ThS. Nguyễn Trường Hải
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
(Quanlynhanuoc.vn) – Quân nhân dự bị là một phần của lực lượng dự bị động viên, có vai trò quan trọng sẵn sàng bổ sung cho lực lượng thường trực của quân đội khi có lệnh động viên, bảo đảm tăng cường sức mạnh chiến đấu của quân đội trong tình huống có chiến tranh hoặc các tình huống khẩn cấp khác. Để lực lượng này phát huy đầy đủ vai trò, nhiệm vụ cần đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao chất lượng chính trị – yếu tố then chốt quyết định năng lực, phẩm chất và bản lĩnh của quân nhân trong mọi hoàn cảnh.
Từ khóa: Chất lượng; chính trị; dự bị động viên; quân nhân dự bị; tỉnh Bắc Giang.
1. Đặt vấn đề
Bắc Giang giữ vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh của Quân khu 1. Lực lượng quân nhân dự bị đông đảo, phân bố rộng khắp các huyện, thành phố, đóng vai trò quan trọng trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân. Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, cùng với đặt trọng tâm phát triển kinh tế – xã hội, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quân sự, quốc phòng, xây dựng khu vực phòng thủ, trong đó, xây dựng và nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị không chỉ nâng cao chất lượng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng dự bị động viên mà còn góp phần bảo đảm quốc phòng – an ninh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
2. Kết quả nâng cao chất lượng chính trị quân nhân dự bị
Quân nhân dự bị giữ vị trí, vai trò quan trọng công tác quốc phòng – an ninh, bảo vệ Tổ quốc, là lực lượng bổ sung cho quân đội chính quy khi có tình huống chiến tranh hoặc các tình huống khẩn cấp khác. Quân nhân dự bị không chỉ cần có khả năng chiến đấu mà còn phải đáp ứng yêu cầu về chất lượng chính trị, tư tưởng và đạo đức. Trong tình hình mới, nhất là trong tình huống chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao, phải đổi mới tổ chức, phương pháp xây dựng, quản lý nhằm nâng cao chất lượng chính trị quân nhân dự bị.
Nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị là nguyên tắc cơ bản trong xây dựng lực lượng vũ trang của Đảng nhằm mục đích bảo đảm cho lực lượng dự bị động viên luôn luôn là lực lượng chính trị tin cậy, trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Xây dựng quân nhân dự bị vững mạnh về chính trị là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương, đòi hỏi phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các tổ chức, các lực lượng.
Những năm qua, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương nâng cao chất lượng hoạt động của lực lượng dự bị động viên. Bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt đối với lực lượng dự bị động viên, nâng cao số lượng, chất lượng đội ngũ đảng viên, bảo đảm độ tin cậy về chính trị, trung thành tuyệt đối với Đảng, quân đội và Nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 16/NQ-TU ngày 03/11/1998 về tăng cường lãnh đạo xây dựng lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới; Kế hoạch số 30/KH-TU ngày 25/11/2002 của Tỉnh ủy về tổ chức thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TW ngày 05/10/2002 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên trong tình hình mới;Kế hoạch số 53/KH-TU ngày 11/3/2010 của Tỉnh ủy về thực hiện Kết luận số 41-KL/TW ngày 31/3/2009 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TW ngày 05/10/2002 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên trong tình hình mới.
Thực tiễn trong thời gian qua, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đã làm tốt công tác quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các văn bản pháp luật về lực lượng dự bị động viên đến mọi cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, từ đó, nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp, đội ngũ cán bộ, đảng viên và lực lượng vũ trang về nhiệm vụ quốc phòng, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị ở địa phương, đáp ứng yêu cầu xây dựng và huy động lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới. Qua đó, nâng cao lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, truyền thống cách mạng, trách nhiệm, nghĩa vụ của công dân trong thực hiện Luật Lực lượng dự bị động viên, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.
Cấp ủy, chính quyền các cấp đã tập trung chăm lo xây dựng chất lượng chính trị của lực lượng dự bị động viên, bảo đảm cho quân nhân dự bị sẵn sàng nhận và hoàn thành nhiệm vụ trong mọi tình huống; xây dựng cơ quan quân sự các cấp, các đơn vị thường trực có tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện, có trình độ sẵn sàng động viên cao, thực hành động viên nhanh, gọn, bí mật, an toàn trong mọi tình huống. Hiện nay, số quân nhân dự bị đã được sắp xếp trong các đơn vị đạt 100% theo chỉ tiêu Quân khu giao, trong đó đúng chuyên nghiệp quân sự đạt 77,1%, gần đúng đạt 14,4 %, không đúng đạt 8,5%; về chất lượng chính trị 100% quân nhân dự bị đều đủ điều kiện động viên; tỷ lệ đảng viên đạt 6,3%, đoàn viên 53,7%”1.
