Giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của TP. Hồ Chí Minh

ThS. Phạm Thị Quý
Học viện Cán bộ TP. Hồ Chí Minh

(Quanlynhanuoc.vn) – Thời gian qua, TP. Hồ Chí Minh với nỗ lực và bứt phá, tạo ra những kết quả và trở thành điểm sáng về thu hút đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, bối cảnh phát triển mới của đất nước đang đặt ra cho Thành phố nhiều thách thức trong thu hút FDI. Bài viết phân tích thực trạng, thách thức thu hút FDI; từ đó, đề xuất giải pháp tăng cường thu hút FDI của TP. Hồ Chí Minh thời gian tới.

Từ khóa: Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài – FDI, TP. Hồ Chí Minh, giải pháp, tăng cường.

1. Đặt vấn đề

Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là một trong những thế mạnh đột phá của TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trong bối cảnh và yêu cầu mới trong phát triển của đất nước, TP. Hồ Chí Minh đang đối mặt với nhiều thách thức trong thu hút FDI như hạ tầng kỹ thuật quá tải, thủ tục hành chính còn phức tạp, thiếu quỹ đất sạch và nguồn nhân lực chất lượng cao… Mặt khác, cạnh tranh gay gắt giữa các địa phương lân cận và xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu đòi hỏi Thành phố phải có những giải pháp mới để tiếp tục duy trì và phát huy thu hút FDI trong thời gian tới.

2. Thực trạng thu hút FDI của TP. Hồ Chí Minh

Bám sát Quyết định số 667/QĐ-TTg ngày 03/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021 – 2030; Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP. Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 31/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch TP. Hồ Chí Minh thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050… UBND TP. Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 5878/QĐ-UBND ngày 22/12/2023 về Đề án nâng cao hiệu quả thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2023 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Thời gian qua, TP. Hồ Chí Minh tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm kinh tế năng động, giữ vị trí dẫn đầu cả nước về thu hút FDI. Với môi trường đầu tư thuận lợi, hạ tầng phát triển, nguồn nhân lực dồi dào và chính sách hỗ trợ tích cực từ chính quyền địa phương, TP. Hồ Chí Minh đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhiều nhà đầu tư quốc tế. Số dự án và tổng vốn đầu tư tăng qua từng năm. Số dự án FDI lũy kế tại TP. Hồ Chí Minh đã tăng từ 5.817 dự án vào năm 2015, tăng lên 13.499 dự án (tính đến tháng 11/2024), tăng gấp 2,32 lần. Cùng với đó, tổng vốn đầu tư đăng ký cũng tăng, từ 41,42 tỷ USD vào năm 2015, lên 58,45 tỷ USD vào tháng 11/2024¹ (xem Hình 1).

Các lĩnh vực thu hút FDI chủ yếu là công nghệ cao, dịch vụ tài chính, bất động sản và thương mại. Nhiều tập đoàn lớn đã chọn TP. Hồ Chí Minh làm nơi đặt trụ sở và phát triển lâu dài. Tính đến hết năm 2024, tổng vốn FDI vào Thành phố đạt 2.281,3 triệu USD. Trong đó, ngành bán buôn và bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy với 695 dự án, vốn đăng ký là 261,5 triệu USD, chiếm 55% vốn đăng ký cấp mới; kế đến ngành chuyên môn, khoa học – công nghệ có 256 dự án, vốn đăng ký 78,9 triệu USD, chiếm 16,6%²…

TP. Hồ Chí Minh tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu cả nước về thu hút FDI, nhờ vào những lợi thế vượt trội như vị trí chiến lược, hạ tầng phát triển và nguồn nhân lực chất lượng cao. Trọng tâm thu hút FDI là cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục đầu tư và xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, hấp dẫn. Số lượng dự án FDI đăng ký mới tại thành phố có xu hướng tăng trưởng ổn định, phản ánh niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường kinh doanh và tiềm năng phát triển lâu dài của khu vực này. Tính đến hết tháng 11/2024, TP. Hồ Chí Minh là địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút FDI, với tổng vốn đăng ký 58,45 tỷ USD³ (xem Hình 2).

