Trung tá, TS. Nguyễn Tú Anh
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
Trung tá Nguyễn Vinh Quang
Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Vĩnh Long
(Quanlynhanuoc.vn) – Trước tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên không giữ được mình, đánh mất danh dự, uy tín chỉ vì lòng tham, ham hố cuộc sống giàu sang, vinh hoa phú quý không phải do chính sức lao động bỏ ra mà bằng tham nhũng, nhận hối lộ. Liều thuốc đặc trị nhất và cũng là giải pháp quan trọng hàng đầu để phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên chính là tự giác tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức cách mạng. Đảng ta khẳng định: “Nêu cao tinh thần tự giác tu dưỡng rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên”1.
Từ khóa: Tự giác rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, cán bộ, đảng viên, suy thoái đạo đức, lối sống.
1. Đặt vấn đề
Trước yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng đặt ra ngày càng gắt gao hiện nay, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đang thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức Đại hội đại biểu các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng,… Bên cạnh những thuận lợi, còn không ít những khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục giải quyết một cách đồng bộ, toàn diện, tạo sự đồng thuận, thống nhất về nhận thức, hành động trong cán bộ, đảng viên, công chức, doanh nghiệp và người dân để tăng tốc, bứt phá đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.
Để hoàn thành các mục tiêu, nội dung của Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII, các nghị quyết Hội nghị Trung ương (khóa XIII); cần “xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp… đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ, lựa chọn những cán bộ bảo đảm tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực thực tiễn, tư tư duy đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, gắn bó với Nhân dân, có tầm nhìn phát triển để đưa vào những vị trí chủ chốt”2.
2. Cán bộ, đảng viên quán triệt và nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời rơi xuống. Nó do đấu tranh rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”3. Người nhấn mạnh: “Đạo đức cách mạng là ở bất kỳ cương vị nào, bất kỳ làm công việc gì, đều không sợ khó, không sợ khổ, đều một lòng, một dạ phục vụ lợi ích chung của giai cấp, của Nhân dân, đều nhằm mục đích xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đạo đức cách mạng là đạo đức tập thể, nó phải đánh thắng và tiêu diệt đạo đức cá nhân”4.
Điều 5 Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên giai đoạn mới, khẳng định: “Khiêm tốn, cầu thị, giản dị; không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao phẩm chất, đạo đức, trình độ, năng lực công tác. Nói đi đôi với làm, làm đi đôi với nói, đã nói là làm”5. Theo đó, cán bộ, đảng viên dù làm ở những vị trí nào đều phải quán triệt và chấp hành nghiêm quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về những điều đảng viên không được làm; tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân; kiên định nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; biết giữ gìn và phát huy bản chất, truyền thống vẻ vang của Đảng qua hơn 95 năm lãnh đạo sự nghiệp đấu tranh cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Hiện nay, những quy định của Đảng về công tác giáo dục, rèn luyện đảng viên tương đối đầy đủ, toàn diện, đồng bộ, bao quát các lĩnh vực, ngành nghề của đời sống xã hội; do đó, mỗi cán bộ, đảng viên luôn ý thức sâu sắc những suy nghĩ, hành động, việc làm của mình dù lớn hay nhỏ nếu vi phạm đều ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, đến cơ quan, đơn vị, địa phương; suy nghĩ cho chín, cho kỹ trước khi hành động, nắm chắc các nguyên tắc của Đảng và luật pháp, truyền thống văn hóa đạo đức của gia đình, dòng họ để đưa ra những quyết định cho đúng, trúng.
Cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cần nhận thức sâu sắc, việc tự giác tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức cách mạng nhằm mục đích phục vụ cho công việc để không sa vào chủ nghĩa cá nhân, để tự chiến thắng lòng tham của mình; giữ cái đầu lạnh, trái tim nóng trong giải quyết, xử lý các tình huống nảy sinh từ thực tiễn; từ đó, không vi phạm quy định của Đảng, không vi phạm pháp luật, giữ được sự đoàn kết, nhất trí trong cơ quan, đơn vị, địa phương. Cán bộ, đảng viên đều là những người trải qua các vị trí khác nhau, có trình độ, năng lực, được Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng giao nhiệm vụ giải quyết, xử lý công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Cán bộ, đảng viên cần thấm thía lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “cán bộ là công bộc của Nhân dân”, giữ vững mối quan hệ gắn bó máu thịt với Nhân dân. Khi đã quán triệt và nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc tự giác tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức cách mạng thì cán bộ, đảng viên chuyển hóa bằng những hành động, việc làm thiết thực, cụ thể hằng ngày, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao; tích cực, chủ động trong mọi công việc, không để ai nhắc nhở, phê bình, luôn uốn nắn, để ý về công việc, tu dưỡng đạo đức, lối sống, quan hệ, ứng xử của bản thân.