Bên cạnh kết quả đã đạt được còn một số hạn chế, đó là: công tác tuyên truyền, phổ biến quán triệt các văn bản pháp luật về lực lượng dự bị động viên của một số cơ quan, đơn vị, địa phương và trong nhân dân có thời điểm chưa được chú trọng đúng mức. Nhận thức của một số ngành, địa phương, doanh nghiệp về nhiệm vụ động viên quân đội chưa toàn diện; công tác quản lý quân nhân dự bị ở một số địa phương còn gặp nhiều khó khăn do tác động của tình trạng di cư lao động, đặc biệt từ khu vực nông thôn ra thành thị hoặc đi làm ăn xa, gây khó khăn trong việc quản lý và triệu tập quân nhân dự bị khi cần thiết. Chất lượng sinh hoạt đơn vị dự bị động viên ở một số địa phương trên địa bàn tỉnh còn hạn chế; công tác giáo dục chính trị, tư tưởng còn đơn điệu, nặng về lý thuyết, thiếu sinh động, chưa chú trọng giải quyết những vấn đề nảy sinh từ thực tiễn cuộc sống. Một số quân nhân dự bị, nhất là ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế về trình độ nhận thức chính trị, còn biểu hiện coi nhẹ đối với nhiệm vụ động viên nói chung. Công tác phát triển đảng viên trong lực lượng dự bị động viên ở một số địa phương, đơn vị còn hạn chế.
Trước bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; các nước lớn đã có những điều chỉnh chiến lược, vừa hợp tác, thỏa hiệp, vừa cạnh tranh, đấu tranh kiềm chế lẫn nhau quyết liệt, giành vị thế và lợi ích gây ra nhiều bất ổn tại khu vực và nhiều quốc gia trên thế giới. Theo đó, xung đột dân tộc, tôn giáo, chiến tranh cục bộ, chiến tranh kinh tế, chiến tranh mạng, các hoạt động can thiệp, lật đổ, tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ, tài nguyên… diễn ra dưới những hình thức mới, gay gắt hơn; các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ nhằm chống phá cách mạng nước ta. Điều này rất đúng với đánh giá về tình hình thế giới mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã nhận định “thế giới đang trải qua những biến động to lớn, diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo”2. Song hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn. Do đó, nâng cao chất lượng chính trị quân nhân dự bị hướng tới bảo đảm họ luôn sẵn sàng động viên đáp ứng nhiệm vụ trong tình hình mới.
3. Một số giải pháp
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương trên địa bàn tỉnh Bắc Giang. Sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương có ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị. Đây là yếu tố then chốt bảo đảm cho mọi hoạt động của lực lượng dự bị động viên diễn ra đúng định hướng, đạt hiệu quả thiết thực, góp phần củng cố quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc ngay từ cơ sở.
Trước hết, cấp ủy, chính quyền các cấp cần quán triệt sâu sắc các chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về xây dựng lực lượng dự bị động viên. Cần đặc biệt chú trọng triển khai thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TW, Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 25/10/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Luật Lực lượng dự bị động viên năm 2019, Kế hoạch số 53/KH-TU của Tỉnh ủy Bắc Giang. Trên cơ sở đó, ban hành các văn bản cụ thể hóa phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. Việc thể chế hóa các chủ trương trên thành các nghị quyết, kế hoạch, chỉ thị ở từng cấp ủy, chính quyền địa phương sẽ tạo cơ sở pháp lý và định hướng chính trị rõ ràng cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng dự bị động viên.
Bên cạnh đó, cần đưa mục tiêu, chỉ tiêu nâng cao chất lượng chính trị quân nhân dự bị vào nghị quyết lãnh đạo hằng năm của cấp ủy, kế hoạch công tác quốc phòng, quân sự địa phương và chương trình công tác của hệ thống chính trị ở cơ sở. Cấp ủy các cấp cần xác định đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên, gắn với công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị ở địa phương.
Tổ chức đảng trong lực lượng dự bị động viên, nhất là tại các đơn vị được giao nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng động viên cần được củng cố và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, làm tốt công tác sinh hoạt chính trị, tư tưởng và định hướng tư tưởng cho quân nhân dự bị trong các thời điểm quan trọng như huấn luyện tập trung, diễn tập hoặc khi có lệnh động viên.