Một trong những điểm nổi bật là số dự án FDI đăng ký tại TP. Hồ Chí Minh duy trì ở mức cao, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực dịch vụ, công nghệ cao, thương mại, bất động sản và công nghiệp chế biến – chế tạo. Đây là những ngành phù hợp với định hướng phát triển bền vững và đô thị thông minh của thành phố. Ngoài ra, thành phố cũng chú trọng phát triển các dự án xanh, bền vững và đổi mới sáng tạo, nhằm thu hút các nhà đầu tư chiến lược và nâng cao giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Chỉ tính riêng năm 2024, trên địa bàn Thành phố đã cấp mới cho 1.285 dự án, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm trước và vốn đăng ký đạt 475,2 triệu USD⁴.

Trong những năm gần đây, Thành phố đã thu hút mạnh mẽ dòng vốn FDI từ các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Theo số liệu thống kê, Singapore là quốc gia dẫn đầu về vốn và số dự án cấp phép mới, với 179 dự án, vốn đăng ký đạt 119,4 triệu USD, chiếm 25,1% tổng vốn cấp phép mới; tiếp đến là Nhật Bản với 119 dự án, vốn đăng ký đạt 117,1 triệu USD, chiếm 24,6% tổng vốn cấp phép mới. Đồng thời, môi trường đầu tư tại Thành phố đã được cải thiện mạnh mẽ, một loạt “ông lớn” công nghệ, như: NVIDIA, Marvell, Hyosung, Tập đoàn Evolution Data Centers⁵… đang đẩy mạnh đầu tư vào TP. Hồ Chí Minh.

3. Một số thách thức trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của TP. Hồ Chí Minh

Một là, hạ tầng quá tải và thiếu đồng bộ để đáp ứng yêu cầu thu hút FDI.

Thực tế cho thấy, trong phát triển kinh tế nói chung và thu hút FDI nói riêng, Thành phố đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng liên quan đến hạ tầng đã quá tải và thiếu đồng bộ, ảnh hưởng đến khả năng thu hút và giữ chân các nhà đầu tư quốc tế. Một trong những thách thức lớn nhất là hệ thống giao thông đô thị quá tải nghiêm trọng. Hạ tầng giao thông chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa và tăng trưởng dân số nhanh chóng. Tình trạng kẹt xe thường xuyên xảy ra tại các tuyến đường trọng điểm, đặc biệt vào giờ cao điểm, làm tăng chi phí logistics, kéo dài thời gian di chuyển và ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của doanh nghiệp FDI. Hệ thống cảng biển và sân bay cũng đang đối mặt với tình trạng quá tải. Cảng Cát Lái – cảng container lớn nhất miền Nam thường xuyên bị ùn tắc, gây chậm trễ trong khâu vận chuyển hàng hóa. Trong khi đó, sân bay Tân Sơn Nhất quá tải, không theo kịp nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa, làm giảm tính cạnh tranh của địa phương và quốc gia⁶. Việc chậm triển khai các dự án trọng điểm như sân bay Long Thành hay các tuyến Metro nội đô càng làm gia tăng áp lực lên hạ tầng hiện hữu.

Bên cạnh đó, sự thiếu đồng bộ giữa các khu công nghiệp, khu chế xuất và hệ thống hạ tầng phụ trợ như hệ thống điện, nước, xử lý nước thải, viễn thông cũng tác động đến thu hút FDI của Thành phố. Một số khu công nghiệp chưa được quy hoạch bài bản, thiếu kết nối giao thông thuận tiện, hoặc chưa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, khiến nhà đầu tư e ngại trong việc triển khai dự án lâu dài. Hệ thống xử lý nước thải, chất thải rắn và bảo vệ môi trường chưa đáp ứng được yêu cầu của các tiêu chuẩn quốc tế, ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các doanh nghiệp FDI trong phát triển bền vững.

Hai là, thiếu quỹ đất của khu công nghiệp để đáp ứng các doanh nghiệp lớn về FDI.

Hiện nay, nguồn quỹ đất, đặc biệt tại các khu công nghiệp và khu công nghệ cao của Thành phố đang ngày càng khan hiếm do tốc độ đô thị hóa nhanh, cơ cấu sử dụng đất thiếu quy hoạch, linh hoạt, tình trạng chậm giải phóng mặt bằng. Nhiều nhà đầu tư FDI yêu cầu diện tích lớn, hạ tầng hoàn chỉnh và vị trí thuận tiện. Như vậy, Thành phố đang phải đối mặt với thách thức lớn về tỷ lệ lấp đầy cao tại các khu công nghiệp và khu chế xuất, khi quỹ đất dành cho thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng bị thu hẹp. Hiện nay, tổng nguồn cung đất công nghiệp của Thành phố ở mức 5.000 ha; trong đó, khu công nghiệp Hiệp Phước giai đoạn 3 có 393 ha; khu công nghiệp Phạm Văn Hai I (có 379 ha) và II (có 289 ha) đang được Thành phố mời gọi đầu tư. Các khu công nghiệp hiện hữu tại Thành phố trong quý đầu năm duy trì ổn định, giá thuê đất trung bình đạt 243 USD/m2/kỳ hạn và tỷ lệ lấp đầy đạt 90%⁷.

