Trung tá, ThS. Nguyễn Văn Phương
Hệ 5, Học viện Chính trị/Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Cùng với nhiệm vụ chính là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, các đại đội bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 cần phải đi đầu trong tiến hành công tác dân vận góp phần cùng với đồng bào các dân tộc trên địa bàn Đắk Lắk, Kon Tum đoàn kết một lòng với cả nước, góp phần xây dựng Tây Nguyên giàu về kinh tế, vững về chính trị, phát triển nhanh về văn hóa – xã hội, mạnh về quốc phòng – an ninh. Bài viết đánh giá thực trạng và đề xuất một số yêu cầu nâng cao chất lượng công tác dân vận của các đại đội bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 hiện nay.
Từ khóa: Công tác dân vận; đại đội bộ binh; Sư đoàn 10, Quân đoàn 34.
1. Đặt vấn đề
Công tác dân vận của các đại đội bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 là một bộ phận công tác vận động Nhân dân của Đảng, của quân đội, một mặt công tác đảng, công tác chính trị trong các đại đội . Đó là tổng thể các hoạt động tuyên truyền, vận động giúp đỡ Nhân dân và kết hợp cùng Nhân dân xây dựng, củng cố địa phương do các đại bộ bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 trực tiếp tiến hành nhằm giữ vững mối quan hệ quân dân, thực hiện “quân với dân một ý chí”, “xây dựng địa bàn giàu mạnh, an toàn”; đồng thời, góp phần xây dựng các đại đội vững mạnh toàn diện. Do vậy, nâng cao chất lượng công tác dân vận của các đại đội bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc.
2. Thực trạng chất lượng công tác dân vận của các đại đội bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34
a. Những kết quả đạt được
Một là, đại đa số chủ thể và các lực lượng đã có nhận thức sâu sắc, trách nhiệm cao, chủ động, tích cực, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác dân vận của đơn vị.
(1) Chi ủy, chi bộ, cán bộ chủ trì các đại đội bộ binh đã bám sát các nghị quyết, các kế hoạch công tác dân vận của trung đoàn, tiểu đoàn, cụ thể hóa thành các chủ trương, biện pháp lãnh đạo tiến hành công tác dân vận sát với tình hình đơn vị, địa bàn. Chính trị viên và người chỉ huy các đại đội bộ binh đã đề cao trách nhiệm trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác dân vận của đơn vị. Kết quả điều tra xã hội học cho thấy, có 92% sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp được hỏi đánh giá tốt tinh thần trách nhiệm và năng lực của cấp ủy, chi bộ, chính trị viên và người chỉ huy đối với công tác dân vận của đơn vị1.
(2) Vai trò của chi đoàn, hội đồng quân nhân các đại đội bộ binh trong thực hiện công tác dân vận từng bước được phát huy. Chi đoàn, hội đồng quân nhân ở các đại đội bộ binh đã từng bước cụ thể hóa, xây dựng kế hoạch, chương trình hành động và các phong trào hoạt động cụ thể thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của cấp ủy, kế hoạch của chỉ huy, quy chế công tác dân vận; thực hiện tốt việc phát huy dân chủ trong thảo luận, bàn biện pháp thực hiện tốt quy chế công tác dân vận và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện2.
(3) Phần lớn cán bộ, chiến sĩ các đại đội bộ binh đã xác định rõ trách nhiệm đối với công tác dân vận và ý thức tổ chức kỷ luật trong thực hiện nhiệm vụ dân vận. Năng lực tiến hành công tác dân vận của cán bộ, chiến sĩ ngày càng nâng cao, thực hiện đúng quy định, nội dung công việc, phạm vi, trách nhiệm được giao. Kết quả điều tra xã hội học, có: 90% sĩ quan, quân nhân chuyên, 80% hạ sĩ quan – binh sĩ cho rằng: “tiến hành công tác dân vận là trách nhiệm của mọi cán bộ, chiến sĩ”3. Kết quả này cho thấy, hầu hết cán bộ, chiến sĩ đã có bước chuyển biến về nhận thức, xác định được trách nhiệmtrong tiến hành công tác dân vận.