Cấp ủy, chính quyền địa phương cần phát huy vai trò phối hợp với các tổ chức chính trị, xã hội trong tuyên truyền, vận động, giáo dục chính trị tư tưởng cho quân nhân dự bị tại nơi cư trú.
Cần coi trọng công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghị quyết, kế hoạch, nhất là vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng lực lượng dự bị động viên. Do vậy, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương là nhân tố tiên quyết nâng cao chất lượng chính trị quân nhân dự bị ở địa phương.
Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ dự bị động viên vững mạnh về chính trị, tư tưởng. Chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ dự bị động viên vững mạnh về chính trị, tư tưởng là nhiệm vụ then chốt nhằm bảo đảm sức mạnh tổng hợp của lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới. Đội ngũ cán bộ dự bị động viên không chỉ là lực lượng quan trọng khi có tình huống chiến tranh mà còn là lực lượng nòng cốt trong giáo dục, tuyên truyền và vận động quần chúng. Vì vậy, cần thường xuyên giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nâng cao nhận thức chính trị, lòng trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân cho cán bộ dự bị, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống.
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, việc xây dựng quân đội cách mạng phải bắt đầu từ việc xây dựng con người, trong đó cán bộ giữ vai trò then chốt, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã khẳng định “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”3. Đội ngũ cán bộ dự bị động viên là lực lượng nòng cốt, cầu nối giữa quân đội với quân nhân dự bị, có vai trò quan trọng trong quản lý, huấn luyện, chỉ huy đơn vị dự bị động viên. Do đó, cần đặc biệt chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, làm cho cán bộ dự bị động viên thấm nhuần chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân. Đồng thời, phải thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng, ý thức trách nhiệm và tinh thần sẵn sàng nhận nhiệm vụ cho đội ngũ cán bộ dự bị động viên. Từ đó, hình thành đội ngũ cán bộ dự bị động viên có bản lĩnh kiên định, năng lực tổ chức quản lý chỉ huy tốt, kỷ luật nghiêm, đạo đức cách mạng trong sáng, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.
Mặt khác, cần làm tốt công tác quy hoạch, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ dự bị động viên một cách hiệu quả, bảo đảm vừa có đức, vừa có tài. Trong đó coi trọng tạo nguồn sĩ quan dự bị từ sĩ quan, hạ sĩ quan trong các đơn vị quân đội chuyển ngành, xuất ngũ; sinh viên tốt nghiệp cao đẳng, đại học và đội ngũ cán bộ thuộc các cơ quan nhà nước; coi trọng việc bố trí, sắp xếp số cán bộ dự bị động viên có chất lượng chính trị tốt, đã qua chỉ huy đơn vị, được đào tạo, bồi dưỡng qua các trường của quân đội, chú trọng kiến thức quân sự, pháp luật, kỹ năng quản lý, chỉ huy, huấn luyện; tổ chức bố trí, sắp xếp bảo đảm tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự cao. Bên cạnh đó, cần phát huy vai trò của các tổ chức đảng, chính quyền địa phương trong công tác quản lý, theo dõi và đánh giá chất lượng cán bộ dự bị động viên, bảo đảm đội ngũ này luôn sẵn sàng động viên khi có tình huống xảy ra.
Ba là, làm tốt công tác giáo dục, tuyên truyền nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm của quân nhân dự bị. Làm tốt công tác giáo dục, tuyên truyền nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm của quân nhân dự bị là một nội dung quan trọng trong xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trong tình hình hiện nay, trước những diễn biến phức tạp của tình hình chính trị – an ninh khu vực và thế giới, cùng với những tác động của mặt trái kinh tế thị trường, các thế lực thù địch không ngừng lợi dụng mạng xã hội, không gian mạng để chống phá, xuyên tạc tư tưởng, kích động tâm lý hoài nghi, xa rời lý tưởng cách mạng, đồng thời chúng đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Trước tình hình đó, việc tăng cường giáo dục lý luận chính trị để nâng cao bản lĩnh chính trị, giữ vững lập trường tư tưởng và củng cố niềm tin cho quân nhân dự bị càng trở nên cấp thiết. Nội dung giáo dục chính trị cần thiết thực, ngắn gọn, trọng tâm, phù hợp với đặc điểm của quân nhân dự bị, cùng với đó, đổi mới mạnh mẽ hình thức và phương pháp giáo dục chính trị theo hướng phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của quân nhân dự bị, đồng thời gắn nội dung giáo dục chính trị với huấn luyện quân sự, hoạt động thực tiễn.