Bên cạnh đó, chi phí giá thuê đất, mặt bằng của Thành phố khá cao cũng làm giảm sức hấp dẫn thu hút FDI. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh và thu hút các dự án chất lượng cao, công nghệ tiên tiến. Chi phí đầu vào cao khiến nhiều nhà đầu tư nước ngoài phải cân nhắc, đặc biệt khi so sánh với các tỉnh, thành lân cận như Đồng Nai, Long An… là địa phương có quỹ đất dồi dào hơn, giá thuê đất cạnh tranh hơn và nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn.

Ba là, hạn chế về hành lang pháp lý, môi trường đầu tư.

Thực tế cho thấy, các yếu tố như hành lang pháp lý, môi trường đầu tư và hạ tầng kinh tế trong thu hút FDI vẫn còn tồn tại nhiều bất cập, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh của Thành phố. Hạn chế về hành lang pháp lý thể hiện ở hệ thống pháp luật và chính sách liên quan đến đầu tư nước ngoài còn thiếu nhất quán và có những điểm chưa minh bạch. Các thủ tục hành chính vẫn còn rườm rà, gây khó khăn cho nhà đầu tư trong quá trình xin cấp phép, triển khai dự án hoặc điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh. Tình trạng chồng chéo giữa các văn bản pháp luật và sự phối hợp thiếu hiệu quả giữa các sở, ban, ngành vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Ngoài ra, cơ chế giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và chính quyền còn thiếu tính độc lập và minh bạch. Điều này tạo ra tâm lý e ngại cho các nhà đầu tư nước ngoài khi phải đối mặt với rủi ro pháp lý trong một môi trường pháp lý còn nhiều biến động. Theo số liệu công bố của Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP. Hồ Chí Minh (viết tắt là Hepza), Thành phố được quy hoạch gần 6.000 ha đất công nghiệp, nhưng có tới 1.500 ha vướng mắc về pháp lý hoặc giải phóng mặt bằng⁸. Ngoài ra, công tác xúc tiến đầu tư quốc tế của Thành phố còn chưa được thực hiện một cách chuyên nghiệp và hiệu quả. Việc thiếu chiến lược dài hạn, chưa đáp ứng thông tin kịp thời và minh bạch về cơ hội đầu tư… khiến Thành phố mất điểm trong mắt nhiều nhà đầu tư chiến lược.

Bên cạnh đó, chi phí cho nhân lực lao động ngày càng tăng nhưng chất lượng lao động chưa theo kịp nhu cầu của các doanh nghiệp FDI. Số liệu thống kê cho thấy, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo, có bằng cấp, chứng chỉ của Thành phố chỉ khoảng 36%, tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo chiếm tỷ lệ lớn, chiếm 64%. Đây là thách thức lớn đối với Thành phố trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động⁹.

Bốn là, việc quy định áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu (Global Minimum Tax – GMT) tác động trực tiếp tới khả năng thu hút FDI của Thành phố.

Nghị quyết số 107/2023/QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội về việc áp dụng việc quy định áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu (Global Minimum Tax – GMT) đã có những tác động trực tiếp tới khả năng thu hút FDI của Thành phố. Trong đó, quy định: “Đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tài chính tương đương 750 triệu euro (EUR) trở lên”¹⁰. Việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu (Global Minimum Tax – GMT), theo sáng kiến của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), đang tạo ra những tác động rõ rệt đến khả năng thu hút FDI của Thành phố.