Hai là, nội dung, hình thức công tác dân vận của các đại đội bộ binh đã từng bước đổi mới phù hợp với đặc điểm của từng địa phương trên địa bàn đóng quân, đặc điểm, nhiệm vụ của mỗi đơn vị. Công tác dân vận đã tiến hành đồng bộ, toàn diện, chú trọng tăng cường công tác tuyên truyền và vận động Nhân dân nắm vững và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước. Đồng thời, hướng dẫn Nhân dân cách thức lao động sản xuất mới đem lại hiệu quả cao hơn, như: cấy lúa nước, trồng hoa màu, cây công nghiệp, cây ăn quả, chăn nuôi, khắc phục tình trạng du canh, du cư, đốt rừng làm rẫy, tiến tới xóa đói, giảm nghèo; cho con em đi học, ăn, ở vệ sinh; ốm đau mua thuốc chữa bệnh, không nên cúng bái…
Thống kê kết quả tuyên truyền, vận động Nhân dân của các đại đội bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 cho thấy: năm 2023, tổ chức 160 buổi với 38.657 người tham gia; năm 2024, tổ chức 167buổi với 40.058 người4. Ban Dân vận Tỉnh ủy Kon Tum đã ghi nhận đánh giá: “Sư đoàn 10 đã phối hợp tham mưu về công tác dân vận cho cấp ủy, chính quyền địa phương. Tiến hành hàng trăm lượt tuyên truyền, vận động Nhân dân; tham gia hàng ngàn ngày công phát triển kinh tế, xã hội, xóa đói, giảm nghèo, giữ vững quốc phòng, an ninh, chống diễn biến hòa bình, phòng chống khắc phục thiên tai, cứu hộ, cứu nạn”5.
Ba là, công tác dân vận đạt được kết quả quan trọng, trực tiếp góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh trên địa bàn và củng cố quan hệ gắn bó máu thịt quân dân.
Trong năm 2024, các đại đội bộ binh Sư đoàn tham gia 10.287 ngày công lao động giúp các địa phương: tu sửa 30 km đường giao thông liên thôn, dọn vệ sinh làng, bản; nạo vét 5,7 km kênh, mương nội đồng, đào và lắp đặt 2.800 m đường ống nước sạch tự chảy; đổ 740 m2 bê tông; phát quang phòng chống cháy rừng 5,7 ha; xây dựng 08 căn nhà cho các hộ gia đình chính sách; thăm và tặng 196 suất quà cho các gia đình chính sách, Mẹ Việt Nam Anh hùng, cán bộ lão thành cách mạng, các quân nhân ốm đau mắc bệnh hiểm nghèo; ủng hộ “Ngày hội bánh chưng xanh vì người nghèo” do tỉnh Kon Tum tổ chức 40.000.000 đồng; khám tư vấn sức khỏe và cấp thuốc miễn phí cho 270 lượt người trị giá 80 triệu đồng; cắt tóc cho 460 cụ già và các cháu nhỏ; xây dựng 46 hố rác thân thiện môi trường, làm 20 vườn rau; Giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao 6 buổi; Tham gia xây dựng công trình nhà sinh hoạt công đồng tại huyện IaH’Đrai cùng các lực lượng vũ trang trên địa bàn tỉnh, tu sửa nghĩa trang liệt sĩ với số tiền 75.000.000 đồng6.
b. Những tồn tại, hạn chế
Một là, một số chủ thể, lực lượng nhận thức chưa đầy đủ, đúng đắn về vị trí, vai trò của công tác dân vận, chưa thực sự quan tâm đầu tư công sức, trí tuệ trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức tiến hànhcông tác dân vận của đơn vị.
(1) Một số cấp ủy, chi bộ, chính trị viên, người chỉ huy chưa thực sự quan tâm tới công tác dân vậncủa đơn vị mình. Biểu hiện cụ thể ở tư tưởng ỷ lại, trông chờ cấp trên, vin vào những khó khăn của đơn vị; chưa chủ động khơi dậy, phát huy nguồn lực của đơn vị và vai trò của địa phương vào các hoạt động công tác dân vận. Việc phân công, tổ chức thực hiện còn đơn giản, chưa chú trọng lựa chọn, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ phụ trách trách công tác dân vận, tổ công tác dân vận; thiếu quan tâm tăng cường cơ sở vật chất, thực hiện chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ công tác dân vận. Báo cáo tổng kết công tác dân vận năm 2024 Sư đoàn 10 chỉ rõ: “Công tác lãnh đạo của một số cấp uỷ, chi bộ về công tác dân vận có đơn vị còn yếu, giản đơn, một số chi bộ, đảng bộ, chỉ huy và vai trò đội ngũ cán bộ chính trị viên có thời điểm chưa được phát huy và quan tâm đúng mức. Tổ chức thực hiện nhiệm vụ có đơn vị chưa chủ động, chưa bám sát kế hoạch, chỉ huy chưa kiên quyết”7.
