ThS. Nguyễn Văn Phương
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Công tác dân vận là nội dung quan trọng của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung, các đơn vị cơ sở trong Quân đội nói riêng. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận, các đơn vị phải tiến hành đồng bộ các nội dung, hình thức, biện pháp; phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng thực hiện tốt công tác dân vận, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, xây dựng địa bàn đóng quân an toàn, giữ vững và tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân – dân, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
1. Đặt vấn đề
Nâng cao chất lượng công tác dân vận ở các đơn vị cơ sở là nội dung, biện pháp quan trọng để tuyên truyền quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giữ vững mối đoàn kết gắn bó máu thịt giữa quân đội với Nhân dân, phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Thông qua thực hiện công tác dân vận ở đơn vị cơ sở còn góp phần xây dựng trận địa tư tưởng vững chắc cho cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và sự tất thắng con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, tạo cơ sở, tiền đề cho việc xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, thực sự tin cậy và trong sạch trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Vì vậy, để hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, việc xác định các biện pháp nâng cao chất lượng công tác dân vận ở đơn vị cơ sở trong Quân đội nhân dân Việt Nam có vai trò đặc biệt quan trọng.
2. Công tác dân vận ở đơn vị cơ sở góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”
Công tác dân vận của Quân đội nhân dân Việt Nam là một bộ phận công tác vận động quần chúng của Đảng, là một trong ba chức năng của Quân đội ta, là bản chất, truyền thống tốt đẹp của quân đội ta đã được thực tiễn lịch sử kiểm nghiệm, chứng minh. Nhờ thực hiện tốt công tác dân vận mà quân đội ta ngày càng lớn mạnh, trưởng thành, được Nhân dân tin yêu, kính trọng gọi với tên thân thương, gần gũi, giản dị “Bộ đội Cụ Hồ”. Do đó, công tác dân vận đã trở thành niềm tin của mỗi cán bộ, chiến sĩ; là một trong những nhân tố quan trọng nhằm giữ vững và tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân dân; xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác dân vận, các đơn vị cơ sở trong Quân đội luôn coi trọng, tiến hành công tác dân vận một cách đồng bộ, thực chất, toàn diện, có chiều sâu, phù hợp với thực tiễn, đạt hiệu quả thiết thực, tạo được niềm tin với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và nhân dân địa phương, có sức lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội.
Những năm qua, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị cơ sở trong Quân đội đã quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên, vận dụng sáng tạo vào điều kiện thực tiễn của các đơn vị và tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác dân vận; đã “lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác dân vận, tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tham gia xây dựng, củng cố cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, xóa đói, giảm nghèo bền vững”1.
Cấp ủy, chỉ huy các cấp luôn sâu sát cơ sở, tổ chức triển khai thực nghiêm túc, chặt chẽ, đúng kế hoạch; tích cực đổi mới nội dung, hình thức công tác dân vận, có nhiều cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả; kịp thời giải quyết những vấn đề vướng mắc nảy sinh trong quan hệ quân dân. Tích cực hưởng ứng và thực hiện tốt phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, các cuộc vận động, các chương trình phát triển kinh tế – xã hội, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội.
Thông qua công tác dân vận góp phần nâng cao nhận thức, năng lực, rèn luyện phương pháp, tác phong công tác, xây dựng bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức của cán bộ, chiến sĩ. Chủ động phòng ngừa những hành vi vi phạm kỷ luật dân vận, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, giữ vững và tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân dân, xây dựng địa bàn an toàn.
Tuy nhiên thời gian qua, một số ít cấp ủy, chỉ huy chưa quan tâm đúng mức công tác dân vận. Việc thực hiện phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt” gắn với thực hiện phong trào thi đua Quyết thắng của các đơn vị và các hoạt động dân vận ở địa phương có thời điểm hiệu quả chưa cao; việc xác định đúng nội dung, đa dạng hình thức, biện pháp công tác dân vận vẫn còn những hạn chế nhất định. Một số ít cán bộ, chiến sĩ nhận thức về vị trí, vai trò, nhiệm vụ công tác dân vận chưa thật sâu sắc, cứng nhắc trong triển khai tổ chức thực hiện. Cá biệt có đồng chí chưa thật gương mẫu vi phạm kỷ luật dân vận; việc phối hợp hoạt động giữa đơn vị và địa phương có thời điểm chưa chặt chẽ, chất lượng, hiệu quả chưa cao.