3. Cán bộ, đảng viên cần thường xuyên “tự soi”, “tự sửa” trong suy nghĩ và hành động
“Nhân vô thập toàn”, điều đó có nghĩa là con người không ai là hoàn hảo, toàn vẹn, ai cũng có những khuyết điểm, hạn chế trong công việc, cuộc sống. Ai cũng có những giai đoạn, thời điểm ít nhiều mắc phải những sai lầm, vấp ngã, đổ vỡ, thậm chí là thất bại; con người không thể làm vừa lòng được tất cả mọi người. Điều quan trọng con người biết nhận ra hạn chế, khuyết điểm của bản thân để điều chỉnh phù hợp với môi trường công tác, với cuộc sống hằng ngày.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Năm ngón tay cũng có ngón vắn ngón dài. Nhưng vắn dài đều họp nhau lại nơi bàn tay”6. Theo đó, cán bộ, đảng viên thường xuyên “tự soi”, tự sửa” từ trong suy nghĩ đến hành động của mình cho phù hợp với môi trường sống và làm việc; không bảo thủ, cố chấp, nhìn nhận bản thân có những ưu điểm thì phát huy, nhược điểm thì khắc phục, sửa chữa. Mỗi ngày, mỗi tháng điều chỉnh từng động tác, từng lời nói, thái độ và ứng với từng tình huống, sự việc cụ thể; từ đó, sẽ giúp cho cán bộ, đảng viên ngày càng tiến bộ, trưởng thành, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ công việc đặt ra. Mỗi cán bộ, đảng viên coi việc “tự soi’, “tự sửa” như cơm ăn, nước uống, rửa mặt hằng ngày.
“Tự soi”, “tự sửa” là cuộc đấu tranh diễn ra trong nội bộ mỗi con người, là cuộc đấu tranh tư tưởng, giải quyết mối quan hệ giữa động cơ, mục đích với nhu cầu cuộc sống, giữa cái được và cái mất. Trong cuộc đấu tranh này, nếu cán bộ, đảng viên biết dừng lại đúng lúc, đúng thời điểm, không để lòng tham nảy nở phát triển quá mức, biết “tự soi”, “tự sửa” thì cái được sẽ nhiều hơn. Ngược lại, nếu cán bộ, đảng viên không biết dừng lại đúng lúc, đúng chỗ, tham danh vọng, quyền lực, tham vật chất, không biết “tự soi”, “tự sửa” thì cái mất sẽ nhiều hơn, thậm chí là đánh mất mình, vướng vào vòng lao lý, vi phạm pháp luật.
“Tự soi”, “tự sửa” về đạo đức cách mạng là liều thuốc quý, đặc trị để phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên rất hữu hiệu. “Tự soi”, “tự sửa” chính là pháp luật mang tính nhân văn, nhân đạo, tất cả vì con người, vì sự nghiệp phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc mà toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang hướng tới; cán bộ, đảng viên chính là những chủ thể đang hằng ngày, hằng giờ hiện thực hoá quan điểm, đường lối đó đến gần với quần chúng nhân dân, là nhịp cầu nối liền giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân thêm gắn bó bền chặt hơn.
“Tự soi”, “tự sửa” để rèn luyện đạo đức cách mạng, phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại, không tách rời nhau; “tự soi” để mỗi cán bộ, đảng viên thấy được những điểm yếu của bản thân, những cái chưa phù hợp để “tự sửa” từng bước hoàn thiện về phẩm chất, nhân cách, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhiệm vụ được giao, không bị cuốn vào vòng xoáy của đồng tiền. “Tự soi”, “tự sửa” chính là bức tường thành kiên cố, vững chắc, là cách tốt nhất để cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu không suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.
4. Cán bộ, đảng viên cần gương mẫu trong công việc, cuộc sống
Điều 3 Quy định số 144 – QĐ/TW nêu rõ là: “Nêu cao lòng tự trọng, danh dự, không cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, giữ gìn phẩm giá của người cán bộ, đảng viên, không để tác động lôi kéo, cám dỗ tiêu cực. Không để gia đình, người thân và người khác lợi dụng chức vụ, vị trí công tác để trục lợi; bảo vệ uy tín, danh dự của bản thân và tổ chức đảng. Thực hiện văn hóa từ chức khi không đủ khả năng, uy tín”7.
Cán bộ, đảng viên cần gương mẫu ở mọi lúc, mọi nơi, nhất là trong ứng xử với người dân, doanh nghiệp; toàn tâm, toàn ý cho công việc, làm hết việc chứ không hết giờ; có lối sống trong sạch, lành mạnh, giản dị, là hạt nhân đoàn kết trong cơ quan, đơn vị; có đạo đức vô tư, công tâm, khách quan trong nhìn nhận, đánh giá các sự vật, hiện tượng; đặc biệt không để gia đình, vợ, con tham gia vào công việc của cơ quan, đơn vị, địa phương, khi trong gia đình có người dính đến tham nhũng, tiêu cực thì chấn chỉnh, nhắc nhở, kiên quyết không để xảy ra. Có tinh thần, thái độ dứt khoát, mạnh mẽ, kiên quyết, không để tình cảm lấn át lý trí, cần phân tích, giải thích tường minh, ngọn ngành để người thân hiểu và đồng tình, ủng hộ với quyết định của mình.