(2) Năng lực tiến hành công tác dân vận của một bộ phận cán bộ, chiến sĩ có mặt còn hạn chế, biểu hiện rõ nhất là trình độ, năng lực và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ, tổ công tác dân vận hẫng hụt nhiều mặt. Kết quả điều tra xã hội học cho thấy, vẫn còn 10% sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp và 15% hạ sĩ quan chiến sĩ nhận thức về vị trí, vai trò của công tác dân vận là không mấy quan trọng8.
Hai là, nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành công tác dân vận có lúc, có nơi còn đơn giản, mang tính hình thức, rập khuôn, máy móc, thiếu tính sáng tạo.
(1) Nội dung tuyên truyền quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước có thời điểm chưa phong phú, chưa phù hợp với đặc điểm tâm lý, trình độ học vấn của đồng bào, nhất là đồng bào dân tộc ít người, đồng bào tôn giáo. Công tác tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền và các cơ quan, ban,ngành, đoàn thể địa phương chưa thường xuyên, mang tính hình thức. Theo kết quả điều tra xã hội học cho thấy, vẫn còn 15% sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp và 17% hạ sĩ quan chiến sĩ đánh giá về nội dung tiến hành công tác dân vận còn dàn trải, chưa xác định trọng tâm đối với từng đối tượng, từng địa bàn9.
(2) Hình thức, phương pháp tiến hành công tác dân vận có lúc còn đơn điệu, thiếu chiều sâu, hiệu quả chưa cao, thiên về hình thức, chủ yếu thông qua tổ chức đoàn, qua hoạt động giao lưu văn nghệ, thể dục, thể thao là chính; chưa thực sự đi sâu kết nghĩa giữa các tổ chức đảng, chính quyền để hướng vào xây dựng cơ sở địa phương vững mạnh toàn diện. Theo kết quả điều tra xã hội học cho thấy, vẫn còn 16% sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp và 20% hạ sĩ quan chiến sĩ đánh giá về hình thức, phương pháp tiến hành công tác dân vận còn đơn điệu, thiếu tính sáng tạo10.
Ba là, chất lượng công tác dân vận của một số đại đội bộ binh Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 còn hạn chế, chưa phản ánh hết tiềm năng, thế mạnh của đơn vị và công sức của cán bộ, chiến sĩ. “Hiệu quả thực hiện một số đợt dân vận chưa cao, chưa xây dựng được mô hình dân vận nổi bật, chưa làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của Nhân dân về giá trị các mô hình mà đơn vị xây dựng”11.
3. Một số yêu cầu nâng cao chất lượng công tác dân vận của các đại đội bộ binh
Thứ nhất, quán triệt và thực hiện đúng quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác dân vận.
Đây vừa là yêu cầu vừa là điều kiện cơ bản để nâng cao chất lượng công tác dân vận. Theo đó, các đơn vị cần phải làm tốt công tác giáo dục, quán triệt cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là các cấp ủy đảng và người chỉ huy ở đơn vị cần nắm vững mọi chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước; nội dung, yêu cầu cần đạt được trong hoạt động công tác dân vận hiện nay. Trên cơ sở đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ; phải có kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực toàn diện cho các lực lượng trực tiếp tiến hành. Khắc phục triệt để các thiếu sót, khuyết điểm về nhận thức, trách nhiệm, không để tình trạng ngại khó, ngại khổ, giản đơn trong quá trình tiến hành công tác dân vận.
Thứ hai, phối, kết hợp chặt chẽ với địa phương và các lực lượng liên quan để tạo sức mạnh tổng hợp nâng cao chất lượng công tác dân vận.
Công tác dân vận được triển khai thực hiện với nhiều nội dung, hình thức, phương pháp, liên quan đến mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội của địa phương, đòi hỏi phải có sự tham gia của nhiều tổ chức, nhiều lực lượng cả trong đơn vị và địa phương. Do đó, để nâng cao chất lượng công tác dân vận phải tạo được sự phối hợp đồng bộ ở tất cả các khâu các bước. Yêu cầu này đòi hỏi các đại đội bộ binh trong quá trình thực hiện công tác dân vận cần phải giải quyết tốt mối quan hệ hiệp đồng với cấp ủy, chi bộ, trưởng thôn, các tổ chức và các đơn vị có liên quan. Bảo đảm sự vận hành có hiệu quả cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo tiến hành công tác dân vận giữa đơn vị và địa phương theo phạm vi chức năng của từng tổ chức, từng lực lượng. Các cấp ủy phải thực hiện tốt chức năng lãnh đạo, người chỉ huy điều hành và tổ chức thực hiện; các tổ chức quần chúng, Hội đồng quân nhân, tổ công tác dân vận thực hiện công việc theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Khi tiến hành công tác dân vận ở địa phương nào phải đặt dưới sự lãnh đạo, điều hành của cấp uỷ, chính quyền địa phương đó, tránh chồng chéo hoặc sót việc trong quá trình thực hiện.