3. Một số nội dung, biện pháp cơ bản nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận ở đơn vị cơ sở trong Quân đội nhân dân Việt Nam thời gian tới
Một là, tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng về công tác dân vận trong tình hình mới.
Cán bộ, chiến sĩ các đơn vị cơ sở phần lớn là những quân nhân có tuổi đời còn trẻ, tuổi quân ít, chưa được trải nghiệm nhiều thực tiễn hoạt động công tác dân vận, dễ bị ảnh hưởng bởi những tác động từ mặt trái nền kinh tế thị trường, thông tin xấu độc, luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch… Vì vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tăng cường công tác giáo dục, quán triệt cho cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị, trọng tâm quán triệt Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 12/3/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “Về tăng cường và đổi mới sự lãn đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; Nghị quyết số 49-NQ/QUTW ngày 25/01/2015 của Quân ủy Trung ương “Về tăng cường và đổi mới và công tác dân vận của Quân đội trong tình hình mới”; Quy chế số 718-QC/QUTW ngày 05/11/2021 của Quân ủy Trung ương về “công tác dân vận của Quân đội nhân dân Việt Nam”, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị và các văn bản, hướng dẫn của cấp trên về công tác dân vận.
Chú trọng giáo dục vị trí, vai trò, mục tiêu, nhiệm vụ công tác dân vận, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị và trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ gắn với việc chỉ đạo hướng dẫn nghiệp vụ công tác dân vận cho các đối tượng. Giáo dục, rèn luyện cho cán bộ, chiến sĩ có quan điểm “Trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và sống có trách nhiệm với nhân dân”, nêu cao ý thức trách nhiệm, tích cực đổi mới phương pháp vận đồng quần chúng. Tích cực tuyên truyền, phổ biến cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả đồng thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân thực hiện tốt phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, tạo sức lan tỏa trong toàn đơn vị và địa phương, kiên quyết đấu tranh khắc phục nhận thức lệch lạc, sai trái, hững biểu hiện tiêu cực trong công tác dân vận.
Hai là, thực hiện hiệu quả phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, gắn với thực hiện phong trào thi đua Quyết thắng của đơn vị và các hoạt động dân vận của địa phương.
Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị ra nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, kịp thời, chủ động xây dựng và tổ chức thực hiện tốt các chương trình, hoạt động công tác dân vận gắn với thực hiện phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, giữ vững và tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân dân. Giáo dục, động viên cán bộ, chiến sĩ gương mẫu chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương.
Tham gia thực hiện tốt các phong trào: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”, “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”; “Quân đội chung tay vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau”, chương trình “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân”, “Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi, bám biển”, “Nâng bước em tới trường”, “Bò giống giúp người nghèo nơi biên giới”, “Con nuôi đồn biên phòng”, “Tết quân dân”… Tích cực tham gia các hoạt động xã hội như: phụng dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng; thăm hỏi, tặng quà các gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng trên địa bàn đóng quân; hỗ trợ các gia đình quân nhân, công nhân viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, mắc bệnh hiểm nghèo, ốm đau dài ngày, tai nạn rủi ro; thăm hỏi, tặng quà, khám bệnh, tư vấn sức khoẻ và cấp thuốc miễn phí cho đối tượng chính sách ở địa phương; tham gia xây dựng trường học,tặng sách vở, đồ dùng học tập cho học sinh nghèo vượt khó; tu sửa thắp nến tri ân tại các nghĩa trang liệt sĩ; sửa chữa, vệ sinh đường làng ngõ xóm, đường giao thông liên thôn, liên xã; nạo vét kênh mương nội đồng…
Thường xuyên củng cố, kiện toàn, phát huy vai trò Tổ Công tác dân vận trong nắm tình hình địa bàn, kịp thời tham mưu với cấp ủy, chỉ huy đơn vị nội dung, biện pháp xây dựng mối quan hệ đoàn kết quân dân, xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, xóa đói giảm nghèo, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa. Phát huy vai trò của các tổ chức, các lực lượng nhất là đoàn thanh niên, hội phụ nữ cơ sở trong thực hiện các nội dung, mục tiêu thi đua, các cuộc vận động, xây dựng đơn vị dân vận tốt.