Bản lĩnh chính trị vững vàng là nền tảng giúp quân nhân dự bị kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng, trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Nhân dân, với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, nhất là tình huống chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao. Để đạt được điều đó, cần thường xuyên giáo dục về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh chính là kim chỉ nam cho hành động của quân đội ta, là nền tảng lý luận để hình thành niềm tin và định hướng tư tưởng. Như C. Mác đã nói: “Lý luận sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng”4. Lý luận cách mạng không chỉ là tri thức, mà còn là sức mạnh nếu được truyền bá rộng rãi, hiệu quả trong đội ngũ quân nhân dự bị. V.I. Lênin cũng khẳng định: “Không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng”5. Thông qua các hoạt động tuyên truyền sâu rộng, bằng nhiều hình thức phong phú, như: tuyên truyền miệng, thông qua các phương tiện truyền thông, mạng xã hội, tổ chức các buổi sinh hoạt chính trị, học tập chuyên đề, giao lưu gặp gỡ nhân chứng lịch sử… sẽ giúp quân nhân dự bị nhận thức rõ vị trí, vai trò của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Bên cạnh bản lĩnh chính trị, cần nâng cao hơn nữa ý thức trách nhiệm của quân nhân dự bị không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan quân sự địa phương mà còn là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, nhất là cấp ủy, chính quyền cơ sở và các tổ chức đoàn thể. Phải làm cho mỗi quân nhân dự bị nhận thức sâu sắc rằng, họ là lực lượng quan trọng, có vai trò “khi Tổ quốc cần” sẵn sàng trở về đơn vị nhận nhiệm vụ khi có lệnh động viên. Ý thức trách nhiệm cần được hình thành từ sự hiểu biết chính trị, tinh thần tự giác, lòng yêu nước và trách nhiệm công dân. Đây là nền tảng để xây dựng lực lượng dự bị động viên thực sự vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Bốn là, phát huy vai trò của cơ quan quân sự địa phương trong quản lý, giáo dục và rèn luyện quân nhân dự bị. Cơ quan quân sự địa phương là lực lượng tham mưu trực tiếp, nòng cốt trong xây dựng, quản lý và huấn luyện lực lượng dự bị động viên, trong đó có nhiệm vụ nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị. Việc phát huy tốt vai trò của cơ quan quân sự các cấp sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng và rèn luyện phẩm chất, đạo đức cách mạng cho quân nhân dự bị, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Cơ quan quân sự địa phương cần thực hiện tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên, đặc biệt là nội dung nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị. Trong đó, cần cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh thành kế hoạch, chương trình hành động phù hợp với đặc điểm, tình hình của từng địa phương. Đồng thời, chủ động tham mưu tổ chức kiểm tra, sơ kết, tổng kết các mô hình, cách làm hiệu quả để nhân rộng, tạo chuyển biến thực chất ở từng địa phương.
Cơ quan quân sự cần tăng cường công tác quản lý quân nhân dự bị cả về quân số, chất lượng và lý lịch chính trị. Đặc biệt, việc rà soát, phúc tra chính trị đối với quân nhân dự bị cần được thực hiện thường xuyên, kịp thời cập nhật biến động, điều chỉnh, bổ sung phù hợp, tránh tình trạng quản lý hành chính, hình thức. Bảo đảm lực lượng quân nhân dự bị luôn là những công dân tiêu biểu, có bản lĩnh chính trị, đạo đức tốt, trung thành với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Nâng cao chất lượng tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng chính trị cho quân nhân dự bị. Các cơ quan quân sự cần chú trọng xây dựng nội dung, chương trình huấn luyện toàn diện, trong đó lấy giáo dục chính trị là trọng tâm. Cần đổi mới cách thức tổ chức lớp học chính trị trong các đợt tập trung, kết hợp huấn luyện quân sự với giáo dục tư tưởng, qua đó, nâng cao bản lĩnh chính trị cho quân nhân dự bị.
Năm là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phát huy vai trò của hệ thống chính trị cơ sở và các tổ chức đoàn thể. Cùng với vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng và quản lý của chính quyền, việc phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị cơ sở và các tổ chức đoàn thể đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị. Đây là lực lượng gần dân, sát dân, hiểu dân và có khả năng tác động sâu rộng đến nhận thức, hành động của quân nhân dự bị ngay tại cơ sở nơi họ sinh sống và lao động.