Cán bộ, đảng viên là mực thước ở trong gia đình, không bị chi phối, ảnh hưởng bởi những lời nói, hành động của người thân; làm việc gì cũng phải nghĩ đến tập thể, nghĩ đến hậu quả xảy ra sau này. Không ai có thể đứng trên pháp luật, đứng ngoài pháp luật, mọi hành động, việc làm của cán bộ, đảng viên đều phải tuân thủ Hiến pháp, pháp luật. Quán triệt và thực hiện nghiêm túc khẩu hiệu “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. Đó chính là việc làm tốt nhất để cán bộ, đảng viên vừa giữ lấy mình, vừa không để cho gia đình, người thân vướng vào tham nhũng, tiêu cực.
Cán bộ, đảng viên phải thường xuyên rèn luyện đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đặt lợi ích của Đảng, của Nhân dân lên trên hết, trước hết. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là phẩm chất nhân cách của cán bộ, đảng viên, là yếu tố đặc biệt quan trọng để cán bộ, đảng viên biết cống hiến, hy sinh lợi ích cá nhân, đặt lợi ích của Đảng, của Nhân dân lên trên hết, trước hết. Theo đó, mỗi cán bộ, đảng viên thường xuyên rèn luyện đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, có nhãn quan chính trị đúng đắn để phân biệt, nhận biết đâu là đúng, đâu là sai, đâu là những việc sai trái, vi phạm pháp luật, đâu là những việc cần phải bảo vệ, thực hiện. Thường xuyên rèn luyện những kiến thức về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để xử lý, giải quyết công việc cho người dân, doanh nghiệp, để sống với nhau có tình, có nghĩa, để giữ gìn và phát huy phẩm chất đạo đức cách mạng, đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư một cách tốt nhất.
Tự bản thân mỗi cán bộ, đảng viên thấy mình đang thiếu, đang yếu những nội dung nào cần tập trung nghiên cứu, tìm hiểu và tu dưỡng; cần có thái độ ham học hỏi, cầu tiến bộ, đức tính khiêm tốn, giản dị; không tự cao, tự đại, kiêu ngạo cộng sản, không chịu sửa đổi tính cách, không lắng nghe ý kiến đóng góp của đồng chí, đồng đội, người dân, doanh nghiệp sẽ không bao giờ tiến bộ, trưởng thành, phát triển, thậm chí còn bị đào thải ra khỏi bộ máy hành chính nhà nước. Bất luận trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, dù ở cương vị nào, cán bộ, đảng viên cần nêu cao đức tính cần, kiêm, liêm, chính, chí công vô tư; sắp xếp, tổ chức công việc, cuộc sống hài hòa, hợp lý, vừa hoàn thành việc của Đảng, vừa hoàn thành việc của gia đình, góp phần quan trọng vào việc xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh, toàn diện về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ.
5. Kết luận
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Một dân tộc, một Đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu xa vào chủ nghĩa cá nhân”8. Một luận điểm nổi tiếng mang tầm kinh điển của Người đến nay vẫn còn nguyên giá trị lý luận, thực tiễn, mang tính thời sự nóng hổi, thấm đượm giá trị nhân văn sâu sắc để cảnh tỉnh mỗi cán bộ, đảng viên hãy giữ gìn đạo đức cách mạng, hãy tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống thường xuyên, liên tục, nếu không sẽ bị Nhân dân, đồng chí, đồng nghiệp khinh bỉ, bị bản án của lương tâm cắn dứt, dày vò suốt đời.
Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ: “Thời gian không chờ đợi chúng ta. Đất nước đang đứng trước cánh cửa lịch sử bước vào kỷ nguyên vươn mình. Những công việc chúng ta làm hôm nay, sẽ quyết định tương lai. Chậm trễ là có lỗi với Nhân dân”9. Mỗi cán bộ, đảng viên hãy học tập và hành động, đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và Nhân dân trên con đường phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế, điều chỉnh phong cách làm việc; tự giác tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức cách mạng, phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.
Chú thích:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr.183.
2. Toàn văn bài phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên Bế mạc Hội nghị Trung ương 12 (khóa XIII). https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toan-van-phat-bieu-cua-tong-bi-thu-to-lam-tai-phien-be-mac-hoi-nghi-trung-uong-12-khoa-xiii-119250719160506582.htm.
3. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 11. H.NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 612.
4. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 13. H.NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 90.
5, 7. Bộ Chính trị (2024). Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên giai đoạn mới.
6. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 4. H.NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 280.
8. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Tập 12. H.NXB. Chính trị quốc gia Sự thật, tr. 672.
9. Tổng Bí thư Tô Lâm: quyết tâm chính trị cao về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/12/01/tong-bi-thu-to-lam-quyet-tam-chinh-tri-cao-ve-tinh-gon-to-chuc-bo-may-cua-he-thong-chinh-tri.
