm báo luôn lấy việc bảo vệ lẽ phải, bảo vệ công lý, chính nghĩa làm giá trị cao cả mà mình hướng đến. Mỗi người làm báo không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao nhận thức chính trị, trình độ nghiệp vụ, phông văn hóa, tạo cơ sở để nâng cao trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp của mình. Đây là yếu tố trọng tâm giúp các nhà báo có thể “chắc tay bút” trong quá trình tác nghiệp. Thực tế cho thấy, một khi nhà báo có uy tín, có đạo đức nghề nghiệp sẽ được công chúng tin cậy, đó chính là điều kiện thuận lợi để nhà báo hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Ngày nay, việc giáo dục đạo đức báo chí không chỉ bó hẹp trong phạm vi các cơ sở đào tạo báo chí, trong các cơ quan báo chí, trong đội ngũ những người làm báo, mà cần được phổ biến và nhân rộng trong xã hội. Bởi vì, trong thời đại công nghệ số, báo chí đang phát triển nhanh chóng thì không chỉ những người làm báo chuyên nghiệp mà cả những người thường xuyên viết báo với tư cách là “nhà báo công dân” cũng phải biết và tuân thủ các chuẩn mực đạo đức nghề báo để hành xử đúng chuẩn mực đạo đức báo chí, để không xâm hại đến lợi ích của đất nước, của cộng đồng.
Trong thời kỳ truyền thông số phát triển mạnh mẽ, đạo đức nghề báo đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng, như: nguy cơ thương mại hóa, tin giả tràn lan, sự thiếu minh bạch và áp lực từ mạng xã hội. Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần cảnh báo và định hướng tư tưởng báo chí hiện đại phải kiên định với nguyên tắc đạo đức, giữ vững vai trò là “vũ khí sắc bén” trên mặt trận tư tưởng. Ông nhấn mạnh báo chí không chỉ truyền tải thông tin mà còn là công cụ giám sát và phản biện xã hội, phục vụ Nhân dân, bảo vệ lợi ích quốc gia và củng cố niềm tin công chúng. Di sản báo chí của ông thể hiện qua việc đề cao trách nhiệm xã hội, tính trung thực, khách quan, và vai trò của nhà báo trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Để nâng cao đạo đức nghề báo hiện nay, cần xây dựng nền tảng đạo đức vững chắc, bảo đảm tính xác thực thông tin, minh bạch trong hoạt động báo chí, tận dụng công nghệ để xử lý thông tin hiệu quả và khuyến khích công chúng giám sát báo chí. Những định hướng này tiếp tục mang giá trị thực tiễn to lớn trong việc phát triển một nền báo chí cách mạng, nhân văn, trung thực và bền vững.
Chú thích:
1. Bài báo là kết quả nghiên cứu đề tài: “Bước đầu nghiên cứu về đạo đức nghề báo trong di sản báo chí của Nguyễn Phú Trọng” của Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên.
Tài liệu tham khảo:
1. Nguyễn Phú Trọng (2024). Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật.
2. Phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ đất nước. https://nhandan.vn/phat-huy-hon-nua-vai-tro-cua-bao-chi-trong-su-nghiep-doi-moi-xay-dung-va-bao-ve-dat-nuoc-post235567.html.
3. Giá trị sâu sắc trong những cuốn sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. https://www.hcmcpv.org.vn/tin-tuc/gia-tri-sau-sac-trong-nhung-cuon-sach-cua-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-1491925258 ).
4. Thấm thía những câu nói sâu sắc, tâm huyết để đời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. https://baochinhphu.vn/tham-thia-nhung-cau-noi-sau-sac-tam-huyet-de-doi-cua-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-102240722173204904.htm).
5. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, phát huy giá trị di sản Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới. https://tapchitaichinh.vn/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-khang-dinh-phat-huy-gia-tri-di-san-ho-chi-minh-trong-boi-canh-moi.html).
6. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tấm gương mẫu mực sáng ngời về đạo đức. https://special.nhandan.vn/Tong-Bi-thu-Nguyen-Phu-Trong-tam-guong-mau-muc-sang-ngoi-ve-dao-duc-cach-mang/index.html.
7. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – nhà lãnh đạo được nhân dân yêu mến. https://dantri.com.vn/xa-hoi/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-nha-lanh-dao-duoc-nhan-dan-yeu-men-20240719192207559.htm).
8. Nhà báo Nguyễn Phú Trọng: Nghề báo là nghề cao quý, nhưng vô cùng gian khổ, khó khăn. https://www.qdnd.vn/da-phuong-tien/longform/nha-bao-nguyen-phu-trong-nghe-bao-la-nghe-cao-quy-nhung-vo-cung-gian-kho-kho-khan-663140).
9. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – tấm gương sáng của nền báo chí cách mạng Việt Nam. https://vov.vn/chinh-tri/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-tam-guong-sang-cua-nen-bao-chi-cach-mang-viet-nam-post1110110.vov).
10. Tưởng nhớ một nhà báo lớn của nền báo chí cách mạng. https://baochinhphu.vn/tuong-nho-mot-nha-bao-lon-cua-nen-bao-chi-cach-mang-102240724162301544.htm).
11. Tạp chí Cộng sản xứng đáng là ngọn cờ tư tưởng chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam. https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/chinh-tri-xay-dung-dang/-/2018/942502/view_content.