Trước đây, TP. Hồ Chí Minh thu hút FDI dựa vào nhiều yếu tố như vị trí chiến lược, hạ tầng tương đối phát triển, nguồn nhân lực dồi dào và đặc biệt là các chính sách ưu đãi thuế hấp dẫn. Tuy nhiên, việc áp dụng GMT với mức thuế suất tối thiểu toàn cầu 15% đối với các doanh nghiệp đa quốc gia có doanh thu từ 750 triệu euro/năm trở lên đã làm giảm tính hấp dẫn của các ưu đãi thuế truyền thống. Các tập đoàn lớn, vốn là đối tượng chính nhận ưu đãi thuế của Thành phố, giờ đây không còn được hưởng lợi nhiều từ các chính sách này, do phần thuế chưa thu có thể bị đánh bổ sung tại quốc gia trụ sở chính. Điều này đặt TP. Hồ Chí Minh trước nguy cơ sụt giảm dòng vốn FDI chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao, tài chính, và sản xuất có giá trị gia tăng lớn.

Năm là, thách thức từ cạnh tranh gay gắt giữa các địa phương trong thu hút FDI

Trong những năm gần đây, TP. Hồ Chí Minh đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các địa phương lân cận như Đồng Nai, Long An… Các địa phương này ngày càng chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng, chính sách ưu đãi nhằm tạo sức hút đối với nhà đầu tư nước ngoài. Một trong những thách thức lớn của TP. Hồ Chí Minh là tình trạng quá tải về hạ tầng giao thông và khu công nghiệp. Quỹ đất sạch cho phát triển công nghiệp đang ngày càng thu hẹp, trong khi chi phí thuê đất và mặt bằng lại ở mức cao. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp nước ngoài có xu hướng chuyển dịch đầu tư sang các tỉnh lân cận có điều kiện thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, thủ tục hành chính tại Thành phố vẫn còn nhiều bất cập, thiếu tính đồng bộ và chưa thực sự minh bạch so với một số địa phương đang cải cách mạnh mẽ để tạo môi trường đầu tư thông thoáng. Trong khi đó, một số địa phương đã áp dụng mô hình “chính quyền phục vụ doanh nghiệp”, triển khai hiệu quả chính quyền số và cung cấp dịch vụ công trực tuyến giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, tạo lợi thế trong mắt nhà đầu tư.

Ngoài ra, Thành phố đang thiếu những định hướng chiến lược dài hạn trong thu hút FDI có chọn lọc, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng sau đại dịch. Trong khi đó, nhiều tỉnh, thành khác đã tập trung phát triển các ngành công nghệ cao, năng lượng tái tạo, logistics… theo định hướng xanh và bền vững – điều mà nhiều tập đoàn đa quốc gia đang ưu tiên lựa chọn. Chỉ tính riêng năm 2024, tỉnh Bắc Ninh dẫn đầu với tổng vốn đầu tư đăng ký gần 5,12 tỷ USD, chiếm 13,4% tổng vốn đầu tư cả nước, gấp hơn 2,8 lần cùng kỳ năm trước. Thành phố Hải Phòng đứng thứ hai, với hơn 4,94 tỷ USD, chiếm 12,9% tổng vốn đầu tư đăng ký, tăng 42,4% so với năm 2023. TP. Hồ Chí Minh đứng thứ ba, với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 3,04 tỷ USD, chiếm gần 8% tổng vốn đầu tư cả nước, giảm 49,4% so với năm 2023¹¹. 

4. Giải pháp tăng cường thu hút FDI vào TP. Hồ Chí Minh thời gian tới

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, môi trường đầu tư minh bạch.

Để làm tốt công tác này, Thành ủy, UBND TP. Hồ Chí Minh cần sát sao lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp lý, cải cách thủ tục hành chính. Đẩy mạnh rà soát, kiến nghị sửa đổi những quy định chồng chéo, không rõ ràng, đặc biệt trong các lĩnh vực như đất đai, xây dựng, môi trường, đầu tư công… Đồng thời, đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, áp dụng mô hình “một cửa” hiện đại và sử dụng công nghệ số trong giải quyết thủ tục đầu tư FDI.

Chủ động xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù thu hút FDI có chọn lọc trong từng ngành, lĩnh vực. Với vị thế là trung tâm kinh tế đặc biệt, TP. Hồ Chí Minh cần mạnh dạn đề xuất các chính sách đặc thù như ưu đãi thuế, hỗ trợ hạ tầng, đào tạo lao động… để thu hút các dòng vốn FDI chất lượng cao. Đồng thời, thành phố cần xác định rõ các ngành ưu tiên như công nghệ cao, tài chính, logistic, đổi mới sáng tạo, để có chiến lược thu hút phù hợp. Việc liên kết với các khu công nghệ cao, khu chế xuất, khu đô thị sáng tạo phía Đông cũng là cơ hội để xây dựng hệ sinh thái đầu tư đồng bộ và bền vững. Bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng tại Đại hội XIII, đó là: “Chuyển trọng điểm chính sách thu hút, hợp tác đầu tư nước ngoài từ số lượng sang chất lượng, ưu tiên các dự án có công nghệ cao, giá trị gia tăng cao, có mô hình quản trị hiện đại, có chuỗi cung ứng toàn cầu, có tác động lan toả và kết nối chặt chẽ với khu vực kinh tế trong nước”¹².