Ba là, tích cực tham gia xây dựng cơ sở địa phương vững mạnh, đổi mới nội dung, hình thức công tác dân vận, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân.
Các cơ quan, đơn vị tích cực, chủ động, sáng tạo trong phối hợp với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và nhân dân địa phương nơi đóng quân và huấn luyện dã ngoại, diễn tập thực hiện các nội dung, hình thức công tác dân vận, có nhiều cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả, phù hợp với từng địa phương, từng đối tượng, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đồng bào có đạo. Tích cực tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị và các quy định của địa phương, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể chính trị – xã hội ở địa phương tổ chức thông báo thời sự cho cán bộ, đảng viên, cựu chiến binh trên địa bàn đóng quân, làm nhiệm vụ; tổ chức chiếu phim phục vụ bộ đội và nhân dân ở các địa bàn đóng quân, diễn tập, huấn luyện dã ngoại. Phối hợp với đoàn thanh niên, hội phụ nữ các địa phương kết nghĩa, các trường học, các đơn vị đóng quân trên địa bàn giao lưu văn hoá, văn nghệ, thể thao, thi tìm hiểu về Đảng, Bác Hồ về đất nước, quân đội, địa phương, giúp địa phương tổ chức hoạt động hè cho các cháu thiếu nhi, góp phần nâng cao nhận thức chính trị cho cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân.
Nêu cao cảnh giác cách mạng, kịp thời định hướng dư luận xã hội trước những sự kiện nhạy cảm, phức tạp, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ; đấu tranh với những luận điệu xuyên tạc, phản động của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo phá hoại mối quan hệ đoàn kết quân dân; chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình”, các hiện tượng tiêu cực, tệ nạn xã hội, hủ tục lạc hậu, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân.
Bốn là, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt chính sách dân tộc, tôn giáo trong tình hình mới.
Các cơ quan, đơn vị tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện tốt chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng và Nhà nước. Tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về “Công tác dân tộc”; Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về “Công tác tôn giáo”; Chỉ thị số 49-CT/TW ngày 20/10/2013 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “về tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số”; Luật Tín ngưỡng, tôn giáo ngày 18/11/2016 của Quốc hội; Nghị định số 05/2011/NĐ-CP ngày 14/10/2011 của Chính phủ về công tác dân tộc; Chỉ thị số 105/CT-BQP ngày 26/5/2020 của Bộ Quốc phòng “về việc tăng cường học tập ngoại ngữ và tiếng dân tộc thiểu số trong toàn quân đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”.
Thực hiện tốt chính sách dân tộc, tôn giáo trong lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ là con em dân tộc ít người. Chăm lo, tạo điều kiện để cán bộ, chiến sĩ dân tộc ít người phát triển toàn diện cả phẩm chất, năng lực, có biện pháp giúp đỡ cán bộ, chiến sĩ dân tộc ít người vươn lên đạt kết quả cao trong học tập, rèn luyện, thực hiện tốt công tác phát triển đảng cho chiến sĩ là con em đồng bào các dân tộc ít người, qua đó tạo nguồn cán bộ cho địa phương. Xây dựng môi trường văn hóa trong đơn vị lành mạnh, phong phú, khắc phục các biểu hiện tự ti, ỷ lại. Nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, chủ động đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để phá hoại mối quan hệ đoàn kết quân dân, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Năm là, coi trọng xây dựng, bồi dưỡng cán bộ làm công tác dân vận, kịp thời sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm công tác dân vận.