Trước hết, cần xác định rõ công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị – tư tưởng cho quân nhân dự bị là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, không chỉ là nhiệm vụ riêng của cơ quan quân sự. Theo đó, các tổ chức, như: Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ… cần chủ động xây dựng chương trình phối hợp với Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã để triển khai các hoạt động tuyên truyền đa dạng, thiết thực. Nội dung tuyên truyền cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức chính trị, tinh thần yêu quê hương, đất nước, trách nhiệm công dân trong thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc và đấu tranh chống các biểu hiện suy thoái tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống.
Để làm được điều này, hệ thống chính trị cơ sở cần thường xuyên đổi mới hình thức tuyên truyền theo hướng gần gũi, linh hoạt, phù hợp với từng nhóm đối tượng quân nhân dự bị. Bên cạnh hình thức tuyên truyền truyền thống như họp dân, sinh hoạt tổ chức hội, cần đẩy mạnh việc sử dụng mạng xã hội, loa phát thanh, bản tin sinh hoạt chi bộ, bản tin cộng đồng để truyền tải nội dung ngắn gọn, súc tích nhưng có chiều sâu chính trị. Có thể tổ chức các cuộc thi tìm hiểu truyền thống quân đội, hoạt động về nguồn, giao lưu với cựu chiến binh nhằm giáo dục quân nhân dự bị bằng phương pháp trực quan, sinh động, khơi dậy niềm tự hào, tinh thần trách nhiệm của người quân nhân trong thời bình.
Đặc biệt, cần chú trọng phát hiện, bồi dưỡng các nhân tố tích cực là quân nhân dự bị tiêu biểu tại cơ sở để làm hạt nhân trong tuyên truyền, vận động, góp phần lan tỏa giá trị tích cực trong lực lượng dự bị động viên. Đồng thời, tăng cường công tác nắm tình hình tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của quân nhân dự bị, kịp thời phát hiện những biểu hiện lệch lạc về nhận thức, tư tưởng chính trị để định hướng, uốn nắn, không để bị các thế lực thù địch lợi dụng, lôi kéo.
Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền cơ sở. Đây phải là những người vững vàng về chính trị, sâu sát cơ sở, có kỹ năng vận động nhân dân và hiểu biết về quốc phòng, quân sự. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ đoàn thể cần được tập huấn thường xuyên để kịp thời cập nhật kiến thức mới, đáp ứng yêu cầu tuyên truyền trong điều kiện chuyển đổi số và bối cảnh truyền thông xã hội phát triển mạnh mẽ.
Đẩy mạnh tuyên truyền và phát huy vai trò của hệ thống chính trị cơ sở và các tổ chức đoàn thể là một trong những giải pháp chiến lược, lâu dài để nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị, xây dựng nền quốc phòng toàn dân ngày càng vững mạnh.
4. Kết luận
Nâng cao chất lượng chính trị quân nhân dự bị là một nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa chiến lược trong sự nghiệp xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, chất lượng cao, sẵn sàng bổ sung cho lực lượng thường trực khi có tình huống. Thực hiện chủ trương về xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại và những yêu cầu mới đặt ra đối với công tác quốc phòng, quân sự địa phương đòi hỏi phải xây dựng quân nhân dự bị thực sự vững vàng về chính trị, tư tưởng và phẩm chất đạo đức. Do đó, việc nâng cao chất lượng chính trị của quân nhân dự bị càng trở nên cấp thiết, là điều kiện quan trọng để xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống.
Chú thích:
1. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2024). Báo cáo kết quả thực hiện công tác quốc phòng địa phương năm 2024; phương hướng, nhiệm vụ năm 2025.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 105.
3. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 5. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 309.
4. C.Mác và Ph.Ăngghen toàn tập (2011). Tập 1. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 580.
5. V.I. Lê-nin toàn tập (2005). Tập 6. H. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, tr. 309.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2002). Chỉ thị số 16-CT/TW ngày 05/10/2002 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên.
2. Ban Bí thư Trung ương Đảng (2009). Kết luận số 41-KL/TW ngày 31/3/ 2009 về tiếp tục thực hiện chỉ thị số 16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập II. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 105.
4. Quốc hội (2019). Luật Lực lượng dự bị động viên năm 2019.
5. Tỉnh ủy Bắc Giang (2010). Kế hoạch số 53/KH-TU ngày 11/3/2010 về thực hiện Kết luận số 41-KL/TW ngày 31/3/2009 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TW ngày 05/10/2002 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên trong tình hình mới.
6. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang (2024). Báo cáo kết quả thực hiện công tác quốc phòng địa phương năm 2024; phương hướng, nhiệm vụ năm 2025.