Thứ hai, đầu tư, phát triển hạ tầng kỹ thuật – đô thị – logistics để thu hút FDI.

TP. Hồ Chí Minh cần đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống giao thông đường bộ, cảng biển, sân bay và hệ thống cấp điện, cấp nước, viễn thông hiện đại đồng bộ và hiệu quả. Việc mở rộng các tuyến đường cao tốc, xây dựng thêm cầu vượt và đường vành đai sẽ giúp giảm thiểu tình trạng ùn tắc giao thông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa, cũng như đi lại của người lao động. Cảng Cát Lái và sân bay Tân Sơn Nhất cần được nâng cấp, mở rộng để đáp ứng khối lượng hàng hóa và hành khách ngày càng tăng, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh của Thành phố.

Bên cạnh đó, Thành phố cần xây dựng các khu đô thị mới với hệ thống hạ tầng hiện đại, xanh – sạch – đẹp, hướng tới cải thiện không gian sống. Đẩy mạnh xây dựng các trung tâm phân phối, kho bãi và logistics đa chức năng gần các khu công nghiệp và cảng biển, giảm chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng. Việc ứng dụng công nghệ số trong logistics như quản lý kho thông minh, hệ thống vận tải tự động sẽ giúp nâng cao hiệu suất, giảm thiểu rủi ro và đáp ứng nhanh nhu cầu của các nhà đầu tư FDI. Trong năm 2025, Thành phố cần quyết liệt khởi công 4 dự án trọng điểm: Đường Vành đai 2, cầu đường Nguyễn Khoái, cải tạo rạch Xuyên Tâm và cải tạo bờ Bắc kênh Đôi, với tổng vốn đầu tư hơn 42.000 tỷ đồng. Các dự án sau khi hoàn thành sẽ góp phần phát triển kinh tế – xã hội của thành phố, tạo cơ sở để thu hút FDI từ các nhà đầu tư tiềm năng trên thế giới¹³.

Thứ ba, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ FDI.

Thực tế cho thấy, việc đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là chiến lược dài hạn để hấp dẫn và giữ chân các nhà đầu tư nước ngoài. Để làm tốt công tác này, Thành phố cần xây dựng hệ sinh thái giáo dục và đào tạo gắn liền với nhu cầu thị trường lao động, đặc biệt là các lĩnh vực công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo, công nghệ thông tin, logistics, tài chính và kỹ thuật số và theo yêu cầu đặt hàng của các dự án FDI. Việc hợp tác giữa các cơ sở giáo dục với doanh nghiệp FDI cần được đẩy mạnh nhằm đảm bảo chương trình đào tạo sát thực tế, học viên sau tốt nghiệp có thể nhanh chóng thích nghi và làm việc hiệu quả.

Nghiên cứu, phát triển các chương trình đào tạo ngắn hạn, trung hạn theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp FDI. Đồng thời, xây dựng cơ sở dữ liệu về nhu cầu nhân lực chất lượng cao của doanh nghiệp FDI, giúp định hướng đào tạo sát thực tế hơn. Chú trọng chính sách đãi ngộ, khuyến khích nguồn nhân lực chất lượng cao gắn bó và làm việc lâu dài trong doanh nghiệp. Bên cạnh mức lương cạnh tranh, cần tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, cơ hội thăng tiến rõ ràng, hỗ trợ an sinh xã hội, nhà ở…

Thứ tư, tăng cường xúc tiến đầu tư và quảng bá hình ảnh trong thu hút FDI.

Để thu hút FDI đạt hiệu quả tối ưu, Thành phố cần chú trọng đổi mới phương thức xúc tiến đầu tư theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp và có trọng tâm, trọng điểm. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và nền tảng số trong hoạt động xúc tiến đầu tư là rất cần thiết, thông qua các cổng thông tin điện tử, hệ thống dữ liệu mở, bản đồ số đầu tư… giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận thông tin.