Cấp ủy, chỉ huy các cấp coi trọng và thường xuyên kiện toàn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ làm công tác dân vận có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sạch, lành mạnh; am hiểu phong tục tập quán địa phương; có năng lực, phương pháp, tác phong và kinh nghiệm làm công tác dân vận; say mê, nhiệt huyết với công việc, biết ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ cho việc nâng cao chất lượng công tác dân vận; tích cực bồi dưỡng, tập huấn kiến thức, kỹ năng công tác dân vận, nhất là kiến thức về dân tộc, tôn giáo, pháp luật, phong tục, tập quán, phương pháp vận động quần chúng ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Thường xuyên làm tốt công tác sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm công tác dân vận với nhiều hình thức, phương pháp phù hợp, chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, xác định đúng nội dung, phương pháp để không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận. Kịp thời biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân thực hiện tốt các nhiệm vụ công tác dân vận, coi trọng phát hiện, nhân rộng điển hình tiên tiến về dân vận khéo, tạo sức lan tỏa trong đơn vị. Đồng thời, chấn chỉnh, nhắc nhở, xử lý kỷ luật đối với tổ chức, cá nhân thực hiện không nghiêm túc những quy định của Đảng, vi phạm kỷ luật trong quan hệ với Nhân dân, ảnh hưởng đến uy tín, phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”. Phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tổ chức những buổi giao lưu, kết nghĩa với Nhân dân địa bàn đóng quân không chỉ vào dịp thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, nhân có những sự kiện trong đơn vị có thể mời Nhân dân tham gia giao lưu, chia sẻ, qua đó củng cố, thắt chặt hơn mối quan hệ gắn bó với Nhân dân, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình” chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch, phản động trong và ngoài nước; xây dựng địa bàn vững mạnh về mọi mặt.
4. Kết luận
Trên đây là một số nội dung, biện pháp cơ bản nâng cao chất lượng công tác dân vận ở đơn vị cơ sở quân đội thời gian tới. Mỗi nội dung, biện pháp có vị trí, vai trò và biểu hiện khác nhau về cách thức tổ chức thực hiện; nhưng lại có mối quan hệ biện chứng tác động qua lại, nằm trong tính chỉnh thể thống nhất, thực hiện tốt nội dung, biện pháp này tạo tiền đề cho các bước tiếp theo. Vì vậy, nâng cao chất lượng công tác dân vận là yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa thiết thực, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực tiêu biểu”, xây dựng đơn vị an toàn gắn với xây dựng địa bàn an toàn. Trong quá trình tổ chức thực hiện đòi hỏi cấp ủy, tổ chức đảng, chỉ huy các cấp, các tổ chức, lực lượng đề cao trách nhiệm, thực hiện tốt phong trào thi đua “Dân vận khéo”, xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Chú thích:
1. Tổng cục Chính trị (2020). Tài liệu nghiên cứu học tập, quán triệt nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI. H. NXB Quân đội nhân dân, tr. 14.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới.
2. Ban Chấp hành Trung ương (2021). Quy chế số 23-QĐ/TW ngày 30/7/2021 về công tác dân vận của hệ thống chính trị.
3. Hồ Chí Minh toàn tập (2021). Tập 5. H. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, tr. 269 – tr. 346.
4. Hồ Chí Minh toàn tập (2021). Tập 6. H. NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, tr. 232 – tr. 234.
5. Tổng cục Chính trị (2020). Tài liệu nghiên cứu học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI. H. NXB Quân đội nhân dân, tr.14.
6. Quân ủy Trung ương (2015). Nghị quyết số 49-NQ/QUTW ngày 26/01/2015 về tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Quân đội trong tình hình mới.
7. Quân ủy Trung ương (2021). Quy chế số 718-QC/QUTW ngày 05/11/2021 công tác dân vận của Quân đội nhân dân Việt Nam.