Thứ ba, chủ động, tích cực đổi mới nội dung, hình thức, tiến hành công tác dân vận phù hợp với thực tế từng địa phương, từng đối tượng.
Công tác dân vận lấy tuyên truyền, giáo dục, hướng dẫn cho Nhân dân thực hiện thắng lợi mọi đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước làm mục đích hoạt động cơ bản. Đối tượng của công tác dân vận của các đại đội bộ binh hiện nay không còn thuần nhất như trước mà đã có sự biến đổi rất đa dạng cả về thành phần giai cấp, địa vị xã hội, nghề nghiệp, trình độ nhận thức, mức sống, bên cạnh đó lại bị chi phối, tác động mạnh mẽ, phức tạp, đa dạng, nhiều chiều. Do vậy, công tác dân vận cần phải tích cực, chủ động đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp cho phù hợp với thực tế địa phương, từng đối tượng. Tránh rập khuôn, máy móc, đơn điệu, thiếu linh hoạt, ít sáng tạo.
Thứ tư, chú trọng bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực tiến hành công tác dân vận cho cán bộ, chiến sĩ.
Chất lượng công tác dân vận suy cho cùng phụ thuộc vào phẩm chất, năng lực của những người trực tiếp tiến hành. Do vậy các đại đội bộ binh cần làm tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực tiến hành công tác dân vận cho mọi cán bộ, chiến sĩ, làm cho mọi lực lượng tiến hành công tác dân vận nắm vững đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các nội dung nâng cao chất lượng công tác dân vận. Nắm vững và thực hiện nghiêm kỷ luật dân vận; luôn tự giác chấp hành các qui định về kỷ luật quân đội và các phong tục, tập quán, tín ngưỡng của nhân dân địa phương, luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động thực hiện nhiệm vụ dân vận được giao.
Thứ năm, kết hợp chặt chẽ nâng cao chất lượng công tác dân vận với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, thực hiện tiêu chuẩn “đơn vị dân vận tốt”.
Cấp ủy, chỉ huy các đại đội bộ binh cần lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc kết hợp giữa tiến hành công tác dân vận với giáo dục, bồi dưỡng cho cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị có nhận thức đúng, trách nhiệm cao trong thực hiện các nhiệm vụ được giao; các tổ chức trong đơn vị hoạt động đúng chức năng, luôn vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, tập thể đơn vị đoàn kết thống nhất; mối liên hệ giữa đơn vị và địa phương luôn được củng cố vững chắc, luôn hỗ trợ và tạo điều kiện cần thiết trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, tăng cường đầu tư kinh phí và cơ sở vật chất cần thiết để bảo đảm cho công tác dân vận đạt hiệu quả.
Chú thích:
1, 3, 8, 9, 10. Tác giả điều tra khảo sát thực tế tại Sư đoàn 10, Quân đoàn 34. Tháng 4/2025.
2. Đảng ủy Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 (2025). Báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện quy chế công tác dân vận của Đảng ủy Sư đoàn. Kon Tum, tr.14.
4, 6. Tác giả tổng hợp số liệu do Phòng Chính trị Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 cung cấp. Tháng 4/2025
5. Ban Dân vận Tỉnh ủy Kon Tum (2024). Báo cáo công tác dân vận năm 2024. Kon Tum, tr. 14.
7, 11. Sư đoàn 10, Quân đoàn 34 (2024). Báo cáo tổng kết công tác dân vận năm 2024. Kon Tum, tr.12, 12.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2016). Kết luận của số 03-KL/TW ngày 13/5/2016 về tiếp tục thực hiện Quyết định số 290 của Bộ Chính trị (khóa X ) về quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị.
2. Ban Chấp hành Trung ương (2019). Kết luận số 43-KL/TW ngày 07/01/2019 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết định số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới.
3. Bộ Chính trị (2021). Quyết định số 23-QĐ/TW ngày 30/7/2021 về việc ban hành Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị.
4. Biện pháp nâng cao chất lượng công tác dân vận ở đơn vị cơ sở trong quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/08/08/bien-phap-nang-cao-chat-luong-cong-tac-dan-van-o-don-vi-co-so-trong-quan-doi-nhan-dan-viet-nam-hien-nay.
5. Nâng cao chất lượng hoạt động công tác dân vận trong bối cảnh mới.https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/02/01/nang-cao-chat-luong-hoat-dong-cong-tac-dan-van-trong-boi-canh-moi.