Chú trọng tổ chức các hội nghị, hội thảo xúc tiến đầu tư chuyên đề theo ngành/lĩnh vực (công nghệ cao, đô thị thông minh, tài chính, logistics…), và lựa chọn các thị trường trọng điểm như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, EU để quảng bá hình ảnh về môi trường đầu tư tiềm năng. Đồng thời, cần chủ động tổ chức các đoàn xúc tiến đầu tư ra nước ngoài, kết hợp với các hoạt động ngoại giao kinh tế. Thúc đẩy mô hình hợp tác công – tư (PPP) trong xúc tiến đầu tư, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các tỉnh thành trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam để phát triển chuỗi giá trị liên vùng, tạo lợi thế cạnh tranh quy mô lớn hơn.

Bám sát Thông báo số 65-TB/ĐU ngày 04/6/2025 của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ kết luận về định hướng điều chỉnh phân vùng và điều chỉnh quy hoạch vùng kinh tế – xã hội. Trong đó, vùng 5 gồm 3 tỉnh, thành phố là TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh¹⁴. Đồng thời, tập trung nguồn lực thực hiện Đề án số 3021/ĐA-UBND ngày 29/4/2025 của UBND TP. Hồ Chí Minh về sắp xếp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tỉnh Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh. Trong đó, bám sát quan điểm chỉ đạo: “Sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh đối với tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tỉnh Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh để mở rộng không gian phát triển; sau khi sắp xếp, TP. Hồ Chí Minh mới sẽ thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm theo mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, tạo bước đột phá, lan tỏa trong phát triển kinh tế vùng, liên vùng”¹⁵.

5. Kết luận

Có thể thấy, những thách thức trong thu hút đầu tư nước ngoài đặt ra yêu cầu cấp thiết cho TP. Hồ Chí Minh phải đổi mới mạnh mẽ về tư duy và hành động. Để duy trì vị thế là trung tâm kinh tế hàng đầu cả nước, Thành phố cần đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật và đô thị, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và tạo môi trường đầu tư minh bạch, ổn định. Đồng thời, việc chủ động thích ứng với xu hướng dịch chuyển dòng vốn đầu tư toàn cầu, cùng sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các địa phương trong và ngoài nước, đòi hỏi Thành phố phải có chính sách linh hoạt, sáng tạo và phù hợp với thực tiễn. Chỉ khi vượt qua được những thách thức này, TP.Hồ Chí Minh mới tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài trong giai đoạn mới.

Chú thích:
1, 3. TP. Hồ Chí Minh: Phát huy lợi thế, đẩy mạnh thu hút FDI. https://kinhtevadubao.vn, ngày 17/12/2024.
2, 4. Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh (2025). Báo cáo số 02/BC-CTK ngày 02/01/2025 về tình hình kinh tế – xã hội quý IV và năm 2024.
5. Thu hút đầu tư vào TP. Hồ Chí Minh khởi sắc trở lại. https://baodautu.vn, ngày 17/04/2025.
6. Thủ tướng: Sân bay Tân Sơn Nhất không theo kịp tốc độ phát triển kinh tế. https://vnexpress.net, ngày 31/8/2023.
7. Thực trạng lấp đầy các khu công nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội. https://doanhnhanvn.vn, ngày 13/4/2025.
8. Điều gì đang xảy ra với dòng vốn FDI vào TP. Hồ Chí Minh. https://baodautu.vn, ngày 16/01/2025.
9. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao TP. Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững. https://kinhtevadubao.vn, ngày 21/8/2024.
10. Quốc hội (2023). Nghị quyết số 107/2023/QH15 ngày 29/11/2023 về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.
11. Tình hình thu hút đầu tư nước ngoài năm 2024. https://www.mpi.gov.vn, ngày 16/01/2025.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II. H.NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 162.
13. Khởi công 4 dự án trọng điểm, đưa TP. Hồ Chí Minh vào kỷ nguyên phát triển. https://congan.com.vn, ngày 05/02/2025.
14. Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ (2025). Thông báo số 65-TB/ĐU ngày 04/6/2025 kết luận về định hướng điều chỉnh phân vùng và điều chỉnh quy hoạch vùng kinh tế – xã hội.
15. UBND TP. Hồ Chí Minh (2025). Đề án số 3021/ĐA-UBND ngày 29/4/2025 về sắp xếp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tỉnh Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh.